ശിവമഹിമ്നഃ സ്തോത്രം

ശിവ മഹിമ്ന സ്തോത്രം (സംസ്കൃതം: शिवमहिम्न:स्तोत्र, romanized: śiva-mahimnaḥ stotra, lit. 'ശിവന്റെ മഹത്വത്തെക്കുറിച്ചുള്ള ഗീതം') ശിവനെ സ്തുതിക്കുന്ന ഒരു സംസ്കൃത രചനയാണ് (സ്തോത്രം). പാരമ്പര്യമനുസരിച്ച്, പുഷ്പദന്ത എന്ന ഗന്ധർവ്വൻ (ആകാശ സംഗീതജ്ഞൻ) രചിച്ചതാണ് ഈ ഗീതം.[1][2] ശ്ലോകം ശിവന്റെ വിവിധ നേട്ടങ്ങളും ഗുണങ്ങളും പട്ടികപ്പെടുത്തുന്നു.

ശ്രീ ശിവമഹിമ്നഃ സ്തോത്രം

ഓം ഗജാനനം ഭൂതഗണാധിസേവിതം
കപിത്ഥജംബൂഫലചാരുഭക്ഷണം
ഉമാസുതം ശോകവിനാശകാരകം
നമാമി വിഘ്നേശ്വരപാദപങ്കജം

ശ്രീ പുഷ്പദന്ത ഉവാച :

1. ഓം മഹിമ്നഃ പാരം തേ പരമ വിദുഷോ യദ്യസദൃശീ
സ്തുതിർബ്രഹ്മാദീനാമപി തദവസന്നാസ്ത്വയി ഗിരഃ
അഥാവാച്യഃ സർവ്വഃ സ്വമതിപരിണാമാവധി ഗൃണൻ
മമാപ്യേഷ സ്തോത്രേ ഹര നിരപവാദഃ പരികരഃ

2. അതീതഃ പന്ഥാനം തവ ച മഹിമാ വാങ്മനസയോഃ
അതദ്വ്യാവൃത്ത്യാ യം ചകിതമഭിധത്തേ ശ്രുതിരപി
സ കസ്യ സ്തോതവ്യഃ കതിവിധഗുണഃ കസ്യ വിഷയഃ
പദേ ത്വർവാചീനേ പതതി ന മനഃ കസ്യ ന വചഃ

3. മധുസ്ഫീതാ വാചഃ പരമമമൃതം നിർമ്മിതവതഃ
തവ ബ്രഹ്മൻ കിം വാഗപി സുരഗുരോർവിസ്മയപദം
മമ ത്വേതാം വാണീം ഗുണകഥനപുണ്യേന ഭവതഃ
പുനാമീത്യർത്ഥേസ്മിൻ പുരമഥന ബുദ്ധിർവ്യവസിതാ

4. തവൈശ്വര്യം യത്തദ് ജഗദുദയരക്ഷാപ്രളയകൃത്
ത്രയീവസ്തുവ്യസ്തം തിസൃഷു ഗുണഭിന്നാസു തനുഷു
അഭവ്യാനാമസ്മിൻ വരദ രമണീയാമരമണീം
വിഹന്തും വ്യാക്രോശീം വിദധത ഇഹൈകേ ജഡധിയഃ

5. കിമീഹഃ കിംകായഃ സ ഖലു കിമുപായസ്ത്രിഭുവനം
കിമാധാരോ ധാതാ സൃജതി കിമുപാദാന ഇതി ച
അതർക്കൈശ്വര്യേ ത്വയ്യനവസരദുഃസ്ഥോ ഹതധിയഃ
കുതർക്കോയം കാംശ്ചിൻമുഖരയതി മോഹായ ജഗതഃ

6. അജന്മാനോ ലോകാഃ കിമവയവവന്തോഽപി ജഗതാം
അധിഷ്ഠാതാരം കിം ഭവവിധിരനാദൃത്യ ഭവതി
അനീശോ വാ കുര്യാത് ഭുവനജനനേ കഃ പരികരോ
യതോ മന്ദാസ്ത്വാം പ്രത്യമരവര സംശേരത ഇമേ 

