ട്രാൻസ്മിഷൻ (മെഡിസിൻ)
സംക്രമണം എന്ന പദത്തിന് വൈദ്യശാസ്ത്രം, പൊതുജനാരോഗ്യം, ജീവശാസ്ത്രം എന്നിവയിൽ, രോഗം ബാധിച്ച വ്യക്തിയിൽ നിന്നോ സമൂഹത്തിൽ നിന്നോ മുമ്പ് രോഗം ബാധിക്കാത്ത വ്യക്തിയിലേക്കോ സമൂഹത്തിലേക്കോ സാംക്രമിക രോഗത്തിന് കാരണമാകുന്ന ഒരു രോഗകാരിയെ കൈമാറ്റം ചെയ്യപ്പെടുക അല്ലെങ്കിൽ പ്രചരിപ്പിക്കുക, ചുരുക്കത്തിൽ രോഗപകർച്ച എന്നാണ് വിവക്ഷ.[1]
ഇനിപ്പറയുന്ന ഒന്നോ അതിലധികമോ മാർഗങ്ങളിലൂടെ രോഗകാരികളായ സൂക്ഷ്മജീവികൾ ഒരു വ്യക്തിയിൽ നിന്ന് മറ്റൊരാളിലേക്ക് നേരിട്ട് പകരുന്നതിനെയാണ് ഈ പദം കർശനമായി സൂചിപ്പിക്കുന്നത്:
- വായുവിലൂടെ - ചുമ, തുമ്മൽ, ശ്വസനം.
- വായുവിലൂടെ - രോഗി പോയതിനുശേഷവും വായുവിൽ രോഗാണുക്കളടങ്ങിയ വളരെ ചെറിയ വരണ്ടതും നനഞ്ഞതുമായ കണികകൾ നിലനിൽക്കാം. കണങ്ങളുടെ വലുപ്പം <5 μm .
- തുള്ളികളിലൂടെ - ചെറുതും സാധാരണയായി ഈർപമുള്ളതുമായ, രോഗാണുക്കൾ ഉള്ള കണികകൾ വായുവിൽ ഹ്രസ്വ സമയത്തേക്ക് തുടരും. സാധാരണയായി രോഗിയുടെ സാന്നിധ്യത്തിലാണ് പകർച്ച സംഭവിക്കുന്നത്. കണങ്ങളുടെ വലുപ്പം> 5 μm.
- നേരിട്ടുള്ള ശാരീരിക സമ്പർക്കം - ലൈംഗിക സമ്പർക്കം ഉൾപ്പെടെ രോഗബാധിതനായ ഒരു വ്യക്തിയുമായുള്ള സ്പർശം
- പരോക്ഷ ശാരീരിക സമ്പർക്കം - മണ്ണ് ( ഫോമൈറ്റ് ) ഉൾപ്പെടെയുള്ള മലിനമായ ഉപരിതലത്തിൽ സ്പർശിക്കുന്നതിലൂടെ.
- വിസർജ്യങ്ങളിൽനിന്ന്, വായ വഴി - തികച്ചും വൃത്തിഹീനമായ ചുറ്റുപാട്, ഭക്ഷണസമയത്ത് വൃത്തിയായായി കഴുകാത്ത കരങ്ങൾ, ശുചിത്വക്കുറവു കാരണം മലിനമായ ഭക്ഷണം, മലിനമായ ജലസ്രോതസ്സുകൾ മുതലായവ. പ്രധാനമായും കുട്ടികളിലാണ് ഇത്തരത്തിലുള്ള രോഗപകർച്ച കാണുന്നത്.
രോഗപകർച്ച പരോക്ഷമാകാം, ഉദാഹരണത്തിന് കൊതുക് അല്ലെങ്കിൽ ഈച്ചയിലൂടെ മനുഷ്യനിലേക്ക് പകരാം. അതല്ലെങ്കിൽ മറ്റൊരു മധ്യവർത്തിയിലൂടെയുമാകാം. ഉദാഹരണത്തിന് പന്നികളിലെ നാടവിര മനുഷ്യരിലേക്ക് പകരുന്നതിന് ഒരു കാരണം വേണ്ടപോലെ വേവിക്കാത്ത പന്നിയിറച്ചി കഴിക്കുന്നതു കൊണ്ടാണ് .
പരോക്ഷ രോഗപകർച്ച എന്നതിൽ സൂനോസിസും ഉൾപെടും. (മൃഗങ്ങളിൽ നിന്ന് മനുഷ്യരിലേക്കു സംക്രമിക്കുന്ന പകർച്ചവ്യാധികളെയാണ് സുനോസിസ് എന്ന പദം സൂചിപ്പിക്കുന്നത്). അതല്ലെങ്കിൽ സങ്കീർണ്ണമായ ജീവിത ചക്രങ്ങളുള്ള മാക്രോപാരസൈറ്റുകൾ വഴിയുമാവാം. രോഗപകർച്ച സംഭവിക്കുന്നത് ഒരേ സ്ഥലത്തു വസിക്കുന്ന രണ്ട് വ്യക്തികൾക്കിടയിലാവാം(Autochthonous) അല്ലെങ്കിൽ യാത്രക്കിടയിലാവാം.
നിർവചനവും അനുബന്ധ നിബന്ധനകളും
[തിരുത്തുക]ഒരു സാംക്രമിക രോഗകാരകം രണ്ട് തരത്തിൽ രോഗങ്ങൾ പടർത്തുന്നു : ഒരേ തലത്തിൽ സമനിലയിലുള്ളവർക്കിടയിൽ(Horizontal Transmission). ഉദാഹരണത്തിന് സഹപാഠികൾ, സഹപ്രവർത്തകർ, സഹയാത്രികർ എന്നിവർക്കിടയിൽ. [2] ഇത് നേരിട്ടുള്ള സമ്പർക്കത്തിലൂടെയോ (നക്കുക, സ്പർശിക്കുക, കടിക്കുക) അതല്ലെങ്കിൽ പരോക്ഷമായി വായുവിലൂടെയുള്ള സമ്പർക്കം - (ചുമ അല്ലെങ്കിൽ തുമ്മൽ) മൂലമോ ആവാം. കൊതുക്, ഈച്ച മുതലായ രോഗവാഹകരും(വെക്റ്റർ) പരോക്ഷമായ സംക്രമണത്തിന് ഇടയാക്കും [3].
