ഉള്ളടക്കത്തിലേക്ക് പോവുക

മോർഗൗസ്

വിക്കിപീഡിയ, ഒരു സ്വതന്ത്ര വിജ്ഞാനകോശം.
മോർഗൗസ്
Matter of Britain character
അടിസ്ഥാനപെടുത്തിഅന്നയും ഒരുപക്ഷേ ഗ്വയറും മറ്റുള്ളവരും
Information
OccupationPrincess, queen
കുടുംബംIgraine and Gorlois (parents), Arthur, Morgan, Elaine (siblings)
ഇണലോട്ട്
സ്വാധീനിക്കുന്ന വ്യക്തിയോ പങ്കാളിയോലാമോറാക്ക്
കുട്ടികൾഗവെയ്ൻ, അഗ്രവൈൻ, ഗഹേറിസ്, ഗാരെത്ത്, മോർഡ്രെഡ്
ബന്ധുക്കൾആർതർ രാജാവിൻ്റെ കുടുംബം

ആർതറിയൻ ഇതിഹാസത്തിലെ ഒരു കഥാപാത്രമായ ഓർക്ക്നി രാജ്ഞിയുടെ ഒരു ജനപ്രിയ വകഭേദമാണ് മോർഗൗസ്. അവർ ആർതർ രാജാവിൻ്റെയും അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ പതനത്തിൻ്റെയും കഥയിലെ പ്രധാന കഥാപാത്രങ്ങളായ ഗവയ്ൻ്റെയും മോർഡ്രെഡിൻ്റെയും അമ്മയാണ്. ആ കഥാപാത്രം മറ്റ് പല പേരുകളിലും അറിയപ്പെടുന്നു. ആദ്യകാല ഗ്രന്ഥങ്ങളിൽ മോർഡ്രെഡിൻ്റെ പിതാവ് മോർഗൗസിന്റെ ഭർത്താവ് ലോട്ട് ഓർക്ക്‌നിയിലെ രാജാവാണ്. തോമസ് മലോറിയുടെ സെമിനൽ ലെ മോർട്ടെ ഡി ആർതർ ഉൾപ്പെടെയുള്ള പിന്നീടുള്ള പതിപ്പുകളിൽ, മോർഗൗസ് എന്ന് വിളിക്കുന്ന വേർപിരിഞ്ഞ അർദ്ധസഹോദരിയുമായുള്ള ആർതറിന്റെ യാദൃശ്ചികമായ അഗമ്യഗമനത്തിന്റെ സന്തതിയായി മോർഡ്രെഡ് മാറുന്നു..[Notes 1] ലോത്തിനെ വിവാഹം കഴിച്ച അവർ നൈറ്റ്സ് ഓഫ് ദി റൌണ്ട് ടേബിൾ ഗവെയ്ൻ, അഗ്രവൈൻ, ഗാരെത്ത്, ഗഹേരിസ് എന്നിവരുടെ അമ്മ കൂടിയാണ്.മലോറിയുടെ സമാഹാരം ഉൾപ്പെടെയുള്ള ചില പ്രണയങ്ങളിൽ, അവരിൽ അവസാനത്തെയാൾ അവളെ കൊലപ്പെടുത്തുന്നു.

മധ്യകാല സാഹിത്യം

[തിരുത്തുക]

കഥാപാത്രത്തിൻ്റെ ചരിത്രവും പതിപ്പുകളും

[തിരുത്തുക]

