ആഗോളതാപനം

വിക്കിപീഡിയ, ഒരു സ്വതന്ത്ര വിജ്ഞാനകോശം.
Jump to navigation Jump to search

മാനുഷികപ്രവർത്തനങ്ങൾ കൊണ്ടും മറ്റു പ്രകൃത്യാലുള്ള കാരണങ്ങൾ കൊണ്ടും ഹരിതഗൃഹവാതകങ്ങളായ കാർബൺ ഡൈ ഓക്സൈഡ്, മീഥേൻ, നൈട്രസ് ഓക്സൈഡ് തുടങ്ങിയവയുടെ അന്തരീക്ഷത്തിലുള്ള അളവ് വർദ്ധിക്കുന്നു. സൂര്യനിൽ നിന്നും ഭൂമിയിലേക്കെത്തുന്ന ചൂടിന്റെ പ്രതിഫലനത്തെ ഈ വാതകങ്ങൾ തടയുകയും ഭൂമിയിലെ താപനില വർദ്ധിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ മാറ്റങ്ങൾ മുൻ കാലഘട്ടങ്ങളിലും ഉണ്ടായിരുന്നു. നിലവിലെ മാറ്റങ്ങൾ വളരെ ദ്രുതഗതിയിലുള്ളതും എന്നാൽ സ്വാഭാവിക കാരണങ്ങളാൽ സംഭവിക്കാത്തതുമാണ്.[1]കൂടുതലും കാർബൺ ഡൈ ഓക്സൈഡ് (CO2), മീഥെയ്ൻ തുടങ്ങിയ ഹരിതഗൃഹ വാതകങ്ങളുടെ ഉദ്വമനം മൂലമാണ് അവ ഉണ്ടാകുന്നത്. ഊർജ ഉപയോഗത്തിനായി ഫോസിൽ ഇന്ധനങ്ങൾ കത്തിക്കുന്നത് ഈ ഉദ്വമനങ്ങളിൽ ഭൂരിഭാഗവും സൃഷ്ടിക്കുന്നു. കൃഷി, ഉരുക്ക് നിർമ്മാണം, സിമന്റ് ഉത്പാദനം, വനനഷ്ടം എന്നിവ അധിക സ്രോതസ്സുകളാണ്.[2] ഹരിതഗൃഹ വാതകങ്ങൾ സൂര്യപ്രകാശത്തിന് സുതാര്യമാണ്. ഇത് ഭൂമിയുടെ ഉപരിതലത്തെ ചൂടാക്കുന്നു. ഭൂമി ഇൻഫ്രാറെഡ് വികിരണമായി താപം പുറപ്പെടുവിക്കുമ്പോൾ വാതകങ്ങൾ അതിനെ ആഗിരണം ചെയ്യുകയും ഭൂമിയുടെ ഉപരിതലത്തിന് സമീപം ചൂട് പിടിക്കുകയും ഹരിതഗൃഹപ്രഭാവം സൃഷ്ടിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. ഭൂമി ചൂടാകുമ്പോൾ സൂര്യപ്രകാശത്തെ പ്രതിഫലിപ്പിക്കുന്ന മൂടൽ മഞ്ഞ് ആഗോളതാപനം വർദ്ധിപ്പിക്കുന്നു.[3]