ലംബമാന സംക്രമണം (Vertical Transmission) അമ്മയിൽ നിന്ന്, ഗർഭാവസ്ഥയിലോ പ്രസവസമയത്തോ ശിശുവിന് രോഗം പകരുന്നതാണ്, [4]
സംക്രമണക്ഷമത(Infectivity) എന്ന പദം, രോഗകാരകത്തിന് ഹോസ്റ്റിൽ പ്രവേശിക്കുന്നതിനും അതിജീവിക്കുന്നതിനും പെരുകുന്നതിനുമുള്ള കഴിവിനെ വിവരിക്കുന്നു, അതേസമയം സംക്രമണസാധ്യത (Infectiousness) എന്നത്, ഒരാളിൽനിന്ന് മറ്റൊരാളിലേക്ക് രോഗകാരകത്തിന് താരതമ്യേന എത്ര എളുപ്പത്തിൽ മറ്റൊരാളിലേക്ക് പടരാനാവും എന്നു സൂചിപ്പിക്കുന്നു. [5] മലിനവായു, മലിനമായ ഭക്ഷണം,ശാരീരിക സമ്പർക്കം, ശരീര സ്രവങ്ങൾ, വിസർജ്യ വസ്തുക്കളുമായുള്ള സമ്പർക്കം, അല്ലെങ്കിൽ വെക്റ്റർ ജീവികൾ വഴി എന്നിങ്ങനെ രോഗകാരി പകരുന്നത് പല വിധത്തിലാകാം. [6]
കമ്മ്യൂണിറ്റി ട്രാൻസ്മിഷൻ (സമൂഹ പ്രസരണം/ സമൂഹ വ്യാപനം) എന്ന പദം അർത്ഥമാക്കുന്നത് ഒരു രോഗം പടരുന്നതിനുള്ള അണുബാധയുടെ ഉറവിടം അജ്ഞാതമാണ് അല്ലെങ്കിൽ രോഗികളും മറ്റ് ആളുകളും തമ്മിലുള്ള സമ്പർക്കത്തിന്റെ നാൾവഴി കൃത്യമായി കാണ്ടെത്താനാകുന്നില്ല എന്നാണ്. സ്ഥിരീകരിച്ച കേസുകൾക്കപ്പുറത്ത് സമൂഹത്തിലെ രോഗപകർച്ചയുടെ രീതിയും ഗതിയും ഗ്രഹിക്കുന്നതിനുള്ള ബുദ്ധിമുട്ടിനെ ഇത് സൂചിപ്പിക്കുന്നു. [7] [8]
ലോക്കൽ ട്രാൻസ്മിഷൻ (പ്രാദേശിക വ്യാപനം)എന്ന വാക്കിന്റെ അർത്ഥം ഒരു നിർദ്ദിഷ്ട ചുറ്റുവട്ടത്ത് (ഒരു രാജ്യത്തിനോ പ്രദേശത്തിനോ നഗരത്തിനോ ഉള്ളിൽ) അണുബാധയുടെ ഉറവിടം തിരിച്ചറിഞ്ഞിട്ടുണ്ട് എന്നാണ്. [9]
സംക്രമണത്തിന്റെ വഴികൾ
[തിരുത്തുക]പകർച്ചവ്യാധികൾ പടരുന്ന വഴികൾ സാംക്രമികരോഗവിജ്ഞാനികൾക്ക് പ്രധാനമാണ്, കാരണം ഇത് രോഗനിരോധന മർഗങ്ങൾ കൈക്കൊള്ളുന്നതിന് സഹായകമാകുന്നു. സാമൂഹിക-സാമ്പത്തിക, സാംസ്കാരിക സവിശേഷതകളെ ആശ്രയിച്ച് വ്യത്യസ്ത ജനവിഭാഗങ്ങളിലും ഉപവിഭാഗങ്ങളിലും പരസ്പര സമ്പർക്കരീതികൾ വ്യത്യാസപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. ഉദാഹരണത്തിന്, താഴെക്കിടയിലുള്ള ജനവിഭാഗങ്ങളിൽ ശുദ്ധജലവിതരണത്തിന്റെ അഭാവം മൂലം വ്യക്തിപരവും ഭക്ഷണപരവുമായ ശുചിത്വം കുറയുവാനും രോഗാണുക്കൾ കുടിവെള്ളത്തിലൂടെ, ഭക്ഷണത്തിലൂടെ വാവഴി ശരീരത്തിൽ പ്രവേശിച്ച് കോളറ പോലുള്ള രോഗങ്ങൾ പകരാനും സാധ്യതയുണ്ട്. വിവിധ ജനവിഭാഗങ്ങൾക്കിടയിൽ അത്തരം രോഗങ്ങൾ ഉണ്ടാകുന്നതിലെ വ്യത്യാസങ്ങൾ രോഗം പകരുന്ന വഴികളിലേക്ക് വെളിച്ചം വീശുന്നു. ഉദാഹരണത്തിന്, ശുദ്ധജലവിതരണത്തിന് സംവിധാനമുള്ള നഗരങ്ങളെ അപേക്ഷിച്ച്, അത്തരം സംവിധാനങ്ങളില്ലാത്ത അവികസിത രാജ്യങ്ങളിലെ നഗരങ്ങളിൽ, പോളിയോ കൂടുതലായി കാണപ്പെടുന്നുണ്ടെങ്കിൽ, പോളിയോ പടരുന്നത് വിസർജ്യത്തിലൂടെ വാ വഴിയാണ് എന്ന സിദ്ധാന്തം മുന്നോട്ട് വെക്കാം.
വായുവിലൂടെയുള്ള അണുബാധ
[തിരുത്തുക]വായുവിലൂടെ രണ്ടു വിധത്തിൽ രോഗം പകരാം: വായുവിൽ അതേപടി തങ്ങിനിൽക്കുന്ന അഥവാ ഈർപത്തിൽ പൊതിഞ്ഞ രോഗാണുക്കളെ ശ്വസിക്കുന്നതിലൂടെ.രക്ഷാകവചമായ ഈർപം ബാഷ്പീകരിച്ചു പോയാലും ചിലതരം രോഗാണുക്കൾക്ക് അല്പനേരത്തേക്കെങ്കിലും വായുവിൽ തങ്ങി നില്ക്കാനാവും ചെല തരം രോഗാണുക്കൾക്ക് ദീർഘനേരം അതിജീവിക്കാനാകും. ശ്വസനേന്ദ്രിയങ്ങളിലെ നാളികളിൽ വഴി അവ ശരീരത്തിനകത്തു പ്രവേശിക്കുകയും രോഗം പടർത്തുകയും ചെയ്യുന്നു. [10] ഇത്തരം രോഗകണങ്ങളുടെ വലുപ്പം <5 μm ആയിരിക്കണം. [11] വരണ്ടതോ ഈർപമുള്ളതോ ആയ കണികകൾ (എയറോസോൾ‌സ് ) ഇതിൽ ഉൾപെടുന്നു.ഉദാ. ക്ഷയം, ചിക്കൻ‌പോക്സ്, മീസിൽസ് . ഇവക്ക് കൂടുതൽ കാലം വായുവിൽ അതേപടി തങ്ങിനിൽക്കാനാകുമെന്നതിനാൽ മുറികളിലും ഹാളുകളിലും മറ്റും വായു ശുദ്ധീകരിച്ചെടുക്കാനായി കാറ്റോട്ടം (വെൻറിലേഷൻ) ഉറപ്പാക്കണം, അതല്ലെങ്കിൽ ന്യൂനമർദ സംവിധാനങ്ങൾ ( നെഗറ്റീവ് പ്രഷർ) ഏർപെടുത്തണം.