12-ാം നൂറ്റാണ്ടിൻ്റെ തുടക്കത്തിൽ ജെഫ്രി ഓഫ് മോൺമൗത്തിൻ്റെ നോർമൻ-വെൽഷ് ക്രോണിക്കിൾ ഹിസ്റ്റോറിയ റെഗം ബ്രിട്ടാനിയയിലെ അനുബന്ധ കഥാപാത്രത്തിന് അന്ന എന്നാണ് പേര് നൽകിയിരിക്കുന്നത്. ഉതർ പെൻഡ്രാഗണിൻ്റെയും ഭാര്യ ഇഗ്രെയ്ൻ്റെയും ഏക മകളായി അന്നയെ ഇതിൽ ചിത്രീകരിക്കപ്പെടുന്നു. അങ്ങനെ ആർതറിൻ്റെ പൂർണ (ഇളയ) സഹോദരിയായ അവർ ലോട്ട് രാജാവിൻ്റെ ഭാര്യയും സഹോദരങ്ങളായ ഗവെയ്ൻ, മോർഡ്രെഡ് എന്നിവരുടെ അമ്മയുമാണ്. എന്നാൽ ജെഫ്രി അവളെക്കുറിച്ച് വളരെ കുറച്ച് മാത്രമേ പറയുന്നുള്ളൂ. ഇത് പിന്നീട് ഡി ഒർതു വാലുവാനി നെപ്പോട്ടിസ് അർതുരി എന്ന പ്രണയകഥയിൽ വിശദീകരിക്കപ്പെട്ടു. കൗമാരപ്രായക്കാരനായ ലോത്ത് ഉതറിൻ്റെ കൊട്ടാരത്തിൽ രാജകീയ ബന്ദിയായിരിക്കുമ്പോൾ അവളുടെ ഭൃത്യനായി സേവനമനുഷ്ഠിക്കുന്ന അവസരത്തിൽ ചെറുപ്പക്കാരിയായ അന്നയുമായി പരസ്പര പ്രണയത്തിലായത് എങ്ങനെയെന്ന് ഇതിൽ പറയുന്നു. ലയാമോൻ്റെ ഇംഗ്ലീഷ് കവിത ബ്രൂട്ടിൽ, അന്നയ്ക്കും ലോട്ടിനും ആകെ ഏഴ് കുട്ടികളുണ്ടെന്ന് പറയപ്പെടുന്നു. (മെർലിൻ പ്രവാചകന്റെ പുസ്തകത്തിൽ) അങ്ങനെയായാലും മൊർഡ്രെഡ് ഗവയ്ൻ്റെ ഏക സഹോദരനാണെന്ന് പറയപ്പെടുന്നു. വേസിൻ്റെ നോർമൻ ക്രോണിക്കിൾ റോമൻ ഡി ബ്രൂട്ടിൽ അവളെ സ്‌കോട്ട്‌ലൻഡ് രാജ്ഞി എന്നും ഗവെയ്ൻ്റെ അമ്മ എന്നും വിളിക്കുന്നു. എന്നാൽ മോർഡ്രെഡുമായുള്ള അവളുടെ ബന്ധത്തെക്കുറിച്ചോ ഗവെയിൻ്റെ ബന്ധത്തെക്കുറിച്ചോ പരാമർശിക്കുന്നില്ല (ആർതറിൻ്റെ അനന്തരവൻ എന്ന് മാത്രം വിവരിച്ചിരിക്കുന്നു). 14-ആം നൂറ്റാണ്ടിലെ ജോൺ ഫോർഡൂണിൻ്റെ സ്കോട്ടിഷ് ക്രോണിക്കിൾ ക്രോണിക്ക ജെൻ്റിസ് സ്കോട്ടോറം അനുസരിച്ച്, അന്നയും അന്നയുടെയും ലോട്ടിൻ്റെ മകൻ മോർഡ്രെഡും തത്ഫലമായി സിംഹാസനത്തിൻ്റെ ശരിയായ അവകാശികളായിരുന്നു. കാരണം ആർതർ ഉതറിൻ്റെ കേവലം തെമ്മാടി പുത്രനായിരുന്നു. പിൽക്കാല സ്കോട്ടിഷ് ക്രോണിക്കിൾ പുരാവൃത്തങ്ങളിലും രചനയിലെ മുഖ്യഘടകം ഇതുതന്നെയാണ്. ഹെക്ടർ ബോയ്‌സിൻ്റെ ഹിസ്റ്റോറിയ ജെൻ്റിസ് സ്കോട്ടോറത്തിൽ സന്ദർഭത്തിൽ പിക്റ്റ്സുകളുടെ രാജാവായ ലോത്തിൻ്റെ ഭാര്യ, ഉതറിൻ്റെ ശരിയായ അവകാശിയായി ചിത്രീകരിക്കപ്പെടുന്ന ആർതറിൻ്റെ അമ്മായി (സഹോദരി അല്ല) അന്നയെ പിന്നീട് ക്രിസ്റ്റീന എന്ന് വിളിക്കുന്നു.

