സൾഫ്യൂരിക് അമ്ലം

ഇംഗ്ലീഷ് വിലാസം

https://ml.wikipedia.org/wiki/Sulfuric_acid

സൾഫ്യൂരിക് അമ്ലം

Space-filling model Ball-and-stick model
Names
IUPAC name Sulfuric acid
Other names Oil of vitriol
Identifiers
CAS number	7664-93-9
PubChem	1118
EC number	231-639-5
UN number	1830
KEGG	D05963
ChEBI	26836
RTECS number	WS5600000
SMILES	OS(=O)(=O)O
InChI	1/H2O4S/c1-5(2,3)4/h(H2,1,2,3,4)
Gmelin Reference	2122
ChemSpider ID	1086
Properties
മോളിക്യുലാർ ഫോർമുല	H 2SO 4
മോളാർ മാസ്സ്	98.079 g/mol
Appearance	Clear, colorless liquid
Odor	odorless
സാന്ദ്രത	1.84 g/cm3, liquid
ദ്രവണാങ്കം	10 °C (50 °F; 283 K)
ക്വഥനാങ്കം	337 °C, 610 K, 639 °F
Solubility in water	miscible, exothermic
ബാഷ്പമർദ്ദം	0.001 mmHg (20 °C)
അമ്ലത്വം (pKa)	−3, 1.99
വിസ്കോസിറ്റി	26.7 cP (20 °C)
Thermochemistry
Std enthalpy of formation ΔfHo298	−814 kJ·mol−1
Standard molar entropy So298	157 J·mol−1·K−1
Hazards
Safety data sheet	External MSDS
GHS pictograms
GHS Signal word	Danger
GHS hazard statements	H314
GHS precautionary statements	P260, P264, P280, P301+330+331, P303+361+353, P363, P304+340, P305+351+338, P310, P321, P310, P405, P501
Flash point	{{{value}}}
Threshold limit value (TLV)	15 mg/m3 (IDLH), 1 mg/m3 (TWA), 2 mg/m3 (STEL)
Lethal dose or concentration (LD, LC):
LD50 (median dose)	2140 mg/kg (rat, oral)
LC50 (median concentration)	50 mg/m3 (guinea pig, 8 hr) 510 mg/m3 (rat, 2 hr) 320 mg/m3 (mouse, 2 hr) 18 mg/m3 (guinea pig)
LCLo (lowest published)	87 mg/m3 (guinea pig, 2.75 hr)
NIOSH (US health exposure limits):
PEL (Permissible)	TWA 1 mg/m3
REL (Recommended)	TWA 1 mg/m3
IDLH (Immediate danger)	15 mg/m3
Except where otherwise noted, data are given for materials in their standard state (at 25 °C [77 °F], 100 kPa).
N verify (what is: Y/N?)
Infobox references

ശക്തിയേറിയ ഒരു ധാതു അമ്ലമാണ് സൾഫ്യൂരിക് അമ്ലം (ഗന്ധകാമ്ലം). ഇതിൻറെ രാസസമവാക്യം H₂SO₄ ആണ്. ഏതു ഗാഢതയിൽ വെച്ചും വെള്ളവുമായി ലയിക്കും. ഈ പ്രവർത്തനം ഒരു താപമോചക പ്രവർത്തനമാണ്. വളരെയേറെ ഉപയോഗങ്ങൾ ഉള്ള ഒന്നാണ് സൾഫ്യൂരിക് അമ്ലം. രാസ വ്യവസായത്തിൽ ഏറ്റവും അധികം ഉല്പാദിപ്പിക്കപ്പെടുന്ന പദാർത്ഥങ്ങളിലൊന്നാണിത്. 2001-ൽ ലോകമെമ്പാടുമായി 16.5 കോടി ടൺ സൾഫ്യൂരിക് അമ്ലം ഉൽപാദിക്കപ്പെട്ടു. രാസവസ്തുക്കളുടെ രാജാവ്, ഓയിൽ ഓഫ് വിട്രിയോൾ എന്നീ പേരുകളിൽ ഈ അമ്ലം അറിയപ്പെടുന്നു.

