Nederlands: Negatief. Negatief waarop reliëf O 119 van de verborgen voet van de Borobudur te zien is. De verborgen voet van de Borobudur is de oorspronkelijke basis van het Buddhistische heiligdom dat rond 800 gebouwd is. In een latere fase van de bouw werd deze basis verborgen, waarschijnlijk om verzakking te verkomen. De verborgen voet loopt om het hele bouwwerk heen en bevat 160 reliëfs die tezamen de Mahakarmawibhangga verbeelden, een Mahayanistische tekst die de werking van de leer van Karma uiteenzet. Deze leerrede wordt aan Buddha toegeschreven en handelt over oorzaak en gevolg.

N.J. Krom en Th. van Erp duiden in hun standaardwerk over de Borobudur (Beschrijving van Barabudur (Den Haag: Martinus Nijhoff, 1920-1931)) de reliëfs van de verborgen voet aan als serie O. Op de reliëfs zijn voorbeelden van de theorie uitgebeeld: goede daden hebben goede gevolgen en slechte daden hebben slechte gevolgen. De reliëfs vallen in twee delen uiteen: O 1 tot en met O 117 verbeelden een aantal daden die leiden tot één en hetzelfde gevolg. De reliëfs O 118 tot en met O 160 tonen verschillende gevolgen van één oorzaak. De uiteenzetting van de leer begint bij de trap aan de oostzijde en ontrolt zich met de klok mee om het bouwwerk heen. De reliëfs moeten dan ook gelezen worden van rechts naar links.

Lange tijd was onbekend wat op de reliëfs van de verborgen voet stond afgebeeld. Hoewel de reliëfs al in 1885 waren ontdekt door Dr Ir J.W. IJzerman (1851-1932) kon de Franse geleerde Sylvain Lévi pas in 1929, op het zesde Congres van het Oostersch Genootschap, constateren dat het op de verborgen voet ging om een Buddhistische tekst: Mahakarmawibhangga. Lévi had in 1922 een manuscript uit 1411 met deze tekst ontdekt in Kathmandu, Nepal. De tekst bleek populair in de Burdhistische wereld te zijn en een aantal verwante teksten te hebben: twee Chinese werken, waarvan één vertaald was in 582 door Gautama Dharmaprajna en één tussen 980 en 1000 door T'ien si Tsai. Daarnaast bevat de Tibetaanse Kanjur twee werken met de titel Karmawibhangga. In 1933 publiceerde de archeoloog N.J. Krom een uitgebreide analyse van het Mahakarmawibhangga op de reliëfs van de bedolven voet. Hierin legt hij een relatie tussen de afbeeldingen op de reliëfs en de tekstpassages in het Mahakarmawibhangga.

Reliëf O 119 bevindt zich aan de noordzijde van de Borobudur en heeft volgens N.J. Krom betrekking op de paragrafen 54 en 55 van het Mahakarmawibhangga: LIV Door het rijpen van het slechte pad van de daad, het plegen van verkeerde liefde, worden op de aarde de grassen, kruiden, enz. onaangenaam van reuk; ook komt men door het rijpen van die daad een welvoorzien huis binnen (?). Hier moet men reciteren enz. Krom meent dat de tekst hier niet klopt. Het gevolg van de ongeoorloofde liefde is volgens hem dat men het welvoorziene huis niet binnenkomt of dat het huis waar men wel komt niet welvoorzien is. In ieder geval is er sprake van gewassen en een huis. Op reliëf O 119a omhelst een man een vrouw; hij is de vertegenwoordiger van de verkeerde liefde. Een derde persoon met zwaard of stok is niet uitgewerkt. Daarnaast toont O 119b alleen een huisje temidden van allerlei hoog opschietende gewassen.

LV Door het rijpen van het slechte pad van de daad, de leugen, ontstaan mondziekten, tandziekten, keelziekten, slechte reuk uit de mond enz,; ook hecht men door het rijpen van die daad aan onwaar gepraat. De tweede helft van 119 is gewijd aan deze paragraaf en vooral duidelijk op 119d, waar een paar mensen met de hand voor de mond hun ziekten van dat lichaamsdeel illustreren. Op 119c zijn een man en vrouw met elkaar in gesprek. De vrouw wijst op daarnaast zittende vrouwen; de leugen. (Uit: N.J. Krom, Het Karmawibhangga op Barabudur. Mededeelingen der koninklijke academie van wetenschappen, afdeeling letterkunde, deel 76, serie B, No. 8 (Amsterdam: Noordhollandsche Uitgevers-Maatschappij, 1933) 253-255).

Bronnen:

A.J. Bernet Kempers, Borobudur. Mysteriegebeuren in steen. Verval en restauratie. Oudjavaans volksleven (Wassenaar 1973/gewijzigde herdruk); Van Erp, Th., Krom, N.J., Beschrijving van Barabudur (Den Haag: Martinus Nijhoff, 1920-1931); N.J. Krom, Het Karmawibhangga op Barabudur. Mededeelingen der koninklijke academie van wetenschappen, afdeeling letterkunde, deel 76, serie B, No. 8 (Amsterdam: Noordhollandsche Uitgevers-Maatschappij, 1933).. Reliëf O 119 op de verborgen voet van de Borobudur