ശ്വസന തുള്ളികൾ
[തിരുത്തുക]
സംസാരിക്കുമ്പോൾ ചെറിയതോതിലും ചുമ, തുമ്മൽ, എന്നിവയിലൂടെ കൂടിയതോതിലും ഉണ്ടാകുന്ന ശ്വസന തുള്ളികളാണ് സംക്രമണത്തിന്റെ ഒരു പൊതുരൂപം. ശ്വാസകോശങ്ങലിലേയും ശ്വസനനാളികളിലേയും അണുബാധകൾ സാധാരണയായി ശ്വസന തുള്ളികളിലൂടേയാണ് സംഭവിക്കുന്നത്. അണുക്കളടങ്ങിയ ഇത്തരം തുള്ളികൾ കണ്ണിലോ മൂക്കിലോ വായിലോ ഉള്ള മ്യൂക്കോസൽ പ്രതലങ്ങളിൽ എത്തുമ്പോൾ സംക്രമണം സംഭവിക്കാം. ശ്വസന തുള്ളികൾ വലുതാണ്,> 5 μm ഭാരവുമുണ്ട്[11]. അതുകൊണ്ടുതന്നെ അവക്ക് ദീർഘനേരം വായുവിൽ തങ്ങി നിൽക്കാനാവില്ല, അധികദൂരം സഞ്ചരിക്കാനുമാകില്ല. [13]
ശ്വസനതുള്ളികൾ വഴിയാണ് മിക്ക ശ്വാസകോശസംബന്ധമായ വൈറസുകളും പടരുന്നത്. ഉദാഹരണത്തിന് ഇൻഫ്ലുവൻസ വൈറസ്, പാരാ ഇന്ഫ്ലുവൻസാ വൈറസ്, അഡിനൊവൈറസുകൾ, റിനോവൈറസുകൾ, ശ്വാസകോശ സിൻസിടിയൽ വൈറസ്, മനുഷ്യ മെറ്റാ ന്യുമോണോ വൈറസ്, ബൊര്ദെതെല്ല പെര്തുഷിസ്, ന്യൂമോണോകോക്കൈ, സ്ത്രെപ്തൊകോക്കസ് പയോജെനെസ്, ഡിഫ്തീരിയ, റൂബെല്ല എന്നിവ [14] ഇവയോടൊപ്പം ഇപ്പോൾ കൊറോണയും . [15] ശസ്ത്രക്രിയാ മാസ്ക് ധരിക്കുന്നതിലൂടെ ധരിക്കുന്നവരിൽ നിന്ന് ശ്വസന തുള്ളികളുടെ വ്യാപനം കുറയ്ക്കാൻ കഴിയും. [12]
വിസർജ്യങ്ങൾ വായിലൂടെ
[തിരുത്തുക]
വിസർജ്യങ്ങളിലെ രോഗാണുക്കൾ വായ വഴി ശരീരത്തിലേക്കു പ്രവേശിക്കുന്നു. പ്രധാന കാരണം ശുചിത്വക്കുറവാണ്.
വിസർജ്യങ്ങളില രോഗാണുക്കൾ ഭക്ഷ്യവസ്തുക്കളിലൂടെയോ അല്ലെങ്കിൽ മലിനജലത്തിലൂടെയോ ആകാം. കക്കൂസ് ഉപയോഗിച്ചശേഷം കൈകവേണ്ടപോലെ കഴുകാതെ ഭക്ഷണം തയ്യാറാക്കുകയോ രോഗികളെ പരിചരിക്കുകയോ ചെയ്താൽ ഇത്തരം സംക്രമണം സംഭവിക്കാം.
വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ മതിയായ ശുചിത്വമില്ലാത്ത നഗര ചേരികളിൽ താമസിക്കുന്ന ജനങ്ങൾക്ക് ഇത് അത്യന്തം അപകടകരമായ പൊതുജനാരോഗ്യ പ്രശ്നമാണ്. ഇവിടെ, മലമൂത്ര വിസർജ്ജനം അല്ലെങ്കിൽ സംസ്ക്കരിക്കാത്ത മലിനജലം, കുടിവെള്ള സ്രോതസ്സുകളെ ( ഭൂഗർഭജലം അല്ലെങ്കിൽ ഉപരിതല ജലം) മലിനമാക്കുന്നു. മലിന ജലം കുടിക്കുന്ന ആളുകൾക്ക് രോഗം വരാം. ചില വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ മറ്റൊരു പ്രശ്നം തുറന്ന മലമൂത്രവിസർജ്ജനം ആണ്. ഇത് വിസർജ്യത്തിൽ നിന്ന് ഭക്ഷണം വഴി രോഗം പകരുന്നതിന് ഇടയാക്കുന്നു.
വികസിത രാജ്യങ്ങളിൽ പോലും സംവിധാനങ്ങളിലെ പരാജയങ്ങൾ കാരണം മലിനജലം കവിഞ്ഞൊഴുകിയെന്നു വരാം . കോളറ, ഹെപ്പറ്റൈറ്റിസ് എ, പോളിയോ, റോട്ടവൈറസ്, സാൽമൊണെല്ല രോഗാണുക്കൾ, മറ്റു പരാന്നഭോജികൾ (അസ്കാരിസ് ലംബ്രിക്കോയിഡുകൾ ) തുടങ്ങിയവ സാധാരണ ഇത്തരത്തിലാണ് പകരാറുള്ളത്.
ലൈംഗികത
[തിരുത്തുക]മറ്റൊരു വ്യക്തിയുമായുള്ള ലൈംഗിക പ്രവർത്തനത്തിനിടയിൽ യോനി അല്ലെങ്കിൽ മലദ്വാരം അല്ലെങ്കിൽ ഓറൽ സെക്സ് വഴി പിടിക്കാവുന്ന ഏതൊരു രോഗത്തെയും ഇത് സൂചിപ്പിക്കുന്നു (ചുവടെ കാണുക). സംവേദനത്തിനിടയിൽ സമ്പർക്കം പുലർത്തുന്ന ഉപരിതലങ്ങൾക്കിടയിലാണ് നേരിട്ട് സംപ്രേഷണം ( ബാക്ടീരിയ അണുബാധകൾക്കും വ്രണങ്ങൾ ഉണ്ടാക്കുന്ന അണുബാധകൾക്കും) അല്ലെങ്കിൽ സ്രവങ്ങളിൽ നിന്ന് ( ബീജം അല്ലെങ്കിൽ ആവേശഭരിതമായ സ്ത്രീ സ്രവിക്കുന്ന ദ്രാവകം) പങ്കാളിയുടെ രക്തപ്രവാഹത്തിലേക്ക് ചെറിയ വഴി കടന്നുപോകുന്ന പകർച്ചവ്യാധികളെ വഹിക്കുന്നു ലിംഗത്തിലോ യോനിയിലോ മലാശയത്തിലോ ഉള്ള ചെറിയ തുള്ളികൾ (ഇത് വൈറസുകളുടെ പതിവ് വഴിയാണ്). ഈ രണ്ടാമത്തെ സാഹചര്യത്തിൽ, ലിംഗം യോനീയേക്കാൾ മലാശയത്തിൽ കൂടുതൽ തുറക്കുന്നു/ പിളർക്കുന്നു. ആയതിനാൽ ഗുദത്തിലൂടെയുള്ള ലൈംഗിക സംഭോഗം കൂടുതൽ അപകടകരമാണ്, കാരണം യോനി കൂടുതൽ ഇലാസ്റ്റിക്തും കൂടുതൽ ഉൾക്കൊള്ളുന്നതുമാണ്.