നിർമ്മാണം

സൾഫർ, ഓക്സിജൻ, ജലം എന്നിവ ഉപയോഗിച്ച് സമ്പർക്ക പ്രക്രിയ മുഖേനയാണ് സൾഫ്യൂരിക് അമ്ലം നിർമ്മിക്കുന്നത്. ആദ്യ പടിയായി സൾഫർ കത്തിച്ച് സൾഫർ ഡൈയോക്സൈഡാക്കി മാറ്റുന്നു.

(1) S(s) + O₂(g) → SO₂(g)

സൾഫർ ഡൈയോക്സൈഡ് കൂടുതൽ ഓക്സിജനുമായിവനേഡിയം പെൻറോക്സൈഡ് ഉൽപ്രേരകത്തിൻറെ സാനിധ്യത്തിൽ 450 ഡിഗ്രി സെൽഷ്യസ്‍ വരെ ചൂടാക്കി സൾഫർ ട്രൈയോക്സൈഡാക്കി മാറ്റുന്നു.

(2) 2 SO₂ + O₂(g) → 2 SO₃(g)     (in presence of V₂O₅)

സൾഫർ ട്രൈയോക്സൈഡ് വെള്ളവുമായി പ്രവർത്തിക്കുമ്പോൾ(usually as 97-98% H₂SO₄ containing 2-3% water) 98-99% ഗാഢതയുള്ള സൾഫ്യൂരിക് അമ്ലം ലഭിക്കുന്നു.

(3) SO₃(g) + H₂O(l) → H₂SO₄(l)

സൾഫർ ട്രൈയോക്സൈഡിനെ സൾഫ്യൂരിക് അമ്ലത്തിൽ ലയിപ്പിച്ച് ഒലിയം നിർമ്മിക്കുന്നു.

(3) H₂SO₄(l) + SO₃ → H₂S₂O₇(l)

ഒലിയത്തെ നേർപ്പിച്ച് നിശ്ചിത ഗാഢതയുള്ള സൾഫ്യൂരിക് അമ്ലം നിർമ്മിക്കുന്നു.

(4) H₂S₂O₇(l) + H₂O(l) → 2 H₂SO₄(l)'

രാസഗുണങ്ങൾ

നിർജലീകാരി

പദാർത്ഥങ്ങളിൽ രാസപരമായി സംയോജിച്ചിരിക്കുന്ന ഹൈഡ്രജനെയും,ഓക്സിജനെയും ജലത്തിന്റെ അതേ അംശബന്ധത്തിൽ ( 2: 1) ആഗിരണം ചെയ്യാൻ സൾഫ്യൂരിക്ക് ആസിഡിന് കഴിയുന്നു. അതിനാൽ സൾഫ്യൂരിക്ക് ആസിഡ് നിർജലീകരിയാണ്.

ഉദാഹരണം

• ഗാഢ H₂SO₄ പഞ്ചസാരയെയും, ഗ്ലൂകോസിനേയും കരിയാക്കി മാറ്റുന്നു.

രാസസമവാക്യം

C₁₂H₂₂O₁₁ + H₂SO₄ → 12C + 11H₂O + H₂SO₄ (പഞ്ചസാര)

C₆H₁₂O₆ + H₂SO₄ → 6C + 6H₂O + H₂SO₄ (ഗ്ലൂകോസ്)

• കോപ്പർ സൾഫേറ്റ് ക്രിസ്റ്റലുകളെ(നീല) നിർജല കോപ്പർ സൾഫേറ്റ് ആക്കിമാറ്റുന്നു.

രാസസമവാക്യം

CuSO₄.5H₂O + 5H₂SO₄ → CuSO₄ + 5H₂SO₄.5H₂O

ശോഷകാരകം

ഒരു പദാർത്ഥത്തോട് ഒപ്പമുള്ള ജലത്തെ ആഗിരണം ചെയ്യുന്ന പദാർത്ഥങ്ങളാണ് ശോഷകാരകങ്ങൾ

ഉദാഹരണം

• HCl വാതകം, SO₂ വാതകം, Cl₂ എന്നിവയെ ഈർപ്പരഹിതമാക്കുന്നു.

ആസിഡ് ഗുണം

H₂SO₄ ഒരു ദ്വിബേസിക ആസിഡാണ്. ഇത് രണ്ട് തരത്തിലുള്ള ലവണങ്ങൾ തരുന്നു; ആസിഡ് ലവണവും, ന്യൂട്രൽ ലവണവും.

