സരോജ് ഖാൻ

വിക്കിപീഡിയ, ഒരു സ്വതന്ത്ര വിജ്ഞാനകോശം.
സരോജ് അഹമ്മദ് ഖാൻ
ജനനം
നിർമ്മല നാഗ്‍പാൽ[1]

(1948-11-22)22 നവംബർ 1948
മരണം3 ജൂലൈ 2020(2020-07-03) (പ്രായം 71)
മരണ കാരണംഹൃദയാഘാതം
ദേശീയതഇന്ത്യ
തൊഴിൽനൃത്ത സംവിധായിക
സജീവ കാലം1948—2020
ജീവിതപങ്കാളി(കൾ)
(m. 1961; separated 1965)
സർദാർ റോഷൻ ഖാൻ
(m. 1975; her death 2020)
കുട്ടികൾ4

സരോജ് ഖാൻ (ജനനം നിർമ്മല നാഗ്പാൽ; 22 നവംബർ 1948 - 3 ജൂലൈ 2020) ഹിന്ദി സിനിമയിലെ ഏറ്റവും പ്രശസ്ത ഇന്ത്യൻ നൃത്തസംവിധായികയായിരുന്നു.[2] ഇന്ത്യയിലെ ബോംബെ സ്റ്റേറ്റിൽ (ഇന്നത്തെ മഹാരാഷ്ട്ര) 1948 നവംബർ 22ന് ജനിച്ചു. നാൽപ്പത് വർഷത്തിലേറെ നീണ്ട നൃത്ത ജീവിതത്തിൽ 2000 ത്തിലധികം ഗാനങ്ങൾ നൃത്തസംവിധാനം നിർവ്വഹിച്ച അവർ "ഇന്ത്യയിലെ നൃത്തം / നൃത്തസംവിധാനത്തിന്റെ അമ്മ" എന്നറിയപ്പെടുന്നു.[3] ഹൃദയാഘാതത്തെത്തുടർന്ന് 2020 ജൂലൈ 3 ന് പുലർച്ചയ്ക്ക് മുംബൈയിലെ ഗുരു നാനാക്ക് ആശുപത്രിയിൽവെച്ച് അവർ അന്തരിച്ചു.[4][5][6].

ഔദ്യോഗിക ജീവിതം[തിരുത്തുക]

നിർമ്മല നാഗ്പാൽ എന്ന പേരിൽ ജനിച്ച സരോജ് ഖാന്റെ മാതാപിതാക്കളായ കിഷൻചന്ദ് സാധു സിങ്ങും നോനി സാധു സിങ്ങും ഇന്ത്യ വിഭജനത്തിനുശേഷം ഇന്ത്യയിലേക്ക് കുടിയേറി.[7] മൂന്നാമത്തെ വയസ്സിൽ ബാല ശ്യാമയായി നസറാന എന്ന ചിത്രത്തിലൂടെ ബാല കലാകാരിയായി ഔദ്യോഗിക ജീവിതം ആരംഭിച്ചു.[8] 1950 കളുടെ അവസാനത്തിൽ ഒരു പശ്ചാത്തല നർത്തകിയുമായിരുന്നു അവർ. ഫിലിം കൊറിയോഗ്രാഫർ ബി. സോഹൻലാലിന്റെ കീഴിൽ ജോലി ചെയ്യുന്നതിനിടെ അവൾ നൃത്തം അഭ്യസിച്ചു. പതിമൂന്നാം വയസ്സിൽ പ്രശസ്ത നൃത്ത ഗുരുവായിരുന്ന ബി സോഹൻലാലിനെ അവർ വിവാഹം കഴിച്ചു. അപ്പോൾ സോഹൻ ലാലിന് 43 വയസ്സും സരോജ് ഖാന് 13 വയസുമായിരുന്നു. 4 കുട്ടികളുമായി അദ്ദേഹം ഇതിനകം വിവാഹിതനായിരുന്നുവെന്ന വിവരം വിവാഹസമയത്ത് അവർ അറിഞ്ഞിരുന്നില്ല.[9] വേർപിരിയലിനുശേഷം 1975 ൽ വ്യവസായി സർദാർ റോഷൻ ഖാനെ വിവാഹം കഴിച്ചു. അവർക്ക് ഒരു മകൾ പിറന്നു. അവർ ദുബായിൽ ഡാൻസ് ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ട് നടത്തുന്ന സുക്കൈന ഖാനാണ്.[10] പിന്നീട് അവൾ സ്വയം നൃത്തത്തിലേക്ക് മാറി. ആദ്യം അസിസ്റ്റന്റ് കൊറിയോഗ്രാഫർ എന്ന നിലയിലും പിന്നീട് ഒരു സ്വതന്ത്ര നൃത്തസംവിധായികയെന്ന നിലയിൽ ഗീത മേര നാമ് എന്ന സിനിമയിലൂടെയും 1974- ൽ സജീവമായി.എന്നിരുന്നാലും ഈ മേഖലയിൽ അംഗീകാരം ലഭിക്കാൻ അവൾക്ക് വർഷങ്ങളോളം കാത്തിരിക്കേണ്ടി വന്നെങ്കിലും മിസ്റ്റർ ഇന്ത്യയിൽ മിസ്റ്റർ ശ്രീദേവിയുമായി പ്രശസ്തി നേടി. മിസ്റ്റർ ഇന്ത്യയിലെ ഹവ ഹവായ് (1987), നാഗിന (1986), ചാന്ദ്‌നി (1989), പിന്നീട് മാധുരി ദീക്ഷിത് എന്നിവരോടൊപ്പം തെസാബിലെ ഏക് ദോ തീൻ (1988), തനേദാറിലെ തമ്മ തമ്മ ലോജ് (1990)[11] ബീറ്റയിലെ ധക് ധക് കർനെ ലഗ (1992) എന്നിവയിലൂടെ ബോളിവുഡിലെ ഏറ്റവും മികച്ച നൃത്തസംവിധായകരിലൊരാളായി അവർ മാറി.[8][12]

