വിക്കി സോഫ്റ്റ്വെയർ
വിക്കി സോഫ്റ്റ്വെയർ (വിക്കി എഞ്ചിൻ അല്ലെങ്കിൽ വിക്കി ആപ്ലിക്കേഷൻ എന്നും അറിയപ്പെടുന്നു.) ഒരു വിക്കി പ്രവർത്തിപ്പിക്കുന്ന ഒരു സഹകരണ സോഫ്റ്റ്വെയർ ആണ്. ഇത് ഒരു വെബ് ബ്രൗസർ വഴി പേജുകളോ എൻട്രികളോ സൃഷ്‌ടിക്കാനും സഹകരിച്ച് എഡിറ്റുചെയ്യാനും ഉപയോക്താക്കളെ അനുവദിക്കുന്നു. ഒരു വിക്കി സിസ്റ്റം സാധാരണയായി ഒന്നോ അതിലധികമോ വെബ് സെർവറുകളിൽ പ്രവർത്തിക്കുന്ന ഒരു വെബ് ആപ്ലിക്കേഷനാണ്. മുമ്പത്തെ പുനരവലോകനങ്ങൾ ഉൾപ്പെടെയുള്ള ഉള്ളടക്കം സാധാരണയായി ഒരു ഫയൽ സിസ്റ്റത്തിലോ ഡാറ്റാബേസിലോ സംഭരിക്കപ്പെടുന്നു. വിക്കികൾ ഒരു തരം വെബ് ഉള്ളടക്ക മാനേജുമെന്റ് സിസ്റ്റമാണ്. കൂടാതെ വെബ് ഹോസ്റ്റിംഗ് സൗകര്യങ്ങൾ വാഗ്ദാനം ചെയ്യുന്ന ഏറ്റവും സാധാരണയായി പിന്തുണയ്ക്കുന്ന ഓഫ്-ദി-ഷെൽഫ് സോഫ്റ്റ്‌വെയറുമാണ്.
സജീവമായി പരിപാലിക്കുന്ന ഡസൻ കണക്കിന് വിക്കി എഞ്ചിനുകൾ ഉണ്ട്.അവർ പ്രവർത്തിക്കുന്ന പ്ലാറ്റ്‌ഫോമുകൾ, അവർ വികസിപ്പിച്ച പ്രോഗ്രാമിംഗ് ഭാഷ, അവ ഓപ്പൺ സോഴ്‌സ് അല്ലെങ്കിൽ പ്രൊപ്രൈറ്ററി ആണെങ്കിലും.സ്വാഭാവിക ഭാഷാ പ്രതീകങ്ങൾക്കും കൺവെൻഷനുകൾക്കുമുള്ള അവരുടെ പിന്തുണ. എഡിറ്റിംഗിന്റെ സാങ്കേതികവും സാമൂഹിക നിയന്ത്രണവും സംബന്ധിച്ച അവരുടെ അനുമാനങ്ങൾ എന്നിവയിൽ അവ വ്യത്യാസപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു.
ചരിത്രം[തിരുത്തുക]
പൊതുവായി അംഗീകരിക്കപ്പെട്ട ആദ്യത്തെ "വിക്കി" ആപ്ലിക്കേഷൻ വിക്കിവിക്കിവെബാണ്. വിക്കിവെബ് അമേരിക്കൻ കമ്പ്യൂട്ടർ പ്രോഗ്രാമർ വാർഡ് കണ്ണിംഗ്ഹാം 1994-ൽ സൃഷ്ടിക്കുകയും 1995-ൽ c2.com-ൽ സമാരംഭിക്കുകയും ചെയ്തു.വിക്കിയുടെ അസ്തിത്വത്തിന്റെ ആദ്യ വർഷങ്ങളിൽ വിക്കികളിലെ ഉള്ളടക്കവും അവ പ്രവർത്തിപ്പിക്കുന്ന സോഫ്‌റ്റ്‌വെയറും തമ്മിൽ വലിയ വേർതിരിവൊന്നും ഉണ്ടായിരുന്നില്ല.മിക്കവാറും എല്ലാ വിക്കിയും സ്വന്തം ഇഷ്ടാനുസൃതമാക്കിയ സോഫ്‌റ്റ്‌വെയറിലാണ് പ്രവർത്തിച്ചിരുന്നത്.
