Jump to content

ഐഡ ബി വെൽസ്

വിക്കിപീഡിയ, ഒരു സ്വതന്ത്ര വിജ്ഞാനകോശം.
(Ida B. Wells എന്ന താളിൽ നിന്നും തിരിച്ചുവിട്ടതു പ്രകാരം)
ഐഡ ബി വെൽസ്
Wells, c.
ജനനം
ഐഡ ബെൽ വെൽസ്

(1862-07-16)ജൂലൈ 16, 1862
മരണംമാർച്ച് 25, 1931(1931-03-25) (പ്രായം 68)
Burial Placeഓക്ക് വുഡ്സ് സെമിത്തേരി
ദേശീയതAmerican
മറ്റ് പേരുകൾഐഡ ബി. വെൽസ്-ബാർനെറ്റ്
Iola (pen name)
വിദ്യാഭ്യാസംറസ്റ്റ് കോളേജ്
ഫിസ്ക് യൂണിവേഴ്സിറ്റി
തൊഴിൽCivil rights and women's rights activist, journalist and newspaper editor, teacher
രാഷ്ട്രീയ കക്ഷിRepublican;
Independent.
ജീവിതപങ്കാളി(കൾ)
കുട്ടികൾ6, incl. ആൽഫ്രെഡ ഡസ്റ്റർ
മാതാപിതാക്ക(ൾ)ജെയിംസ് വെൽസും എലിസബത്ത് ബെൽ വാറന്റണും

അമേരിക്കൻ അന്വേഷണാത്മക പത്രപ്രവർത്തകയും അധ്യാപികയും പൗരാവകാശ പ്രസ്ഥാനത്തിലെ ആദ്യകാല നേതാവുമായിരുന്നു ഐഡാ ബെൽ വെൽസ്-ബാർനെറ്റ് (ജീവിതകാലം, ജൂലൈ 16, 1862 - മാർച്ച് 25, 1931). നാഷണൽ അസോസിയേഷൻ ഫോർ ദി അഡ്വാൻസ്മെന്റ് ഓഫ് കളർഡ് പീപ്പിൾ (എൻ‌എ‌എ‌സി‌പി) സ്ഥാപകരിലൊരാളായിരുന്നു അവർ.[1] മുൻവിധികളെയും അക്രമങ്ങളെയും നേരിടാൻ സമർപ്പിച്ച ജീവിതകാലത്തും ആഫ്രിക്കൻ-അമേരിക്കൻ സമത്വത്തിനായുള്ള പോരാട്ടത്തിലും, പ്രത്യേകിച്ച് സ്ത്രീകളുമായും വെൽസ് അമേരിക്കയിലെ ഏറ്റവും പ്രശസ്തയായ കറുത്ത സ്ത്രീയായി അവർ മാറി.[2]

മിസിസിപ്പിയിലെ ഹോളി സ്പ്രിംഗ്സിൽ അടിമത്തത്തിൽ ജനിച്ച വെൽസിനെ അമേരിക്കൻ ആഭ്യന്തരയുദ്ധകാലത്ത് വിമോചന പ്രഖ്യാപനത്തിലൂടെ മോചിപ്പിച്ചു. പതിനാറാമത്തെ വയസ്സിൽ 1878 ലെ മഞ്ഞപ്പനി പകർച്ചവ്യാധിയിൽ മാതാപിതാക്കളെയും ശിശുവായ സഹോദരനെയും നഷ്ടപ്പെട്ടു. അവൾ ജോലിക്ക് പോയി മുത്തശ്ശിയുടെ സഹായത്തോടെ കുടുംബത്തിലെ മറ്റുള്ളവരെ ഒരുമിച്ചു നിർത്തി. പിന്നീട്, തന്റെ ചില സഹോദരങ്ങളോടൊപ്പം ടെന്നസിയിലെ മെംഫിസിലേക്ക് താമസം മാറിയപ്പോൾ അധ്യാപികയെന്ന നിലയിൽ മികച്ച വേതനം ലഭിച്ചു. താമസിയാതെ വെൽസ് മെംഫിസ് ഫ്രീ സ്പീച്ച് ആന്റ് ഹെഡ്ലൈറ്റ് പത്രത്തിന് സഹ-ഉടമസ്ഥാവകാശം നേടി. അവരുടെ റിപ്പോർട്ടിംഗ് വംശീയ വേർതിരിക്കലിന്റെയും അസമത്വത്തിന്റെയും സംഭവങ്ങൾ ഉൾക്കൊള്ളുന്നു.

