കേരളത്തിലെ പൊതുവിദ്യാഭ്യാസവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട നയപരവും ഭരണപരവുമായ കര്യങ്ങൾ നോക്കുന്ന കേരള സർക്കാരിൻ്റെ വകുപ്പാണ് പൊതുവിദ്യാഭ്യാസ വകുപ്പ് (General Education Department). പൊതുവിദ്യാഭ്യാസ മന്ത്രിയുടെ നേതൃത്വത്തിൽ പൊതുവിദ്യാഭ്യാസ പ്രിൻസിപ്പൽ സെക്രട്ടറിയുടെ കീഴിൽ പ്രവർത്തിക്കുന്നു.
ഗവൺമെന്റിന്റെ പ്രിൻസിപ്പൽ സെക്രട്ടറി വകുപ്പിന്റെ അഡ്മിനിസ്‌ട്രേറ്റീവ് തലവനും പൊതുവിദ്യാഭ്യാസ വകുപ്പിലെ നയവും ഭരണവും സംബന്ധിച്ച എല്ലാ കാര്യങ്ങളിലും വിദ്യാഭ്യാസ മന്ത്രിയുടെ പ്രധാന ഉപദേശകനുമാണ്. പൊതുവിദ്യാഭ്യാസ വകുപ്പ് സംസ്ഥാന തലത്തിലുള്ള ഒരു സർക്കാർ വകുപ്പാണ്. കേരള സംസ്ഥാനത്ത് വിവിധ വിദ്യാഭ്യാസ പരിപാടികളും സംരംഭങ്ങളും നയങ്ങൾ രൂപീകരിക്കുന്നതിനും ആസൂത്രണം ചെയ്യുന്നതിനും നടപ്പിലാക്കുന്നതിനും പൊതുവിദ്യാഭ്യാസ വകുപ്പ് ഉത്തരവാദിയാണ്. വകുപ്പിന്റെ തലവൻ പൊതുവിദ്യാഭ്യാസ മന്ത്രിയും, അദ്ദേഹത്തിന് കീഴിൽ പൊതുവിദ്യാഭ്യാസ സെക്രട്ടറിയായി നിയോഗിക്കപ്പെട്ട ഒരു മുതിർന്ന ഉദ്യോഗസ്ഥനുമുണ്ട്. നിലവിലെ പൊതുവിദ്യാഭ്യാസ മന്ത്രി ശ്രീ. വി. ശിവൻകുട്ടി ആണ്.[3]
പൊതുവിദ്യാഭ്യാസ വകുപ്പിലെ ഭരണപരമായ സ്ഥാപനമാണ് പൊതുവിദ്യാഭ്യാസ ഡയറക്ടറേറ്റ്. കേരളത്തിലെ പൊതുവിദ്യാഭ്യാസത്തിന്റെ ദൈനംദിന ഭരണം, നടത്തിപ്പ്, ഏകോപനം എന്നിവയാണ് ചുമതലകൾ. ഡയറക്‌ടറേറ്റിന്റെ തലവൻ പൊതുവിദ്യാഭ്യാസ ഡയറക്‌ടറാണ്, അദ്ദേഹം ഡയറക്‌ടറേറ്റിന്റെ പ്രവർത്തനത്തിന്റെ മേൽനോട്ടം വഹിക്കുകയും പൊതുവിദ്യാഭ്യാസ സെക്രട്ടറിക്ക് റിപ്പോർട്ട് ചെയ്യുകയും ചെയ്യുന്നു. പൊതുവിദ്യാഭ്യാസ ഡയറക്ടർ സംസ്ഥാനത്തെ സർക്കാർ പരീക്ഷാ കമ്മീഷണർ കൂടിയാണ്. പരീക്ഷയുമായി ബന്ധപ്പെട്ട പ്രവർത്തനങ്ങളിൽ, ജോയിന്റ് കമ്മീഷണർ, സെക്രട്ടറി, പരീക്ഷാഭവനിലെ മറ്റ് സ്റ്റാഫുകൾ എന്നിവർ അദ്ദേഹത്തെ സഹായിക്കുന്നു.