എച്ച് ഐ വി / എയ്ഡ്സ്, ക്ലമീഡിയ, ജനനേന്ദ്രിയ അരിമ്പാറ, ഗൊണോറിയ, ഹെപ്പറ്റൈറ്റിസ് ബി, സിഫിലിസ്, ഹെർപ്പസ്, ട്രൈക്കോമോണിയാസിസ് എന്നിവയാണ് ലൈംഗിക വഴിയിലൂടെ പകരുന്ന ചില രോഗങ്ങൾ.
ഓറൽ ലൈംഗികത (വദന സുരതം)
[തിരുത്തുക]എച്ച് ഐ വി, ഹെപ്പറ്റൈറ്റിസ് ബി തുടങ്ങിയ ലൈംഗിക രോഗങ്ങൾ സാധാരണഗതിയിൽ വായിൽ നിന്ന് വായയിലേക്ക് സമ്പർക്കം വഴി പകരില്ലെന്ന് കരുതപ്പെടുന്നു, എന്നിരുന്നാലും ചില എസ്ടിഡികൾ ജനനേന്ദ്രിയത്തിനും വായയ്ക്കുമിടയിൽ, ഓറൽ സെക്സ് സമയത്ത് പകരാൻ സാധ്യതയുണ്ട്. എച്ച് ഐ വി കാര്യത്തിൽ ഈ സാധ്യത സ്ഥാപിക്കപ്പെട്ടു. ജനനേന്ദ്രിയ അണുബാധകളിൽ ഹെർപ്പസ് സിംപ്ലക്സ് വൈറസ് 1 (ഇത് സാധാരണയായി ഓറൽ അണുബാധയ്ക്ക് കാരണമാകുന്നു), ഓറൽ അണുബാധകളിൽ ടൈപ്പ് 2 വൈറസ് (കൂടുതൽ സാധാരണമായി) ഉണ്ടാകുന്നതിനും ഇത് കാരണമാകുന്നു.
ഓറൽ
[തിരുത്തുക]പ്രാഥമികമായി വായിലൂടെ പകരുന്ന രോഗങ്ങൾ ചുംബനം പോലുള്ള നേരിട്ടുള്ള സമ്പർക്കത്തിലൂടെയോ അല്ലെങ്കിൽ കുടിവെള്ള ഗ്ലാസോ സിഗരറ്റോ പങ്കിടുന്നതിലൂടെയോ പരോക്ഷമായി ബന്ധപ്പെടലിലൂടെയോ . ചുംബനത്തിലൂടെയോ മറ്റ് നേരിട്ടുള്ള അല്ലെങ്കിൽ പരോക്ഷമായോ വാക്കാലുള്ള സമ്പർക്കത്തിലൂടെ പകരുന്ന രോഗങ്ങളിൽ ഡ്രോപ്ലെറ്റ് കോൺടാക്റ്റ് വഴി പകരുന്ന എല്ലാ രോഗങ്ങളും ഉൾപ്പെടുന്നു (കുറഞ്ഞത്) എല്ലാത്തരം ഹെർപ്പസ് വൈറസുകളും, അതായത് സൈറ്റോമെഗലോവൈറസ് അണുബാധ ഹെർപ്പസ് സിംപ്ലക്സ് വൈറസ് (പ്രത്യേകിച്ച് എച്ച്എസ്വി -1) പകർച്ചവ്യാധി മോണോ ന്യൂക്ലിയോസിസ് .
നേരിട്ടുള്ള ബന്ധം
[തിരുത്തുക]നേരിട്ടുള്ള സമ്പർക്കത്തിലൂടെ പകരാൻ കഴിയുന്ന രോഗങ്ങളെ പകർച്ചവ്യാധി എന്ന് വിളിക്കുന്നു (പകർച്ചവ്യാധി പകർച്ചവ്യാധിയുടേതിന് തുല്യമല്ല; എല്ലാ പകർച്ചവ്യാധികളും പകർച്ചവ്യാധിയാണെങ്കിലും, എല്ലാ പകർച്ചവ്യാധികളും പകർച്ചവ്യാധിയല്ല). ഉപയോഗങ്ങൾക്കിടയിൽ നന്നായി കഴുകുന്നില്ലെങ്കിൽ ഒരു തൂവാല (രണ്ട് ശരീരത്തിലും ടവ്വൽ ശക്തമായി തടവുന്നത്) അല്ലെങ്കിൽ ശരീരവുമായി അടുത്ത സമ്പർക്കം പുലർത്തുന്ന വസ്ത്രങ്ങൾ (സോക്സുകൾ) പങ്കിടുന്നതിലൂടെയും ഈ രോഗങ്ങൾ പകരാം. ഇക്കാരണത്താൽ, പകർച്ചവ്യാധികൾ പലപ്പോഴും സ്കൂളുകളിൽ പൊട്ടിപ്പുറപ്പെടുന്നു, അവിടെ തൂവാലകൾ പങ്കിടുകയും വ്യക്തിഗത വസ്ത്രങ്ങൾ മാറുന്ന മുറികളിൽ ആകസ്മികമായി മാറുകയും ചെയ്യുന്നു.
നേരിട്ടുള്ള സമ്പർക്കത്തിലൂടെ പകരുന്ന ചില രോഗങ്ങളിൽ അത്ലറ്റിന്റെ പാദം, ഇംപെറ്റിഗോ, സിഫിലിസ് (അപൂർവ സന്ദർഭങ്ങളിൽ, രോഗം ബാധിക്കാത്ത ഒരാൾ ചാൻക്രേയിൽ സ്പർശിച്ചാൽ), അരിമ്പാറ, കൺജങ്ക്റ്റിവിറ്റിസ് എന്നിവ ഉൾപ്പെടുന്നു .