ഗവയ്ൻ്റെ വെൽഷ് മുൻഗാമിയായ ഗ്വാൾച്‌മി എപി ഗ്വയറിൻ്റെ രക്ഷിതാവ് (പിന്നീടുള്ള വെൽഷ് ആർതൂറിയൻ സാഹിത്യത്തിൽ, ഗവെയ്ൻ തദ്ദേശീയ യോദ്ധാവ് ഗ്വാൾച്മിയാണെന്ന് കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു) ഒരു ഗ്വയർ ആണെന്ന് കരുതുന്നു. ആദ്യകാലത്തെ വെൽഷ് ആർതൂറിയൻ കഥയിൽ (ജെഫ്രിയുടേതിന് മുമ്പുള്ളതാണെന്ന് കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു). വെൽഷ് കഥ കുൽവ്ച്ച് ആന്റ് ഓൾവെനിൽ, ഗ്വയറിൻ്റെ (ഫാബ് ഗ്വയാർ) പുത്രനായ ഗ്വാൾച്ച്മയിക്ക് ഗ്വയറിൻ്റെ മകൻ ഗ്വൽഹാഫെഡ് എന്നൊരു സഹോദരനെയും നൽകുന്നു. ഗ്വയാർ ("ഗോർ"[2] അല്ലെങ്കിൽ "ചോർന്ന രക്തം/രക്തച്ചൊരിച്ചിൽ"[3] എന്നർത്ഥം)വെൽഷ് ത്രയങ്ങളിലെ മാനദണ്ഡം പോലെ ഗ്വാൾച്ച്മെയ്യുടെ പിതാവിന്റെ പേരല്ല, മറിച്ച് അദ്ദേഹത്തിന്റെ അമ്മയുടെ പേരായിരിക്കാനാണ് സാധ്യത. [4]മാത്ത് ഫാബ് മാത്തോൺവി, ഗ്വിഡിയൻ ഫാബ് ഡോൺ എന്നിവയിലെന്നപോലെ , മാട്രോണിമുകൾ വെയിൽസിൽ ഉപയോഗിച്ചിരുന്നു. കൂടാതെ ആദ്യകാല അയർലൻഡിലും ഇത് വളരെ സാധാരണമായിരുന്നു.[5] ബോണഡ് വൈ സെയിന്റ് എന്ന ഹാഗിയോഗ്രാഫിക് വംശാവലിയുടെ ഒരു പതിപ്പിൽ ഗ്വായാർ ഒരു സ്ത്രീയായി നാമകരണം ചെയ്യപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്, ഇത് അവളെ അമ്ലാവ് വ്ലെഡിഗിന്റെ മകളായും, അങ്ങനെ വീണ്ടും ആർതറിന്റെ സഹോദരിക്ക് പകരം അമ്മായിയായും തിരിച്ചറിയുന്നു. പതിനാലാം നൂറ്റാണ്ടിലെ ആർതറിന്റെ ജനനം എന്ന പൂർത്തീകരിക്കാത്ത ഭാഗത്തിൽ ജെഫ്രി ഹീയെ ഗ്വാൾച്ച്‌മെയുടെ അമ്മയായി അന്നയ്ക്ക് പകരം വയ്ക്കുന്നു. [6] ബ്രൂട്ട് ടിസിലിയോ പോലുള്ള ഹിസ്റ്റോറിയ റെഗം ബ്രിട്ടാനിയേ ("വെൽഷ് ബ്രൂട്ട്സ്") യുടെ ചില വെൽഷ് അനുകരണങ്ങളും അന്നയെ ഗ്വായാറുമായി വ്യക്തമായി തിരിച്ചറിയുന്നു, ല്യൂവിന്റെ (ലോട്ട്) ഭാര്യയ്ക്ക് ഒരേസമയം ഈ രണ്ട് പേരുകളും ഉപയോഗിക്കുന്നു.[7]മറ്റ് സ്രോതസ്സുകൾ ഈ പകരക്കാരനെ പിന്തുടരുന്നില്ല, ഗ്വായറും അന്നയും സ്വതന്ത്രമായി ഉത്ഭവിച്ചിരിക്കാമെന്ന് സൂചിപ്പിക്കുന്നു. [8]ആർതറിന്റെ ജനനം എന്ന ഭാഗത്തിൽ അന്നയുടെ ആദ്യ ഭർത്താവായ എമിർ ലിഡാവ് (ബ്രിട്ടാനിയിലെ ബുഡിക് രണ്ടാമൻ) അർമോറിക്കയിലെ രാജാവായി മാറുന്നു. അന്നയിൽ നിന്ന് അവൾ ഹോവലിന്റെയും (ഹോയൽ) അമ്മയാണ്,[9] കൂടാതെ ഗ്വാൾച്ച്മെയ്, മെഡ്രോഡ് (മോർഡ്രെഡ്) എന്നീ പുത്രന്മാർക്ക് പുറമേ ല്യൂവിൽ നിന്ന് മൂന്ന് പെൺമക്കളെയും അവൾ പ്രസവിക്കുന്നു.