ഭൂമിയിൽ, താപനില ആഗോള ശരാശരിയേക്കാൾ ഇരട്ടി വേഗത്തിൽ ഉയർന്നു. ഉഷ്ണ തരംഗങ്ങളും കാട്ടുതീയും കൂടുതൽ സാധാരണമായിക്കൊണ്ടിരിക്കുമ്പോൾ മരുഭൂമികൾ വികസിക്കുന്നു.[4] ആർട്ടിക് മേഖലയിലെ ചൂട് കൂടുന്നത് പെർമാഫ്രോസ്റ്റ് ഉരുകുന്നതിനും ഹിമാനികളുടെ പിൻവാങ്ങലിനും കടൽ ഹിമ നാശത്തിനും കാരണമായി.[5]ഉയർന്ന താപനില കൂടുതൽ തീവ്രമായ കൊടുങ്കാറ്റിനും മറ്റ് കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനങ്ങൾക്കും കാരണമാകുന്നു.[6] Frequency of tropical cyclones has not increased as a result of climate change.[7]പവിഴപ്പുറ്റുകളും പർവതങ്ങളും ആർട്ടിക് പ്രദേശങ്ങളും പോലുള്ള സ്ഥലങ്ങളിൽ, പരിസ്ഥിതി മാറുന്നതിനനുസരിച്ച് പല ജീവിവർഗങ്ങളും വാസസ്ഥലം മാറ്റാൻ നിർബന്ധിതരാകുകയും വംശനാശം സംഭവിക്കാനും കാരണമാകുന്നു.[8]കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം ഭക്ഷണത്തിന്റെയും വെള്ളത്തിന്റെയും ദൗർലഭ്യം, വർദ്ധിച്ച വെള്ളപ്പൊക്കം, കടുത്ത ചൂട്, കൂടുതൽ രോഗങ്ങൾ, സാമ്പത്തിക നഷ്ടം എന്നിവ ജനങ്ങൾക്ക് ഭീഷണിയാകുന്നു. മനുഷ്യ കുടിയേറ്റത്തിനും ഇത് കാരണമാകുന്നു. [9]ഇരുപത്തിയൊന്നാം നൂറ്റാണ്ടിലെ ആഗോള ആരോഗ്യത്തിന് ഏറ്റവും വലിയ ഭീഷണിയായാണ് കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തെ ലോകാരോഗ്യ സംഘടന വിശേഷിപ്പിക്കുന്നത്.[10]ഭാവിയിലെ ചൂട് കുറയ്ക്കാനുള്ള ശ്രമങ്ങൾ വിജയിച്ചാലും ചില പ്രത്യാഘാതങ്ങൾ നൂറ്റാണ്ടുകളോളം തുടരും. സമുദ്രനിരപ്പ് ഉയരുന്നതും ചൂടേറിയതും കൂടുതൽ അസിഡിറ്റി ഉള്ളതുമായ സമുദ്രങ്ങളും പ്രത്യാഘാതങ്ങളിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു.[11]

ഏകദേശം 1.2 °C (2 °F) ചൂടാകുന്ന നിലവിലെ തലത്തിൽ ഈ ആഘാതങ്ങളിൽ പലതും ഇതിനകം തന്നെ അനുഭവപ്പെടുന്നുണ്ട്. ചൂട് 1.5 ഡിഗ്രി സെൽഷ്യസിലും അതിനുമുകളിലും തുടരുന്നതിനാൽ ഇന്റർഗവൺമെന്റൽ പാനൽ ഓൺ ക്ലൈമറ്റ് ചേഞ്ച് ഇതിലും വലിയ പ്രത്യാഘാതങ്ങൾ പ്രതീക്ഷിക്കുന്നു.[12] ഗ്രീൻലാൻഡ് മഞ്ഞുപാളികൾ ഉരുകുന്നത് പോലെയുള്ള ടിപ്പിംഗ് പോയിന്റുകൾ ട്രിഗർ ചെയ്യാനുള്ള സാധ്യതയും അധിക ചൂട് വർദ്ധിപ്പിക്കുന്നു. [13] ഈ മാറ്റങ്ങളോട് പ്രതികരിക്കുന്നത് ചൂടിന്റെ അളവ് പരിമിതപ്പെടുത്തുന്നതിനുള്ള നടപടികൾ കൈക്കൊള്ളുന്നതും അവയുമായി പൊരുത്തപ്പെടുന്നതും ഉൾപ്പെടുന്നു.[14]ഹരിതഗൃഹ വാതക ഉദ്‌വമനം കുറയ്ക്കുകയും അന്തരീക്ഷത്തിൽ നിന്ന് നീക്കം ചെയ്യുകയും ചെയ്യുന്നതിലൂടെ ഭാവിയിലെ താപനം കുറയ്ക്കാനാകും (പരിഹരിക്കാനാകും).[14] കൂടുതൽ കാറ്റും സൗരോർജ്ജവും ഉപയോഗിച്ച് കൽക്കരി പുറന്തള്ളുന്നതും ഊർജ്ജ കാര്യക്ഷമത വർദ്ധിപ്പിക്കുന്നതും ഇതിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു.[15]ഇലക്ട്രിക് വാഹനങ്ങളിലേക്ക് മാറുന്നതും വീടുകൾക്കും വാണിജ്യ കെട്ടിടങ്ങൾക്കും ഹീറ്റ് പമ്പ് ഉപയോഗിക്കുന്നതും മലിനീകരണം കൂടുതൽ പരിമിതപ്പെടുത്തുന്നു.[16]വനനശീകരണം തടയുന്നതും വനങ്ങൾ വർദ്ധിപ്പിക്കുന്നതും CO2 ആഗിരണം ചെയ്യാൻ സഹായിക്കും.[17]മികച്ച തീരദേശ സംരക്ഷണം, ദുരന്തനിവാരണം, കൂടുതൽ പ്രതിരോധശേഷിയുള്ള വിളകളുടെ വികസനം എന്നിവയിലൂടെ കമ്മ്യൂണിറ്റികൾ കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനവുമായി പൊരുത്തപ്പെട്ടേക്കാം. സ്വയം, പൊരുത്തപ്പെടാനുള്ള ഈ ശ്രമങ്ങൾക്ക് കഠിനവും വ്യാപകവും ശാശ്വതവുമായ ആഘാതങ്ങളുടെ അപകടസാധ്യത ഒഴിവാക്കാനാവില്ല.[18]

