"നാഗ് ഹമ്മദി ഗ്രന്ഥശേഖരം" എന്ന താളിന്റെ പതിപ്പുകൾ തമ്മിലുള്ള വ്യത്യാസം

വിക്കിപീഡിയ, ഒരു സ്വതന്ത്ര വിജ്ഞാനകോശം.
വരി 11: വരി 11:
==കണ്ടെത്തല്‍==
==കണ്ടെത്തല്‍==


നാഗ് ഹമ്മദി ഗ്രന്ഥശേഖരത്തിന്റെ കണ്ടെത്തലിന്റെ കഥ ആ ശേഖരത്തിന്റെ ഉള്ളടക്കത്തെപ്പോലെ തന്നെ ആവേശമുണര്‍ത്തുന്നതാണെന്ന്. <ref name = "Mark">Markschies, Christoph (trans. John Bowden), (2000). Gnosis: An Introduction. T & T Clark - പുറങ്ങള്‍ 48-49</ref> 1945 ഡിസംബര്‍ മാസത്തില്‍ മൊഹമ്മദ് അലി സമ്മാന്‍ എന്ന കര്‍ഷകന്‍ കൃഷിക്ക് വളമായുപയോഗിക്കാനുള്ള ഒരു ധരം ധാതുവസ്തുവിനുവേണ്ടി മണ്ണിളക്കിയപ്പോഴാണ് ഒരു വലിയ മണ്‍ഭരണിയില്‍ അടച്ചു സൂക്ഷിച്ചിരുന്ന ഈ പപ്പൈറസ് ഗ്രന്ഥങ്ങള്‍ കണ്ടെത്തിയത്. ഈ കണ്ടെത്തലിന്റെ കാര്യം ആദ്യം അയാള്‍ അരേയും അറിയിച്ചില്ല. അതിനാല്‍ വിലമതിക്കാനാവാത്ത ഈ കണ്ടെത്തലിനെക്കുറിച്ച് ലോകം അറിഞ്ഞത് വൈകിയും ക്രമേണയുമാണ്. ഈ ഗ്രന്ഥങ്ങളില്‍ അപശകുനം സംശയിച്ച സമ്മാന്റെ അമ്മ അവയില്‍ ചിലത് കത്തിച്ചു കളഞ്ഞതായും പറയപ്പെടുന്നു.<ref name = "Mark"/> ചില പുസ്തകങ്ങളുടെ പുറംചട്ടകളും, താളുകള്‍ തന്നെയും അങ്ങനെ നഷ്ടപ്പെട്ടു.<ref>Tertullian.org നാഗ് ഹമ്മദിയിലെ കയ്യെഴുത്തുപ്രതികളുടെ കണ്ടെത്തല്‍ [http://www.tertullian.org/rpearse/manuscripts/nag_hammadi.htm]</ref>
നാഗ് ഹമ്മദി ഗ്രന്ഥശേഖരത്തിന്റെ കണ്ടെത്തലിന്റെ കഥ ആ ശേഖരത്തിന്റെ ഉള്ളടക്കത്തെപ്പോലെ തന്നെ ആവേശമുണര്‍ത്തുന്നതാണെന്ന്. <ref name = "Mark">Markschies, Christoph (trans. John Bowden), (2000). Gnosis: An Introduction. T & T Clark - പുറങ്ങള്‍ 48-49</ref> 1945 ഡിസംബര്‍ മാസത്തില്‍ മൊഹമ്മദ് അലി സമ്മാന്‍ എന്ന കര്‍ഷകന്‍ കൃഷിക്ക് വളമായുപയോഗിക്കാനുള്ള ഒരു ധരം ധാതുവസ്തുവിനുവേണ്ടി മണ്ണിളക്കിയപ്പോഴാണ് ഒരു വലിയ മണ്‍ഭരണിയില്‍ അടച്ചു സൂക്ഷിച്ചിരുന്ന ഈ പപ്പൈറസ് ഗ്രന്ഥങ്ങള്‍ കണ്ടെത്തിയത്. ഈ കണ്ടെത്തലിന്റെ കാര്യം ആദ്യം അയാള്‍ അരേയും അറിയിച്ചില്ല. അതിനാല്‍ വിലമതിക്കാനാവാത്ത ഈ കണ്ടെത്തലിനെക്കുറിച്ച് ലോകം അറിഞ്ഞത് വൈകിയും ക്രമേണയുമാണ്. ഈ ഗ്രന്ഥങ്ങളില്‍ അപശകുനം സംശയിച്ച സമ്മാന്റെ അമ്മ അവയില്‍ ചിലത് കത്തിച്ചു കളഞ്ഞതായും പറയപ്പെടുന്നു.<ref name = "Mark"/> ചില പുസ്തകങ്ങളുടെ പുറംചട്ടകളും, താളുകള്‍ തന്നെയും അങ്ങനെ നഷ്ടപ്പെട്ടു.<ref name = "Tertu">Tertullian.org നാഗ് ഹമ്മദിയിലെ കയ്യെഴുത്തുപ്രതികളുടെ കണ്ടെത്തല്‍ [http://www.tertullian.org/rpearse/manuscripts/nag_hammadi.htm]</ref>




1946-ല്‍ ഒരു കൊലപാതകാരോപണത്തില്‍ [[പോലീസ്|പോലീസിനെ]] ഭയന്ന് മൊഹമ്മദ് അലി സമ്മാനും സഹോദരനും വീടുവിട്ടുപോകേണ്ടി വന്നു. പുസ്തകങ്ങള്‍ അടുത്തുള്ള ഒരു കോപ്റ്റിക് ക്രിസ്തീയ പുരോഹിതനെ ഏല്പിച്ചിട്ടാണ് അവര്‍ പോയത്. 1946 ഒക്ടോബര്‍ മാസത്തില്‍, പുരോഹിതന്റെ ഭാര്യാസഹോദരന്‍, കയ്യെഴുത്തുപ്രതികളിലൊന്ന് [[കെയ്റോ|കെയ്റോയിലെ]] കോപ്റ്റിക് മ്യൂസിയത്തിന് വിറ്റു. ഈ നാഗ് ഹമ്മദി ശേഖരത്തില്‍ ക്രമസംഖ്യ മൂന്നായി ഗണിക്കപ്പെടുന്ന പുസ്തകമായിരുന്നു അത്. അതിന്റെ പ്രാധാന്യം മനസ്സിലാക്കിയ കോപ്റ്റിക് ഭാഷാവിദഗ്‌ധനും മതചരിത്രകാരനുമായ ജീന്‍ ഡോര്‍സ്, അതിനെ സംബന്ധിച്ച ആദ്യപരാമര്‍ശം 1948-ല്‍ പ്രസിദ്ധീകരിച്ചു. തുടര്‍ന്നു വന്ന വര്‍ഷങ്ങളില്‍, അവശേഷിച്ച കയ്യെഴുത്തു പ്രതികള്‍, അവ കൈവശം വച്ചിരുന്ന കോപ്റ്റിക് പുരോഹിതന്‍ കെയ്റോയിലെ ഒരു [[സൈപ്രസ്|സൈപ്രസുകാരന്‍]] പുരാവസ്തുവ്യാപാരിയ്ക്കു വിറ്റു. ഈ അമൂല്യഗ്രന്ഥങ്ങള്‍ വിദേശത്തേയ്ക്ക് കടത്തപ്പെടുമെന്നു ഭയന്ന [[ഈജിപ്ത്|ഈജിപ്തിലെ]] പുരാവസ്തുവകുപ്പ് അതു തടഞ്ഞു. 1956-ല്‍ ഗമാല്‍ അബ്ദൂല്‍ നാസറിനെ അധികാരത്തിലെത്തിച്ച വിപ്ലവത്തെ തുടര്‍ന്ന്, ഈജിപ്തിന്റെ ദേശീയസ്വത്തായി പ്രഖ്യാപിക്കപ്പെട്ട ഈ ഗ്രന്ഥങ്ങള്‍ കോപ്റ്റിക് മ്യൂസിയത്തിന് കൈമാറി. അപ്പോള്‍ കോപ്റ്റിക് മ്യൂസിയത്തിന്റെ ഡയറക്ടറായിരുന്ന പഹോര്‍ ലബീബ്, ഈ ഗ്രന്ഥങ്ങളെ ഈജിപ്തില്‍ നിലനിര്‍ത്തുന്നതില്‍ പ്രത്യേകം താത്പര്യം കാട്ടി.
