ദാർ അൽ-മഗാന
14-ാം നൂറ്റാണ്ടിൽ മൊറോക്കോയിലെ ഫെസിൽ നിർമ്മിച്ച ഒരു കെട്ടിടമാണ് ദാർ അൽ-മഗാന ( അറബി: دار المكانة, lit. House of the Clock). മരിനിഡ് സുൽത്താനായ അബു ഇനാൻ ഫാരിസാണ് ഈ കെട്ടിടം നിർമ്മിച്ചത്. അതിൽ ഭാരംകൊണ്ട് പ്രവർത്തിക്കുന്ന വാട്ടർ ക്ലോക്ക് ഉണ്ട്. തലാ കെബിറ സ്ട്രീറ്റിലെ ബൗ ഇനാനിയ മദ്രസയ്ക്ക് എതിർവശത്താണ് ഈ കെട്ടിടം സ്ഥിതിചെയ്യുന്നത്. ആ മദ്രസയെയും അതിന്റെ പള്ളിയെയും സേവിക്കുന്നതിനായാണ് ഈ കെട്ടിടവും അവിടത്തെ തെരുവും സൃഷ്ടിച്ചത്. മദ്രസയും പള്ളിയും ഇതേ സമയത്ത് അബു ഇനാൻ തന്നെ നിർമ്മിച്ചതാണ്.
പ്രശസ്ത ജൂത തത്ത്വചിന്തകനായ മൈമോനിഡെസിന്റെ വസതിയായിരുന്നു ഈ വീട് എന്ന ഐതിഹ്യം കാരണം ഈ കെട്ടിടത്തെ ചിലപ്പോൾ " ഹൗസ് ഓഫ് മൈമോനിഡെസ് " എന്നും വിളിക്കാറുണ്ട്. [1] [2]
ചരിത്രം[തിരുത്തുക]
മരിനിഡ് സുൽത്താൻ അബു ഇനാൻ നിർമ്മിച്ച ബൗ ഇനാനിയ മദ്രസയെ കേന്ദ്രീകരിച്ചുള്ള വലിയ ചാരിറ്റബിൾ കോംപ്ലക്സിന്റെ ഭാഗമായിരുന്നു ഈ ക്ലോക്ക്. [3] അതിലെ ശിലാലിഖിതമനുസരിച്ച് മദ്രസയുടെ നിർമ്മാണം 1350 CE ഡിസംബർ 28-ന് (28 റമദാൻ 751 AH ) ആരംഭിച്ച് 1355-ൽ (756 AH) പൂർത്തിയായി. [4] :474ചരിത്രചരിത്രകാരനായ അൽ-ജസ്നായിയുടെ അഭിപ്രായത്തിൽ, 1357 മെയ് 6-ന് (14 ദ്ജുമാദ അൽ-അവ്വൽ, ഹിജ്റ 758) ജലഘടികാരം പൂർത്തിയായി. [5] അബു അൽ-ഹസ്സൻ ഇബ്ൻ അലി അഹമ്മദ് എൽ-ത്ലെംസാനി എന്ന മുവാഖിത്തായിരുന്നു ക്ലോക്കിന്റെ രൂപകൽപന നിർവ്വഹിച്ചത്. [4] :492 (see endnote 2)1317-ൽ സുൽത്താൻ അബു സെയ്ദ് ഖരാവിയ്യീൻ പള്ളിയിലെ ദാറുൽ-മുവാഖിത്തിന് വേണ്ടി നിർമ്മിച്ച ജലഘടികാരത്തിന്റെ സമാനമായ തത്വങ്ങൾ ഈ ഘടികാരത്തിന്റെയും നിർമ്മാണത്തിന് [4] പിന്തുടർന്നിരിക്കാം എന്ന് കരുതുന്നു.