തോമസ് ഗ്രേയുടെ ആംഗ്ലോ-നോർമൻ ക്രോണിക്കിളായ സ്കാലക്രോണിക്കയിൽ ആർതറിന്റെ "ഏറ്റവും മൂത്ത " (ശരിക്കും മൂത്തതല്ല) സഹോദരിയെ ലോട്ടിന് സമ്മാനിച്ചതായി പരാമർശിക്കുന്നു. അലൈൻ ബൗച്ചാർട്ടിന്റെ ബ്രെട്ടൺ ഗ്രാൻഡെ ക്രോണിക്സ് ഡി ബ്രെറ്റാഗ്നെയിൽ, "അന്ന അല്ലെങ്കിൽ എമിൻ"[10] ഉതറിന്റെ മൂത്ത കുട്ടിയാണ്. അവിടെ അവൾ ബുഡിക്കിനെ വിവാഹം കഴിക്കുകയും ഹോയലിനെ പ്രസവിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. വോൾഫ്രാം വോൺ എസ്ചെൻബാക്കിന്റെ പ്രണയകഥയായ പാർസിവലിൽ, ഉതറിന്റെ മകൾ സാംഗീവ് ലോട്ടുമായുള്ള വിവാഹത്തിന് മുമ്പ് ഫ്ലോറന്റ് എന്ന നൈറ്റിനെ വിവാഹം കഴിക്കുന്നു. മറ്റൊരു ജർമ്മൻ കവിയായ ഡെർ പ്ലീയർ, ലോട്ട് രാജാവിന്റെ ഭാര്യയെയും ഗവായിന്റെ അമ്മയെയും സെയ്ഫെ എന്ന് തിരിച്ചറിയുന്നു. എന്നിരുന്നാലും, ആർതറിന്റെ മറ്റ് സഹോദരിമാരിൽ ഒരാളായ ആന്തോഞ്ചെയെ ഗഹാരെറ്റിന്റെ അമ്മയായും അദ്ദേഹം നാമകരണം ചെയ്യുന്നു. മറ്റ് പ്രണയകഥകളിൽ ഗവായിന്റെ ഇളയ സഹോദരന്മാരായ ഗഹേറിസിനും ഗാരെത്തിനും സമാനമായ ഒരു വ്യക്തിയാണിത്. ഇവിടെ അവരുടെ പിതാവ് ഗ്രിറ്റൻലാൻഡിലെ പേരിടാത്ത രാജാവാണ്. ഇതിലും മറ്റ് ആദ്യകാല കൃതികളിലും, മോർഡ്രെഡിനെ കൂടാതെ (ആ വ്യക്തി എപ്പോഴും പ്രത്യക്ഷപ്പെടാറില്ല, പ്രത്യേകിച്ച് ഗവായിന്റെ യുവത്വത്തെക്കുറിച്ചുള്ള കഥകളിൽ), ഗവായിന് സാധാരണയായി വ്യത്യസ്ത സഹോദരിമാരെയാണ് നൽകുന്നത്. പാർസിവലിൽ അദ്ദേഹത്തിന് ബീക്കേഴ്‌സ് എന്നൊരു സഹോദരനുമുണ്ട്.