1980-കളിൽ ഡോക്യുമെന്റേഷനും സോഫ്റ്റ്‌വെയറിനുമായി ഉപയോഗിച്ചിരുന്ന പഴയ പതിപ്പ് നിയന്ത്രണ സംവിധാനങ്ങളിൽ നിന്നാണ് വിക്കി സോഫ്റ്റ്വെയർ ഉത്ഭവിച്ചത്. 1990-കളുടെ മധ്യത്തോടെ ഇവയ്ക്ക് പൊതുവെ വെബ് ബ്രൗസർ ഇന്റർഫേസുകളുണ്ടായിരുന്നു. എന്നിരുന്നാലും HTML കോഡ് എഴുതാതെ തന്നെ ആന്തരിക പേജുകൾക്കിടയിൽ എളുപ്പത്തിൽ ലിങ്കുകൾ സൃഷ്ടിക്കാനുള്ള കഴിവ് ഇവക്ക് ഇല്ലായിരുന്നു. വിക്കിവിക്കിവെബിനായി HTML കോഡ് ആവശ്യമില്ലാതെ തന്നെ ആന്തരിക ലിങ്കുകൾ സൂചിപ്പിക്കാൻ CamelCase നാമകരണ കൺവെൻഷൻ ഉപയോഗിച്ചു.
മീഡിയവിക്കി പ്രത്യക്ഷപ്പെടുമ്പോഴേക്കും എഡിറ്റ് ചെയ്ത സോഴ്‌സ് കോഡിലെ ലിങ്കുകൾ ഇരട്ട സ്‌ക്വയർ ബ്രാക്കറ്റുകളോടെ വ്യക്തമായി അടയാളപ്പെടുത്തുന്നതിന് അനുകൂലമായി ഈ കൺവെൻഷൻ മിക്കവാറും ഉപേക്ഷിച്ചിരുന്നു.പേജ് പേരുകൾ ഇംഗ്ലീഷിന്റെ ഒഴുക്കിനെ തടസ്സപ്പെടുത്തിയില്ല. കൂടാതെ സാധാരണ ഇംഗ്ലീഷ് ക്യാപിറ്റലൈസേഷൻ കൺവെൻഷൻ പിന്തുടരാനും കഴിയും.ആദ്യ അക്ഷരത്തിലെ കേസ് സെൻസിറ്റിവിറ്റി എന്നാൽ പിന്നീടുള്ള അക്ഷരങ്ങൾ സാധാരണ ഇംഗ്ലീഷ് ക്യാപിറ്റലൈസേഷൻ കൺവെൻഷനുകളെ പിന്തുണയ്ക്കുന്നു. കൂടാതെ പ്രത്യേക പദങ്ങളും വാക്യങ്ങളും പിന്നീട് ലിങ്കുചെയ്‌ത് സാധാരണ ഇംഗ്ലീഷിൽ അവരുടെ പേജുകൾ എഴുതാൻ എഴുത്തുകാരെ അനുവദിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. ഇംഗ്ലീഷിലെ സാധാരണ എഴുത്തുകാർക്ക് വിക്കി പേജുകൾ എഴുതാനും സാങ്കേതികമല്ലാത്ത ഉപയോക്താക്കൾക്ക് അവ വായിക്കാനും അനുവദിച്ച നിർണായക മാറ്റമാണിത്. ഈ നയം മറ്റ് സ്വാഭാവിക ഭാഷകളിലേക്കും വ്യാപിപ്പിച്ചു. ഭാഷയുടെ സ്വന്തം നിയമങ്ങൾ ലംഘിക്കുന്ന അസാധാരണമായ വാചകത്തിന്റെ ഉപയോഗം ഇത് ഒഴിവാക്കി.
അടുത്ത 10 വർഷത്തിനുള്ളിൽ നിരവധി വിക്കി ആപ്ലിക്കേഷനുകൾ വിവിധ പ്രോഗ്രാമിംഗ് ഭാഷകളിൽ എഴുതപ്പെട്ടു. 2005-ന് ശേഷം ഏകീകരണത്തിനും സ്റ്റാൻഡേർഡൈസേഷനും വർധിപ്പിക്കാനുള്ള നീക്കം ആരംഭിച്ചു.ജനപ്രീതി കുറഞ്ഞ പല വിക്കി ആപ്ലിക്കേഷനുകളും ക്രമേണ ഉപേക്ഷിക്കപ്പെട്ടു. കൂടാതെ കുറച്ച് പുതിയ ആപ്ലിക്കേഷനുകൾ സൃഷ്ടിക്കപ്പെട്ടു.നിലവിൽ ഉപയോഗിക്കുന്ന വിക്കി എഞ്ചിനുകളിൽ താരതമ്യേന കുറച്ച് മാത്രമേ 2006 ന് ശേഷം സൃഷ്ടിക്കപ്പെട്ടിട്ടുള്ളൂ.
മൈക്രോസോഫ്റ്റ് ഷെയർപോയിന്റ് പോലുള്ള ചില ഉള്ളടക്ക മാനേജ്മെന്റ് സിസ്റ്റങ്ങളും വിക്കിയുടെതു പോലെയുള്ള പ്രവർത്തനക്ഷമത സ്വീകരിച്ചിട്ടുണ്ട്.