1890 കളിൽ, വെൽസ് അമേരിക്കയിലെ ലിഞ്ചിംഗ് സംഭവം ലേഖനങ്ങളിലും സതേൺ ഹൊറേഴ്സ്: ലിഞ്ച് ലോ ഇൻ ആൾ ഇറ്റ്സ് ഫേസെസ് എന്ന ലഘുലേഖയിലൂടെയും അതിന്റെ എല്ലാ ഘട്ടങ്ങളിലും രേഖപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്. കറുത്ത കുറ്റവാളികൾക്ക് മാത്രമായി ലിഞ്ചിംഗ് നീക്കിവെച്ചിട്ടുണ്ടെന്ന വെള്ളക്കാരുടെ പതിവ് അവകാശവാദങ്ങളെക്കുറിച്ച് അന്വേഷിച്ചു. സാമ്പത്തികവും രാഷ്ട്രീയവുമായ മത്സരം സൃഷ്ടിച്ച ആഫ്രിക്കൻ അമേരിക്കക്കാരെ ഭയപ്പെടുത്തുകയും അടിച്ചമർത്തുകയും ചെയ്യുന്ന തെക്കൻ വെള്ളക്കാരുടെ നിഷ്ഠൂര നടപടിയായാണ് വെൽസ് ലിഞ്ചിംഗ് തുറന്നുകാട്ടിയത്. തുടർന്നുള്ള അധികാരം നഷ്ടപ്പെടുമെന്ന ഭീഷണി വെള്ളക്കാർക്കുണ്ടായി. ബ്ലാക്ക് ഉടമസ്ഥതയിലുള്ള പത്രങ്ങളിൽ ദേശീയതലത്തിൽ അന്വേഷണാത്മക റിപ്പോർട്ടിംഗ് നടത്തിയതിനാൽ ഒരു വെളുത്ത ജനക്കൂട്ടം അവരുടെ പത്ര ഓഫീസും പ്രസ്സുകളും നശിപ്പിച്ചു.

അവരുടെ കൃതികളിൽ ആൾക്കൂട്ട കൊലപാതകങ്ങളുടെ വിപുലമായ ഡോക്യുമെന്റേഷൻ അടങ്ങിയിട്ടുണ്ടെങ്കിലും-അങ്ങനെ ചെയ്ത ആദ്യ വ്യക്തികളിൽ ഒരാളായിരുന്നു. കറുത്ത ബലാത്സംഗത്തെ ന്യായീകരിക്കാൻ ഉപയോഗിച്ചിരുന്ന പ്രബലമായ ജ്വലന പ്രചരണങ്ങളെക്കുറിച്ചുള്ള തത്സമയ റിപ്പോർട്ടിംഗിലൂടെ അവരുടെ കൃതികൾ ശ്രദ്ധേയമാണ്.[3]

വെൽസ് ഒരു കറുത്ത സ്ത്രീ ആക്ടിവിസ്റ്റ് എന്ന നിലയിൽ തന്റെ വിശ്വാസങ്ങളെക്കുറിച്ച് തുറന്നുപറയുകയും പതിവായി പൊതുജനങ്ങളുടെ വിയോജിപ്പ് ചിലപ്പോൾ പൗരാവകാശ പ്രസ്ഥാനത്തിലെയും സ്ത്രീകളുടെ വോട്ടവകാശ പ്രസ്ഥാനത്തിലെയും മറ്റ് നേതാക്കളിൽ നിന്ന് ഉൾപ്പെടെ നേരിടുകയും ചെയ്തു. സ്ത്രീകളുടെ അവകാശങ്ങളിലും സ്ത്രീകളുടെ വോട്ടവകാശ പ്രസ്ഥാനത്തിലും അവർ സജീവമായിരുന്നു. ശ്രദ്ധേയമായ നിരവധി വനിതാ സംഘടനകൾ സ്ഥാപിച്ചു. പ്രഗത്ഭനും ബോധ്യപ്പെടുത്തുന്നതുമായ ഒരു പ്രഭാഷകയായ വെൽസ് പ്രഭാഷണ പര്യടനങ്ങളിൽ ദേശീയമായും അന്തർദേശീയമായും സഞ്ചരിച്ചു.[4]