2014 ൽ സരോജ് ഖാൻ മാധുരി ദീക്ഷിത്തിനൊപ്പം ഗുലാബ് ഗാംഗിൽ വീണ്ടും പ്രവർത്തിച്ചു.[13] റിഷിഹുഡ് സർവകലാശാലയുടെ ഉപദേശക സമിതിയിലുണ്ടായിരുന്നു അവർ.[14]

ടെലിവിഷൻ പ്രകടനം[തിരുത്തുക]

സരോജ് ഖാൻ 2005 ൽ ജൂറി അംഗമായി നാച്ച് ബാലിയേ റിയാലിറ്റി ഡാൻസ് ഷോയിൽ രണ്ട് വിധികർത്താക്കളോടൊപ്പം പ്രത്യക്ഷപ്പെട്ടു. ഇത് സ്റ്റാർ വണ്ണിൽ സംപ്രേഷണം ചെയ്തു. ഇതേ ഷോയുടെ രണ്ടാം സീസണിലും അവർ പ്രത്യക്ഷപ്പെട്ടു. സോണി എന്റർടൈൻമെന്റ് ടെലിവിഷനിൽ (ഇന്ത്യ) സംപ്രേഷണം ചെയ്യുന്ന ഉസ്തദോൺ കാ ഉസ്താദ് എന്ന ഷോയുടെവിധികർത്താവായിരുന്നു അവർ. 2008 ൽ എൻ‌ഡി‌ടി‌വി ഇമാജിനിൽ സംപ്രേഷണം ചെയ്ത നാച്ചൽ വെ എന്ന ഷോയിൽ അവർ പ്രത്യക്ഷപ്പെട്ടു. ഈ ഷോയ്ക്കായി അവൾ നൃത്തം ചെയ്തു. 2008 ഡിസംബർ മുതൽ സോണിയുടെ ബൂഗി വൂഗി (ടിവി സീരീസ്) ഷോയിൽ വിധികർത്താക്കളിൽ ഒരാളായി ജാവേദ് ജാഫ്രി, നവേദ് ജാഫ്രി, രവി ബെൽ എന്നിവരോടൊപ്പം പ്രത്യക്ഷപ്പെട്ടു. 2009 ഫെബ്രുവരി 27 ന് ആരംഭിച്ച ഒരു ജനപ്രിയ ഷോയുടെ മൂന്നാം സീസണിൽവിധികർത്താവായിരുന്ന അവർ. സോണി എന്റർടൈൻമെന്റ് ടെലിവിഷനിൽ (ഇന്ത്യ) സംപ്രേഷണം ചെയ്ത ഇത് മുൻ നാച്ച് ബാലിയേ ജഡ്ജ് വൈഭവി മർച്ചന്റും നടി ജൂഹിചൗള എന്നിവരോടൊപ്പമായിരുന്നു.

