ദശരൂപകം
എ.ഡി പത്താം നൂറ്റാണ്ടിൽ ധനഞ്ജയൻ എഴുതിയ സംസ്കൃത നാടകശാസ്ത്രത്തെക്കുറിച്ചുള്ള ഒരു ഗ്രന്ഥമാണ് ദശരുപകം. [1] രചയിതാവ് ഭാരതത്തിന്റെ നാട്യശാസ്ത്രത്തോട് കടപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. ദശരുപകമ് നാല് അധ്യായങ്ങൾ, അലൊക എന്ന പേരില് അടങ്ങുന്നതാണ്.
സംസ്കൃത നാട്യശാസ്ത്രത്തിലേക്ക് ദശരുപകം നൽകിയ ' പ്രധാന സംഭാവന നായികമാരുടെ വ്യത്യസ്ത തരം (നയികാഭേദം) വിശദമായി പഠിച്ചു എന്നതാണ്, ശൃംഗാരരസത്തെയും കാമവികാരത്തെയും ഇവിടെ നന്നായി പഠിക്കുന്നുണ്ട്. . [2] വസ്തു (ഇതിവൃത്തം), നേതാ (നായകൻ / നായികമാർ), രസം (നാടകങ്ങളുടെ വികാരപരമായ വശം) എന്നീ ഘടകങ്ങളെ അടിസ്ഥാനമാക്കി പത്ത് തരം സംസ്കൃത നാടകങ്ങളെക്കുറിച്ച് ആഴത്തിലുള്ള ധാരണയിൽ എഴുത്തുകാരൻ സ്വയം ഒതുങ്ങി. പിൽക്കാല സംസ്കൃത നാടക പ്രവർത്തകരിൽ ദശരൂപകത്തിന്റെ സ്വാധീനം വളരെ വ്യക്തമാണ് . രചയിതാവിന്റെ ഇളയ സഹോദരൻ ധനികയാണ് അവലോക എന്നറിയപ്പെടുന്ന ഈ കൃതിയെക്കുറിച്ചുള്ള ഏറ്റവും പ്രശസ്തമായ വ്യാഖ്യാനം എഴുതിയത്. [3]
ദശരൂപക പ്രകാരം പത്ത് രൂപകങ്ങൾ[തിരുത്തുക]
" നാടക സത്പ്രകരണം ഭാണ പ്രഹസനം ഡിമ: വ്യായോഗ സമവകാരോ വീത്യന്തേ ഈഹാമൃഗായിതി "
- നാടകം
- പ്രകരണം
- അങ്കം
- ഈഹാമൃഗം
- ഡിമം
- സമവകാരം
- ഭാണം
- പ്രഹസനം
- വീഥി
- വ്യയോഗം
പരാമർശങ്ങൾ[തിരുത്തുക]
- ↑ Dhanañjaya (1969). Dhanañjayakr̥taṃ Daśarūpakam,. Caukhambā Saṃskr̥ta Sīrīja Āphisa.
- ↑ The first two lectures of the Sanhita of the Rig Veda. Mādhava, -1386., Röer, Edward, 1805-1866. Osnabrück: Biblio Verlag. 1980. ISBN 3764810777. OCLC 7317481.
{{cite book}}: CS1 maint: others (link) - ↑ Manohar Laxman Varadpande (1987). History of Indian Theatre. Abhinav Publications. ISBN 81-7017-221-7.