"ഹരിയാണ" എന്ന താളിന്റെ പതിപ്പുകൾ തമ്മിലുള്ള വ്യത്യാസം
Luckas-bot (സംവാദം | സംഭാവനകൾ) (ചെ.) r2.5.2) (യന്ത്രം ചേർക്കുന്നു: br:Haryana |
(ചെ.) r2.5.2) (യന്ത്രം ചേർക്കുന്നു: bo:ཧ་རི་ཡཱ་ཎཱ།; cosmetic changes |
||
വരി 19: | വരി 19: | ||
[[ഇന്ത്യ|ഇന്ത്യയുടെ]] വടക്കുഭാഗത്തുള്ള സംസ്ഥാനമാണ് '''ഹരിയാണ'''([[ഹിന്ദി]]:हरियाणा). [[പഞ്ചാബ്]], [[ഹിമാചൽ പ്രദേശ്]], [[രാജസ്ഥാൻ]], [[ഉത്തരാഞ്ചൽ]], [[ഉത്തർ പ്രദേശ്]], [[ദില്ലി]] എന്നിവയാണ് അയൽ സംസ്ഥാനങ്ങൾ. ഹിന്ദു പുരാണങ്ങളുമായി ഏറെ ബന്ധപ്പെട്ടു കിടക്കുന്ന പ്രദേശമാണിത്. ഹിന്ദുമതത്തിലെ വേദ സംസ്കാരത്തിന്റെ ഉറവിടം ഇവിടെ നിന്നാണെന്നു കരുതപ്പെടുന്നു{{തെളിവ്}}. കേന്ദ്രഭരണ പ്രദേശമായ [[ചണ്ഡിഗഡ്]] ആണ് ഹരിയാണയുടെ തലസ്ഥാനം. അയൽ സംസ്ഥാനമായ [[പഞ്ചാബ്|പഞ്ചാബിന്റെയും]] തലസ്ഥാനം ഇതുതന്നെ. |
[[ഇന്ത്യ|ഇന്ത്യയുടെ]] വടക്കുഭാഗത്തുള്ള സംസ്ഥാനമാണ് '''ഹരിയാണ'''([[ഹിന്ദി]]:हरियाणा). [[പഞ്ചാബ്]], [[ഹിമാചൽ പ്രദേശ്]], [[രാജസ്ഥാൻ]], [[ഉത്തരാഞ്ചൽ]], [[ഉത്തർ പ്രദേശ്]], [[ദില്ലി]] എന്നിവയാണ് അയൽ സംസ്ഥാനങ്ങൾ. ഹിന്ദു പുരാണങ്ങളുമായി ഏറെ ബന്ധപ്പെട്ടു കിടക്കുന്ന പ്രദേശമാണിത്. ഹിന്ദുമതത്തിലെ വേദ സംസ്കാരത്തിന്റെ ഉറവിടം ഇവിടെ നിന്നാണെന്നു കരുതപ്പെടുന്നു{{തെളിവ്}}. കേന്ദ്രഭരണ പ്രദേശമായ [[ചണ്ഡിഗഡ്]] ആണ് ഹരിയാണയുടെ തലസ്ഥാനം. അയൽ സംസ്ഥാനമായ [[പഞ്ചാബ്|പഞ്ചാബിന്റെയും]] തലസ്ഥാനം ഇതുതന്നെ. |
||
==ചരിത്രം== |
== ചരിത്രം == |
||
[[ഹാരപ്പൻ സംസ്കാരം|ഹാരപ്പൻ സംസ്ക്കാരത്തേക്കാൾ]]പഴക്കമുള്ളതെന്ന് കരുതപ്പെടുന്ന ചരിത്രാവിശിഷ്ടങ്ങൾ ഹരിയാണയിലെ [[കോഹ്റ കോട്ടിൽ]] നിന്ന് ലഭിച്ചിട്ടുണ്ട്. മഹാഭാരതയുദ്ധം നടന്ന കുരുക്ഷേത്രം ഈ സംസ്ഥാനത്തിലുൾപ്പെട്ട പ്രദേശമാണെന്ന് വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്നു. ഹരിയാണ ഉൾപ്പെട്ട പ്രദേശങ്ങളിൽ പല രാജവംശങ്ങളും അധികാരം സ്ഥാപിച്ചിട്ടുണ്ട്. ഒടുവിൽ ഈ പ്രദേശങ്ങൾ ബ്രിട്ടീഷ് നിയന്ത്രണത്തിലെത്തിച്ചേർന്നു. പഞ്ചാബ് പ്രവിശ്യയിലായിരുന്നു ഏറെക്കാലം ഹരിയാണ. സ്വാതന്ത്രത്തിന് ശേഷവും ഹരിയാണ [[പഞ്ചാബ്|പഞ്ചാബിന്റെ]] ഭാഗമായിരുന്നു. [[1966]]-ലാണ് ഹരിയാണ പ്രത്യേക സംസ്ഥാനമായി വേർതിരിച്ചത്. ''[[ചണ്ഡീഗഡ്]]'' കേന്ദ്രഭരണപ്രദേശമാക്കി ഹരിയാണയുടെയും പഞ്ചാബിന്റെയും തലസ്ഥാനമാക്കുകയും ചെയ്തു. |
