വിസരണം

വളരെ ചെറിയ തടസ്സങ്ങളില്‍ തട്ടി പ്രകാശം പ്രതിഫലിക്കുന്ന പ്രതിഭാസമാണ് വിസരണം. അന്തരീക്ഷത്തിലെ പൊടിപടലങ്ങളില്‍ തട്ടി പ്രകാശത്തിന് വിസരണം സംഭവിക്കാറുണ്ട്. പ്രകാശത്തിന്റെ തരംഗദൈര്‍ഘ്യത്തേക്കാളും കുറഞ്ഞ വലിപ്പമുള്ള കണങ്ങളില്‍ പ്രകാശം പ്രതിഫലിച്ച് ഉണ്ടാകുന്ന വിസരണം റെയ്ലി വിസരണം (Rayleigh scattering)എന്നറിയപ്പെടുന്നു. വിസരണം പ്രകാശം നേരിട്ട് പതിക്കാത്തിടത്തും പ്രകാശം എത്താന്‍ കാരണമാകുന്നു. ഒരു മരത്തിന്റെ തണലില്‍ ഇരുന്ന് പുസ്തകം വായിക്കാന്‍ കഴിയുന്നത് അന്തരീക്ഷത്തിലെ വിസരിത പ്രകാശം മൂലമാണ്. അന്തരീക്ഷമില്ലാത്ത ഗ്രഹങ്ങളിലും ഉപഗ്രഹങ്ങളിലും വിസരിതപ്രകാശം ലഭ്യമാവില്ല. അന്തരീക്ഷം ഇല്ലാത്തതിനാല്‍ ചന്ദ്രനില്‍ നിഴല്‍പ്രദേശം ഇരുട്ടിലായിരിക്കും.

ആകാശനീലിമ

തരംഗദൈര്‍ഘ്യം കൂടിയ നിറങ്ങള്‍ക്ക് വിസരണം കുറവായിരിക്കും. എന്നാല്‍ തരംഗദൈര്‍ഘ്യം കുറയുന്നതിനനുസരിച്ച് വിസരണത്തിന്റെ തോതും വര്‍ദ്ധിക്കുന്നു. ആകാശത്തിന്റെ നീലനിറത്തിനു കാരണവും ഈ പ്രതിഭാസമാണ്. തരംഗദൈര്‍ഘ്യം കുറഞ്ഞ നീല പകല്‍സമയത്ത് കൂടുതല്‍ വിസരണം ചെയ്യപ്പെടുകയും ആ വിസരിതപ്രകാശം കൂടുതലായി നമ്മുടെ കണ്ണിലെത്തുകയും ചെയ്യുന്നു. ഇതാണ് ആകാശനീലിമയ്ക്കുള്ള കാരണം.

പ്രഭാതത്തിലും സന്ധ്യാ സമയത്തുമുള്ള ചുവപ്പു നിറം

സന്ധ്യാസമയത്തും പ്രഭാതത്തിലും സൂര്യരശ്മികള്‍ക്ക് ഭൂമിയുടെ അന്തരീക്ഷത്തിലൂടെ കൂടുതല്‍ ദൂരം സഞ്ചരിക്കേണ്ടി വരുന്നു. തരംഗദൈര്‍ഘ്യം കുറഞ്ഞ നീലപോലെയുള്ള നിറങ്ങള്‍ അന്തരീക്ഷത്തില്‍ വിസരിച്ച് നഷ്ടപ്പെടുന്നു. എന്നാല്‍ തരംഗദൈര്‍ഘ്യം കൂടിയ ചുവപ്പ്, ഓറഞ്ച് , മഞ്ഞ തുടങ്ങിയ നിറങ്ങള്‍ക്ക് അധികം വിസരണം സംഭവിക്കുന്നുമില്ല. ഇതു കൊണ്ടു തന്നെ നമ്മുടെ കണ്ണിലെത്തുന്ന രശ്മികളില്‍ ചുവപ്പ്, ഓറഞ്ച്, മഞ്ഞ തുടങ്ങിയ നിറങ്ങള്‍ കൂടുതലായി കാണപ്പെടുകയും ചെയ്യും.