7. ത്രയീ സാംഖ്യം യോഗഃ പശുപതിമതം വൈഷ്ണവമിതി
പ്രഭിന്നേ പ്രസ്ഥാനേ പരമിദമദഃ പഥ്യമിതി ച
രുചീനാം വൈചിത്ര്യാദ് ഋജുകുടിലനാനാപഥജുഷാം
നൃണാമേകോ ഗമ്യസ്ത്വമസി പയസാമർണ്ണവ ഇവ

8. മഹോക്ഷഃ ഖട്വാംഗം പരശുരജിനം ഭസ്മഫണിനഃ
കപാലം ചേതീയത്തവ വരദ തന്ത്രോപകരണം
സുരാസ്താം താമൃദ്ധിം വിദധതി ഭവദ്ഭ്രൂപ്രണിഹിതം
ന ഹി സ്വാത്മാരാമം വിഷയമൃഗതൃഷ്ണാ ഭ്രമയതി

9. ധ്രുവം കശ്ചിത്സർവ്വം സകലമപരസ്ത്വധ്രുവമിദം
പരോ ധ്രൗവ്യാധ്രൌവ്യേ ജഗതി ഗദതി വ്യസ്തവിഷയേ
സമസ്തേപ്യേതസ്മിൻ പുരമഥന തൈർവിസ്മിത ഇവ
സ്തുവൻ ജിഹ്രേമി ത്വാം ന ഖലു നനു ധൃഷ്ടാ മുഖരതാ

10. തവൈശ്വര്യം യത്നാദ്യദുപരി വിരിഞ്ചിർഹരിരധഃ
പരിച്ഛേത്തും യാതാവനലമനലസ്കന്ധവപുഷഃ
തതോ ഭക്തിശ്രദ്ധാഭരഗുരുഗൃണദ്ഭ്യാം ഗിരിശ യത്
സ്വയം തസ്ഥേ താഭ്യാം തവ കിമനുവൃത്തിർ ന ഫലതി

11. അയത്നാദാപാദ്യ ത്രിഭുവനമവൈരവ്യതികരം
ദശാസ്യോ യദ്ബാഹൂനഭൃത രണകണ്ഡൂപരവശാൻ
ശിരഃപദ്മശ്രേണീരചിതചരണാംഭോരുഹബലേഃ
സ്ഥിരായാസ്ത്വദ്ഭക്തേസ്ത്രിപുരഹര വിസ്ഫൂർജിതമിദം

12. അമുഷ്യ ത്വത്സേവാസമധിഗതസാരം ഭുജവനം
ബലാത് കൈലാസേഽപി ത്വദധിവസതൌ വിക്രമയതഃ
അലഭ്യാ പാതാളേഽപ്യലസചലിതാംഗുഷ്ഠശിരസി
പ്രതിഷ്ഠാ ത്വയ്യാസീദ് ധ്രുവമുപചിതോ മുഹ്യതി ഖലഃ

13. യദൃദ്ധിം സുത്രാമ്ണോ വരദ പരമോച്ചൈരപി സതീം
അധശ്ചക്രേ ബാണഃ പരിജനവിധേയസ്ത്രിഭുവനഃ
ന തച്ചിത്രം തസ്മിൻ വരിവസിതരി ത്വച്ചരണയോഃ
ന കസ്യാ ഉന്നത്യൈ ഭവതി ശിരസസ്ത്വയ്യവനതിഃ 

14. അകാണ്ഡബ്രഹ്മാണ്ഡക്ഷയചകിതദേവാസുരകൃപാ-
വിധേയസ്യാസീദ്യസ്ത്രിണയന വിഷം സംഹൃതവതഃ
സ കല്മാഷഃ കണ്ഠേ തവ ന കുരുതേ ന ശ്രിയമഹോ
വികാരോപി ശ്ലാഘ്യോ ഭുവനഭയഭംഗവ്യസനിനഃ