സരോജ് ഖാനൊപ്പം നച്ച് വെ എന്ന ഡാൻസ് റിയാലിറ്റി ഷോയെ പങ്കാളിയായി അവർ. സരോജ് ഖാനൊപ്പം നാച്ചൽ വേ ആതിഥേയത്വം വഹിച്ചു.2012 ൽ പി‌എസ്‌ബിടിയും ഫിലിംസ് ഡിവിഷനും ചേർന്ന് നിർമ്മിച്ച് നിധി തുലി സംവിധാനം ചെയ്ത "ദി സരോജ് ഖാൻ സ്റ്റോറി" എന്ന ഡോക്യുമെന്ററി പുറത്തിറങ്ങി.[15][16] താരക് മേത്ത കാ ഓൾട്ട ചഷ്മയിൽ നൃത്ത മത്സരത്തിൽ ജഡ്ജിയായി പ്രത്യക്ഷപ്പെട്ടു.[17]

മരണം[തിരുത്തുക]

സരോജ് ഖാനെ 2020 ജൂൺ 17 ന് ശ്വാസതടസ്സം കാരണം മുംബൈയിലെ ബാന്ദ്രയിലെ ഗുരു നാനാക്ക് ആശുപത്രിയിൽ പ്രവേശിപ്പിച്ചു. ഹൃദയാഘാതത്തെത്തുടർന്ന് 2020 ജൂലൈ 3 ന് രാവിലെ 1:52ന് മരണമടഞ്ഞു.[18] മരണ സമയത്ത് അവർക്ക് 71 വയസ്സായിരുന്നു.ആ സമയം അവരോടൊപ്പം മകൻ ഹമീദ് ഖാനും മകൾ സുകൈന ഖാനും ഉണ്ടായിരുന്നു.[19][20]

തിരഞ്ഞെടുത്ത സിനിമകൾ[തിരുത്തുക]