മോർഗൗസിന്റെ അറിയപ്പെടുന്ന ആദ്യകാല ടൈപ്പ് പേര് ഓർക്കേഡ്സ് (നോർക്കാഡെസ്) ആണ്. ക്രെറ്റിയൻ ഡി ട്രോയിസിന്റെ പെർസെവലിലെ ആദ്യ ഭാഗത്തിൽ ഈ പേര് നൽകിയിട്ടുണ്ട്. (ഇത് ഒരിക്കൽ വൗച്ചിയർ ഡി ഡെനൈന്റേതാണെന്ന് ആരോപിക്കപ്പെട്ടിരുന്നു ഏകദേശം 1200 തീയതിയിലായിരുന്നു) ക്രെറ്റിയന്റെയും അദ്ദേഹത്തിന്റെ തുടർച്ചക്കാരുടെയും കൃതികളിൽ, അവർ തന്റെ മക്കളായ ഗവെയ്ൻ, അഗ്രവൈൻ, ഗഹേരിസ്, ഗാരെത്ത് (പെർസെവലിൽ പട്ടികപ്പെടുത്തിയിരിക്കുന്നതുപോലെ) എന്നിവരുടെ അമ്മയായി പ്രത്യക്ഷപ്പെടുന്നു. കൂടാതെ അവളുടെ വ്യത്യസ്ത പെൺമക്കളിൽ ക്ലാരിസന്റ്, സോറെഡാമോർ എന്നിവരും ഉൾപ്പെടുന്നു. പെർസെവലിലും ബന്ധപ്പെട്ട പ്രണയങ്ങളിലും മകൻ ഗവെയ്ൻ കോട്ടയുടെ സാഹസികത കൈവരിക്കുന്നതുവരെ അമ്മയോടും ഒരു മകളോടുമൊപ്പം ഒരു കോട്ടയിൽ എങ്ങനെ ഒളിച്ചു താമസിച്ചുവെന്ന് പറയുന്നു . മോർക്കേഡ്സ് (മോർക്കേഡ്സ്, ഓർക്കേഡ്സ്) എന്ന പേരിൽ, ലെസ് എൻഫാൻസസ് ഗൗവെയ്ൻ (13-ആം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ തുടക്കത്തിൽ) എന്ന കൃതിയിലും ഹെൻറിച്ച് വോൺ ഡെം ടർലിന്റെ ഡിയു ക്രോൺ (c. 1230) എന്ന കൃതിയിലും അവർ പ്രത്യക്ഷപ്പെടുന്നു. "ഓർക്കേഡ്സ്" എന്നത് സ്കോട്ട്ലൻഡിന്റെ വടക്കൻ ഓർക്ക്നി ദ്വീപുകളുടെ ലാറ്റിൻ നാമവുമായി പൊരുത്തപ്പെടുന്നതിനാൽ, അവരുടെ പേര് യഥാർത്ഥത്തിൽ ഒരു സ്ഥലനാമമായിരിക്കാം, ഗവായിന്റെ മാതാപിതാക്കൾ ഭരിച്ചിരുന്നതായി എഴുത്തുകാർ പലപ്പോഴും വിശേഷിപ്പിച്ച ദേശങ്ങൾ (പകരം, സ്കോട്ട്ലൻഡിന്റെ തെക്ക്-പടിഞ്ഞാറൻ തീരത്ത് അവരുടെ സ്വന്തം സാമ്രാജ്യത്തിന് ലോത്തിയൻ എന്നാണ് പേര് നൽകിയിരിക്കുന്നത്). മധ്യകാലഘട്ടത്തിലെ റോജർ ഷെർമാൻ ലൂമിസ് ഈ സ്ഥലനാമം ആദ്യം "മോർക്കേഡ്സ്" എന്നതിന്റെ വകഭേദങ്ങളിലേക്കും ഒടുവിൽ "മോർഗൗസ്" എന്നതിലേക്കും "മോർഗൻ" എന്ന പേരിന്റെ സ്വാധീനത്താൽ വികലമാക്കപ്പെട്ടുവെന്നും [11]വെൽഷ് പുരാണത്തിലെ മനുഷ്യവൽക്കരിക്കപ്പെട്ട ദേവതയായ ഡെക്റ്റൈറിൽ നിന്ന് അവരുടെ രൂപം ഉരുത്തിരിഞ്ഞുവെന്നും അഭിപ്രായപ്പെട്ടു.[12]

ആധുനിക ഫിക്ഷൻ

[തിരുത്തുക]
1902-ലെ ടെയിൽസ് ഫ്രം ടെന്നിസണിൽ ആർതർ രാജാവിനെ സേവിക്കാൻ തന്നെ അനുവദിക്കണമെന്ന് യുവ ഗാരെത്ത് തന്റെ അമ്മ മോർഗൗസിനോട് (ക്വീൻ ബെല്ലിസെന്റ്) അപേക്ഷിക്കുന്നു