1946-ല്‍ ഒരു കൊലപാതകാരോപണത്തില്‍ [[പോലീസ്|പോലീസിനെ]] ഭയന്ന് നടന്നിരുന്ന മൊഹമ്മദ് അലി സമ്മാന്‍<ref name = "Tertu"/> പുസ്തകങ്ങള്‍ അടുത്തുള്ള ഒരു കോപ്റ്റിക് ക്രിസ്തീയ പുരോഹിതനെ ഏല്പിച്ചു. 1946 ഒക്ടോബര്‍ മാസത്തില്‍, പുരോഹിതന്റെ ഭാര്യാസഹോദരന്‍, കയ്യെഴുത്തുപ്രതികളിലൊന്ന് [[കെയ്റോ|കെയ്റോയിലെ]] കോപ്റ്റിക് മ്യൂസിയത്തിന് വിറ്റു. ഈ നാഗ് ഹമ്മദി ശേഖരത്തില്‍ ക്രമസംഖ്യ മൂന്നായി ഗണിക്കപ്പെടുന്ന പുസ്തകമായിരുന്നു അത്. അതിന്റെ പ്രാധാന്യം മനസ്സിലാക്കിയ കോപ്റ്റിക് ഭാഷാവിദഗ്‌ധനും മതചരിത്രകാരനുമായ ജീന്‍ ഡോര്‍സ്, അതിനെ സംബന്ധിച്ച ആദ്യപരാമര്‍ശം 1948-ല്‍ പ്രസിദ്ധീകരിച്ചു. തുടര്‍ന്നു വന്ന വര്‍ഷങ്ങളില്‍, അവശേഷിച്ച കയ്യെഴുത്തു പ്രതികള്‍, അവ കൈവശം വച്ചിരുന്ന കോപ്റ്റിക് പുരോഹിതന്‍ കെയ്റോയിലെ ഒരു [[സൈപ്രസ്|സൈപ്രസുകാരന്‍]] പുരാവസ്തുവ്യാപാരിയ്ക്കു വിറ്റു. ഈ അമൂല്യഗ്രന്ഥങ്ങള്‍ വിദേശത്തേയ്ക്ക് കടത്തപ്പെടുമെന്നു ഭയന്ന [[ഈജിപ്ത്|ഈജിപ്തിലെ]] പുരാവസ്തുവകുപ്പ് അതു തടഞ്ഞു. 1956-ല്‍ ഗമാല്‍ അബ്ദൂല്‍ നാസറിനെ അധികാരത്തിലെത്തിച്ച വിപ്ലവത്തെ തുടര്‍ന്ന്, ഈജിപ്തിന്റെ ദേശീയസ്വത്തായി പ്രഖ്യാപിക്കപ്പെട്ട ഈ ഗ്രന്ഥങ്ങള്‍ കോപ്റ്റിക് മ്യൂസിയത്തിന് കൈമാറി. അപ്പോള്‍ കോപ്റ്റിക് മ്യൂസിയത്തിന്റെ ഡയറക്ടറായിരുന്ന പഹോര്‍ ലബീബ്, ഈ ഗ്രന്ഥങ്ങളെ ഈജിപ്തില്‍ നിലനിര്‍ത്തുന്നതില്‍ പ്രത്യേകം താത്പര്യം കാട്ടി.



