മഹാജനപദങ്ങൾ
Mahajanapada | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| c. 600 BCE–c. 300 BCE | |||||||||||
.png) Map of the 16 Mahajanapada | |||||||||||
| പൊതുവായ ഭാഷകൾ | സംസ്കൃതം | ||||||||||
| മതം | വേദിക് Hinduism Buddhism Jainism | ||||||||||
| ഗവൺമെൻ്റ് | Republics Monarchies | ||||||||||
| ചരിത്ര യുഗം | Iron Age | ||||||||||
• സ്ഥാപിതം | c. 600 BCE | ||||||||||
• ഇല്ലാതായത് | c. 300 BCE | ||||||||||
| |||||||||||
മഹാജനപദങ്ങൾ (സംസ്കൃതം: महाजनपद') എന്ന പദത്തിന്റെ വാച്യാർത്ഥം മഹത്തായ രാഷ്ട്രങ്ങൾ എന്നാണ്. (ജനപദം: രാഷ്ട്രം). അങ്ഗുത്തര നികായ പോലെയുള്ള പുരാതന ബുദ്ധമത ഗ്രന്ഥങ്ങൾ [1] ഇന്ത്യയിൽ ബുദ്ധമതത്തിന്റെ വളർച്ചയ്ക്കുമുൻപ് ഇന്ത്യൻ ഉപഭൂഖണ്ഡത്തിന്റെ വടക്ക് / വടക്കുപടിഞ്ഞാറ് ഭാഗങ്ങളിൽ വികസിച്ച് പുഷ്കലമായ പതിനാറ് മഹാ രാഷ്ട്രങ്ങളെയും റിപ്പബ്ലിക്കുകളെയും (ഷോഡശമഹാജനപദങ്ങൾ) പ്രതിപാദിക്കുന്നു.
പരിണാമം
[തിരുത്തുക]പുരാതന ഇന്ത്യയിലെ രാഷ്ട്രീയക്രമങ്ങൾ ആരംഭിച്ചത് ജന എന്ന് അറിയപ്പെട്ട അർദ്ധ-പ്രാകൃതഗോത്ര സമൂഹങ്ങളിൽ നിന്നായിരുന്നു എന്ന് കരുതപ്പെടുന്നു. ആദ്യകാല വേദ പുസ്തകങ്ങൾ ആര്യന്മാരുടെ പല 'ജന'കളെ പ്രതിപാദിക്കുന്നു. ഇവർ അർദ്ധ-നൊമാഡിക്ക് ഗോത്ര സ്ഥിതിയിൽ ജീവിച്ചു, തമ്മിലും ആര്യന്മാരല്ലാത്ത മറ്റ് ഗോത്രങ്ങളുമായും പശുക്കൾ, ആടുകൾ, പുൽമേടുകൾ എന്നിവയ്ക്കുവേണ്ടി യുദ്ധം ചെയ്തു. ഈ ആദ്യകാല വേദ ജനങ്ങൾ പിന്നീട് കൂടിച്ചേർന്ന് ഇതിഹാസകാലഘട്ടത്തിലെ ജനപദങ്ങളായി.
ജനപദം എന്ന പദത്തിന്റെ വാച്യാർത്ഥം ഒരു ഗോത്രത്തിന്റെ വാസസ്ഥലം എന്നാണ്. ജനപദം എന്ന വാക്ക് ജന എന്ന വാക്കിൽനിന്നും പരിണമിച്ചത് ആദ്യകാലത്ത് പ്രാകൃതഗോത്രവർഗ്ഗങ്ങൾ സ്ഥലം പിടിച്ചെടുത്ത് അവിടെ സ്ഥിരതാമസമാക്കിയതിനെ സൂചിപ്പിക്കുന്നു. സ്ഥലം പിടിച്ചെടുത്ത് അവിടെ സ്ഥിരവാസമുറപ്പിക്കുന്ന സമ്പ്രദായം ഗൗതമ ബുദ്ധന്റെയും പാണിനിയുടെയും കാലത്തിനു മുൻപേതന്നെ പൂർണ്ണമായും നിലവിൽ വന്നു. ബുദ്ധനു മുൻപുള്ള ഇന്ത്യൻ ഉപഭൂഖണ്ഡത്തിന്റെ വടക്കുപടിഞ്ഞാറേ ഭാഗം അതിർത്തികൾ കൊണ്ട് വേർതിരിച്ച പല ജനപദങ്ങളായി വിഭജിച്ചിരുന്നു. പാണിനിയുടെ ഗ്രന്ഥത്തിൽ "ജനപദം" ഒരു രാജ്യത്തെയും "ജനപദിൻ" എന്നത് അവിടത്തെ പൗരനെയും സൂചിപ്പിക്കുന്നു. അവിടെ താമസമാക്കിയ ഗോത്രങ്ങളെ, അല്ലെങ്കിൽ "ജന"ങ്ങളെ ആധാരമാക്കിയായിരുന്നു ഈ ജനപദങ്ങൾക്ക് പേരുകൾ വന്നത്. ക്രി.മു. 600-ഓടെ ഇവയിൽ പല ജനപദങ്ങളും സ്ഥലം പിടിച്ചെടുത്ത് വലിയ രാഷ്ട്രങ്ങളായി പരിണമിച്ചു, ഇവ പിന്നീട് രാജാധികാരത്തിലുള്ള സാമ്രാജ്യങ്ങളായി. ഇവയെ ആണ് ബുദ്ധമത ഗ്രന്ഥങ്ങൾ മഹാജനപദങ്ങൾ (മഹത്തായ രാഷ്ട്രങ്ങൾ) എന്ന് വിളിക്കുന്നത്.