2020-ൽ, വെൽസിനെ മരണാനന്തരം ഒരു പുലിറ്റ്‌സർ പ്രൈസ് പ്രത്യേക അവലംബം നൽകി ആദരിച്ചു "[f]അല്ലെങ്കിൽ ആൾക്കൂട്ടക്കൊലയുടെ കാലഘട്ടത്തിൽ ആഫ്രിക്കൻ അമേരിക്കക്കാർക്കെതിരായ ഭയാനകവും ക്രൂരവുമായ അക്രമങ്ങളെക്കുറിച്ചുള്ള അവരുടെ മികച്ചതും ധീരവുമായ റിപ്പോർട്ടിംഗിന്."[5]

ആദ്യകാല ജീവിതം

[തിരുത്തുക]
ബോളിംഗ്-ഗേറ്റ്വുഡ് ഹൗസ്, വെൽസ് കുടുംബം അടിമത്തത്തിൽ താമസിച്ചിരുന്ന സ്ഥലവും ഐഡ ജനിച്ച സ്ഥലവും

1862 ജൂലൈ 16 ന് മിസിസിപ്പിയിലെ ഹോളി സ്പ്രിംഗ്സിനടുത്തുള്ള ബോളിംഗ് ഫാമിലാണ് ഐഡ ബെൽ വെൽസ് ജനിച്ചത്. ജെയിംസ് മാഡിസൺ വെൽസിന്റെയും (1840-1878) എലിസബത്ത് "ലിസി"യുടെയും (വാറന്റൺ) മൂത്ത കുട്ടിയായിരുന്നു അവർ. ജെയിംസ് വെൽസിന്റെ പിതാവ് പെഗ്ഗി എന്ന അടിമയായ കറുത്ത സ്ത്രീയെ ഗർഭം ധരിച്ച ഒരു വെള്ളക്കാരനായിരുന്നു. മരിക്കുന്നതിന് മുമ്പ്, ജെയിംസിന്റെ പിതാവ് 18 വയസ്സുള്ള അവനെ ഒരു മരപ്പണിക്കാരന്റെ അപ്രന്റീസായി ഹോളി സ്പ്രിംഗ്സിലേക്ക് കൊണ്ടുവന്നു. മരപ്പണി നൈപുണ്യങ്ങൾ പഠിച്ചപ്പോൾ,[6] ഹോളി സ്പ്രിംഗ്സിൽ കൂലിപ്പണി ചെയ്യാൻ അദ്ദേഹത്തിന് കഴിഞ്ഞു. അടിമയായ ലിസിയുടെ അനുഭവം തികച്ചും വ്യത്യസ്തമായിരുന്നു. വിർജീനിയയിലെ ഒരു തോട്ടത്തിൽ ജനിച്ച 10 കുട്ടികളിൽ ഒരാളായ ലിസി അവളുടെ കുടുംബത്തിൽ നിന്നും സഹോദരങ്ങളിൽ നിന്നും വിറ്റഴിക്കപ്പെടുകയും ആഭ്യന്തരയുദ്ധത്തെത്തുടർന്ന് അവളുടെ കുടുംബത്തെ കണ്ടെത്താനുള്ള ശ്രമങ്ങൾ വിജയിച്ചില്ല.[6]വിമോചന പ്രഖ്യാപനം പുറപ്പെടുവിക്കുന്നതിനുമുമ്പ്, വെൽസിന്റെ മാതാപിതാക്കൾ ഒരു വാസ്തുശില്പിയായ സ്പിയേഴ്സ് ബോളിംഗിന്റെ അടിമകളായിരുന്നു. കുടുംബം ഇപ്പോൾ ബോളിംഗ്-ഗേറ്റ്വുഡ് ഹൗസ് എന്ന് വിളിക്കപ്പെടുന്ന കെട്ടിടത്തിലാണ് താമസിച്ചിരുന്നത്. അത് ഐഡ ബി വെൽസ്-ബാർനെറ്റ് മ്യൂസിയമായി മാറിയിരിക്കുന്നു.[7]

കുറിപ്പുകൾ

[തിരുത്തുക]

അവലംബം

[തിരുത്തുക]