15:39, 27 നവംബർ 2009-നു നിലവിലുണ്ടായിരുന്ന രൂപം

പ്രമാണം:Kodeks IV NagHammadi.jpg
നാഗ് ഹമ്മദിയില്‍ കണ്ടുകിട്ടിയ ഗ്രന്ഥങ്ങളിലൊന്നായ "പുസ്തകം-4"

1945-ല്‍ ഉപരി-ഈജിപ്തിലെ പട്ടണമായ നാഗ് ഹമ്മദിയില്‍ കണ്ടുകിട്ടിയ ആദ്യകാല ക്രിസ്തീയ-ജ്ഞാനവാദ ഗ്രന്ഥങ്ങളാണ് നാഗ് ഹമ്മദി ഗ്രന്ഥശേഖരം എന്നറിയപ്പെടുന്നത്. ജ്ഞാനവാദ-സുവിശേഷങ്ങള്‍ എന്ന പേരും ഈ ഗ്രന്ഥശേഖരത്തിനുണ്ട്. തോലിന്റെ പുറം ചട്ടയോടുകൂടിയ പന്ത്രണ്ടു പപ്പൈറസ് പുസ്തകങ്ങള്‍ അടച്ചുകെട്ടിയ ഒരു ഭരണിയില്‍ സൂക്ഷിച്ചിരുന്നത് മൊഹമ്മദ് അലി സമ്മാന്‍ എന്ന കര്‍ഷകനാണ് കണ്ടെത്തിയത്.[1][2] മുഖ്യമായും ജ്ഞാനവാദവിഭാഗത്തില്‍ പെടുന്ന 52 രചനകള്‍ ഉള്‍പ്പെട്ട ഈ ശേഖരത്തില്‍, "ഹെര്‍മ്മസിന്റെ ഗ്രന്ഥസമുച്ചയം" എന്ന വിഭാഗത്തിലെ മൂന്നു രചനകളും പ്ലേറ്റോയുടെ റിപ്പബ്ലിക്കിന്റെ ഒരു ഭാഗികപരിഭാഷയും ഉണ്ടായിരുന്നു . അപ്രാണിക ഗ്രന്ഥങ്ങളുടെ സംശോധനാരഹിതമായ ഉപയോഗത്തിനെതിരെ ക്രിസ്തീയചിന്തകനും അലക്സാന്‍ഡ്രിയയിലെ മെത്രാനുമായിരുന്ന അത്തനാസിയൂസ് ക്രി.വ. 367-ല്‍ പ്രസിദ്ധപ്പെടുത്തിയ ലേഖനത്തെ തുടര്‍ന്ന്, സമീപത്തുള്ള ഒരു വിശുദ്ധ പക്കോമിയൂസിന്റെ ആശ്രമം കുഴിച്ചിട്ടവയാകാം ഈ ഗ്രന്ഥങ്ങളെന്ന്, നാഗ് ഹമ്മദി ശേഖരത്തിന്റെ ഇംഗ്ലീഷ് പരിഭാഷക്കെഴുതിയ ആമുഖത്തില്‍, ജെയിംസ് റോബിന്‍സന്‍ അഭിപ്രായപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്.