15. അസിദ്ധാർത്ഥാ നൈവ ക്വചിദപി സദേവാസുരനരേ
നിവർത്തന്തേ നിത്യം ജഗതി ജയിനോ യസ്യ വിശിഖാഃ
സ പശ്യന്നീശ ത്വാമിതരസുരസാധാരണമഭൂത്
സ്മരഃ സ്മർത്തവ്യാത്മാ ന ഹി വശിഷു പഥ്യഃ പരിഭവഃ

16. മഹീ പാദാഘാതാദ് വ്രജതി സഹസാ സംശയപദം
പദം വിഷ്ണോർഭ്രാമ്യദ്ഭുജപരിഘരുഗ്ണഗ്രഹഗണം
മുഹുർദ്യൌർദൌസ്ഥ്യം യാത്യനിഭൃതജടാതാഡിതതടാ
ജഗദ്രക്ഷായൈ ത്വം നടസി നനു വാമൈവ വിഭുതാ

17. വിയദ്വ്യാപീ താരാഗണഗുണിതഫേനോദ്ഗമരുചിഃ
പ്രവാഹോ വാരാം യഃ പൃഷതലഘുദൃഷ്ടഃ ശിരസി തേ
ജഗദ്ദ്വീപാകാരം ജലധിവലയം തേന കൃതമി -
ത്യനേനൈവോന്നേയം ധൃതമഹിമ ദിവ്യം തവ വപുഃ

18. രഥഃ ക്ഷോണീ യന്താ ശതധൃതിരഗേന്ദ്രോ ധനുരഥോ
രഥാംഗേ ചന്ദ്രാർക്കൌ രഥചരണപാണിഃ ശര ഇതി
ദിധക്ഷോസ്തേ കോഽയം ത്രിപുരതൃണമാഡംബരവിധിഃ
വിധേയൈഃ ക്രീഡന്ത്യോ ന ഖലു പരതന്ത്രാഃ പ്രഭുധിയഃ

19. ഹരിസ്തേ സാഹസ്രം കമലബലിമാധായ പദയോഃ
യദേകോനേ തസ്മിന്നിജമുദഹരൻ നേത്രകമലം
ഗതോ ഭക്ത്യുദ്രേകഃ പരിണതിമസൌ ചക്രവപുഷാ
ത്രയാണാം രക്ഷായൈ ത്രിപുരഹര ജാഗർത്തി ജഗതാം

20. ക്രതൌ സുപ്തേ ജാഗ്രത്ത്വമസി ഫലയോഗേ ക്രതുമതാം
ക്വ കർമ്മ പ്രധ്വസ്തം ഫലതി പുരുഷാരാധനമൃതേ
അതസ്ത്വാം സംപ്രേക്ഷ്യ ക്രതുഷു ഫലദാനപ്രതിഭുവം
ശ്രുതൌ ശ്രദ്ധാം ബദ്ധ്വാ ദൃഢപരികരഃ കർമ്മസു ജനഃ 

21. ക്രിയാദക്ഷോ ദക്ഷഃ ക്രതുപതിരധീശസ്തനുഭൃതാം
ഋഷീണാമാർത്വിജ്യം ശരണദ സദസ്യാഃ സുരഗണാഃ
ക്രതുഭ്രംശസ്ത്വത്തഃ ക്രതുഫലവിധാനവ്യസനിനോ
ധ്രുവം കർത്തുഃ ശ്രദ്ധാവിധുരമഭിചാരായ ഹി മഖാഃ

22. പ്രജാനാഥം നാഥ പ്രസഭമഭികം സ്വാം ദുഹിതരം
ഗതം രോഹിദ്ഭൂതാം രിരമയിഷുമൃഷ്യസ്യ വപുഷാ
ധനുഷ്പാണേർയാതം ദിവമപി സപത്രാകൃതമമും
ത്രസന്തം തേഽദ്യാപി ത്യജതി ന മൃഗവ്യാധരഭസഃ