ജോയിന്റ് ഡയറക്ടർമാർ, റീജിയണൽ ഡെപ്യൂട്ടി ഡയറക്ടർമാർ, ഡെപ്യൂട്ടി ഡയറക്ടർമാർ, ഹയർസെക്കൻഡറി, വൊക്കേഷണൽ ഹയർസെക്കൻഡറി അസിസ്റ്റന്റ് ഡയറക്ടർമാർ എന്നിവരടങ്ങിയതാണ് പൊതുവിദ്യാഭ്യാസ ഡയറക്ടറേറ്റ്. വകുപ്പിന്റെ നടത്തിപ്പിലും മേൽനോട്ടത്തിലും ഡയറക്ടറെ സഹായിക്കുന്ന നിരവധി ജോയിന്റ് ഡയറക്ടർമാർ വകുപ്പിലുണ്ട്. ഓരോ ജോയിന്റ് ഡയറക്ടർക്കും പ്രാഥമിക വിദ്യാഭ്യാസം, സെക്കൻഡറി വിദ്യാഭ്യാസം അല്ലെങ്കിൽ ഹയർ സെക്കൻഡറി വിദ്യാഭ്യാസം പോലുള്ള ഒരു പ്രത്യേക മേഖലയുടെ ഉത്തരവാദിത്തമുണ്ട്.
വകുപ്പിന്റെ ദൈനംദിന നടത്തിപ്പിന്റെ ചുമതല ഡെപ്യൂട്ടി ഡയറക്ടർമാർക്കാണ്. വിദ്യാഭ്യാസവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട നയങ്ങളും പരിപാടികളും ജില്ലാതലത്തിൽ നടപ്പാക്കാനുള്ള ചുമതല ഇവർക്കാണ്.
സ്കൂൾ തലത്തിൽ വിദ്യാഭ്യാസവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട നയങ്ങളും പരിപാടികളും നടപ്പിലാക്കുന്നതിനുള്ള ചുമതല അസിസ്റ്റന്റ് ഡയറക്ടർമാർക്കാണ്. സർക്കാർ സ്കൂളുകളിലെ പ്രധാനാധ്യാപകർക്കും അധ്യാപകർക്കും അവർ സാങ്കേതിക പിന്തുണ നൽകുന്നു.
വിദ്യാഭ്യാസ ഉപഡയറക്ടർമാരുടെ മേൽനോട്ടത്തിലുള്ള ജില്ലാ ഓഫീസുകൾ 14 റവന്യൂ ജില്ലകളിൽ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നു. ഓരോ റവന്യൂ ജില്ലയിലും വിദ്യാഭ്യാസ ജില്ലകളും വിദ്യാഭ്യാസ ഉപജില്ലകളും ഉണ്ട്. സംസ്ഥാനത്ത്, ഉപജില്ലയിലെ എല്ലാ പ്രൈമറി സ്കൂളുകളുടെയും ഭരണത്തിനായി അസിസ്റ്റന്റ് എഡ്യൂക്കേഷണൽ ഓഫീസർമാരുടെ (എഇഒ) നേതൃത്വത്തിലുള്ള 163 വിദ്യാഭ്യാസ ഉപജില്ലാ ഓഫീസുകളും ഉന്നത ഭരണത്തിനായി ജില്ലാ വിദ്യാഭ്യാസ ഓഫീസർമാരുടെ (ഡിഇഒ) നേതൃത്വത്തിലുള്ള 41 വിദ്യാഭ്യാസ ജില്ലാ ഓഫീസുകളും ഉണ്ട്. ജോയിന്റ് ഡയറക്ടർമാർ, റീജിയണൽ ഡെപ്യൂട്ടി ഡയറക്ടർമാർ, ഡെപ്യൂട്ടി ഡയറക്ടർമാർ, അസിസ്റ്റന്റ് ഡയറക്ടർമാർ എന്നിവരുടെ ഭരണ നിയന്ത്രണത്തിലാണ് ഹയർ സെക്കൻഡറി (എച്ച്എസ്എസ്), വൊക്കേഷണൽ ഹയർ സെക്കൻഡറി (വിഎച്ച്എസ്ഇ) സ്കൂളുകൾ.
വിദ്യാഭ്യാസ ഡെപ്യൂട്ടി ഡയറക്ടർ (ഡിഡിഇ) ജില്ലകൾക്കും അസിസ്റ്റന്റ് എഡ്യൂക്കേഷണൽ ഓഫീസർ (എഇഒ) വിദ്യാഭ്യാസ ഉപജില്ലകൾക്കും നേതൃത്വം നൽകും. ജില്ലാ വിദ്യാഭ്യാസ ഓഫീസർ (DEO) വിദ്യാഭ്യാസ ജില്ലകളിലെ ഹൈസ്കൂളുകൾ, ട്രെയിനിംഗ് സ്കൂളുകൾ, പ്രത്യേക വിഭാഗം സ്കൂളുകൾ എന്നിവ നിയന്ത്രിക്കുന്നു. വിദ്യാഭ്യാസ ഉപജില്ലയിലെ എല്ലാ പ്രൈമറി സ്കൂളുകളുടെയും ഭരണപരമായ ചുമതല എഇഒയ്ക്കാണ്.
