കാകളി
മലയാളവ്യാകരണത്തിലെ ഒരു വൃത്തമാണ്‌ കാകളി. മൂന്ന് അക്ഷരത്തിൽ അഞ്ച് മാത്ര വരുന്ന എട്ട് ഗണങ്ങൾ അടങ്ങിയതാണ് കാകളിയുടെ ഒരു ഈരടി. അതായത്, രണ്ട് ഗുരുവും ഒരു ലഘുവും അടങ്ങുന്നതാകണം ഒരു ഗണം. അങ്ങനെ എട്ട് ഗണങ്ങൾ ചേർന്നതാണ് കാകളിയുടെ ഈരടി. രഗണം, തഗണം യഗണം എന്നിവയിലേതെങ്കിലും ഗണങ്ങൾ എട്ടെണ്ണം ചേർത്താൽ കാകളി ആകും. മഗണം ഒഴിച്ച് നഗണം, ഭഗണം,ജഗണം,സഗണം എന്നിവയും കാകളിയിൽ ഉപയോഗിക്കാം. കാകളിയുമായി ഏറെ സാമ്യമുള്ള മറ്റൊരു വൃത്തമാണ്‌ മഞ്ജരി. കിളിപ്പാട്ട്‌ പ്രസ്ഥാനത്തിലെ പ്രധാന വൃത്തങ്ങളിലൊന്നാണിത്‌.
പ്രസിദ്ധമായ കവിതകൾ[തിരുത്തുക]
അധ്യാത്മരാമായണം അയോധ്യാകാണ്ഡം, മഹാഭാരതം സഭാപർവം, ചാണക്യസൂത്രം രണ്ടാം പാദം എന്നിവ കാകളി വൃത്തത്തിലാണ്‌ രചിക്കപ്പെട്ടിട്ടുള്ളത്. ശീതങ്കൻ തുള്ളൽപ്പാട്ടുകളിലും കാകളി വ്യാപകമായി ഉപയോഗിച്ചിട്ടുണ്ട്.
ലക്ഷണം[തിരുത്തുക]
കാകളിയുടെ ലക്ഷണം വൃത്തമഞ്ജരിയിൽ
| “ | മാത്രയഞ്ചക്ഷരം മൂന്നിൽ വരുന്നൊരു ഗണങ്ങളെ എട്ടുചേർത്തുള്ളീരടിക്കു ചൊല്ലാം കാകളിയെന്നുപേർ |
” |
കേരളകൗമുദി എന്ന വ്യാകരണ വൃത്താലങ്കാര ലക്ഷണ ഗ്രന്ഥത്തിലുള്ള ലക്ഷണം
| “ | ഗണമെട്ടയ്യശച്ചീരോ പിണയുന്നടി രണ്ടിലെ |
” |
വൃത്തവിചാരം എന്ന ഗ്രന്ഥത്തിൽ നല്കിയിരിക്കുന്ന നിർവ്വചനം
| “ | ഐമാത്രാമൂവക്ഷരത്തിലൊക്കുമാറുള്ളതാം ഗണം പാദത്തിൽ നാ,ലാദ്യഗണം ഗുർവ്വാദിയിതു കാകളി |
” |
വകഭേദങ്ങൾ[തിരുത്തുക]
കളകാഞ്ചി, മണികാഞ്ചി, മിശ്രകാകളി, ഊനകാകളി, ദ്രുതകാകളി, മഞ്ജരി തുടങ്ങിയ വൃത്തങ്ങൾ കാകളിയുടെ വകഭേദങ്ങളാണ്‌. ഗണത്തിന്‌ മൂന്നക്ഷരത്തിൽ, അധികം വരുന്ന കാകളികളാണ് അധികാകളികൾ. കളകാഞ്ചി, മണികാഞ്ചി, അതിസമ്മത, മിശ്രകാകളി, കലേന്ദുവദന, സ്തിമിത, അതിസ്‌തിമിത എന്നിവ അധികകാകളികളാണ്. ഊനത വരുന്ന കാകളികളാണ് ഊനകാകളികൾ . ഊനകാകളി, ദ്രുതകാകളി, കല്യാണി, സമ്പുടിതം എന്നിവയാണവ. ഗണത്തിനു മൂന്നക്ഷരമെങ്കിലും ആറാറുമാത്ര വരുന്ന കാകളികളാണ് ശ്ലഥകാകളികൾ. ഏതെങ്കിലും ഗണത്തിന്‌ ആറുമാത്രയ്‌ക്കു വേണ്ടത്ര വർണം തികയാത്ത കാകളികളാണ് ഊനശ്ലഥകാകളികൾ . മഞ്ജരി, സർപ്പിണി, ഉപസർപ്പിണി, സമാസമം എന്നിവ ഊനശ്ലഥകാകളികൾ.