23. സ്വലാവണ്യാശംസാ ധൃതധനുഷമഹ്നായ തൃണവത്
പുരഃ പ്ലുഷ്ടം ദൃഷ്ട്വാ പുരമഥന പുഷ്പായുധമപി
യദി സ്ത്രൈണം ദേവീ യമനിരത! ദേഹാർദ്ധഘടനാ -
ദവൈതി ത്വാമദ്ധാ ബത വരദ മുഗ്ധാ യുവതയഃ

24. ശ്മശാനേഷ്വാക്രീഡാ സ്മരഹര പിശാചാഃ സഹചരാഃ
ചിതാഭസ്മാലേപഃ സ്രഗപി നൃകരോടീ പരികരഃ
അമംഗല്യം ശീലം തവ ഭവതു നാമൈവമഖിലം
തഥാപി സ്മർത്തൃണാം വരദ പരമം മംഗളമസി

25. മനഃ പ്രത്യക്ചിത്തേ സവിധമവധായാത്തമരുതഃ
പ്രഹൃഷ്യദ്രോമാണഃ പ്രമദസലിലോത്സംഗിതദൃശഃ
യദാലോക്യാഹ്ലാദം ഹ്രദ ഇവ നിമജ്യാമൃതമയേ
ദധത്യന്തസ്തത്ത്വം കിമപി യമിനസ്തത്കില ഭവാൻ

26. ത്വമർക്കസ്ത്വം സോമസ്ത്വമസി പവനസ്ത്വം ഹുതവഹഃ
ത്വമാപസ്ത്വം വ്യോമ ത്വമു ധരണിരാത്മാ ത്വമിതി ച
പരിച്ഛിന്നാമേവം ത്വയി പരിണതാ ബിഭ്രതു ഗിരം
ന വിദ്മസ്തത്തത്വം വയമിഹ തു യത്ത്വം ന ഭവസി

27. ത്രയീം തിസ്രോ വൃത്തീസ്ത്രിഭുവനമഥോ ത്രീനപി സുരാ-
നകാരാദ്യൈർവർണ്ണൈർസ്ത്രിഭിരഭിദധത്തീർണ്ണവികൃതി
തുരീയം തേ ധാമ ധ്വനിഭിരവരുന്ധാനമണുഭിഃ
സമസ്തം വ്യസ്തം ത്വാം ശരണദ ഗൃണാത്യോമിതി പദം 

28. ഭവഃ ശർവ്വോ രുദ്രഃ പശുപതിരഥോഗ്രഃ സഹമഹാൻ
തഥാ ഭീമേശാനാവിതി യദഭിധാനാഷ്ടകമിദം
അമുഷ്മിൻ പ്രത്യേകം പ്രവിചരതി ദേവ ശ്രുതിരപി
പ്രിയായാസ്മൈ ധാമ്നേ പ്രണിഹിതനമസ്യോസ്മി ഭവതേ

29. നമോ നേദിഷ്ഠായ പ്രിയദവ ദവിഷ്ഠായ ച നമോ
നമഃ ക്ഷോദിഷ്ഠായ സ്മരഹര മഹിഷ്ഠായ ച നമഃ
നമോ വർഷിഷ്ഠായ ത്രിണയന യവിഷ്ഠായ ച നമോ
നമഃ സർവ്വസ്മൈ തേ തദിദമിതി സർവ്വായ ച നമഃ

30. ബഹുലരജസേ വിശ്വോത്പത്തൌ ഭവായ നമോ നമഃ
പ്രബലതമസേ തത്സംഹാരേ ഹരായ നമോ നമഃ
ജനസുഖകൃതേ സത്വോദ്രിക്തൌ മൃഡായ നമോ നമഃ
പ്രമഹസി പദേ നിസ്ത്രൈഗുണ്യേ ശിവായ നമോ നമഃ

31. കൃശപരിണതി ചേതഃ ക്ലേശവശ്യം ക്വചേദം
ക്വ ച തവ ഗുണസീമോല്ലംഘിനീ ശശ്വദൃദ്ധിഃ
ഇതി ചകിതമമന്ദീകൃത്യ മാം ഭക്തിരാധാദ്
വരദ! ചരണയോസ്തേ വാക്യപുഷ്പോപഹാരം