[[ഹാരപ്പൻ സംസ്കാരം|ഹാരപ്പൻ സംസ്ക്കാരത്തേക്കാൾ]]പഴക്കമുള്ളതെന്ന് കരുതപ്പെടുന്ന ചരിത്രാവിശിഷ്ടങ്ങൾ ഹരിയാണയിലെ [[കോഹ്റ കോട്ടിൽ]] നിന്ന് ലഭിച്ചിട്ടുണ്ട്. മഹാഭാരതയുദ്ധം നടന്ന കുരുക്ഷേത്രം ഈ സംസ്ഥാനത്തിലുൾപ്പെട്ട പ്രദേശമാണെന്ന് വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്നു. ഹരിയാണ ഉൾപ്പെട്ട പ്രദേശങ്ങളിൽ പല രാജവംശങ്ങളും അധികാരം സ്ഥാപിച്ചിട്ടുണ്ട്. ഒടുവിൽ ഈ പ്രദേശങ്ങൾ ബ്രിട്ടീഷ് നിയന്ത്രണത്തിലെത്തിച്ചേർന്നു. പഞ്ചാബ് പ്രവിശ്യയിലായിരുന്നു ഏറെക്കാലം ഹരിയാണ. സ്വാതന്ത്രത്തിന് ശേഷവും ഹരിയാണ [[പഞ്ചാബ്|പഞ്ചാബിന്റെ]] ഭാഗമായിരുന്നു. [[1966]]-ലാണ് ഹരിയാണ പ്രത്യേക സംസ്ഥാനമായി വേർതിരിച്ചത്. ''[[ചണ്ഡീഗഡ്]]'' കേന്ദ്രഭരണപ്രദേശമാക്കി ഹരിയാണയുടെയും പഞ്ചാബിന്റെയും തലസ്ഥാനമാക്കുകയും ചെയ്തു. |
||
=== ഒറ്റനോട്ടത്തിൽ === |
=== ഒറ്റനോട്ടത്തിൽ === |
||
വരി 82: | വരി 82: | ||
[[bh:हरियाणा]] |
[[bh:हरियाणा]] |
||
[[bn:হরিয়ানা]] |
[[bn:হরিয়ানা]] |
||
[[bo:ཧ་རི་ཡཱ་ཎཱ།]] |
|||
[[bpy:হরিয়ানা]] |
[[bpy:হরিয়ানা]] |
||
[[br:Haryana]] |
[[br:Haryana]] |
22:14, 3 ജനുവരി 2011-നു നിലവിലുണ്ടായിരുന്ന രൂപം
ഹരിയാണ | |
അപരനാമം: - | |
തലസ്ഥാനം | ചണ്ഢീഗഡ് |
രാജ്യം | ഇന്ത്യ |
ഗവർണ്ണർ മുഖ്യമന്ത്രി |
എ.ആർ. കിദ്വായി ഭൂപീന്ദർ സിംഗ് ഹൂഡ |
വിസ്തീർണ്ണം | 44212ച.കി.മീ |
ജനസംഖ്യ | 21082989 |
ജനസാന്ദ്രത | 477/ച.കി.മീ |
സമയമേഖല | UTC +5:30 |
ഔദ്യോഗിക ഭാഷ | പഞ്ചാബി , ഹിന്ദി, ഹരിയാൺവി |
ഔദ്യോഗിക മുദ്ര | |
ഇന്ത്യയുടെ വടക്കുഭാഗത്തുള്ള സംസ്ഥാനമാണ് ഹരിയാണ(ഹിന്ദി:हरियाणा). പഞ്ചാബ്, ഹിമാചൽ പ്രദേശ്, രാജസ്ഥാൻ, ഉത്തരാഞ്ചൽ, ഉത്തർ പ്രദേശ്, ദില്ലി എന്നിവയാണ് അയൽ സംസ്ഥാനങ്ങൾ. ഹിന്ദു പുരാണങ്ങളുമായി ഏറെ ബന്ധപ്പെട്ടു കിടക്കുന്ന പ്രദേശമാണിത്. ഹിന്ദുമതത്തിലെ വേദ സംസ്കാരത്തിന്റെ ഉറവിടം ഇവിടെ നിന്നാണെന്നു കരുതപ്പെടുന്നു[അവലംബം ആവശ്യമാണ്]. കേന്ദ്രഭരണ പ്രദേശമായ ചണ്ഡിഗഡ് ആണ് ഹരിയാണയുടെ തലസ്ഥാനം. അയൽ സംസ്ഥാനമായ പഞ്ചാബിന്റെയും തലസ്ഥാനം ഇതുതന്നെ.
