കോട്ട കിനബാലു

Coordinates: 5°58′17″N 116°05′43″E / 5.97139°N 116.09528°E / 5.97139; 116.09528
വിക്കിപീഡിയ, ഒരു സ്വതന്ത്ര വിജ്ഞാനകോശം.
കോട്ട കിനബാലു

Jesselton
Other transcription(s)
 • Jawiکوتا کينابالو
 • Simplified Chinese亚庇
 • Traditional Chinese亞庇
From top right clockwise: Tun Mustapha Tower, Swordfish Statue, Wawasan intersection, Wisma Tun Fuad Stephens, Gaya Street and 1Borneo Mall.
From top right clockwise: Tun Mustapha Tower, Swordfish Statue, Wawasan intersection, Wisma Tun Fuad Stephens, Gaya Street and 1Borneo Mall.
പതാക കോട്ട കിനബാലു
Flag
Official seal of കോട്ട കിനബാലു
Seal
Nickname(s): 
KK
Motto(s): 
Bandaraya Peranginan Semula Jadi
(ഇംഗ്ലീഷ്: Nature Resort City)
Location of Kota Kinabalu in Sabah
Location of Kota Kinabalu in Sabah
കോട്ട കിനബാലു is located in Malaysia
കോട്ട കിനബാലു
കോട്ട കിനബാലു
Location of Kota Kinabalu within Malaysia
Coordinates: 5°58′17″N 116°05′43″E / 5.97139°N 116.09528°E / 5.97139; 116.09528
Country Malaysia
State Sabah
DivisionWest Coast
Bruneian Empire15th–18th century
Settled by BNBC1882
Declared capital of North Borneo1946
Granted municipality status1 January 1979
Granted city status2 February 2000
Government
 • MayorYeo Boon Hai
വിസ്തീർണ്ണം
 • City and State Capital351 കി.മീ.2 (136 ച മൈ)
 • Metro
816 കി.മീ.2(315 ച മൈ)
ഉയരം5 മീ(16 അടി)
ജനസംഖ്യ
 (2010)
 • City and State Capital452,058
 • ജനസാന്ദ്രത1,463/കി.മീ.2(3,790/ച മൈ)
 • മെട്രോപ്രദേശം
628,725
 • മെട്രോ സാന്ദ്രത770.5/കി.മീ.2(1,996/ച മൈ)
 • Demonym
Orang KK / K.K-ites / K.K-ians
 Sourced from the Population and Housing Census of Malaysia 2010. Kota Kinabalu metropolitan area includes population of 176,667 in the Penampang, Papar and Tuaran districts.
സമയമേഖലUTC+8 (MST)
Postal code
88xxx; 89xxx
Area code(s)088, 087
Vehicle registrationEJ, EJA, EJB (1967–1980)[2][3]
SA, SAA, SAB, SAC (1980–present)
വെബ്സൈറ്റ്dbkk.sabah.gov.my

കോട്ട കിനബാലു (Malaysian pronunciation: [ˈkota kinaˈbalu], Jawi: کوتا کينا بالو‎, ചൈനീസ്: 亚庇; പിൻയിൻ: Yàbì), മലേഷ്യയിലെ സബാ സംസ്ഥാനത്തിൻറെ തലസ്ഥാനമാണ്. ഇതു മുൻകാലത്ത് ജെസ്സെൽട്ടൺ എന്നറിയപ്പെട്ടിരുന്നു.[4][5]  സബായുടെ വെസ്റ്റ് കോസ്റ്റ് ഡിവിഷന്റെ തലസ്ഥാനം കൂടിയാണിത്. ബോർണിയോയുടെ വടക്കുപടിഞ്ഞാറൻ തീരത്ത് ദക്ഷിണ ചൈനാ കടലിന് അഭിമുഖമായാണ് ഈ നഗരം സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്. തുങ്കു അബ്ദുൾ റഹ്മാൻ നാഷണൽ പാർക്ക്[6] നഗരത്തിൻറെ പടിഞ്ഞാറ് ഭാഗത്തും നഗരത്തിൻറെ പേരിനു നിദാനമായ കിനബാലു പർവ്വതം നഗരത്തിനു കിഴക്കുഭാഗത്തുമായാണ് സ്ഥിതിചെയ്യുന്നത്. 2010 ലെ കനേഷുമാരി കണക്കുകൾ പ്രകാരം കോട്ട കിനബാലു നഗരത്തിലെ ആകെ ജനസംഖ്യ 452,058 ആയിരുന്നു.[7] സമീപസ്ഥമായ പെനാമ്പാങ്ങ്, പുത്തറ്റാൻ ജില്ലകളും കൂടി ചേർന്നുള്ള മെട്രോ മേഖലകൂടി ഉൾപ്പെടുമ്പോൾ മൊത്തം ജനസംഖ്യ 628,725 ആകുന്നു.[8]