  • കളങ്ക് (2019)
  • മണികർണിക:ദി ക്യൂൻ ഓഫ് ഝാൻസി (2019)
  • തനു വെഡ്‍സ് മനു റിട്ടേൺസ് (2015)
  • ഗുലാബ് ഗ്യാങ്ങ് (2014)
  • എ.ബി.സി.ഡി എനി ബോഡി കാൻ ഡാൻസ് (2012)
  • റൗഡി റാത്തോർ (2012)
  • ഏജന്റ് വിനോദ് (2012)
  • ഖട്ട മീത (2010)
  • ലൈഫ് പാർട്ട്നർ (2009)
  • ലൗ ആജ് കൽ(2009)
  • ഡൽഹി-6 (2009)
  • ജബ് വി മെറ്റ് (2007) (മികച്ച നൃത്തത്തിനുള്ള ദേശീയ ചലച്ചിത്ര അവാർഡ് നേടി)
  • നമസ്തേ ലണ്ടൻ (2007)
  • ഗുരു (2007) (മികച്ച നൃത്തത്തിനുള്ള ഫിലിംഫെയർ അവാർഡ് നേടി)
  • ധൻ ധനാ ധൻ ഗോൾ (2007)
  • സാവരിയ (2007)
  • ഡോൺ ദി ചേസ് ബിഗിൻസ് എഗൈൻ (2006)
  • ഫനാ (2006)
  • മംഗൽപാടി :ദി റൈസിങ്ങ് (2005)
  • ശൃംഗാരം (2005) (തമിഴ്)(മികച്ച നൃത്തത്തിനുള്ള ദേശീയ ചലച്ചിത്ര അവാർഡ് നേടി)
  • വീർ-സാര (2004)
  • സ്വദേസ് (2004)
  • കുച്ച് നാ കഹോ (2004)
  • സാത്തിയ (2002)
  • ദേവദാസ് (2002) (മികച്ച നൃത്തത്തിനും ദേശീയ ചലച്ചിത്ര അവാർഡിനുമുള്ള ഫിലിംഫെയർ അവാർഡ് നേടി)
  • ലഗാൻ: വൺസ് അപ്പോൺ എ ടൈം ഇൻ ഇന്ത്യ (2001) (മികച്ച നൃത്തത്തിനുള്ള ഫിലിംഫെയർ അവാർഡ് നേടി)
  • ഫിസ്സ (2000)
  • താൽ (1999)
  • ഹം ദിൽ ദേ ചുകേ സനം (1999) (മികച്ച നൃത്തത്തിനും അമേരിക്കൻ കൊറിയോഗ്രഫി അവാർഡിനുമുള്ള ഫിലിംഫെയർ അവാർഡ് നേടി)
  • സോൾജിയർ (1998)
  • ചുദലാനി വുണ്ടി (1998) തെലുങ്കു സിനിമ
  • ഔർ പ്യാർഹോ ഗയാ (1997)
  • പർദേസ് (1997)
  • ഇരുവർ (1997) തമിഴ് സിനിമ
  • ഖമോഷി ദി മ്യൂസിക്കൽ (1996)
  • ദിൽവാലെ ദുൽഹനിയ ലേ ജായേംഗെ (1995)
  • യരാന (1995)
  • മൊഹ്‍റ (1994)
  • അൻജാം (1994)
  • ബാസിഗർ (1993)
  • ഐനാ (1993)
  • ദർ (1993)
  • ബേട്ടാ (1992)
  • അവാർഗി (1990)
  • സൈലാബ് (1990)
  • ചാന്ദ്നി (1989)
  • നിഗാഹേൻ: നാഗിന പാർട്ടി] (1989)
  • തെസാബ് (1988)
  • കിഴക്കു ആഫ്രിക്കവിൽ ഷീല (1987) തമിഴ് സിനിമ
  • മിസ്റ്റർ ഇന്ത്യ (1987)
  • നാഗിന (1986)
  • ഹീറോ (1983)
  • തായ് വീട് (1983) തമിഴ് സിനിമ
എഴുത്തുകാരൻ
  • വീറു ഡാ (1990)
  • കിലാഡി (1992)
  • ഹും ഹൈൻ ബെമിസാൽ (1994)
  • നാസർ കെ സംമ്നേ (1995)
  • ചോട്ടെ സർക്കാർ (1996)
  • ദിൽ തേര ദിവാന (1996)
  • ദവാ (1997)
  • ജഡ്‍ജ് മുജ്‍റിം (1997)
  • ബായ് ബായ് (1997)
  • ഹോത്തെ ഹോത്തെ പ്യാർ ഹോ ഗയാ (1999)
  • ബെനാം (1999)
  • ഖൻചാർ (2003)

അവാർഡുകളും അംഗീകാരങ്ങളും[തിരുത്തുക]

Madhuri Dixit dancing to Dola Re Dola, for which Khan won her first National Award in Unforgettable Tour, 2008

ദേശീയ ചലച്ചിത്ര അവാർഡ്[തിരുത്തുക]

സരോജ് ഖാൻ മൂന്ന് തവണ മികച്ച നൃത്തസംവിധായകക്കുള്ള ദേശീയ ചലച്ചിത്ര അവാർഡിന് അർഹയായി.[21]

വർഷം സിനിമ നാമനിർദ്ദേശം ചെയ്ത വർക്ക് വിഭാഗം ഫലം റഫറൻസ്.
2003 ദേവദാസ് "ദോല റെ ദോല" മികച്ച നൃത്തസംവിധാനത്തിനുള്ള ദേശീയ ചലച്ചിത്ര അവാർഡ് വിജയിച്ചു [3]
2006 ശൃംഗാരം മുഴുവൻ ഗാനങ്ങളും വിജയിച്ചു [3]
2008 ജബ് വി മെറ്റ് "യെ ഇഷ്ക്ക് ഹായെ" വിജയിച്ചു [3]

മികച്ച നൃത്തസംവിധാനത്തിനുള്ള ഫിലിംഫെയർ അവാർഡ്[തിരുത്തുക]