വിവരണം[തിരുത്തുക]
ഈ ക്ലോക്കിൽ 12 ജനലുകളും പിച്ചള പാത്രങ്ങൾ വഹിക്കുന്ന തട്ടുകളും ഉണ്ട്. പന്ത്രണ്ട് വാതിലുകൾക്ക് പിന്നിൽ ഇടത്തുനിന്ന് വലത്തോട്ട് ഓടുന്ന ഒരുതരം ചെറിയ വണ്ടിയാണ് ക്ലോക്കിന്റെ ചലനം നിലനിർത്തിയിരുന്നത്. ഒരറ്റത്ത്, തൂങ്ങിക്കിടക്കുന്ന ഒരു കയറിൽ വണ്ടി ഘടിപ്പിച്ചിരുന്നു; ക്രമമായ വേഗതയിൽ വറ്റിക്കൊണ്ടിരിക്കുന്ന ജലസംഭരണിയുടെ ഉപരിതലത്തിൽ പൊങ്ങിക്കിടക്കുന്ന ഭാരമുള്ള ഒരു കയറിലേക്ക് മറ്റേ അറ്റം ഘടിപ്പിച്ചിരിക്കുന്നു. ഓരോ മണിക്കൂറിലും ഓരോ വാതിലുകൾ തുറക്കുന്നു. അതേ സമയം പന്ത്രണ്ട് പിച്ചള പാത്രങ്ങളിൽ ഒന്നിലേക്ക് ഒരു ലോഹ പന്ത് ഉരുണ്ടുവീഴുന്നു. [Note 1] വാതിലുകൾക്ക് മുകളിലായി കെട്ടിടത്തിന് പുറത്ത് നിൽക്കുന്ന റാഫ്റ്റുകൾ (ബൗ ഇനാനിയ മദ്രസയുടെ റാഫ്റ്ററുകൾക്ക് സമാനമാണ്) ഒരു ചെറിയ മേൽക്കൂരയെ താങ്ങിനിർത്തുന്നു. [6] ഈ മേൽകൂര വാതിലുകളെയും പിച്ചള പാത്രങ്ങളെയും സംരക്ഷിക്കുന്നു. കെട്ടിടത്തിന്റെ മുൻഭാഗം ജനാലകൾക്ക് ചുറ്റും കൊത്തുപണികളാൽ അലങ്കരിച്ചിരിക്കുന്നു. അറബിക്, എപ്പിഗ്രാഫിക് രൂപങ്ങൾ ഈ ജനാലകളിൽ കൊത്തിവച്ചിരിക്കുന്നു. [7]
സംരക്ഷണത്തിന്റെ അവസ്ഥ[തിരുത്തുക]
കാലങ്ങളായി ഈ ക്ലോക്ക് പ്രവർത്തനരഹിതമാണ്. ക്ലോക്കിന്റെ കൃത്യമായ പ്രവർത്തനത്തെക്കുറിച്ചുള്ള വിവരങ്ങളുടെയും അത് പ്രവർത്തനക്ഷമമാക്കിയെടുക്കാനുള്ള പദ്ധതികളുടെയും അഭാവം അത് നന്നാക്കാനുള്ള ശ്രമങ്ങളെ തടസ്സപ്പെടുത്തി. 2004 മുതൽ പിച്ചള ഉണ്ടകൾ നീക്കംചെയ്തത് അതിന്റെ മെക്കാനിസം നന്നാക്കുകയോ പുനർനിർമ്മിക്കുകയോ ചെയ്യുക എന്ന ലക്ഷ്യത്തോടെയാണ്. എന്നാൽ ADER-Fes (ഫെസിലെ സ്മാരകങ്ങൾ പുനഃസ്ഥാപിക്കുന്നതിനുള്ള സംഘടന) നിയന്ത്രിക്കുന്ന ഈ പദ്ധതി ഇതുവരെ വിജയിച്ചിട്ടില്ല. [8] [9] കെട്ടിടത്തിന്റെ ഘടനയും മുൻഭാഗവും 2000-കളുടെ തുടക്കത്തിൽ പുനഃസ്ഥാപിക്കപ്പെട്ടു. [10] [5]
ഇതും കാണുക[തിരുത്തുക]
- റിദ്വാൻ അൽ-സാത്തിയുടെ ക്ലോക്ക്
- അൽ-ജസാരിയിലെ ആന ഘടികാരം
- ദാർ അൽ-മുവാഖിത്
കുറിപ്പുകൾ[തിരുത്തുക]
- ↑ Its mechanism can be compared to that of the Clock of Ridwan al-Saati of the Umayyad Mosque in Damascus, the Andalusian water clocks (a.o. in Toledo, described by Ibn Khalaf al-Muradi, reconstructed by the Museo Nacional de la Ciencia y la Tecnologia in Madrid in 1995) and the water clock described by Al-Jazari which was reconstructed by the London Science Museum in 1976 [1] and still on display at the Nationaal Beiaard en Natuurmuseum in Asten, Netherlands (see under Beiaardcollectie, Astronomische kunstuurwerken).[2] Archived 2009-01-04 at the Wayback Machine.
അവലംബങ്ങൾ[തിരുത്തുക]
- ↑ Lintz, Yannick; Déléry, Claire; Tuil Leonetti, Bulle (2014). Maroc médiéval: Un empire de l'Afrique à l'Espagne. Paris: Louvre éditions. pp. 492–493. ISBN 9782350314907.
- ↑ Touri, Abdelaziz; Benaboud, Mhammad; Boujibar El-Khatib, Naïma; Lakhdar, Kamal; Mezzine, Mohamed (2010). Le Maroc andalou : à la découverte d'un art de vivre (2 ed.). Ministère des Affaires Culturelles du Royaume du Maroc & Museum With No Frontiers. ISBN 978-3902782311.
