ശിവതാണ്ഡവസ്തോത്രം

'ശിവതാണ്ഡവസ്തോത്രം' പൗരാണിക ഭാരതീയ സംസ്കാരത്തിലെ ഒരു സ്തോത്രമാണ്. ഭഗവാൻ പരമശിവനെ സ്തുതിച്ചു കൊണ്ടുള്ള ഒരു സ്തോത്രമാണ് ഇത്. ഇത് രചിക്കപ്പെട്ടത് വിശ്രവസ് മുനിയുടെ പുത്രനായ രാവണനാലാണ് എന്ന് വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്നു.

ഉത്ഭവ കഥ

ഒരിക്കൽ പുഷ്പകവിമാനത്തിൽ ആകാശമാർഗ്ഗം സഞ്ചരിക്കുകയായിരുന്ന രാവണൻ കൈലാസത്തിന്റെ നേരെയെത്തുകയും കൈലാസത്തിന്റെ കാവൽക്കാരനായ നന്ദികേശ്വരനാൽ തടയപ്പെടുകയും ചെയ്തു. സ്വന്തം ശക്തിയിൽ അമിതവിശ്വാസമുണ്ടായിരുന്ന രാവണൻ കൈലാസം എടുത്ത് അമ്മാനമാടുവാൻ തുനിഞ്ഞു. അതിനായി തന്റെ ഇരുപത് കൈകളും കൈലാസത്തിനു ചുവട്ടിൽ ഉറപ്പിച്ച് കൈലാസത്തെ ഉയർത്താൻ ശ്രമിക്കുകയും ആ അവസരത്തിൽ പരമശിവൻ കാലിന്റെ തള്ളവിരലാൽ കൈലാസത്തെ താഴേക്ക് അമർത്തുകയും ചെയ്തു.

ഇരുപത് കൈകളും കൈലാസത്തിനു കീഴിൽ ഞെരിഞ്ഞ രാവണൻ ശിവനെ പ്രീതിപ്പെടുത്താനായി നിമിഷകവിതയായി രചിച്ചതാണ് ശിവതാണ്ഡവസ്തോത്രം എന്ന് വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്നു. സ്തോത്രജപത്തിൽ സന്തുഷ്ടനായ ശിവൻ രാവണനെ സ്വതന്ത്രനാക്കി, ഹിന്ദു പുരാണങ്ങളിലെ ഏറ്റവും ശക്തമായ ആയുധങ്ങളിലൊന്നായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്ന ചന്ദ്രഹാസം എന്ന വാൾ നൽകി അനുഗ്രഹിച്ചു എന്ന് പുരാണങ്ങൾ പറയുന്നു.

'പഞ്ചചാമരം' എന്ന സംസ്കൃതവൃത്തത്തിൽ എഴുതപ്പെട്ടതാണ് ഈ കൃതി. ഒരു വരിയിൽ പതിനാറ് അക്ഷരങ്ങൾ വരുന്ന വൃത്തമാണിത്.

ശിവതാണ്ഡവസ്തോത്രം

ജടാടവീഗളജ്ജ്വല പ്രവാഹപാവിതസ്ഥലേ

ഗളേവലംബ്യ ലംബിതാം ഭുജംഗതുംഗമാലികാം

ഡമഡ്ഡ മഡ്ഡ മഡ്ഡ മന്നിനാദവഡ്ഡമർവ്വയം

ചകോരചണ്ഡതാണ്ഡവം തനോതു ന: ശിവ ശിവം

ജടാകടാഹസംഭ്രമഭ്രമന്നിലിമ്പ നിർഝരീ

വിലോലവീചിവല്ലരീ വിരാജമാനമൂർദ്ധനീ

ധഗദ്ധ ഗദ്ധ ഗജ്വ ലല്ല ലാടപട്ടപാവകേ

കിശോരചന്ദ്രശേഖരേ രതി: പ്രതിക്ഷണം മമം

ധരാധരേന്ദ്രനന്ദിനീ വിലാസബന്ധു ബന്ധുര-

സ്‌ഫുരത്‌ ദൃഗന്ത സന്തതി പ്രമോദ മാനമാനസേ

കൃപാകടാക്ഷധോരണീ നിരുദ്ധദുർദ്ധരാപദി

ക്വചിച്ചിദംബരേ മനോ വിനോദമേതു വസ്തുനി

ജടാഭുജംഗപിംഗളസ്‌ഫുരത്‌ഫണാമണിപ്രഭാ

കദംബകുങ്കുമദ്രവ പ്രലിപ്ത ദിഗ്വ ധൂമുഖേ

മദാന്ധ സിന്ധുരസ്‌ഫുരത്ത്വ ഗുത്തരീയമേദുരേ

മനോവിനോദമത്‌ഭുതം ബിഭർത്തു ഭൂതഭർത്തരി

സഹസ്രലോചനപ്രഭൃത്യ ശേഷലേഖശേഖര

പ്രസൂനിധൂളിധോരണീ വിധൂസരാംഘ്രിപീഠഭൂ:

ഭുജംഗരാജമാലയാ നിബദ്ധജാഡജൂഡക:

ശ്രിയേ ചിരായ ജായതാം ചകോരബന്ധുശേഖര:

ലലാടചത്വരജ്വലത്‌ ധനഞ്ജയസ്‌ഫുരിംഗഭാ

നിപീതപഞ്ചസായകം നമന്നിലിമ്പനായകം

സുധാമയൂഖലേഖയാ വിരാജമാനശേഖരം

മഹാകപാലിസമ്പദേ ശിരോജഡാലമസ്തു ന:

കരാളഫാലപട്ടികാത്‌ ധഗദ്ധഗദ്ധഗജ്ജ്വലാ

ധനഞ്ജയാധരീകൃത പ്രചണ്ഡപഞ്ചസായകേ

ധരാധരേന്ദ്രനന്ദിനീ കുചാഗ്രചിത്രപത്രക-

പ്രകൽപ്പനൈകശിൽപ്പിനി ത്രിലോചനേ മതിർമമ:

നവീനമേഘമണ്ഡലീ നിരുദ്ധദുർദ്ധരസ്‌ഫുരത്‌

കുഹൂനിശീഥിനീതമ: പ്രബന്ധബന്ധുകന്ധര:

നിലിമ്പനിർഝരീ ധരസ്തനോതു കൃത്തിസിന്ധുര:

കലാനിധാനബന്ധുര: ശ്രിയം ജഗത്‌ദുരന്ധര:

പ്രഫുല്ല നീലപങ്കജപ്രപഞ്ച കാളിമച്ഛഢാ

വിഡംബികണ്ഡകന്ധരാ രുചിപ്രബന്ധകന്ധരം

സ്‌മരച്ഛിദം പുരച്ഛിദം ഭവച്ഛിദം മഖച്ഛിദം

ഗജച്ഛിദാന്തകച്ഛിദം തമന്തകച്ഛിദം ഭജേ

അഗർവ്വസർവ്വമംഗളാകലാകദംബമഞ്ജരീ

രസപ്രവാഹമാധുരീ വിജൃംഭണാമധുവ്രതം

സ്‌മരാന്തകം പുരാന്തകം ഭവാന്തകം മഖാന്തകം

ഗജാന്തകാന്തകാന്തകം തമന്തകാന്തകം ഭജേ

ജയത്വദഭ്ര വിഭ്രമഭ്രമത്‌ഭുജംഗമസ്‌ഫുരത്‌-

ദ്ധഗ ദ്ധഗദ്വിനിർഗ്ഗമത്‌ കരാളഫാലഹവ്യവാട്‌

ധിമിത്‌ ധിമിത്‌ ധിമിത്‌ ധനൻമൃദംഗതുംഗമംഗള-

ധ്വനിക്രമപ്രവർത്തിത പ്രചണ്ഡതാണ്ഡവ: ശിവ:

ദൃഷദ്വിചിത്രതൽപ്പയോർ ഭുജംഗമൌക്തികസ്രജോർ-

ഗ്ഗരിഷ്ഠരത്നലോഷ്ഠയോ: സുഹൃദ്വിപക്ഷപക്ഷയോ

തൃണാരവിന്ദചക്ഷുഷോ: പ്രജാമഹീമഹേന്ദ്രയോ

സമം പ്രവർത്തയൻമന: കദാ സദാശിവം ഭജേ

കദാ നിലിമ്പനിർഝരീ നികുഞ്ജകോടരേ വസൻ

വിമുക്തദുർമതിം: സദാ ശിരസ്ഥമഞ്ജലിം വഹൻ

വിമുക്തലോലലോചനോ ലലാമഫാലലഗ്നക:

ശിവേതി മന്ത്രമുച്ചരൻ കദാ സുഖീ ഭവാമ്യഹം

ഇദംഹി നിത്യമേവ മുക്തമുത്തമോത്തമം സ്‌തവം

പഠൻ സ്‌മരൻ ബ്രുവന്നരോ വിശുദ്ധിമേതി സന്തതം

ഹരേ ഗുരൌ സുഭക്തിമാശു യാതി നാന്യഥാഗതിം

വിമോഹനം ഹി ദേഹിനാം സുശങ്കരസ്യ ചിന്തനം

ഈ ലേഖനത്തിലെ വിഷയത്തെ സംബന്ധിക്കുന്ന കൃതി വിക്കിഗ്രന്ഥശാലയിലെ ശിവതാണ്ഡവസ്തോത്രം എന്ന താളിലുണ്ട്.