ബുദ്ധമതഗ്രന്ഥങ്ങളും മറ്റ് ഗ്രന്ഥങ്ങളും "സന്ദർഭവശാൽ" മാത്രമേ ബുദ്ധന്റെ കാലത്തിനു മുൻപ് നിലനിന്ന പതിനാറ് മഹത്തായ രാഷ്ട്രങ്ങളെ ("ശോലസ മഹാജനപദങ്ങൾ") പ്രതിപാദിക്കുന്നുള്ളൂ. മഗധയുടേതൊഴിച്ച് അവ മറ്റ് രാഷ്ട്രങ്ങളുടെ ചരിത്രം പ്രതിപാദിക്കുന്നില്ല. ബുദ്ധമത ഗ്രന്ഥമായ അങുത്തര നികായ പല സ്ഥലങ്ങളിലും പതിനാറ് രാഷ്ട്രങ്ങളുടെ പേര് പ്രതിപാദിക്കുന്നു:
| ക്രമസംഖ്യ | മഹാജനപദം | തലസ്ഥാനം* |
|---|---|---|
| 01 | കാംബോജം | |
| 02 | ഗാന്ധാരം | തക്ഷശില |
| 03 | കുരു | ഹസ്തിനപുരം |
| 04 | പാഞ്ചാലം | |
| 05 | കോസലം | അയോധ്യ |
| 06 | മഗധ | രാജഗൃഹം, പാടലീപുത്രം |
| 07 | മല്ല | |
| 08 | കാശി | വരാണസി |
| 09 | വജ്ജി അഥവാ വൃജ്ജി | വൈശാലി |
| 10 | അംഗ | ചംമ്പാ |
| 11 | ശൂരസേന | |
| 12 | വത്സ അഥവാ വംശ | |
| 13 | മത്സ്യരാജവംശം (അഥവാ മച്ഛ) | വിരാട്നഗർ |
| 14 | അവന്തി | ഉജ്ജയനി |
| 15 | ചെട്ടിയ | |
| 16 | അസ്സാക |
*പട്ടിക പൂർണ്ണമല്ല.
വികാസവും ജീവിതരീതിയും
[തിരുത്തുക]മിക്ക മഹാജനപദങ്ങളും ഒരു തലസ്ഥാനനഗരത്തിനു ചുറ്റുമായാണ്‌ രൂപം കൊണ്ടത്. ഇത്തരം തലസ്ഥാനങ്ങളിൽ പലതും കോട്ട കെട്ടി ഭദ്രമാക്കിയിരുന്നു. മരം, കല്ല്, ഇഷ്ടിക തുടങ്ങിയവയാണ്‌ കോട്ടകൾ കെട്ടുന്നതിനായി ഉപയോഗിച്ചിരുന്നത്. മഹാജനപദങ്ങൾ സൈന്യത്തെ സജ്ജമാക്കുകയും, ജനങ്ങളിൽ നിന്ന് നികുതി പിരിക്കുകയും ചെയ്തു. മരത്തിനു പകരം ഇരുമ്പു കൊണ്ടുള്ള കലപ്പകൾ ഉപയോഗിച്ച് നിലം ഉഴുന്ന കൃഷിരീതിയും ഇക്കാലത്ത് വികസിച്ചു[2].
അവലംബം
[തിരുത്തുക]- ↑ Anguttara Nikaya I. p 213; IV. pp 252, 256, 261.
- ↑ "CHAPTER 6 - KINGDOMS, KINGS AND AN EARLY REPUBLIC". Social Science - Class VI - Our Pasts-I. New Delhi: NCERT. 2007. pp. 56–60. ISBN 8174504931.
{{cite book}}: Cite has empty unknown parameter:|coauthors=(help)