ഡാറ്റ അനുയോജ്യത[തിരുത്തുക]
പൊതുവേ പുതിയ വിക്കി എഞ്ചിനുകൾ നിലവിലുള്ള എഞ്ചിനുകളുടെ ഡാറ്റ ഫോർമാറ്റുകൾ (വിക്കി മാർക്ക്അപ്പ് ഭാഷകൾ) പിന്തുടർന്നിട്ടില്ല. നിലവിലുള്ള സോഫ്‌റ്റ്‌വെയറിലെ വലിയ വിജ്ഞാന അടിത്തറകളിൽ ഇതിനകം നിക്ഷേപിച്ചിട്ടുള്ളവർക്ക് അവ പരിമിതമായ ഉപയോഗമാക്കി മാറ്റുന്നു.ഒരു ചട്ടം പോലെ നിലവിലുള്ള വിക്കി സോഫ്റ്റ്വെയർ അടിത്തറയിൽ നിന്ന് ധാരാളം ഉപയോക്താക്കളെ ആകർഷിക്കുന്നതിൽ പുതിയ വിക്കി പ്രോജക്ടുകൾ വിജയിച്ചിട്ടില്ല.
ഏറ്റവും അറിയപ്പെടുന്ന ഡാറ്റ ഫോർമാറ്റ് മീഡിയാവിക്കിയാണ്. അതിനനുസരിച്ച് മറ്റ് വിക്കികളിലും ഇത് വീണ്ടും നടപ്പിലാക്കിയിട്ടുണ്ട്.
- മീഡിയവിക്കി ഫോർമാറ്റ് പേജുകൾ പ്രദർശിപ്പിക്കാനും എഡിറ്റ് ചെയ്യാനും മീഡിയവിക്കി ഫ്രെയിം ചെയ്യാനും വേർഡ്പ്രസിന് എക്സ്റ്റൻഷനുകളുണ്ട്.
- ജാവയിലെ ഒരു മീഡിയാവിക്കി ക്ലോണാണ് ജാംവിക്കി [1] അത് മീഡിയവിക്കി ഫോർമാറ്റ് പേജുകളെ പിന്തുണയ്ക്കുന്നു. പക്ഷേ വിപുലീകരണങ്ങളെ പിന്തുണയ്ക്കുന്നില്ല.
- മറ്റ് വാണിജ്യ പദ്ധതികൾ അല്ലെങ്കിൽ ക്ലോണുകൾ പലപ്പോഴും (അല്ലെങ്കിൽ മുമ്പ് ഉണ്ടായിട്ടുണ്ട്) മീഡിയവിക്കി ഫോർമാറ്റ് പിന്തുടരുന്നു. ബ്ലൂസ്‌പൈസ് മീഡിയാവിക്കി മാത്രമാണ് അത്തരത്തിലുള്ള ഒരു സ്വതന്ത്ര പതിപ്പ് ലഭ്യമായ സോഫ്റ്റ്വെയർ.
ഈ ബദലുകളൊന്നും സാധാരണ മീഡിയവിക്കിയിൽ ലഭ്യമായ വിപുലീകരണങ്ങളെ പിന്തുണയ്ക്കുന്നില്ല. അവയിൽ ചിലത് അതിന്റെ ഡാറ്റ ഫോർമാറ്റ് വിപുലീകരിക്കുകയോ മാറ്റുകയോ ചെയ്യുന്നു.
2007-ൽ വിക്കികൾക്കായി ഒരു സ്റ്റാൻഡേർഡ് മാർക്ക്അപ്പ് ഭാഷ സൃഷ്ടിക്കുന്നതിനുള്ള (വിക്കി) ക്രിയോൾ എന്ന പ്രോജക്റ്റ് പൂർത്തിയായി. 2022 വരെ ഈ ശ്രമത്തിന് കാര്യമായ സാങ്കേതിക വിജയം ലഭിച്ചു. പല എഞ്ചിനുകളിലും നടപ്പിലാക്കുന്നതിലൂടെ പിന്തുണ ഇത് നേടുന്നു. [2] എന്നാൽ പരിമിതമായ സാമൂഹിക വിജയം ഇപ്പോഴും താരതമ്യേന ഉപയോഗിക്കാത്തതും അജ്ഞാതവുമാണ്. നിലവിലുള്ള വിജ്ഞാന അടിത്തറകളിലേക്ക് മൈഗ്രേറ്റ് ചെയ്യുന്നതിന് ക്രോസ്-മാർക്ക്അപ്പ് കൺവേർഷൻ ടൂളുകൾ കുറവാണ്. പ്രധാന എഞ്ചിനുകളൊന്നും ഇത് അവരുടെ നേറ്റീവ് മാർക്ക്അപ്പ് വാക്യഘടനയായി ഉപയോഗിക്കുന്നില്ല.
അവലംബം[തിരുത്തുക]
- ↑ "JAM wiki - Just Advertising and Marketing". JAM wiki (in അമേരിക്കൻ ഇംഗ്ലീഷ്). Retrieved 2021-05-12.
- ↑ "Creole-supporting Engines". WikiCreole Official Site (in അമേരിക്കൻ ഇംഗ്ലീഷ്). Archived from the original on 2012-05-03. Retrieved 2022-05-18.