ഫിലിംഫെയർ ബെസ്റ്റ് കൊറിയോഗ്രഫി അവാർഡിന് സറോജ് ഖാൻ ആണ് ആദ്യമായി അർഹയായത്. ഖാന്റെ "ഏക് ദോ ടീൻ" എന്ന ഗാനത്തിന് മികച്ച നൃത്തവും പ്രേക്ഷക പ്രതികരണവും കണ്ട ശേഷമാണ് ഫിലിംഫെയർ ഈ അവാർഡ് ഏർപ്പെടുത്തിയത്.[അവലംബം ആവശ്യമാണ്] 1989 മുതൽ 1991 വരെ 3 വർഷം തുടർച്ചയായി ഫിലിംഫെയർ അവാർഡുകൾ നേടിയ സരോജ് ഖാൻ ഹാട്രിക്ക് നേടി. ഫിലിംഫെയർ മികച്ച നൃത്തസംവിധായക അവാർഡുകൾ ഏറ്റവും കൂടുതൽ തവണ നേടിയതിൻ്റെ റെക്കോർഡും അവർക്കാണ്.[22]

  • 2008 – ഗുരു (2007 film)[3]
  • 2003 – ദേവദാസ് (2002 Hindi film)
  • 2000 – ഹും ദിൽ ദേ ചുകേ സനം[3]
  • 1994 – ഖൽനായക്[3]
  • 1993 – ബേട്ടാ
  • 1991 – സൈലാബ്"ഹം‌കോ ആജ് കൽ ഹായ് ഇന്റർ‌സാർ "എന്ന ഗാനരംഗം"
  • 1990 – ചാൽബാസ്[3]
  • 1989 – ടെസാബ്

മറ്റ് പുരസ്കാരങ്ങൾ[തിരുത്തുക]

അമേരിക്കൻ കൊറിയോഗ്രഫി അവാർഡ്

  • 2002: ഫീച്ചർ ഫിലിമിലെ മികച്ച നേട്ടം: ലഗാൻ: വൺസ് അപ്പോൺ എ ടൈം ഇൻ ഇന്ത്യ (2001)

നന്ദി അവാർഡ്

  • 1998: മികച്ച കൊറിയോഗ്രാഫർക്കുള്ള നന്ദി അവാർഡ്: ചുദലാനി വുണ്ടി

കലാകാർ അവാർഡ്

  • 2011: ഡാൻസ് കൊറിയോഗ്രഫിയിലെ മികച്ച സംഭാവനയ്ക്കുള്ള 19-ാമത് വാർഷിക കലാകാർ അച്ചീവർ അവാർഡ്

വിവാദം[തിരുത്തുക]

2018 ഏപ്രിലിൽ, കാസ്റ്റിംഗ് കൗച്ചിനെ ന്യായീകരിച്ചുകൊണ്ട് ഖാൻ പ്രസ്താവനകൾ നടത്തി. സിനിമാ വ്യവസായം ആളുകൾക്ക് തൊഴിൽ നൽകുന്നുവെന്നും അവരെ "ബലാത്സംഗം ചെയ്ത് ഉപേക്ഷിക്കുന്നില്ല" എന്നുള്ള പ്രസ്താവന ഏറെ വിവാദമായി. ഓൺലൈനിൽ വലിയ തിരിച്ചടിക്ക് ശേഷം അവരുടെ അഭിപ്രായത്തിന് അവർ ക്ഷമ ചോദിച്ചു.[23]

ഇതും കൂടി കാണുക[തിരുത്തുക]

അനുബന്ധം[തിരുത്തുക]