ആധുനിക ആർതുറിയാനയിൽ, മോർഗൻ ലെ ഫേയുമായി ലയിപ്പിച്ച് മോർഗൗസിനെ പലപ്പോഴും ഒരു സംയുക്ത കഥാപാത്രമാക്കി മാറ്റുന്നു; ഉദാഹരണത്തിന്, ജോൺ ബൂർമാന്റെ എക്‌സ്‌കാലിബർ (1981) എന്ന സിനിമയിൽ, മോർഡ്രെഡിന്റെ അമ്മയായി മോർഗൗസിന്റെ വേഷം "മോർഗാന"യിലേക്ക് മാറ്റുന്നു. മറ്റ് ആധുനിക എഴുത്തുകാർ അവരെ പ്രത്യേക കഥാപാത്രങ്ങളായി നിലനിർത്തിയേക്കാം, പക്ഷേ മോർഗൗസിന് മോർഗന്റെ സ്വന്തം സ്വഭാവവിശേഷങ്ങൾ പാരമ്പര്യമായി ലഭിക്കുകയോ പങ്കിടുകയോ ചെയ്യുന്നു, ചിലപ്പോൾ മോർഗനെ എതിർക്കുന്ന ഒരു വില്ലനാക്കുന്നു. ഇ. ആർ. ഹ്യൂബറിന്റെ അഭിപ്രായത്തിൽ, "ലെ മോർട്ടെ ഡി ആർതറും അതിന്റെ മധ്യകാല മുൻഗാമികളും വായിക്കുമ്പോൾ വ്യക്തമാകുന്നത് ആധുനിക കാലഘട്ടം വരെ മോർഗൗസ് ഒരു വില്ലനായിരുന്നില്ല എന്നതാണ്."[13] ആൽഫ്രഡ് ടെന്നിസൺ അല്ലെങ്കിൽ ഹോവാർഡ് പൈൽ പോലുള്ള ചില ആധുനിക എഴുത്തുകാർ മോർഗൗസിനു പകരം ബെല്ലിസെന്റ് എന്ന പേര് ഉപയോഗിക്കുന്നു.

കുറിപ്പുകൾ

[തിരുത്തുക]
  1. ↑ Dr Caitlin R. Green of www.Arthuriana.co.uk notes: "In the later Vulgate Mort Artu, Morguase – Arthur's supposed half-sister – is made to be Medraut [Mordred]'s mother and this incest motif is preserved in the romances based upon the Mort Artu (for example, Malory's Morte Darthur). Both this parentage and the incest motif are, however, clearly inventions of the Mort Artu, despite their modern popularity, and in all unrelated accounts the portrayal of Medraut is solidly Galfridian."[1]

കൂടുതൽ വായനയ്ക്ക്

[തിരുത്തുക]

അവലംബം

[തിരുത്തുക]
  1. ↑ Green, Caitlin. "Pre-Galfridian Arthurian Characters". Retrieved 29 November 2012.
  2. ↑ Pughe (1832), p. 195.
  3. ↑ Rhys (2004), p. 169.
  4. ↑ Rhys (2004), p. 169.
  5. ↑ Bromwich (2006), p. 369.
  6. ↑ Bromwich (2006), pp. 369–370.
  7. ↑ International Arthurian Society (27 April 1971). "Bulletin bibliographique de la Société internationale arthurienne" – via Google Books.
  8. ↑ Bromwich (2006), p. 370.
  9. ↑ Bromwich, Rachel (15 November 2014). Trioedd Ynys Prydein: The Triads of the Island of Britain. University of Wales Press. ISBN 9781783161461 – via Google Books.
  10. ↑ Fletcher, Robert Huntington (1906). "The Arthurian Material in the Chronicles Especially Those of Great Britain and France".
  11. ↑ R. S. Loomis, Scotland and the Arthurian Legend. Retrieved 26 January 2010.
  12. ↑ Loomis, Roger Sherman (27 October 1991). The Grail: From Celtic Myth to Christian Symbol. Princeton University Press. ISBN 0691020752.
  13. ↑ Huber, Emily Rebekah. "Morgause: Background". The Camelot Project at The University of Rochester. Archived from the original on 2013-01-19. Retrieved 3 December 2012.

Bibliography

[തിരുത്തുക]
[തിരുത്തുക]
"https://ml.wikipedia.org/w/index.php?title=മോർഗൗസ്&oldid=4490984" എന്ന താളിൽനിന്ന് ശേഖരിച്ചത്