ഗീതി (വൃത്തം)
ദൃശ്യരൂപം
ഒരു സംസ്കൃതമാത്രാവൃത്തമാണ് ഗീതി:
ലക്ഷണം
[തിരുത്തുക]ആര്യ എന്ന മാത്രാവൃത്തത്തിന്റെ ലക്ഷണത്തെ അടിസ്ഥാനത്തിലാണു ഗീതിയുടെ ലക്ഷണം പറഞ്ഞിരിക്കുന്നതു്.
- ആര്യാപൂർവ്വാർദ്ധത്തി-
- ന്നുരചെയ്തിട്ടുള്ള ലക്ഷണം തന്നെ
- മാറ്റാതെയുത്തരാർദ്ധ-
- ത്തിനുമുപയോഗിക്ക ഗീതിയാമെന്നാൽ.
അതായതു്, ആര്യാവൃത്തത്തിന്റെ പൂർവ്വാർദ്ധത്തിനു പറഞ്ഞ ലക്ഷണം തന്നെ പൂർവ്വാർദ്ധത്തിനും ഉത്തരാർദ്ധത്തിനും ഉപയോഗിച്ചാൽ അത് ഗീതിയായി.
ആര്യയുടെ പൂർവ്വാർദ്ധത്തിന്റെ ലക്ഷണം ഇങ്ങനെയാണു്:
- ഏഴു ഗണം ഗുരുവൊന്നും
- വേണം ജഗണം വരാതെയൊറ്റകളിൽ
- ഷഷ്ഠമിതോ ലഘുമയമോ
- വരണമിതാര്യയ്ക്കു പൂർവ്വാർദ്ധം.
അപ്പോൾ ഗീതിയുടെ ലക്ഷണം ഇങ്ങനെ സംഗ്രഹിക്കാം:
- നാലു മാത്രകളുള്ള ഏഴു ഗണങ്ങളും പിന്നെ ഒരു ഗുരുവും ചേർന്നതാണു പൂർവ്വാർദ്ധവും ഉത്തരാർദ്ധവും.
- നാലു മാത്രകൾ എന്നു പറയുമ്പോൾ വിധം വരാം-ഗുരുമയം (- -), ഭഗണം (- v v), ജഗണം (v - v), സഗണം (v v -), ലഘുമയം (v v v v).
- ഇവയിൽ ജഗണം (v - v) 1, 3, 5, 7 എന്നീ ഗണങ്ങളായി വരാൻ പാടില്ല.
- ആറാമത്തെ ഗണം ജഗണമോ (v - v) ലഘുമയമോ (v v v v) ആവണം. ലഘുമയമായാൽ അതിന്റെ ആദ്യത്തെ ലഘുവിനു ശേഷം യതി വേണം.
സാദൃശ്യമുള്ള മറ്റു വൃത്തങ്ങൾ
[തിരുത്തുക]- ഗീതിയുടെ ഉത്തരാർദ്ധത്തിന്റെ ഏഴാമത്തെ നാലു മാത്രയുള്ള ഗണത്തിനു പകരം ഒരു ലഘു മാത്രം വന്നാൽ ആര്യ എന്ന വൃത്തം.