ലംബമായ
[തിരുത്തുക].jpg)
ഇത് അമ്മയിൽ നിന്ന് കുട്ടികളിലേക്ക് (അപൂർവ്വമായി അച്ഛനിൽ നിന്ന് കുട്ടികളിലേക്ക്), പലപ്പോഴും ഗര്ഭപാത്രത്തില്, പ്രസവസമയത്ത് ( പെരിനാറ്റല് അണുബാധ എന്നും അറിയപ്പെടുന്നു) അല്ലെങ്കിൽ മാതാപിതാക്കളും സന്താനങ്ങളും തമ്മിലുള്ള പ്രസവാനന്തര ശാരീരിക ബന്ധത്തിലുമാണ്. മനുഷ്യർ ഉൾപ്പെടെയുള്ള സസ്തനികളിൽ ഇത് മുലപ്പാൽ (ട്രാൻസ്മാമറി ട്രാൻസ്മിഷൻ) വഴിയും സംഭവിക്കുന്നു. ഈ രീതിയിൽ പകരുന്ന പകർച്ചവ്യാധികളിൽ ഇവ ഉൾപ്പെടുന്നു: എച്ച്ഐവി, ഹെപ്പറ്റൈറ്റിസ് ബി, സിഫിലിസ്. പല പരസ്പര ജീവികളും ലംബമായി പകരുന്നു. [16]
അയട്രോജനിക് (ചികിത്സയിലൂടെ)
[തിരുത്തുക]ഒരു മുറിവിൽ തൊടുക, കുത്തിവയ്ക്കുക അല്ലെങ്കിൽ രോഗം ബാധിച്ച വസ്തുക്കളുടെ പറിച്ചുനടൽ എന്നിവ പോലുള്ള മെഡിക്കൽ നടപടിക്രമങ്ങൾ മൂലമുള്ള സംക്രമണം. അയട്രോജനിക് വഴി പകരുന്ന ചില രോഗങ്ങളിൽ ഇവ ഉൾപ്പെടുന്നു: മലിനമായ മനുഷ്യ വളർച്ചാ ഹോർമോൺ, എംആർ‌എസ്‌എ എന്നിവയും മറ്റ് പലതും കുത്തിവച്ചുള്ള ക്രീറ്റ്സ്ഫെൽഡ്-ജാക്കോബ് രോഗം .
വെക്റ്റർ-ബോൺ (വായൂമാർഗ്ഗം)
[തിരുത്തുക]രോഗത്തിന് കാരണമാകാത്ത ഒരു അണുജീവിയാണ് വെക്റ്റർ, പക്ഷേ ഇവ ഒരു ഹോസ്റ്റിൽ നിന്ന് മറ്റൊന്നിലേക്ക് രോഗകാരികളെ എത്തിക്കുന്നതിലൂടെ അണുബാധ പകർത്തുന്നു .
വെക്ടറുകൾ മെക്കാനിക്കൽ അല്ലെങ്കിൽ ബയോളജിക്കൽ ആയിരിക്കാം. ഒരു മെക്കാനിക്കൽ വെക്റ്റർ അതിന്റെ ശരീരത്തിന് പുറത്ത് ഒരു പകർച്ചവ്യാധി ഏജന്റിനെ എടുത്ത് നിഷ്ക്രിയമായ രീതിയിൽ പ്രഷണം നടത്തുന്നു. ഒരു മെക്കാനിക്കൽ വെക്റ്ററിന്റെ ഒരു ഉദാഹരണം ഈച്ച ആണ്, അത് ചാണകത്തിൽ ഇറങ്ങുന്നു, മലം മുതൽ ബാക്ടീരിയകളുമായി അതിന്റെ അനുബന്ധങ്ങളെ മലിനമാക്കുന്നു, തുടർന്ന് ഉപഭോഗത്തിന് മുമ്പായി ഭക്ഷണത്തിലേക്ക് ഇറങ്ങുന്നു. രോഗകാരി ഒരിക്കലും ഈച്ചയുടെ ശരീരത്തിൽ പ്രവേശിക്കുന്നില്ല. ഇതിനു വിപരീതമായി, ബയോളജിക്കൽ വെക്റ്ററുകൾ അവയുടെ ശരീരത്തിനുള്ളിൽ രോഗകാരികളെ പാർപ്പിക്കുകയും പുതിയ ഹോസ്റ്റുകൾക്ക് രോഗകാരികളെ സജീവമായി എത്തിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. രക്തത്തിലൂടെ പകരുന്ന ഗുരുതരമായ രോഗങ്ങളായ മലേറിയ, വൈറൽ എൻ‌സെഫലൈറ്റിസ്, ചഗാസ് രോഗം, ലൈം രോഗം, ആഫ്രിക്കൻ ഉറക്ക രോഗം എന്നിവയ്ക്ക് ബയോളജിക്കൽ വെക്ടറുകൾ കാരണമാകുന്നു . ബയോളജിക്കൽ വെക്റ്ററുകൾ സാധാരണയായി, കൊതുകുകൾ, രൂപങ്ങൾ, ഈച്ചകൾ, പേൻ തുടങ്ങിയ ആർത്രോപോഡുകളാണ് (ക്ലിപ്‌ത ചേർപ്പുകളോടുകൂടിയ ശരീരമുള്ള ജന്തുക്കൾ). ഒരു രോഗകാരിയുടെ ജീവിത ചക്രത്തിൽ പലപ്പോഴും വെക്ടറുകൾ ആവശ്യമാണ്. വെക്റ്റർ പരത്തുന്ന പകർച്ചവ്യാധികൾ നിയന്ത്രിക്കാൻ ഉപയോഗിക്കുന്ന ഒരു പൊതു തന്ത്രമാണ് വെക്റ്ററിനെ കൊന്ന് ഒരു രോഗകാരിയുടെ ജീവിത ചക്രം തടസ്സപ്പെടുത്തുക.
ട്രാക്കിംഗ്
[തിരുത്തുക]പകർച്ചവ്യാധികളുടെ വ്യാപനത്തെ ട്രാക്കുചെയ്യുന്നത് രോഗ നിരീക്ഷണം എന്ന് വിളിക്കുന്നു. പൊതുമേഖലയിൽ പകർച്ചവ്യാധികളുടെ നിരീക്ഷണം പരമ്പരാഗതമായി പൊതുജനാരോഗ്യ ഏജൻസികളുടെ ഉത്തരവാദിത്തമാണ് (ദേശീയ) അല്ലെങ്കിൽ പ്രാദേശിക തലത്തിൽ. റിപ്പോർട്ട് ചെയ്യാവുന്ന രോഗങ്ങൾ റിപ്പോർട്ട് ചെയ്യാൻ പൊതുജനാരോഗ്യ ഉദ്യോഗസ്ഥർ ആരോഗ്യ പരിപാലന തൊഴിലാളികളെയും മൈക്രോബയോളജി ലബോറട്ടറികളെയും ആശ്രയിക്കുന്നു. മൊത്തം ഡാറ്റയുടെ വിശകലനം ഒരു രോഗത്തിൻറെ വ്യാപനം കാണിക്കും, മാത്രമല്ല ഇത് എപ്പിഡെമിയോളജിയുടെ പ്രത്യേകതയാണ്. നോട്ടിഫൈ ചെയ്യാനാകാത്ത ഭൂരിഭാഗം രോഗങ്ങളുടെയും വ്യാപനം മനസിലാക്കാൻ, ഒന്നുകിൽ ഒരു പ്രത്യേക പഠനത്തിൽ ഡാറ്റ ശേഖരിക്കേണ്ടതുണ്ട്, അല്ലെങ്കിൽ നിലവിലുള്ള വിവരശേഖരണങ്ങൾ ഖനനം ചെയ്യാം, ഉദാഹരണത്തിന് ഇൻഷുറൻസ് കമ്പനി ഡാറ്റ അല്ലെങ്കിൽ ആന്റിമൈക്രോബയൽ മയക്കുമരുന്ന് വിൽപ്പന.