Bobcat Fire in Monrovia, CA, September 10, 2020
Bleaching damage to the Great Barrier Reef
In May 2021, water levels of Lake Oroville dropped to 38% of capacity.
Some effects of climate change, clockwise from top left: Wildfire intensified by heat and drought, bleaching of coral caused by ocean acidification and heating, and worsening droughts compromising water supplies.

2015-ലെ പാരീസ് ഉടമ്പടി പ്രകാരം, ലഘൂകരണ ശ്രമങ്ങളിലൂടെ "2 ഡിഗ്രി സെൽഷ്യസിൽ താഴെ" ചൂട് നിലനിർത്താൻ രാജ്യങ്ങൾ കൂട്ടായി സമ്മതിച്ചു. എന്നിരുന്നാലും, കരാറിന് കീഴിലുള്ള പ്രതിജ്ഞയനുസരിച്ച്, ആഗോളതാപനം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ അവസാനത്തോടെ 2.7 ഡിഗ്രി സെൽഷ്യസിൽ എത്തും.[19] 1.5 ഡിഗ്രി സെൽഷ്യസായി താപനം പരിമിതപ്പെടുത്തുന്നതിന് 2030-ഓടെ ഉദ്‌വമനം പകുതിയായി കുറയ്ക്കുകയും 2050-ഓടെ നെറ്റ്-സീറോ ഉദ്‌വമനം കൈവരിക്കുകയും ചെയ്യും.[20]

ഫലങ്ങൾ[തിരുത്തുക]

ആഗോളതാപനത്തിന്റെ ഫലമായി ഉയർന്ന ചൂടിന്റെ 80 ശതമാനവും ആഗിരണം ചെയ്യുന്നത് സമുദ്രങ്ങളാണ്. ഇതുമൂലം സമുദ്രജലം 3000 മീറ്റർ ആഴത്തിൽ വരെ ചൂടു പിടിക്കുന്നു. ഇങ്ങനെ ചൂടുപിടിച്ച് വ്യാപ്തം വർദ്ധിക്കുന്ന ജലം സമുദ്രനിരപ്പിൽ കാറ്റിനു കാരണമാകുന്നു. കൂടാതെ ധ്രുവങ്ങളിൽ മഞ്ഞും ഹിമാനിയും (ഗ്ലേസിയർ) ഉരുകുന്നതിനും ഇത് കാരണമാകുന്നു.

1961 മുതൽ 2003 വരെയുള്ള കണക്കുകളനുസരിച്ച് ശരാശരി ഓരോ വർഷവും 1.8 മില്ലീമീറ്റർ വീതം സമുദ്രജലനിരപ്പ് ഉയരുന്നുണ്ട്. 1993 മുതൽ 2003 വരെ ഇത് വളരെയധികമാണ്[21].

മഴ, കാറ്റ്, സമുദ്രത്തിലെ ലവണാംശം എന്നിങ്ങനെ കാലാവസ്ഥയിൽ കാര്യമായ മാറ്റങ്ങൾ ആഗോളതാപനം മൂലം വ്യാപകമായി കാണുന്നു. കൂടാതെ ഹീറ്റ് വേവ്സ്, വെള്ളപ്പൊക്കം, ട്രോപ്പിക്കൽ ചക്രവാതങ്ങളുടെ വർദ്ധിച്ച തീവ്രത , കനത്ത മഴ എന്നിങ്ങനെ അതിശക്തമായ കാലാവസ്ഥാവ്യതിയാനങ്ങളും കാണുന്നു.