32. അസിതഗിരിസമം സ്യാത്കജ്ജലം സിന്ധുപാത്രേ
സുരതരുവരശാഖാ ലേഖനീ പത്രമുർവീ
ലിഖതി യദി ഗൃഹീത്വാ ശാരദാ സർവ്വകാലം
തദപി തവ ഗുണാനാമീശ പാരം ന യാതി

33. അസുരസുരമുനീന്ദ്രൈരർച്ചിതസ്യേന്ദുമൌലേഃ
ഗ്രഥിതഗുണമഹിമ്നോ നിർഗുണസ്യേശ്വരസ്യ
സകലഗണവരിഷ്ഠഃ പുഷ്പദന്താഭിധാനോ
രുചിരമലഘുവൃത്തൈഃ സ്തോത്രമേതച്ചകാര

34. അഹരഹരനവദ്യം ധൂർജടേഃ സ്തോത്രമേതത്
പഠതി പരമഭക്ത്യാ ശുദ്ധചിത്തഃ പുമാൻ യഃ
സ ഭവതി ശിവലോകേ രുദ്രതുല്യസ്തഥാഽത്ര
പ്രചുരതരധനായുഃ പുത്രവാൻ കീർത്തിമാംശ്ച 

35. ദീക്ഷാ ദാനം തപസ്തീർത്ഥ-സ്നാനം യാഗാദികാഃ ക്രിയാഃ
മഹിമ്നഃസ്തവപാഠസ്യ കലാം നാർഹന്തി ഷോഡശീം

36. ആസമാപ്തമിദം സ്തോത്രം സർവ്വമീശ്വരവർണ്ണനം
അനൌപമ്യം മനോഹാരി പുണ്യം ഗന്ധർവ്വഭാഷിതം

37. മഹേശാന്നാപരോ ദേവോ മഹിമ്നോ നാപരാ സ്തുതിഃ
അഘോരാന്നാപരോ മന്ത്രോ നാസ്തി തത്വം ഗുരോഃ പരം

38. കുസുമദശനനാമാ സർവ്വഗന്ധർവ്വരാജഃ
ശിശുശശിധരമൌലേർദേവദേവസ്യ ദാസഃ
സ ഖലു നിജമഹിമ്നോ ഭ്രഷ്ട ഏവാസ്യ രോഷാത്
സ്തവനമിദമകാർഷീദ് ദിവ്യദിവ്യം മഹിമ്നഃ

39. സുരവരമുനിപൂജ്യം സ്വർഗ്ഗമോക്ഷൈകഹേതും
പഠതി യദി മനുഷ്യഃ പ്രാജ്ഞലിർനാന്യചേതാഃ
വ്രജതി ശിവസമീപം കിന്നരൈഃ സ്തൂയമാനഃ
സ്തവനമിദമമോഘം പുഷ്പദന്തപ്രണീതം

40. ശ്രീപുഷ്പദന്തമുഖപങ്കജനിർഗതേന
സ്തോത്രേണ കില്ബിഷഹരേണ ഹരപ്രിയേണ
കണ്ഠസ്ഥിതേന പഠിതേന സമാഹിതേന
സുപ്രീണിതോ ഭവതി ഭൂതപതിർമഹേശഃ

41. ഇത്യേഷാ വാങ്മയീ പൂജാ ശ്രീമത് ശങ്കരപാദയോഃ
അർപ്പിതാ തേന ദേവേശഃ പ്രീയതാം മേ സദാശിവഃ

42. യദക്ഷരം പദം ഭ്രഷ്ടം മാത്രാഹീനം ച യദ്ഭവേത്
തത്സർവ്വം ക്ഷമ്യതാം ദേവ പ്രസീദ പരമേശ്വര

ഓം പൂർണ്ണമദഃ പൂർണ്ണമിദം പൂർണ്ണാത് പൂർണ്ണമുദച്യതേ
പൂർണ്ണസ്യ പൂർണ്ണമാദായ പൂർണ്ണമേവാവശിഷ്യതേ

*ഓം ശാന്തിഃ ശാന്തിഃ ശാന്തിഃ*