H2SO4ന്റെ അയോണിക ഘട്ടങ്ങൾ	NaOH പോലുള്ള ആൽക്കലികളുമായി പ്രവർത്തിച്ച് ഉണ്ടാകുന്ന ലവണം	ലവണത്തിന്റെ സ്വഭാവം
H2SO4 → H+ + HSO4- (ബൈസൾഫേറ്റ് അയോൺ)	NaHSO4 (സോഡിയം ബൈസൾഫേറ്റ്)	ആസിഡ് ലവണം
H2SO4 → H+ + HSO42- സൾഫേറ്റ് അയോൺ	Na2SO4 (സോഡിയം സൾഫേറ്റ്)	ന്യൂട്രൽ ലവണം

ഓക്സീകരണ ഗുണം

അലോഹങ്ങളുമായുള്ള പ്രവർത്തനമാണിത്.

• ഗാഢ സൾഫ്യൂറിക് ആസിഡ് ശക്തിയേറിയൊരു ഓക്സീകാരിയാണ്.
• ഗാഢ സൾഫ്യൂറിക് ആസിഡ് കാർബൺ, സൾഫർ തുടങ്ങിയ അലോഹങ്ങളെ ഓക്സീകരിക്കുന്നു.

ഉദാഹരണം

H₂SO₄ കാർബണിനെ ഓക്സീകരിച്ച് CO₂ഉം, സൾഫറിനെ ഓക്സീകരിച്ച് SO₂ഉം ആക്കുന്നു.

C + 2H₂SO₄ → 2H₂O + 2SO₂ + CO₂

S + 2H₂SO₄ → 3SO₂ + 2H₂O

ലോഹങ്ങളുമായുള്ള പ്രവർത്തനം

Mg, Zn, Al തുടങ്ങിയ ലോഹങ്ങളുമായി പ്രവർത്തിച്ച് H₂SO₄ ഹൈഡ്രജനെ സ്വതന്ത്രമാക്കുന്നു.

ഉദാഹരണം

Mg + H₂SO₄ → MgSO₄ + H₂

ലവണങ്ങളുമായുള്ള പ്രവർത്തനം

H₂SO₄ ലവണങ്ങളുമായി പ്രവർത്തിച്ച് സൾഫേറ്റ് ലവണങ്ങളും, ആസിഡുകളും തരുന്നു.

ഉദാഹരണം

2NaCl + H₂SO₄ → Na₂SO₄ + 2HCl
(സോഡിയം സൾഫേറ്റ്)

ഉപയോഗിക്കുന്ന മേഖലകൾ

അയിർ ശുദ്ധീകരണം, രാസവള നിർമ്മാണം, എണ്ണ ശുദ്ധീകരണം, പാഴ്ജല ശുദ്ധീകരണം, രാസ നിർമ്മാണം, പെയിന്റ് നിർമ്മാണം, ഡിറ്റർജന്റുകളൂടെ ഉത്പാദനം, ഫൈബറുകളുടെ നിർമ്മാണം തുടങ്ങിയവയാണ് പ്രധാന ഉപയോഗങ്ങൾ. സൾഫ്യൂരിക്കാസിഡിന്റെ ഉപയോഗങ്ങളാൽ ഇത് രാസ വസ്തുക്കളുടെ രാജാവ് എന്നറിയപ്പെടുന്നു

അവലംബം

A New Certificate Chemistry by A Holderness and J Lambert, Heinemann 1976.

• Institut National de Recherche et de Sécurité. (1997). "Acide sulfurique". Fiche toxicologique n°30, Paris: INRS, 5 pp.
• Handbook of Chemistry and Physics, 71st edition, CRC Press, Ann Arbor, Michigan, 1990.
• Agamanolis DP. Metabolic and toxic disorders. In: Prayson R, editor. Neuropathology: a volume in the foundations in diagnostic pathology series. Philadelphia: Elsevier/Churchill Livingstone, 2005; 413-315.

പുറം കണ്ണികൾ

• International Chemical Safety Card 0362
• NIOSH Pocket Guide to Chemical Hazards
• External Material Safety Data Sheet Archived 2007-10-11 at the Wayback Machine.
• Sulfuric acid analysis - titration freeware
• Sulfuric Acid density and pH-value at t=20 °C