മനുഷ്യരടക്കമുള്ള മിക്ക ജീവജാലങ്ങൾക്കും ഈ കാലാവസ്ഥാമാറ്റങ്ങൾ പ്രതികൂലമായാണ് ഭവിക്കുന്നത്. കാലാവസ്ഥയിലുള്ള അസ്ഥിരത മിക്ക കാർഷികവിളകളേയും ദോഷകരമായി ബാധിക്കുന്നു. സമുദ്രനിരപ്പിലുള്ള ഉയർച്ച തീരദേശനിവാസികളുടെ വാസസ്ഥലം അപഹരിക്കുന്നു.

ഉത്ഭവസ്ഥാനത്തെ ഹിമാനികൾ ഉരുകിത്തീരുന്നതിനാൽ ഗംഗയടക്കമുള്ള മഹാനദികളുടെ നിലനിൽപ്പിനെത്തന്നെ ചോദ്യം ചെയ്യുന്നു. അന്റാർട്ടിക്കയിലെ ഏറ്റവും വലിയ നാലാമത്തെ മഞ്ഞുമലയായ ‘ലാർസൻ സി’ വേർപെട്ടു മാറിയത് ഗുരുതരമായ പാരിസ്ഥിതിക പ്രശ്നങ്ങൾക്ക് കാരണമായേക്കും.[22]

ആഗോളതാപനത്തിന് കാരണമാകുന്ന എല്ലാ പ്രവർത്തനങ്ങളും മനുഷ്യൻ നിർത്തിവച്ചാൽകൂടിയും ഓരോ ദശാബ്ദത്തിലും 0.1 ഡിഗ്രി സെൽ‌ഷ്യസ് ഉയർച്ച അടുത്ത രണ്ടു ദശാബ്ദങ്ങളിൽ താപനിലയിൽ ഉണ്ടാകുമെന്ന് പഠനങ്ങൾ സൂചിപ്പിക്കുന്നു[21].

ആഗോളതാപനത്തെത്തുടർന്നുണ്ടാകുന്ന കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം ദരിദ്രരിൽ ദരിദ്രരെയായിരിക്കും ഏറ്റവും കൂടുതൽ ബാധിക്കുകയെന്ന്‌ അന്താരാഷ്ട്ര പാരിസ്ഥിതിക വിദഗ്ദരടങ്ങുന്ന ഇന്റർ ഗവണ്മന്റൽ പാനൽ ഫോർ ക്ലൈമെറ്റ് ചെയ്ൻ‌ചിന്റെ (Intergovernmental Panel on Climate Change) പുതിയ റിപ്പോർട്ടിൽ പറയുന്നു.

“വികസിത രാജ്യങ്ങളിലേതുൾപ്പെടെയുള്ള ദരിദ്രനാരായണന്മാരായിരിക്കും കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ ദൂഷ്യഫലങ്ങൾ ഏറ്റവും അനുഭവിക്കുക” IPCC ചെയർമാൻ ശ്രീ. രാജേന്ദ്ര പചോറി അഭിപ്രായപ്പെട്ടു[അവലംബം ആവശ്യമാണ്].

റിപ്പോർട്ടിലെ പ്രധാന കണ്ടെത്തലുകൾ:

  • ആഫ്രിക്കയിലെ 75-250 ദശലക്ഷം ജനങ്ങൾ 2075 ഓടെ വെള്ളമില്ലാതെ വലയും
  • കിഴക്ക് തെക്കുകിഴക്ക് ഏഷ്യയിൽ കാർഷിക ഉൽ‌പ്പാദനത്തിൽ 20% വർദ്ധനയുണ്ടാവുമെങ്കിലും, മദ്ധ്യേഷ്യയിലും ദക്ഷിണേഷ്യയിലും ഉൽ‌പ്പാദനം 30% വരെ കുറയും
  • ജലസേചനത്തിനായി മഴയെ മാത്രം ആശ്രയിക്കുന്ന ആഫ്രിക്കൻ രാജ്യങ്ങളിലെ കൃഷിഭൂമിയിൽ 50% കണ്ട് കുറയും
  • 20-30% മൃഗങ്ങളും വൃക്ഷലതാദികളും നാലോ അഞ്ചോ ഡിഗ്രി താപവർദ്ധനയുണ്ടായാൽ വംശനാശം നേരിടും
  • മഞ്ഞുപാളികളുടെ നാശം ജലദൗർലഭ്യത്തിനിടയാക്കും