ആശുപത്രി, ജയിൽ, നഴ്സിംഗ് ഹോം, ബോർഡിംഗ് സ്കൂൾ, അനാഥാലയം, അഭയാർഥിക്യാമ്പ് തുടങ്ങിയ സ്ഥാപനങ്ങളിൽ പകരുന്ന രോഗങ്ങൾക്ക്, അണുബാധ നിയന്ത്രണ വിദഗ്ധരെ നിയമിക്കുന്നു, ആശുപത്രി എപ്പിഡെമോളജി പ്രോഗ്രാമിന്റെ ഭാഗമായി പ്രക്ഷേപണം വിശകലനം ചെയ്യുന്നതിനായി മെഡിക്കൽ രേഖകൾ അവലോകനം ചെയ്യും, ഉദാഹരണത്തിന്.
ഈ പരമ്പരാഗത രീതികൾ മന്ദഗതിയിലുള്ളതും സമയം ചെലവഴിക്കുന്നതും അധ്വാനമുള്ളതും ആയതിനാൽ, പ്രക്ഷേപണത്തിന്റെ മറ്റുമാർഗങ്ങൾ തേടുന്നു. ഇൻഫ്ലുവൻസയുടെ കാര്യത്തിൽ ഒരു പ്രോക്സി ഇൻഫ്ലുവൻസ പോലുള്ള അസുഖം ഒരു സംസ്ഥാനത്തിനുള്ളിലെ ആരോഗ്യ പരിപാലകരുടെ ചില സെന്റിനൽ സൈറ്റുകളിൽ ട്രാക്കുചെയ്യുന്നു, ഉദാഹരണത്തിന്. [17] ചില വെബ് തിരയൽ അന്വേഷണ പ്രവർത്തനങ്ങളിൽ പാറ്റേണുകൾ കണ്ടെത്തുന്നതിലൂടെ ഇൻഫ്ലുവൻസ പകർച്ചവ്യാധികൾ കണ്ടെത്തുന്നതിന് സഹായിക്കുന്നതിനുള്ള ഉപകരണങ്ങൾ വികസിപ്പിച്ചെടുത്തിട്ടുണ്ട്. ഇൻഫ്ലുവൻസയുമായി ബന്ധപ്പെട്ട വെബ് തിരയലുകളുടെ ആവൃത്തി മൊത്തത്തിൽ വർദ്ധിക്കുന്നതായി കണ്ടെത്തി, ഇൻഫ്ലുവൻസ ബാധിച്ചവരുടെ എണ്ണം കൂടുന്നു. വെബ് അന്വേഷണങ്ങളുടെ സ്ഥല-സമയ ബന്ധങ്ങൾ പരിശോധിക്കുന്നത് ഇൻഫ്ലുവൻസ [18], ഡെങ്കി എന്നിവയുടെ വ്യാപനത്തെ ഏകദേശം കണക്കാക്കുന്നു. [19]
പകർച്ചവ്യാധി വ്യാപനത്തിന്റെ കമ്പ്യൂട്ടർ സിമുലേഷനുകൾ ഉപയോഗിച്ചു വരുന്നുണ്ട് . [20] സ്കൂളിന്റെ വാർ‌ഷിക ആരംഭം, ബൂട്ട്‌ക്യാമ്പ്, വാർ‌ഷിക ഹജ്ജ് മുതലായ പകർച്ചവ്യാധികൾ, കാലാനുസൃതമായ വ്യതിയാനം, പകർച്ചവ്യാധികൾ എന്നിവ മനുഷ്യ സമാഹരണത്തിന് കാരണമാകും. ഏറ്റവും സമീപകാലത്ത്, സെൽ‌ഫോണുകളിൽ നിന്നുള്ള ഡാറ്റയ്ക്ക് റുബെല്ല പോലുള്ള ചില പകർച്ചവ്യാധികളുടെ വ്യാപനം പ്രവചിക്കാൻ പര്യാപ്തമായ ജനസംഖ്യാ ചലനങ്ങൾ പിടിച്ചെടുക്കാൻ കഴിയുമെന്ന് തെളിഞ്ഞു. [21]
വൈറലൻസും അതിജീവനവുമായുള്ള ബന്ധം
[തിരുത്തുക]രോഗകാരികൾക്ക് അവരുടെ ജീവിവർഗങ്ങളുടെ നിലനിൽപ്പ് ഉറപ്പാക്കുന്നതിന് ഒരു ഹോസ്റ്റിൽ നിന്ന് മറ്റൊന്നിലേക്ക് പകരാനുള്ള ഒരു മാർഗം ഉണ്ടായിരിക്കണം. പകർച്ചവ്യാധികൾ സാധാരണയായി ഒരു പ്രത്യേക രീതിയിലുള്ള പ്രക്ഷേപണത്തിനായി പ്രത്യേകതയുള്ളവരാണ്. ശ്വാസകോശ റൂട്ടിൽ നിന്ന്, ഒരു പരിണാമ കാഴ്ചപ്പാടിൽ നിന്ന്, വൈറസുകൾ അല്ലെങ്കിൽ ബാക്ടീരിയകൾ അവരുടെ ഹോസ്റ്റിന് ചുമയും തുമ്മൽ ലക്ഷണങ്ങളും വികസിപ്പിക്കുന്നതിന് കാരണമാകുന്നത് വലിയ അതിജീവന നേട്ടമാണ്, കാരണം അവ ഒരു ഹോസ്റ്റിൽ നിന്ന് പുറന്തള്ളപ്പെടുകയും മറ്റൊന്നിലേക്ക് കൊണ്ടുപോകുകയും ചെയ്യും. പല സൂക്ഷ്മാണുക്കളും വയറിളക്കത്തിന് കാരണമാകുന്നതും ഇതാണ്.
