മേജർ അറ്റ്മോസ്ഫെറിക് ചെറ്യെൻ‌കോഫ് എക്സ്പിരിമെന്റ് ടെലസ്കോപ്പ്
ഇന്ത്യയിലെ ലഡാക്കിലെ ഹാൻലെയ്‌ക്ക് സമീപം സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന ഒരു ഇമേജിംഗ് അറ്റ്മോസ്ഫെറിക് സെറൻകോവ് ടെലിസ്കോപ്പ് (IACT) ആണ് മേജർ അറ്റ്മോസ്ഫെറിക് ചെറ്യെൻ‌കോഫ് എക്‌സ്‌പെരിമെന്റ് ടെലിസ്കോപ്പ് (MACE). ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും ഉയർന്നതും (ഉയരത്തിൽ) രണ്ടാമത്തെ ഏറ്റവും വലിയ സെറൻകോവ് ദൂരദർശിനിയുമാണ് ഇത്. ഭാഭാ ആറ്റോമിക് റിസർച്ച് സെൻ്ററിന് വേണ്ടി ഹൈദരാബാദിലെ ഇലക്ട്രോണിക്സ് കോർപ്പറേഷൻ ഓഫ് ഇന്ത്യയാണ് ഇത് നിർമ്മിച്ചത്, ഹാൻലെയിലെ ഇന്ത്യൻ ജ്യോതിശാസ്ത്ര നിരീക്ഷണാലയത്തിൻ്റെ കാമ്പസിലാണ് ഇത് നിർമ്മിച്ചത്. 2016-ഓടെ ഇത് പ്രവർത്തനക്ഷമമാക്കാനാണ് ആദ്യം ഷെഡ്യൂൾ ചെയ്തിരുന്നത്, [1] [2] എന്നാൽ അത് പിന്നീട് 2020-ലേക്ക് മാറ്റി. [3] ഇത് വിദൂരമായി പ്രവർത്തിപ്പിക്കുകയും സൗരോർജ്ജത്തിൽ പ്രവർത്തിക്കുകയും ചെയ്യും.
ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും വലിയ രണ്ടാമത്തെ ഗാമാ റേ ടെലിസ്കോപ്പാണ് ഈ ടെലിസ്കോപ്പ്. ഇത് ജ്യോതിശാസ്ത്രം, അടിസ്ഥാന ഭൗതികശാസ്ത്രം, കണികാ ആക്സിലറേഷൻ മെക്കാനിസങ്ങൾ എന്നീ മേഖലകളിൽ ശാസ്ത്രസമൂഹത്തെ സഹായിക്കും. നമീബിയയിൽ പ്രവർത്തിക്കുന്ന 28 മീറ്റർ വ്യാസമുള്ള ഹൈ എനർജി സ്റ്റീരിയോസ്‌കോപ്പിക് സിസ്റ്റം (HESS) ടെലിസ്കോപ്പാണ് ഇതേ ക്ലാസിലെ ഏറ്റവും വലിയ ദൂരദർശിനി.
വിവരണം[തിരുത്തുക]
ഒരു മീഡിയത്തിൽ ഉയർന്ന വേഗതയിൽ ചലിക്കുന്ന ചാർജുള്ള കണങ്ങൾ പ്രകാശം പുറപ്പെടുവിക്കുമെന്ന് പ്രവചിച്ച സോവിയറ്റ് ശാസ്ത്രജ്ഞനായ പവൽ ചെറ്യെൻ‌കോഫിന്റെ പേരാണ് ടെലിസ്കോപ്പിന് നൽകിയിരിക്കുന്നത്. തമോദ്വാരങ്ങൾ, ഗാലക്സികളുടെ കേന്ദ്രങ്ങൾ, പൾസാറുകൾ എന്നിവയിൽ നിന്ന് പുറപ്പെടുവിക്കുന്ന ഉയർന്ന ഊർജ്ജ ഗാമാ രശ്മികൾ അന്തരീക്ഷത്തിൽ ആഗിരണം ചെയ്യപ്പെടുന്നതിനാൽ ഭൂമിയിൽ എത്തുന്നില്ല. അന്തരീക്ഷവുമായുള്ള പ്രതിപ്രവർത്തനത്തിൽ, ഈ ഫോട്ടോണുകൾ ഇലക്ട്രോൺ-പോസിട്രോൺ ജോഡികൾ ഉത്പാദിപ്പിക്കുന്നു, ഇത് കണങ്ങളുടെ ഒരു കാസ്കേഡിലേക്ക് നയിക്കുന്നു, ഇത് വളരെ ഉയർന്ന വേഗതയിൽ സഞ്ചരിക്കുമ്പോൾ ചെറ്യെൻ‌കോഫ് വികിരണത്തിന് കാരണമാകുന്നു. [4]
വെരി ഹൈ എനർജി (വിഎച്ച്ഇ) ഗാമാ രശ്മികൾ പ്രപഞ്ചത്തിലെ ഏറ്റവും തീവ്രമായ ചില പ്രതിഭാസങ്ങളെക്കുറിച്ച് ഒരു അതുല്യമായ ഉൾക്കാഴ്ച നൽകുന്നു. ഖഗോള വിഎച്ച്ഇ ഗാമാ രശ്മികൾ കണ്ടെത്തുന്നത് പൾസാറുകൾ, പൾസാർ വിൻഡ് നെബുലകൾ, സൂപ്പർ നോവ അവശിഷ്ടങ്ങൾ, മൈക്രോ ക്വാസറുകൾ, സജീവ ഗാലക്‌സി ന്യൂക്ലിയുകൾ തുടങ്ങിയ വിദേശ വസ്തുക്കളെ പഠിക്കാൻ അനുവദിക്കുന്നു. അവിടെ കണങ്ങൾ TeV (10 12 eV) ഊർജ്ജത്തിലേക്കും അതിനപ്പുറവും ത്വരിതപ്പെടുന്നു. ഭൂമിയുടെ അന്തരീക്ഷത്തെ ഒരു ട്രാൻസ്‌ഡ്യൂസറായി ഉപയോഗിക്കുന്ന ഒരു പരോക്ഷ പ്രക്രിയയിലൂടെയാണ് ഈ അസാധാരണ ഊർജ്ജസ്വലമായ ഫോട്ടോണുകൾ ഭൂമിയിൽ കണ്ടെത്തുന്നത്. ചെറ്യെൻ‌കോഫ് പ്രകാശം ഗാമാ രശ്മിയുടെ ദിശയ്ക്ക് ചുറ്റും പ്രകാശിച്ച് ഭൂമിയിൽ ഏകദേശം 50,000 ചതുരശ്ര മീറ്റർ വിസ്തീർണ്ണത്തിൽ പരക്കുന്നു. ഗാമാ കിരണങ്ങൾ നേരിട്ട് കണ്ടുപിടിക്കാൻ ഉപയോഗിക്കുന്ന സാറ്റലൈറ്റ് ഉപകരണങ്ങളുടെ വിസ്തീർണ്ണത്തേക്കാൾ വളരെ വലുതാണ് ഈ പ്രദേശം. അതിനാൽ ചെറ്യെൻ‌കോഫ് ലൈറ്റിൻ്റെ ഈ ഫ്ലാഷുകൾ കണ്ടുപിടിക്കാൻ, വലിയ ട്രാക്കിംഗ് ലൈറ്റ് കളക്ടറുകൾ ഫോക്കസ് ചെയ്യുന്ന ഭാഗത്ത് ഫോട്ടോമൾട്ടിപ്ലയർ ട്യൂബ് ക്യാമറകൾ ഉപയോഗിക്കുന്നു. ദൂരദർശിനി രേഖപ്പെടുത്തുന്ന ചിത്രത്തിന്റെ തീവ്രത പതിക്കുന്ന ഗാമാ റേ ഫോട്ടോണിന്റെ ഊർജ്ജവുമായി ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു.