പ്രസക്തി[തിരുത്തുക]

ആഗോളതാപനത്തിന്റെ പ്രസക്തി കണക്കിലെടുത്താണ് അമേരിക്കയുടെ മുൻ വൈസ് പ്രസിഡണ്ട് അൽ ഗോറിനും, ഐക്യരാഷ്ട്രസഭയുടെ ഇന്റർഗവണ്മെന്റൽ പാനൽ ഓൺ ക്ലൈമറ്റ് ചേഞ്ചിനും 2007-ലെ സമാധാനത്തിനുള്ള നോബൽ സമ്മാനം നൽകിയത്. ആഗോളതാപനത്തെക്കുറിച്ചുള്ള പഠനങ്ങൾക്കും പ്രവർത്തനങ്ങൾക്കുമായിരുന്നു ഈ പുരസ്കാരം.

ചെയ്യാവുന്ന കാര്യങ്ങൾ[തിരുത്തുക]

  • കാർ, 2 വീലർ മുതലായ വ്യക്തിഗതവാഹനങ്ങൾക്കു പകരം പൊതുഗതാഗതസംവിധാനങ്ങളോ, സൈക്കിളുകളോ ഉപയോഗപ്പെടുത്തുക, അല്ലെങ്കിൽ നടക്കുക.
  • പാൽ പോലും ഉപയോഗിക്കാതെ പൂർണ സസ്യാഹാരശീലം തുടരുകയും, ആനിമൽ ഉത്പന്നമായ സകല സാധനങ്ങളുടെയും ഉപഭോഗം നിർത്തിയാൽ മനുഷ്യൻ കൃത്രിമമായി എണ്ണം കൂട്ടിയ മൃഗങ്ങൾ പുറന്തള്ളുന്ന മീഥെയ്ൻ കുറയ്ക്കാൻ കഴിയും.
  • അത്യാവശ്യമില്ലാത്ത വൈദ്യുതോപകരണങ്ങൾ നിർത്തിയിടുക.
  • മറ്റുള്ളവരെ ബോധവൽക്കരിക്കുക
  • മരങ്ങൾ നട്ടു വളർത്തുക
  • ക്ലോറോ ഫ്ലുറോകാർബോൺ പുറന്തള്ളുന്ന ഉപകരണങ്ങളായ എ സി, ഫ്രിഡ്ജ് തുടങ്ങിയവയുടെ ഉപയോഗം കഴിവതും ഒഴിവാക്കുക
  • സി എൻ ജി യുടെ ഉപയോഗം പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുക
  • വിദ്യാർത്ഥികളെ ആഗോള താപനത്തെക്കുറിച്ചു ബോധവാനമാരാക്കുക
  • മലിനീകരണം തടയുക
  • പ്ലാസ്റ്റിക് സാധനങ്ങളുടെ ഉപയോഗം പരമാവധി ഒഴിവാക്കുക

ഇതെല്ലാം ആഗോളതാപനം കുറക്കാനായി മനുഷ്യനു ചെയ്യാൻ സാധിക്കുന്ന കാര്യങ്ങളാണ്.

പ്രതിവിധി[തിരുത്തുക]

)രൂപം കൊടുത്തിട്ടുണ്ട്[23].

അവലംബം[തിരുത്തുക]