വൈറലൻസും ട്രാൻസ്മിഷനും തമ്മിലുള്ള ബന്ധം സങ്കീർണ്ണവും ഒരു രോഗകാരിയുടെ ദീർഘകാല പരിണാമത്തിന് പ്രധാന പ്രത്യാഘാതങ്ങളുമുണ്ട്. ഒരു സൂക്ഷ്മാണുവും പുതിയ ഹോസ്റ്റ് ഇനവും ഒന്നിച്ച് പരിണമിക്കാൻ നിരവധി തലമുറകൾ എടുക്കുന്നതിനാൽ, വളർന്നുവരുന്ന രോഗകാരി അതിന്റെ ആദ്യകാല ഇരകളെ പ്രത്യേകിച്ച് കഠിനമായി ബാധിച്ചേക്കാം. ഒരു പുതിയ രോഗത്തിന്റെ ആദ്യ തരംഗത്തിലാണ് മരണനിരക്ക് ഏറ്റവും ഉയർന്നത്. ഒരു രോഗം അതിവേഗം മാരകമാണെങ്കിൽ, മറ്റൊരു ഹോസ്റ്റിലേക്ക് സൂക്ഷ്മജീവിയെ കൈമാറുന്നതിന് മുമ്പ് ഹോസ്റ്റ് മരിക്കാം. എന്നിരുന്നാലും, വൈറലൻസുമായി ട്രാൻസ്മിഷൻ ബന്ധിപ്പിച്ചിട്ടുണ്ടെങ്കിൽ ഉയർന്ന പകർച്ചവ്യാധിയുടെ ഹ്രസ്വകാല ആനുകൂല്യത്താൽ ഈ ചെലവ് നികത്തപ്പെടാം, ഉദാഹരണത്തിന് കോളറയുടെ കാര്യത്തിൽ (സ്ഫോടനാത്മക വയറിളക്കം പുതിയ ഹോസ്റ്റുകളെ കണ്ടെത്തുന്നതിന് ബാക്ടീരിയയെ സഹായിക്കുന്നു) അല്ലെങ്കിൽ ധാരാളം ശ്വസന അണുബാധകൾ (തുമ്മൽ ചുമ ചുമ പകർച്ചവ്യാധി എയറോസോൾ സൃഷ്ടിക്കുന്നു).
പ്രയോജനകരമായ സൂക്ഷ്മാണുക്കൾ
[തിരുത്തുക]കോറൽ- അസ്സോസിയേറ്റഡ് ഡൈനോഫ്ലാഗെലേറ്റുകൾ അല്ലെങ്കിൽ ഹ്യൂമൻ മൈക്രോബയോട്ട പോലുള്ള പ്രയോജനകരമായ സൂക്ഷ്മജീവ ചിഹ്നങ്ങളുടെ ജീവശാസ്ത്രത്തിലെ ഒരു പ്രധാന വശമാണ് പ്രക്ഷേപണ രീതി. ജീവികളിൽ നിന്ന് മാതാപിതാക്കളിൽ നിന്നോ പരിസ്ഥിതിയിൽ നിന്നോ ബന്ധമില്ലാത്ത വ്യക്തികളിൽ നിന്നോ അല്ലെങ്കിൽ രണ്ടിൽ നിന്നോ കൈമാറ്റം ചെയ്യപ്പെടുന്ന സൂക്ഷ്മാണുക്കളുമായി സഹവർത്തിത്വം സൃഷ്ടിക്കാൻ കഴിയും.
ലംബ സംപ്രേഷണം
[തിരുത്തുക]മാതാപിതാക്കളിൽ നിന്ന് (സാധാരണയായി അമ്മമാരിൽ നിന്ന്) പ്രതീകങ്ങൾ സ്വായത്തമാക്കുന്നതിനെയാണ് ലംബ പ്രക്ഷേപണം എന്ന് പറയുന്നത്. ലംബ സംക്രമണം ഇൻട്രാ സെല്ലുലാർ (ഉദാ. ട്രാൻസോവറിയൽ), അല്ലെങ്കിൽ എക്സ്ട്രാ സെല്ലുലാർ (ഉദാഹരണത്തിന് മാതാപിതാക്കളും സന്താനങ്ങളും തമ്മിലുള്ള ഭ്രൂണാനന്തര സമ്പർക്കത്തിലൂടെ). ഇൻട്രാ സെല്ലുലാർ, എക്സ്ട്രാ സെല്ലുലാർ ലംബ ട്രാൻസ്മിഷൻ എന്നിവ ജനിതകേതര പാരമ്പര്യത്തിന്റെ അല്ലെങ്കിൽ രക്ഷാകർതൃ ഫലത്തിന്റെ ഒരു രൂപമായി കണക്കാക്കാം. മിക്ക ജീവജാലങ്ങൾക്കും ചിലതരം ലംബമായ സംപ്രേഷണം അനുഭവപ്പെടുന്നുണ്ടെന്ന് വാദമുണ്ട്. [22] ലംബമായി പകരുന്ന സിംബണറ്റുകളുടെ കാനോനിക്കൽ ഉദാഹരണങ്ങളിൽ പീയിലെ പോഷക ചിഹ്നമായ ബുക്നെറയും (ട്രാൻസോവറിയലി ട്രാൻസ്മിറ്റ് ഇൻട്രാ സെല്ലുലാർ സിംബിയന്റ്) മനുഷ്യ മൈക്രോബയോട്ടയുടെ ചില ഘടകങ്ങളും (ജനന കനാലിലൂടെയും മുലയൂട്ടലിലൂടെയും ശിശുക്കൾ കടന്നുപോകുമ്പോൾ കൈമാറ്റം ചെയ്യപ്പെടുന്നു) ഉൾപ്പെടുന്നു.
തിരശ്ചീന പ്രക്ഷേപണം
[തിരുത്തുക]ചില പ്രയോജനകരമായ ചിഹ്നങ്ങൾ പരിസ്ഥിതിയിൽ നിന്നോ ബന്ധമില്ലാത്ത വ്യക്തികളിൽ നിന്നോ തിരശ്ചീനമായി നേടുന്നു. ഇതിന് ഹോസ്റ്റിനും സിംബിയന്റിനും പരസ്പരം അല്ലെങ്കിൽ പരസ്പരം ഉൽ‌പ്പന്നങ്ങൾ അല്ലെങ്കിൽ സേവനങ്ങൾ തിരിച്ചറിയുന്നതിനുള്ള ചില രീതികൾ ആവശ്യമാണ്. മിക്കപ്പോഴും, തിരശ്ചീനമായി നേടിയ ചിഹ്നങ്ങൾ പ്രാഥമിക ഉപാപചയത്തിനുപകരം ദ്വിതീയത്തിന് പ്രസക്തമാണ്, ഉദാഹരണത്തിന് രോഗകാരികൾക്കെതിരായ പ്രതിരോധത്തിൽ ഉപയോഗിക്കുന്നതിന്, [23] എന്നാൽ ചില പ്രാഥമിക പോഷക ചിഹ്നങ്ങളും തിരശ്ചീനമായി (പാരിസ്ഥിതികമായി) നേടിയെടുക്കുന്നു. [24] തിരശ്ചീനമായി പകരുന്ന പ്രയോജനകരമായ ചിഹ്നങ്ങളുടെ അധിക ഉദാഹരണങ്ങളിൽ ബോബ്ടെയിൽ സ്ക്വിഡുമായി ബന്ധപ്പെട്ട ബയോലുമിനെസെന്റ് ബാക്ടീരിയ, സസ്യങ്ങളിലെ നൈട്രജൻ ഫിക്സിംഗ് ബാക്ടീരിയ എന്നിവ ഉൾപ്പെടുന്നു .