പതിനഞ്ചാം നൂറ്റാണ്ടിൽ കോട്ട കിനബാലുവിലെ ഈ മേഖല ബ്രൂണൻ സാമ്രാജ്യത്തിന്റെ സ്വാധീനത്തിലായിരുന്നു. പത്തൊൻപതാം നൂറ്റാണ്ടിൽ 'ബ്രിട്ടീഷ് നോർത്ത് ബോർണിയോ കമ്പനി' (ബിഎൻബിസി) ഗയ ദ്വീപിന് സമീപത്തായി ഒരു കുടിയേറ്റ കേന്ദ്രം സ്ഥാപിച്ചിരുന്നു. എങ്കിലും 1897 ൽ മാറ്റ് സല്ലെഹ് എന്നു പേരായ ഒരു പ്രാദേശിക നേതാവ് ഇത് അഗ്നിക്കിരയാക്കി. 1899 ജൂലൈ മാസത്തിൽ ഗയ ദ്വീപിന് എതിർവശത്തു നിലനിന്നിരുന്ന സ്ഥലം കുടിയേറ്റ കേന്ദ്രങ്ങൾക്ക് അനുയോജ്യമാണെന്നു കണ്ടെത്തി. പ്രദേശത്ത് വികസനം ഉടൻ ആരംഭിക്കുകയും; BNBC യുടെ വൈസ് ചെയർമാൻ "ജെസെൽടൺ" എന്ന് പുനർനാമകരണം ചെയ്യുന്നതിനു മുൻപ് ഈ സ്ഥലം "അപി-ആപി" എന്ന് നാമകരണം ചെയ്യപ്പെടുകയും ചെയ്തു. ജെസ്സൽടൺ ഈ പ്രദേശത്തെ ഒരു പ്രധാന വ്യാപാര തുറമുഖമായി മാറുകയും വടക്കൻ ബോർണിയോ റെയിൽവേയുമായി ബന്ധപ്പെടുത്തുകയും ചെയ്തു. രണ്ടാം ലോകമഹായുദ്ധകാലത്ത് ജെസ്സൽടൺ വലിയതോതിൽ നശീകരണത്തിനു വിധേയമായി. ജെസെൽട്ടൻറെ ജപ്പാനീസ് അധിനിവേശം, നിരവധി പ്രാദേശിക പ്രക്ഷോഭങ്ങളുണ്ടാക്കുകയും; പ്രത്യേക്ച്ച് ജെസെൾട്ടൺ റിവോൾട്ട്, പക്ഷേ അതൊക്കെ ജപ്പാൻ അടിച്ചമർത്തുകയും ചെയ്തു. യുദ്ധം കഴിഞ്ഞപ്പോൾ, ബിഎൻബിസിക്ക് ഈ പ്രദേശത്തെ വൻ പുനർനിർമ്മാണത്തിനുള്ള ധനശേഖരണത്തിന് കഴിയാത്തതിനാൽ പ്രദേശം ബ്രിട്ടീഷ് ക്രൗൺ കോളനിയിലേക്ക് കൈമാറ്റം ചെയ്യപ്പെട്ടു. 1946 ൽ ബ്രിട്ടീഷ് ക്രൌൺ വടക്കൻ ബോർണിയോയുടെ പുതിയ തലസ്ഥാനമായി ഈ നഗരത്തെ പ്രഖ്യാപിക്കുകയും നഗരം പുനർനിർമ്മിക്കാൻ ആരംഭിക്കുകുയം ചെയ്തു. മലേഷ്യ രൂപീകരിച്ചതിനു ശേഷം വടക്കൻ ബോർണിയോ സബാ എന്ന പേരിൽ പുനർനാമകരണം ചെയ്തു. 1967-ൽ ജെസൽടൺ എന്ന പേര് കൊട്ട കിയാനബാലുവായി പുനർനാമകരണം ചെയ്യപ്പെട്ടു. 1967 ൽ ജെസെൾട്ടൺ, കോട്ട കിനബാലു എന്നു പുനർനാമകരണം ചെയ്യപ്പെടുകയും 2000 ൽ കോട്ട കോട്ട കിനബാലയ്ക്ക് നഗര പദവി ലഭിക്കുകയും ചെയ്തു.