{{ചട്ടം|വൃത്തമഞ്ജരിയിലെ • അനപായം • അനുഷ്ടുപ്പ് • അനംഗശേഖരം • അന്നനട • അപരവക്ത്രം • അപരാജിത • അപരാന്തിക • അമല • അമലതരം • അമൃതധാര • അലസ • അലോല • അവനി • അർണ്ണം • അർണ്ണവം • അർദ്ധകേക • അശ്വഗതി • അശ്വഗതി • അശ്വലളിതം • അസംബാധ • ആഖ്യാനകി • ആപാതാളിക • ആപീഡം • ആര്യ • ആര്യാഗീതി • ഇക്ഷുദണ്ഡിക • ഇന്ദുവദന • ഇന്ദ്രവജ്ര • ഇന്ദ്രവംശ • ഉജ്ജ്വല • ഉജ്ജ്വലം • ഉത്പലമാലിക • ഉദീച്യവൃത്തി • ഉദ്ഗത • ഉദ്ഗീതി • ഉപഗീതി • ഉപചിത്രം • ഉപചിത്രം • ഉപജാതി • ഉപമാലിനി • ഉപസർപ്പിണി • ഉപസ്ഥിത • ഉപസ്ഥിതം • ഉപസ്ഥിതപ്രചുപിത • ഉപേന്ദ്രവജ്ര • ഉർവശി • ഊനകാകളി • ഊനതരംഗിണി • ഏല • ഔപച്ഛന്ദസികം • കന്യ • കന്യ • കന്യകാമണി • കബരി • കമനീയം • കമലദിവാകരം • കമലാകരം • കമലാക്ഷം • കരകമലം • കരുണാകരം • കരംഭം • കലിക • കലേന്ദുവദന • കല്യാണി • കളകാഞ്ചി • കളത്രം • കാകളി • കാന്ത • കാമക്രീഡ • കാരീരം • കുമാരി (ത്രിഷ്ടുപ്ഛന്ദസ്സ്) • കുമാരി (ശക്വരീച്ഛന്ദസ്സ്) • കുമുദിനി • കുമുദ്വതി • കുലപാലം • കുവലിനി • കുസുമമഞ്ജരി • കുസുമിതലതാവേല്ലിത • കുസുമവിചിത്ര • കൃശമദ്ധ്യ • കേക • കേതുമതി • കേരളി • കോകരതം • ക്രൗഞ്ചപദ • ക്രൗഞ്ചപദം • ക്ഷമ • ഖഗ • ഗംഗ • ഗാഥ • ഗിരിശിഖരം • ഗിരിസാരം • ഗീതി • ഗുണജാലം • ഗുണസദനം • ഗുരു • ഗൗരി • ചഞ്ചരീകാവലി • ചണ്ഡവൃഷ്ടിപ്രയാതം • ചന്ദനസാരം • ചന്ദ്രരേഖ • ചന്ദ്രലേഖ • ചന്ദ്രലേഖ • ചന്ദ്രവർത്മ • ചപലാവക്‌ത്രം • ചപലാര്യ • ചമ്പകമാല • ചാരണഗീതം • ചാരുഹാസിനി • ചിത്രപദ • ചിത്രലേഖ • ചിത്രവൃത്ത • ഛാന്ദസി • ജഗതീതിലകം • ജഘനചപല • ജലധരനീലം • ജലധരമാല • ജലോദ്ധതഗതി • ജീമൂതം • ജ്വാല • തടിനി • തനുമദ്ധ്യ • തന്വി • തരംഗിണി (വൃത്തം) • തരംഗിണി • തവിപുല • താമരസം • തോടകം • ത്രിഖണ്ഡിക • ദക്ഷിണാന്തിക • ദളം • ദിശ • ദൂഷണഹരണം • ദോധകം • ദ്രുതകാകളി • ദ്രുതഗതി • ദ്രുതപദം • ദ്രുതമദ്ധ്യ • ദ്രുതവിളംബിതം • ധരണി • ധാരാനന്ദിനി • ധീരലളിത • ധൃതകുതുകം • നതോന്നത • നർക്കുടകം • നവതാരണ്യം • നവമാലിക • നവിപുല • നാഗരികം • നാരാചിക • നാരി • നിശ • നൃപതിലലാമം • പഞ്ചചാമരം • പത്ഥ്യ • പത്ഥ്യാര്യ • പത്ഥ്യാവക്‌ത്രം • പത്രലത • പദചതുരൂർദ്ധ്വം • പരാവതി • പരിണാമം • പരിമളം • പര്യസ്തകാഞ്ചി • പല്ലവിനി • പാത്രം (വൃത്തം) • പുടം • പുളകം • പുഷ്പിതാഗ്ര • പൃത്ഥ്വി • പൃത്ഥ്വി • പ്രചിതകം • പ്രഥമപദം • പ്രഭ • പ്രഭദ്രകം • പ്രഭദ്രകം • പ്രമദ • പ്രമാണിക • പ്രമിതാക്ഷര • പ്രമുദിതവദന • പ്രവൃത്തകം • പ്രഹരണതിലകം • പ്രഹർഷിണി • പ്രാച്യവൃത്തി • പ്രിയംവദ • ഫലമുഖി • ഭദ്രക • ഭദ്രകം • ഭദ്രവിരാൾ • ഭദ്രിക • ഭവതരണം • ഭവസാരം • ഭവിപുല • ഭാരതി • ഭുജംഗപ്രയാതം • ഭുജംഗവിജൃംഭിതം • ഭ്രമരവിലസിതം • ഭ്രമരാവലി • മകരന്ദിക • മഞ്ജരി • മഞ്ജുഭാഷിണി • മഞ്ജുള • മണികാഞ്ചി • മണിഘൃണി • മണിദീപം • മണിദീപ്തി • മണിമകുടം • മണിമദ്ധ്യം • മണിമാല • മത്ത • മത്തകാശിനി • മത്തമയൂരം • മത്താക്രീഡാ • മത്തേഭം • മത്തേഭവിക്രീഡിതം • മദനാർത്ത • മദനീയം • മദമന്ഥര • മദലേഖ • മദിര • മധുകരകളഭം • മധുമതി • മധുരതരം • മനോരമ വൃത്തം • മന്ദാക്രാന്ത • മയൂരസാരിണി • മരതകനീലം • മല്ലിക • മവിപുല • മഹാമാലിക • മാത്രാസമകം • മാണവകം • മാനിനി • മാരകാകളി • മാല • മാലിനി • മാലതി • മിശ്രകാകളി • മുഖചപല • മൃഗി • മേഘവിഷ്ഫൂർജ്ജിതം • മൗക്തികദാമ • മൗക്തികപംക്തി • മൗക്തികമാല • മംഗളഫലകം • യുഗ്മവിപുല • രത്നാവലി • രഥോദ്ധത • രജനി • രമണം • രമണം • രമണം • രമണി • രമണീയം • രവിപുല • രവിരദനം • രസപാത്രം • രസരംഗം • രുക്മവതി • രുചിരതരം • ലക്ഷ്മി (വൃത്തം) • ലലന • ലലാമം • ലവലി • ലളിത • ലളിത • ലളിതം • ലളിതം • ലളിതപദം • ലളിതശരീരം • ലീലാകരം • വക്ത്രം • വനമാലം • വർദ്ധമാനം • വലജം • വസന്തമാലിക • വസന്തതിലകം • വസുധ • വസുമതി • വാണി • വാണിനി • വാതോർമ്മി • വാനവാസിക • വിതാനം • വിദ്യുത്ത് • വിദ്യുന്മാല • വിപരീതപത്ഥ്യാവക്‌ത്രം • വിപരീതാഖ്യാനകി • വിപുലാര്യ • വിയോഗിനി • വിലാസിനി • വിശ്ലോകം • വൃത്ത • വൃത്തം • വേഗവതി • വേണി • വൈതാളീയം • വൈശ്വദേവി • വംശപത്രപതിതം • വംശയഷ്ടിക • വംശസ്ഥം • വ്യാളം • ശങ്കരചരിതം • ശശധരബിംബം • ശശികല • ശശികല • ശാർദ്ദൂലവിക്രീഡിതം • ശാലിനി • ശിഖരിണി • ശിവം • ശിതാഗ്ര • ശുദ്ധവിരാൾ • ശിശുഭൃത • ശുദ്ധവിരാഡാർഷഭം • ശുഭഗതി • ശുഭചരിതം • ശുഭജാതം • ശൈലശിഖ • ശംഭുനടനം • ശ്യേനിക • ശ്രവണീയം • ശ്രീ • ശ്രീസദനം • സകലകലം • സമാനിക • സമാസമം • സമ്മത • സമ്പുടിതം • സരസ • സരോരുഹം • സരോജസമം • സർപ്പിണി • സലിലനിധി • സംസാരം • സാരവതി • സാരസകലിക • സാരസനയന • സിംഹവിക്രാന്തം • സിംഹവിഷ്ഫൂർജ്ജിതം • സുകൃതം • സുകേസരം • സുഖകരം • സുഖാവഹം • സുദതി • സുഭഗ • സുമംഗല • സുമുഖി • സുമുഖി • സുലലാമം • സുവദന • സുശരീരം • സുഷമ • സൗരഭം • സ്തിമിത • സ്രഗ്ദ്ധര • സ്രഗ്വിണി • സ്വാഗത • സ്ത്രീ • ഹരനർത്തനം • ഹരി • ഹരിണപ്ലുത • ഹരിണപ്ലുതം • ഹരിണി • ഹംസപ്ലുതം • ഹംസമാല • ഹംസരുത • ശുഭജാതം
|}
- ↑ വൃത്തവിചാരം, കെ കെ വാദ്ധ്യാർ എൻ ബി എസ് കോട്ടയം 1967 പേജ് 42