ചരിത്രം
ഹാരപ്പൻ സംസ്ക്കാരത്തേക്കാൾപഴക്കമുള്ളതെന്ന് കരുതപ്പെടുന്ന ചരിത്രാവിശിഷ്ടങ്ങൾ ഹരിയാണയിലെ കോഹ്റ കോട്ടിൽ നിന്ന് ലഭിച്ചിട്ടുണ്ട്. മഹാഭാരതയുദ്ധം നടന്ന കുരുക്ഷേത്രം ഈ സംസ്ഥാനത്തിലുൾപ്പെട്ട പ്രദേശമാണെന്ന് വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്നു. ഹരിയാണ ഉൾപ്പെട്ട പ്രദേശങ്ങളിൽ പല രാജവംശങ്ങളും അധികാരം സ്ഥാപിച്ചിട്ടുണ്ട്. ഒടുവിൽ ഈ പ്രദേശങ്ങൾ ബ്രിട്ടീഷ് നിയന്ത്രണത്തിലെത്തിച്ചേർന്നു. പഞ്ചാബ് പ്രവിശ്യയിലായിരുന്നു ഏറെക്കാലം ഹരിയാണ. സ്വാതന്ത്രത്തിന് ശേഷവും ഹരിയാണ പഞ്ചാബിന്റെ ഭാഗമായിരുന്നു. 1966-ലാണ് ഹരിയാണ പ്രത്യേക സംസ്ഥാനമായി വേർതിരിച്ചത്. ചണ്ഡീഗഡ് കേന്ദ്രഭരണപ്രദേശമാക്കി ഹരിയാണയുടെയും പഞ്ചാബിന്റെയും തലസ്ഥാനമാക്കുകയും ചെയ്തു.
ഒറ്റനോട്ടത്തിൽ
നിലവിൽ വന്നത് | 1966 നവംബർ 1 |
തലസ്ഥാനം | ചണ്ഡീഗണ്ഡ് |
ജനസംഖ്യ | 2,11,44,564 |
വിസ്തീർണം | 44,212 ച.കി.മീ |
ജനസാന്ദ്രത(ച.കി.മീറ്ററിന്) | 478 |
സ്ത്രീപുരുഷ അനുപാതം | 861/1000 |
തൊഴിൽരഹിത ശതമാനം | 60.38 |
സാക്ഷരതാ ശതമാനം | 67.91 |
പുരുഷ സാക്ഷരതാ ശതമാനം | 78.49 |
സ്ത്രീ സാക്ഷരതാ ശതമാനം | 55.73 |
നിയമസഭാമണ്ഡലങ്ങൾ | 90 |
ലോകസഭാമണ്ഡലങ്ങൾ | 10 |
പ്രധാന നഗരങ്ങൾ | അംബാല,പാനിപ്പട്ട്,
ഫരിദാബാദ്,ഗൂഡ്ഗാവ്,ഭിവാനി,ഹിസ്ലാർ |
പ്രധാന ഭാക്ഷകൾ | ഹിന്ദി,പഞ്ചാബി |