കോട്ട കിനബാലു പലപ്പോഴും മലേഷ്യയിലും അന്തർദേശീയമായും KK എന്നറിയപ്പെടുന്നു. ഇതൊരു പ്രധാന ടൂറിസ്റ്റ് കേന്ദ്രമാണ്. സാബ, ബോർണിയോ എന്നിവ സന്ദർശിക്കുന്നവർക്ക് ഈ നഗരം ഒരു കവാടമായി വർത്തിക്കുന്നു.[9][10] നഗരത്തിൽ നിന്ന് 90 കിലോമീറ്റർ അകലെയായി കിനബാലു ഉദ്യാനം സ്ഥിതിചെയ്യുന്നു. നഗരത്തിനുള്ളിലും പുറത്തുമായി നിരവധി വിനോദസഞ്ചാര കേന്ദ്രങ്ങളും ഇവിടെ നിലനിൽക്കുന്നു. കിഴക്കൻ മലേഷ്യയിലെ പ്രധാന വ്യാവസായിക വാണിജ്യ കേന്ദ്രങ്ങളിലൊന്നാണ് കോട്ട കിനബാലു. ഈ രണ്ടു ഘടകങ്ങൾ കോട്ട കിനബാലു നഗരത്തെ മലേഷ്യയിലെ ഏറ്റവും വേഗതത്തിൽ വളരുന്ന നഗരങ്ങളിലൊന്നാക്കി മാറ്റുന്നു.[11]

പദോത്‍പ്പത്തി[തിരുത്തുക]

നഗരത്തിന്റെ കിഴക്ക്-വടക്കുകിഴക്കായി ഏകദേശം 50 കി മീ അകലെയുള്ള മൗണ്ട് കിനബാലുവാണ് നഗരത്തിൻറെ പേരിന് ആധാരം. കിനബാലു എന്ന പദം ഉരുത്തിരിഞ്ഞത് "മരിച്ചവരുടെ ആരാധനാലയം" എന്നർഥമുള്ള "അകി നബാലു " എന്ന പേരിൽ നിന്നാണ്. "അക്കി" എന്നത് "പൂർവ്വികർ" അല്ലെങ്കിൽ "മുത്തച്ഛൻ" എന്ന അർത്ഥത്തിൽ ഉപയോഗിക്കുന്നു. "നബാലു" ഡുസുൻ ഭാഷയിലെ പർവതത്തിന് പറയുന്ന പേരാണ്.[12]  "കി നബാലു" എന്ന പദത്തിൽനിന്നാണ് ആവിർഭാവമെന്ന മറ്റൊരു വാദവും നിലനിൽക്കുന്നു. "കി" എന്നാൽ "ഉണ്ട്" അല്ലെങ്കിൽ "നിലനിൽക്കുക", "നബാലു" എന്നാൽ "മരിച്ചവരുടെ ആത്മാവ്" എന്നർത്ഥം വരുന്നു.[13]

"കൊത്തളം", "പട്ടണം", "നഗരം" എന്നിവയെ സൂചിപ്പിക്കാനുപയോഗിക്കുന്ന ഒരു മലയൻ വാക്കാണ് "കോട്ട" എന്നത്. ചില മലേഷ്യൻ നഗരങ്ങളുടേയും പട്ടണങ്ങളുടേയും പേരിനോടൊപ്പം ഇത് വ്യാപകമായി ഉപയോഗിക്കുന്നുണ്ട്, ഉദാഹരണത്തിന് കോട്ട ഭരു, കോട്ട ടിംഗി, കോട്ട കെമുണിംഗ് എന്നിവ. ഏതെങ്കിലും പട്ടണങ്ങളെയോ നഗരങ്ങളെയോ പരാമർശിക്കാനും ഈ വാക്ക് അനൗദ്യോഗികമായി ഉപയോഗിക്കാവുന്നതാണ്. അതിനാൽ, കോട്ട കിനബാലു എന്ന പേരിന് "സിറ്റി ഓഫ് കിനബാലു" അല്ലെങ്കിൽ "കിനബാലു സിറ്റി" എന്ന് ഇംഗ്ലീഷിൽ ഒരു നേരിട്ട് വിവർത്തനം ഉണ്ടാകുന്നു.