Books, journals, magazines, academic papers, online blogs

  • Allen, James E. (born 1954); Littlefield John Spencer (born 1961) (editors and compilers); forward by Congressman John Lewis; contributors: Hilton Als and Leon F. Litwack (2011) [1994]. Without Sanctuary: Photographs and Postcards of Lynching in America. Sante Fe: Twin Palms Publisher. {{cite book}}: |last1= has generic name (help)CS1 maint: multiple names: authors list (link) CS1 maint: numeric names: authors list (link)
    Print:
    1. Book (1st ed.) (July 31, 1999); OCLC 936079991
    2. Book (10th ed.) (February 1, 2000): OCLC 994750311 and 751138477; ISBN 0-944092-69-1; ISBN 978-0-944092-69-9
    3. Book (11th ed.) (2011): OCLC 1075938297

    Exhibitions, film, digital:

    1. Roth Horowitz Gallery, 160A East 70th Street, Manhattan (January 14, 2000 – February 12, 2000); Andrew Roth and Glenn Horowitz, gallery co-owners, Witness: Photographs of Lynchings from the Collection of James Allen and John Littlefield, organized by Andrew Roth
    2. New York Historical Society (March 14, 2000 – October 1, 2000); OCLC 809988821, Without Sanctuary: Lynching Photography in America, curated by James Allen and Julia Hotton
    3. Andy Warhol Museum (September 22, 2001 – February 21, 2002), The Without Sanctuary Project, curated by James Allen; co-directed by Jessica Arcand and Margery King
    4. Martin Luther King Jr. National Historical Park (May 1, 2002 – December 31, 2002), Without Sanctuary: Lynching Photography in America; OCLC 782970109, curated by Joseph F. Jordan, PhD (né Joseph Ferdinand Jordan, Jr.; born 1951); Douglas H. Quin, PhD (born 1956) exhibition designer; National Park Service MLK site team: Frank Catroppa, Saudia Muwwakkil, and Melissa English-Rias
    5. The 2002 short film, Without Sanctuary, directed by Matt Dibble (né Matthew Phillips Dibble; born 1959) and produced by Joseph F. Jordan, PhD (né Joseph Ferdinand Jordan, Jr.; born 1951), accompanied the 2002–2003 exhibition by the same name, Without Sanctuary, at the Martin Luther King Jr. National Historical Park (co-sponsored by Emory University)
    6. Digital format (2008): OCLC 1179211921 and 439904269 (Overview, Movie, Photos, Forum)
    7. Official website; part of collection at the Robert W. Woodruff Library at Emory University
    1. "Michon Boston" (1962–  ), pp. 366–367
    2. Iola's Letter (1994), pp. 368–408

News media

    1. Reprinted by the New York Call (July 23, 1911). "The Negro's Quest for Work". LCCN sn83030226-{{{3}}}. OCLC 9448923 .
    2. Transcribed and published by The Black Worker (1900 to 1919). Vol. 5. Foner, Philip Sheldon (1910–1994); Lewis, Ronald L. (eds.). Part I: "Economic Condition of the Black Worker at the Turn of the Twentieth-Century". Temple University Press. pp. 38–39 – via JSTOR j.ctvn1tcpp.5. OCLC 1129353605.

Government and genealogical archives

General references (not linked to notes)

[തിരുത്തുക]
    1. "Ida B. Wells, 1862–1931"
      1. "The Writing of Ida B. Wells"
        1. A Red Record: Tabulated Statistics and Alleged Causes of Lynchings in the United States, 1892–1893–1894
      2. "About Ida B. Wells and Her Writings". Schechter, Patricia Ann, PhD. Portland State University.
        1. "Biography of Ida B Wells"
        2. "The Anti-Lynching Pamphlets of Ida B. Wells, 1892–1920"
      3. "Video" – In the videos, Schechter talks about Wells' experiences and legacy – archive link Archived 2012-05-07 at the Wayback Machine. via Wayback Machine. Archived from the original on July 19, 2008 (14 files archived in RealMedia format). Retrieved March 28, 2008.
This work was originally posted on a blog that was part of UNC's Long Civil Rights Movement Project – The LCRM Project (JSTOR 3660172). It was funded by the Andrew W. Mellon Foundation and UNC for five years, from 2008 to 2012, and its published works were a collaboration of (i) the UNC Special Collections Library, (ii) the University of North Carolina Press, and (iii) the Southern Oral History Program in UNC's Center for the Study of the American South. A fourth partner during the project's first three years was the Center for Civil Rights of UNC's School of Law.

പുറംകണ്ണികൾ

[തിരുത്തുക]
"https://ml.wikipedia.org/w/index.php?title=ഐഡ_ബി_വെൽസ്&oldid=4098277" എന്ന താളിൽനിന്ന് ശേഖരിച്ചത്