മേജർ അറ്റ്മോസ്ഫെറിക് ചെറ്യെൻ‌കോഫ് എക്സ്പിരിമെന്റ് ടെലിസ്‌കോപ്പിൽ 356 മിറർ പാനലുകൾ കൊണ്ട് നിർമ്മിച്ച 356 m² വിസ്തീർണ്ണമുള്ള ഒരു വലിയ വിസ്തീർണ്ണമുള്ള ടെസ്സലേറ്റഡ് ലൈറ്റ് കളക്ടർ അടങ്ങിയിരിക്കുന്നു. ഏകദേശം 1200 കിലോഗ്രാം ഭാരമുള്ള ഉയർന്ന റെസല്യൂഷൻ ഇമേജിംഗ് ക്യാമറ, ചെറ്യെൻ‌കോഫ് കണ്ടെത്തലിനും തരം തിരിക്കലിനുമായി, ദൂരദർശിനിയുടെ ഫോക്കൽ പ്ലെയിൻ ഇൻസ്ട്രുമെൻ്റേഷൻ രൂപീകരിക്കുന്നു. ഏകദേശം 180 ടൺ ഭാരമുള്ള ഈ ദൂരദർശിനി 27 മീറ്റർ വ്യാസമുള്ള ട്രാക്കിൽ സഞ്ചരിക്കുന്ന ആറ് ചക്രങ്ങളിലാണ് താങ്ങുന്നത്. [5]
ദൂരദർശിനിയിൽ ഒരു സംയോജിത ഇമേജിംഗ് ക്യാമറയുണ്ട്, അതിൽ 1088 ഫോട്ടോ മൾട്ടിപ്ലയർ അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ള പിക്സലുകളും എല്ലാ സിഗ്നൽ പ്രോസസ്സിംഗും ഡാറ്റ അക്വിസിഷൻ ഇലക്ട്രോണിക്സും അടങ്ങിയിരിക്കുന്നു. ക്യാമറ, ഒപ്റ്റിക്കൽ ഫൈബറിലൂടെ കൺട്രോൾ റൂമിലെ കമ്പ്യൂട്ടർ സിസ്റ്റത്തിലേക്ക് സ്വായത്തമാക്കിയ ഡാറ്റ അയക്കുന്നു.
ലോകത്തിലെവിടെ നിന്നും വിദൂരമായി ദൂരദർശിനി സുരക്ഷിതമായി പ്രവർത്തിപ്പിക്കാം എന്നതാണ് ദൂരദർശിനിയുടെ പ്രധാന സവിശേഷത, കൂടാതെ അതിന്റെ ഘടന മണിക്കൂറിൽ 30 കിലോമീറ്റർ വരെ വേഗതയുള്ള കാറ്റിലും പ്രവർത്തിക്കാൻ രൂപകൽപ്പന ചെയ്തിട്ടുള്ളതാണ്, കൂടാതെ മണിക്കൂറിൽ 150 കിമീ വേഗതയിൽ വീശുന്ന കാറ്റിൽ പോലും ഇതിന് പാർക്കിംഗ് സ്ഥാനത്ത് അതിന്റെ ഘടനാപരമായ സമഗ്രത നിലനിർത്താൻ കഴിയും.[5]
സ്പെസിഫിക്കേഷനുകൾ[തിരുത്തുക]
- നിർമ്മിച്ചത്: ഇലക്ട്രോണിക്സ് കോർപ്പറേഷൻ ഓഫ് ഇന്ത്യ, ഹൈദരാബാദ്
- സ്ഥാപിച്ചിരിക്കുന്ന സ്ഥലം: ഹാൻലെ, ലഡാക്ക്
- നീളം: 21 മീറ്റർ
- ഭാരം: 180 മെട്രിക് ടൺ
- അസിമുത്ത്: −270° മുതൽ +270° വരെ
- എലിവേഷൻ: −26° മുതൽ +165° വരെ
- വിസ്തീർണ്ണം: 356 m²
- ഊർജ്ജ ശ്രേണി: 20 മുതൽ 100 GeV വരെയും കൂടാതെ 5 TeV ന് അപ്പുറവും
- ഉയരം: സമുദ്രനിരപ്പിൽ നിന്ന് 4,500 മീ.[6]
ഇതും കാണുക[തിരുത്തുക]
- ഇന്ത്യൻ ജ്യോതിശാസ്ത്ര നിരീക്ഷണാലയം
- ഏറ്റവും ഉയർന്ന ജ്യോതിശാസ്ത്ര നിരീക്ഷണാലയങ്ങളുടെ പട്ടിക
- ദൂരദർശിനികളുടെ പട്ടിക
- ഗാമാ-റേ ജ്യോതിശാസ്ത്രം
അവലംബം[തിരുത്തുക]
- ↑ Karnad, Raghu. "The Clear Night Sky Over India and China's Hostile Border". The New Yorker.
- ↑ Mallikarjun, Y. (28 June 2014). "Gamma ray telescope to be flagged off to Ladakh".
- ↑ Basu, Mohana (23 January 2020). "World's highest and India's largest gamma-ray telescope to go live in Ladakh this year".
- ↑ Sunderarajan, P. (17 June 2011). "Gamma ray telescope getting ready at Hanle".
- ↑ 5.0 5.1 "MACE telescope ready to be shifted to Hanle, Ladakh from Hyderabad | Hyderabad News - Times of India". The Times of India.
- ↑ "Indian Astronomical Observatory Site | Indian Institute of Astrophysics". www.iiap.res.in.