അവലംബം[തിരുത്തുക]

  1. "Malaysia Elevation Map (Elevation of Kota Kinabalu)". Flood Map : Water Level Elevation Map. മൂലതാളിൽ നിന്നും 22 August 2015-ന് ആർക്കൈവ് ചെയ്തത്. ശേഖരിച്ചത് 22 August 2015.
  2. Brumby, Victor (1 May 2014). "May 1 MALAYSIA UPDATE and NOTES ON SUFFIXES". European Registration Plate Association (Europlate) blog. മൂലതാളിൽ നിന്നും 10 December 2015-ന് ആർക്കൈവ് ചെയ്തത്. ശേഖരിച്ചത് 10 December 2015. About 1967, they added E as a prefix for new registrations in Sabah (for East Malaysia) (about 1967). and at unknown later date, added an S suffix to existing plates.
  3. "Malaysia license plates". wordllicenseplates.com. മൂലതാളിൽ നിന്നും 18 April 2015-ന് ആർക്കൈവ് ചെയ്തത്. ശേഖരിച്ചത് 10 December 2015.
  4. "Kota Kinabalu". ABC Sabah. ശേഖരിച്ചത് 12 August 2009.
  5. "Dari Jesselton ke Kota Kinabalu" (ഭാഷ: Malay). Utusan Malaysia. 25 February 2010. മൂലതാളിൽ നിന്നും 19 June 2013-ന് ആർക്കൈവ് ചെയ്തത്. ശേഖരിച്ചത് 19 May 2013.{{cite news}}: CS1 maint: unrecognized language (link)
  6. Charles De Ledesma; Mark Lewis; Pauline Savage (2003). Malaysia, Singapore & Brunei. Rough Guides. പുറങ്ങൾ. 508–. ISBN 978-1-84353-094-7. ശേഖരിച്ചത് 22 May 2013.
  7. "Population Distribution by Local Authority Areas and Mukims, 2010 (page 1 & 8)" (PDF). Department of Statistics, Malaysia. മൂലതാളിൽ (PDF) നിന്നും 5 February 2015-ന് ആർക്കൈവ് ചെയ്തത്. ശേഖരിച്ചത് 10 April 2012.
  8. "Population Distribution by Local Authority Areas and Mukims, 2010 (page 1 & 8)" (PDF). Department of Statistics, Malaysia. മൂലതാളിൽ (PDF) നിന്നും 5 February 2015-ന് ആർക്കൈവ് ചെയ്തത്. ശേഖരിച്ചത് 10 April 2012.
  9. "Dari Jesselton ke Kota Kinabalu" (ഭാഷ: Malay). Utusan Malaysia. 25 February 2010. മൂലതാളിൽ നിന്നും 19 June 2013-ന് ആർക്കൈവ് ചെയ്തത്. ശേഖരിച്ചത് 19 May 2013.{{cite news}}: CS1 maint: unrecognized language (link)
  10. "Tourism hub set to lift Sabah real estate". The Star. 11 June 2007. മൂലതാളിൽ നിന്നും 19 June 2013-ന് ആർക്കൈവ് ചെയ്തത്. ശേഖരിച്ചത് 15 January 2008.
  11. Muguntan Vanar (20 September 2010). "Rapid development in Kota Kinabalu has its drawbacks". The Star. മൂലതാളിൽ നിന്നും 19 June 2013-ന് ആർക്കൈവ് ചെയ്തത്. ശേഖരിച്ചത് 3 January 2011.
  12. Tamara Thiessen (2008). Borneo. Bradt Travel Guides. പുറങ്ങൾ. 155–. ISBN 978-1-84162-252-1.
  13. Sorudim, Lesaya (2 May 2005). "KINABALU: Kina Balu , Aki Nabalu, or Ki Nabalu?". KDCA Publications. മൂലതാളിൽ നിന്നും 28 September 2007-ന് ആർക്കൈവ് ചെയ്തത്. ശേഖരിച്ചത് 15 January 2008.
"https://ml.wikipedia.org/w/index.php?title=കോട്ട_കിനബാലു&oldid=3468158" എന്ന താളിൽനിന്ന് ശേഖരിച്ചത്