മിക്സഡ് മോഡ് ട്രാൻസ്മിഷൻ
[തിരുത്തുക]മനുഷ്യ മൈക്രോബയോട്ട ഉൾപ്പെടെ നിരവധി മൈക്രോബയൽ ചിഹ്നങ്ങൾ ലംബമായും തിരശ്ചീനമായും പകരാം. മിക്സഡ് മോഡ് ട്രാൻസ്മിഷന് “രണ്ട് ലോകങ്ങളിലും ഏറ്റവും മികച്ചത്” ലഭിക്കാൻ പ്രതീകങ്ങളെ അനുവദിക്കാൻ കഴിയും - ഹോസ്റ്റ് സാന്ദ്രത കുറയുമ്പോൾ അവയ്ക്ക് ഹോസ്റ്റ് സന്തതികളെ ലംബമായി ബാധിക്കാം, കൂടാതെ നിരവധി അധിക ഹോസ്റ്റുകൾ ലഭ്യമാകുമ്പോൾ തിരശ്ചീനമായി വൈവിധ്യമാർന്ന അധിക ഹോസ്റ്റുകളെ ബാധിക്കുകയും ചെയ്യും. മിക്സഡ് മോഡ് ട്രാൻസ്മിഷൻ ബന്ധത്തിന്റെ ഫലം (ദോഷം അല്ലെങ്കിൽ പ്രയോജനം) പ്രവചിക്കാൻ കൂടുതൽ ബുദ്ധിമുട്ടാണ്, കാരണം സഹജമായ പരിണാമ വിജയം ചിലപ്പോൾ ഹോസ്റ്റിന്റെ വിജയവുമായി എല്ലായ്പ്പോഴും ബന്ധപ്പെട്ടിട്ടില്ല. [16]
പരാമർശങ്ങൾ
[തിരുത്തുക]- ↑ Bush, A.O. et al. (2001) Parasitism: the diversity and ecology of animal parasites. Cambridge University Press. Pp 391-399.
- ↑ Horizontal Disease Transmission Archived 2012-05-23 at the Wayback Machine, online-medical-dictionary.org. date ?
- ↑ Routes of transmission of infectious diseases agents Archived 2016-04-01 at the Wayback Machine from Modes of Introduction of Exotic Animal Disease Agents by Katharine M. Kurkjian & Susan E. Little of The University of Georgia College of Veterinary Medicine, date?
- ↑ Vertical transmission Archived 2012-08-09 at the Wayback Machine (definition -- medterms.com) date?
- ↑ "Glossary of Notifiable Conditions". Washington State Department of Health. Archived from the original on 2010-01-07. Retrieved 2010-02-03.
- ↑ Ryan KJ; Ray CG (editors) (2004). Sherris Medical Microbiology (4th ed.). McGraw Hill. ISBN 978-0-8385-8529-0.
{{cite book}}:|last=has generic name (help)CS1 maint: multiple names: authors list (link) - ↑ "Novel Coronavirus (COVID-19) Resources".
- ↑ "Gainers and losers in the time of nCoV". The Manila Times. 10 February 2020. Archived from the original on 2020-04-18. Retrieved 2020-05-24.
- ↑ "Coronavirus disease 2019 (COVID-19) Situation Report – 47" (PDF). World Health Organization. Archived from the original (PDF) on 8 March 2020. Retrieved 2020-03-08.
- ↑ "Clinical Educators Guide for the Prevention and Control of Infection in Healthcare" (PDF). Archived from the original (PDF) on 2015-04-05. Retrieved 2015-09-12.
- ↑ 11.0 11.1 "Prevention of hospital-acquired infections" (PDF). Archived from the original (PDF) on 26 March 2020.
- ↑ 12.0 12.1 "Respiratory Protection Against Airborne Infectious Agents for Health Care Workers: Do surgical masks protect workers?" (OSH Answers Fact Sheets). Canadian Centre for Occupational Health and Safety. 2017-02-28. Retrieved 2017-02-28.
- ↑ "Clinical Educators Guide for the prevention and control of infection in healthcare" (PDF). NHMRC, Commonwealth of Australia. 2010. Archived from the original (PDF) on 2015-04-05. Retrieved 2015-09-12.
- ↑ "What is Diseases contagious from droplets?". Archived from the original on 2015-07-16.
- ↑ "Pass the message: Five steps to kicking out coronavirus". www.who.int (in ഇംഗ്ലീഷ്). Retrieved 24 March 2020.
- ↑ 16.0 16.1 Ebert, Dieter (2013). "The Epidemiology and Evolution of Symbionts with Mixed-Mode Transmission". Annual Review of Ecology, Evolution, and Systematics. 44: 623–643. doi:10.1146/annurev-ecolsys-032513-100555.
- ↑ Polgreen P.M., Chen E., Segre A.M., Harris M., Pentella M., Rushton G. (2009). "Optimizing Influenza Sentinel Surveillance at the State Level American". Journal of Epidemiology. 170: 1300–1306. doi:10.1093/aje/kwp270. PMC 2800268. PMID 19822570.
{{cite journal}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link) - ↑ Ginsberg J., Mohebbi M.H., Patel R.S., Brammer L., Smolinski M.S., Brilliant L. (2008). "Detecting influenza epidemics using search engine query data" (PDF). Nature. 457: 1012–1014. doi:10.1038/nature07634. PMID 19020500. Archived from the original on 2018-10-24. Retrieved 2020-05-24.
{{cite journal}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (link) CS1 maint: multiple names: authors list (link) - ↑ Chan E.H., Sahai V., Conrad C., Brownstein J.S. (2011). "Using Web Search Query Data to Monitor Dengue Epidemics: A New Model for Neglected Tropical Disease Surveillance". PLoS Negl Trop Dis. 5: e1206. doi:10.1371/journal.pntd.0001206. PMC 3104029. PMID 21647308.
{{cite journal}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link) CS1 maint: unflagged free DOI (link) - ↑ Siettos CI, Russo L (15 May 2013). "Mathematical modeling of infectious disease dynamics". Virulence. 4 (4): 295–306. doi:10.4161/viru.24041. PMC 3710332. PMID 23552814.
- ↑ Wesolowski A, Metcalf CJ, Eagle N, Kombich J, Grenfell BT, Bjørnstad ON, Lessler J, Tatem AJ, Buckee CO. (September 1, 2015). "Quantifying seasonal population fluxes driving rubella transmission dynamics using mobile phone data". PNAS. 112 (35): 11114–11119. doi:10.1073/pnas.1423542112. PMC 4568255. PMID 26283349.
{{cite journal}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link) - ↑ Funkhouser, Lisa; Bordenstein, Seth (2013). "Mom Knows Best: The Universality of Maternal Microbial Transmission". PLoS Biology. 11 (8): e1001631. doi:10.1371/journal.pbio.1001631. PMC 3747981. PMID 23976878.
{{cite journal}}: CS1 maint: unflagged free DOI (link) - ↑ Kaltenpoth, Martin; Engl, Tobias (2013). "Defensive microbial symbionts in Hymenoptera". Functional Ecology. 28 (2): 315–327. doi:10.1111/1365-2435.12089.
- ↑ Nussbaumer, Andrea; Fisher, Charles; Bright, Monika (2006). "Horizontal endosymbiont transmission in hydrothermal vent tubeworms". Nature. 441 (7091): 345–348. doi:10.1038/nature04793. PMID 16710420.