  1. ↑ IPCC SR15 Ch1 2018, p. 54: These global-level rates of human-driven change far exceed the rates of change driven by geophysical or biosphere forces that have altered the Earth System trajectory in the past…
  2. ↑ Our World in Data, 18 September 2020
  3. ↑ IPCC AR6 WG1 Technical Summary 2021, p. 59: The combined effect of all climate feedback processes is to amplify the climate response to forcing...
  4. ↑ IPCC SRCCL 2019, p. 7: Since the pre-industrial period, the land surface air temperature has risen nearly twice as much as the global average temperature (high confidence). Climate change... contributed to desertification and land degradation in many regions (high confidence).; IPCC SRCCL 2019, p. 45: Climate change is playing an increasing role in determining wildfire regimes alongside human activity (medium confidence), with future climate variability expected to enhance the risk and severity of wildfires in many biomes such as tropical rainforests (high confidence).
  5. ↑ IPCC SROCC 2019, p. 16: Over the last decades, global warming has led to widespread shrinking of the cryosphere, with mass loss from ice sheets and glaciers (very high confidence), reductions in snow cover (high confidence) and Arctic sea ice extent and thickness (very high confidence), and increased permafrost temperature (very high confidence).
  6. ↑ USGCRP Chapter 9 2017, p. 260.
  7. ↑ "Hurricanes and Climate Change". Center for Climate and Energy Solutions. 10 July 2020.
  8. ↑ EPA (19 January 2017). "Climate Impacts on Ecosystems". മൂലതാളിൽ നിന്നും 27 January 2018-ന് ആർക്കൈവ് ചെയ്തത്. ശേഖരിച്ചത് 5 February 2019. Mountain and arctic ecosystems and species are particularly sensitive to climate change... As ocean temperatures warm and the acidity of the ocean increases, bleaching and coral die-offs are likely to become more frequent.
  9. ↑ Cattaneo et al. 2019; UN Environment, 25 October 2018.
  10. ↑ IPCC AR5 SYR 2014, pp. 13–16; WHO, Nov 2015: "Climate change is the greatest threat to global health in the 21st century. Health professionals have a duty of care to current and future generations. You are on the front line in protecting people from climate impacts – from more heat-waves and other extreme weather events; from outbreaks of infectious diseases such as malaria, dengue and cholera; from the effects of malnutrition; as well as treating people that are affected by cancer, respiratory, cardiovascular and other non-communicable diseases caused by environmental pollution."
  11. ↑ IPCC SR15 Ch1 2018, p. 64: Sustained net zero anthropogenic emissions of CO2 and declining net anthropogenic non-CO2 radiative forcing over a multi-decade period would halt anthropogenic global warming over that period, although it would not halt sea level rise or many other aspects of climate system adjustment.
  12. ↑ IPCC SR15 Summary for Policymakers 2018, p. 7
  13. ↑ IPCC AR6 WG1 Technical Summary 2021, p. 71
  14. ↑ 14.0 14.1 NASA, Mitigation and Adaptation 2020
  15. ↑ United Nations Environment Programme 2019, p. xxiii, Table ES.3; Teske, ed. 2019, p. xxvii, Fig.5.
  16. ↑ United Nations Environment Programme 2019, Table ES.3 & p. 49; NREL 2017, pp. vi, 12
  17. ↑ IPCC SRCCL Summary for Policymakers 2019, p. 18
  18. ↑ IPCC AR5 SYR 2014, p. 17, SPM 3.2
  19. ↑ United Nations Environment Programme 2021, p. 36: "A continuation of the effort implied by the latest unconditional NDCs and announced pledges is at present estimated to result in warming of about 2.7 °C (range: 2.2–3.2 °C) with a 66 per cent chance."
  20. ↑ IPCC SR15 Ch2 2018, pp. 95–96: In model pathways with no or limited overshoot of 1.5 °C, global net anthropogenic CO2 emissions decline by about 45% from 2010 levels by 2030 (40–60% interquartile range), reaching net zero around 2050 (2045–2055 interquartile range); IPCC SR15 2018, p. 17, SPM C.3:All pathways that limit global warming to 1.5 °C with limited or no overshoot project the use of carbon dioxide removal (CDR) on the order of 100–1000 GtCO2 over the 21st century. CDR would be used to compensate for residual emissions and, in most cases, achieve net negative emissions to return global warming to 1.5 °C following a peak (high confidence). CDR deployment of several hundreds of GtCO2 is subject to multiple feasibility and sustainability constraints (high confidence).; Rogelj et al. 2015; Hilaire et al. 2019
  21. ↑ 21.0 21.1 ദ് ഹിന്ദു യങ് വേൾഡ് - 2007 ഒക്ടോബർ 26 - ദില്ലി ഏഡിഷൻ - താൾ 1 (Climes, they are a changin' എന്ന തലക്കെട്ടിൽ രവി ചെല്ലം എഴുതിയ ലേഖനം)
  22. ↑ "Ice Break in Antarctica".
  23. ↑ GEO magazine (Indian Edition), Volume 1, Issue 4, September 2008, Published by: Outlook Publishing (India) Private Limited, Article: Interview with Victor Smetacek, Title: Will iron sulfate in the sea help in the fight against global warming
"https://ml.wikipedia.org/w/index.php?title=ആഗോളതാപനം&oldid=3707470" എന്ന താളിൽനിന്ന് ശേഖരിച്ചത്