- ↑ Touri, Abdelaziz; Benaboud, Mhammad; Boujibar El-Khatib, Naïma; Lakhdar, Kamal; Mezzine, Mohamed (2010). Le Maroc andalou : à la découverte d'un art de vivre (2 ed.). Ministère des Affaires Culturelles du Royaume du Maroc & Museum With No Frontiers. ISBN 978-3902782311.Touri, Abdelaziz; Benaboud, Mhammad; Boujibar El-Khatib, Naïma; Lakhdar, Kamal; Mezzine, Mohamed (2010). Le Maroc andalou : à la découverte d'un art de vivre (2 ed.). Ministère des Affaires Culturelles du Royaume du Maroc & Museum With No Frontiers. ISBN 978-3902782311.
- ↑ 4.0 4.1 4.2 Lintz, Yannick; Déléry, Claire; Tuil Leonetti, Bulle (2014). Maroc médiéval: Un empire de l'Afrique à l'Espagne. Paris: Louvre éditions. ISBN 9782350314907.
- ↑ 5.0 5.1 Lintz, Yannick; Déléry, Claire; Tuil Leonetti, Bulle (2014). Maroc médiéval: Un empire de l'Afrique à l'Espagne. Paris: Louvre éditions. pp. 492–493. ISBN 9782350314907.Lintz, Yannick; Déléry, Claire; Tuil Leonetti, Bulle (2014). Maroc médiéval: Un empire de l'Afrique à l'Espagne. Paris: Louvre éditions. pp. 492–493. ISBN 9782350314907.
- ↑ Tazi, Rajae, "L’horloge Hydraulique Bouanania, une énigme enfin perçue par des spécialistes du patrimoine" in Jeunes Du Maroc, Portail des Jeunes, December 16, 2004
- ↑ "Qantara - The hydraulic clock of the al-Bū'Ināniya madrasah". www.qantara-med.org. Retrieved 2020-06-23.
- ↑ MATIN, LE. "Le Matin - Des chercheurs s'intéressent à un pan de notre patrimoine : l'énigme de l'horloge Bouanania enfin percée". Le Matin (in ഫ്രഞ്ച്). Retrieved 2020-06-23.
- ↑ MATIN, Kaddour Fattoumi, LE. "Le Matin - Fès fait renaître ses monuments". Le Matin (in ഫ്രഞ്ച്). Retrieved 2020-06-23.
{{cite web}}
: CS1 maint: multiple names: authors list (link) - ↑ "L'horloge hydraulique de Fès pratiquement restaurée". L'Economiste (in ഫ്രഞ്ച്). 2003-07-08. Retrieved 2020-02-18.
കൂടുതൽ വായനയ്ക്ക്[തിരുത്തുക]
- റിക്കാർഡ് പി. 1924. "L'Horloge de la Médersa Bou-Anania de Fès" in: Bulletin de la Société de Géographie d'Alger et de l'Afrique du Nord, vol. 25: പേജ്. 248–254.
- DJ de Solla Price, "മെക്കാനിക്കൽ വാട്ടർക്ലോക്ക്സ് ഓഫ് 14-ആം നൂറ്റാണ്ടിലെ ഫെസ്, മൊറോക്കോ" ഇതിൽ: പത്താമത്തെ ഇന്റർനാഷണൽ കോൺഗ്രസ് ഓഫ് ദ ഹിസ്റ്ററി ഓഫ് സയൻസ് (ഇതാക്ക, NY, 1962). പാരീസ്: ഹെർമൻ, pp. 599-602.
- Tazi, Rajae, "L'horloge Hydraulique Bouanania, une énigme enfin perçue par des spécialistes du patrimoine" in Jeunes Du Maroc, Porttail des Jeunes, ഡിസംബർ 16, 2004 [3]
- താസി, അബ്ദുൽഹാദി 1981-85. "L'horloge ഹൈഡ്രോളിക്." ഇൻ: ലെ മെമ്മോറിയൽ ഡു മാരോക്ക്. റബാത്ത്: പതിപ്പുകൾ നോർഡ്, വാല്യം. 3, pp. 53-71.
- ഹിൽ, DR 1976. വാട്ടർ ക്ലോക്കുകളുടെ നിർമ്മാണത്തെക്കുറിച്ച്. കിതാബ് അർഷിമിദാസ് ഫി അമൽ അൽ ബിങ്കാമത്ത്. ലണ്ടൻ: ടർണർ & ഡെവെറോക്സ്.
- ഹിൽ, DR 1981. അറബിക് വാട്ടർ ക്ലോക്കുകൾ. അലപ്പോ: ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ട് ഫോർ ദ ഹിസ്റ്ററി ഓഫ് അറബിക് സയൻസ്.