  1. "Choreographer Saroj Khan passes away". The Indian Express. 3 July 2020. Retrieved 3 July 2020.
  2. "Ace choreographer Saroj Khan passes away due to cardiac arrest in Mumbai". The Times of India. 3 July 2020. Retrieved 3 July 2020.
  3. 3.0 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7 "Saroj Khan passes away: വിഖ്യാത നൃത്ത സംവിധായിക സരോജ് ഖാൻ അന്തരിച്ചു". 2020-07-03. Retrieved 2021-02-04.
  4. "Woman behind Bollywood's biggest dance numbers dies". BBC News (in ബ്രിട്ടീഷ് ഇംഗ്ലീഷ്). 2020-07-03. Retrieved 2020-07-03.
  5. Shekhar, Himanshu (2020-07-03). "Saroj Khan dead at 72, saroj khan Dies of cardiac arrest in Bandra Guru Nanak Hospital updates | Celebrities News – India TV". www.indiatvnews.com. Retrieved 2020-07-03.
  6. "Saroj Khan passes away at 72: Madhuri Dixit, Akshay Kumar, Shabana Azmi, mourn choreographer's demise - Entertainment News , Firstpost". Firstpost. 2020-07-03. Retrieved 2020-07-03.
  7. "Partition's Punjabi imprint on Bombay". Gateway House. Retrieved 11 December 2018.
  8. 8.0 8.1 Gulzar; Govind Nihalani; Saibal Chatterjee (2003). Encyclopaedia Of Hindi Cinema. Popular Prakashan. p. 573. ISBN 978-81-7991-066-5. Retrieved 13 June 2013.
  9. "Birthday girl Saroj Khan married a 43-year-old man at the age of 13". Orissa Post. 22 November 2019. Retrieved 3 July 2020.
  10. "Saroj Khan Death: Her Original Name Was Nirmala Nagpal, First Marriage At The Age Of 13, Here's All You Need To Know About The Late Choreographer!". Abp News. 3 July 2020. Retrieved 3 July 2020.
  11. "'Tamma tamma loge' got okayed in the 48th take: Saroj Khan". Times Of India. 23 May 2013. Archived from the original on 2013-09-23. Retrieved 13 June 2013.
  12. Shoma A. Chatterji (28 October 2012). "Diva of Dance". The Tribune. Retrieved 13 June 2013.
  13. "Madhuri is still superb: Saroj Khan". The Times of India. 22 May 2013. Archived from the original on 2013-06-11. Retrieved 13 June 2013.
  14. "Board of Advisors". Rishihood University (in അമേരിക്കൻ ഇംഗ്ലീഷ്). Archived from the original on 2020-05-25. Retrieved 2019-06-19.
  15. "She's the Dancing Queen". Indian Express. 1 April 2012. Retrieved 13 June 2013.
  16. "The real 'Dhak Dhak' girl". MiD DAY. 15 June 2012. Retrieved 13 June 2013.
  17. "Saroj Khan To Appear In 'Taarak Mehta Ka Ooltah Chasmah'". Movie Talkies (in English). Retrieved 2020-01-28.{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link)
  18. "Choreographer Saroj Khan passes away". The Indian Express. New Delhi. 3 July 2020. Retrieved 3 July 2020.{{cite news}}: CS1 maint: url-status (link)
  19. "Saroj Khan Dead At Age 71: Famous Choreographer". EMEA Europe Middle East Africa Tribune. 3 July 2020. Archived from the original on 2020-07-03. Retrieved 3 July 2020.
  20. Suvarna, Joyeeta (3 July 2020). "Ace choreographer Saroj Khan, 71, dies of cardiac arrest in Mumbai". India TV. Retrieved 3 July 2020.{{cite news}}: CS1 maint: url-status (link)
  21. Desk, India com Entertainment (2020-07-03). "Saroj Khan Passes Away at 71: Here's a List of Her Best-Choreographed Songs of The Dance Maestro". India News, Breaking News, Entertainment News | India.com (in ഇംഗ്ലീഷ്). Retrieved 2020-07-03.
  22. "A look at veteran choreographer Saroj Khan's list of awards and honours". Zee News (in ഇംഗ്ലീഷ്). 2020-07-03. Retrieved 2020-07-03.
  23. Goyal, Divya (24 April 2018). "Saroj Khan's Shocker On Casting Couch: At Least Film Industry Gives Work, Doesn't Rape And Abandon". NDTV. Retrieved 3 July 2020.{{cite web}}: CS1 maint: url-status (link)

പുറത്തേക്കുള്ള കണ്ണി[തിരുത്തുക]

National Film Award Best Choreography FilmfareAwardBestChoreographer

"https://ml.wikipedia.org/w/index.php?title=സരോജ്_ഖാൻ&oldid=3809005" എന്ന താളിൽനിന്ന് ശേഖരിച്ചത്