രചനകളുടെ മൂലഭാഷ ഗ്രീക്ക് ആയിരുന്നിരിക്കാമെങ്കിലും ശേഖരത്തിലെ ഗ്രന്ഥങ്ങള്‍ എഴുതിയിരിക്കുന്നത് പുരാതന ഈജിപ്തിലെ കോപ്റ്റിക് ഭാഷയിലാണ്. കണ്ടെത്തലില്‍ ഉള്‍പ്പെട്ട ഗ്രന്ഥങ്ങളില്‍ ഏറ്റവും പ്രസിദ്ധമായത് യേശുവിന്റെ വചനങ്ങള്‍ അടങ്ങിയ "തോമ്മായുടെ സുവിശേഷം" എന്ന അപ്രാമാണിക ഗ്രന്ഥത്തിന്റെ ലഭ്യമായ ഒരേയൊരു സമ്പൂര്‍ണ്ണപ്രതിയാണ്. നാഗ് ഹമ്മദിയിലെ കണ്ടെത്തലിനെ തുടര്‍ന്ന്, "തോമ്മായുടെ സുവിശേഷത്തിലെ" യേശുവചനങ്ങളില്‍ ചിലത് 1898-ല്‍ ഈജിപ്തിലെ ഓക്സിറിങ്കസില്‍ നിന്നു കിട്ടിയ കയ്യെഴുത്തുപ്രതികളിലും മറ്റുചില ആദ്യകാല ക്രിസ്തീയലിഖിതങ്ങളിലും ഉള്ളതായി തിരിച്ചറിഞ്ഞു. തുടര്‍ന്ന് തോമ്മായുടെ സുവിശേഷത്തിന്റെ ഗ്രീക്ക് മൂലത്തിന്റെ രചനാകാലം ക്രി..വ. 80-നടുത്ത്, ഒന്നും രണ്ടും നൂറ്റാണ്ടുകളിലെങ്ങോ ആയിരിക്കാമെന്ന് ഊഹിക്കപ്പെട്ടെങ്കിലും ഇക്കാര്യത്തില്‍ അഭിപ്രായൈക്യമില്ല. നാഗ് ഹമ്മദി പുസ്തകങ്ങളുടെ തന്നെ കാലം മൂന്നോ നാലോ നൂറ്റാണ്ടുകള്‍ ആയിരിക്കാമെന്നു കരുതപ്പെടുന്നു.

നാഗ് ഹമ്മദി പുസ്തകങ്ങള്‍ ഇപ്പോള്‍ ഈജിപ്തില്‍ കെയ്‌റോയിലെ കോപ്റ്റിക് മ്യൂസിയത്തിലാണ് സൂക്ഷിക്കപ്പെട്ടിരിക്കുന്നത്.

കണ്ടെത്തല്‍

നാഗ് ഹമ്മദി ഗ്രന്ഥശേഖരത്തിന്റെ കണ്ടെത്തലിന്റെ കഥ ആ ശേഖരത്തിന്റെ ഉള്ളടക്കത്തെപ്പോലെ തന്നെ ആവേശമുണര്‍ത്തുന്നതാണെന്ന്. [3] 1945 ഡിസംബര്‍ മാസത്തില്‍ മൊഹമ്മദ് അലി സമ്മാന്‍ എന്ന കര്‍ഷകന്‍ കൃഷിക്ക് വളമായുപയോഗിക്കാനുള്ള ഒരു ധരം ധാതുവസ്തുവിനുവേണ്ടി മണ്ണിളക്കിയപ്പോഴാണ് ഒരു വലിയ മണ്‍ഭരണിയില്‍ അടച്ചു സൂക്ഷിച്ചിരുന്ന ഈ പപ്പൈറസ് ഗ്രന്ഥങ്ങള്‍ കണ്ടെത്തിയത്. ഈ കണ്ടെത്തലിന്റെ കാര്യം ആദ്യം അയാള്‍ അരേയും അറിയിച്ചില്ല. അതിനാല്‍ വിലമതിക്കാനാവാത്ത ഈ കണ്ടെത്തലിനെക്കുറിച്ച് ലോകം അറിഞ്ഞത് വൈകിയും ക്രമേണയുമാണ്. ഈ ഗ്രന്ഥങ്ങളില്‍ അപശകുനം സംശയിച്ച സമ്മാന്റെ അമ്മ അവയില്‍ ചിലത് കത്തിച്ചു കളഞ്ഞതായും പറയപ്പെടുന്നു.[3] ചില പുസ്തകങ്ങളുടെ പുറംചട്ടകളും, താളുകള്‍ തന്നെയും അങ്ങനെ നഷ്ടപ്പെട്ടു.[4]


1946-ല്‍ ഒരു കൊലപാതകാരോപണത്തില്‍ പോലീസിനെ ഭയന്ന് നടന്നിരുന്ന മൊഹമ്മദ് അലി സമ്മാന്‍[4] പുസ്തകങ്ങള്‍ അടുത്തുള്ള ഒരു കോപ്റ്റിക് ക്രിസ്തീയ പുരോഹിതനെ ഏല്പിച്ചു. 1946 ഒക്ടോബര്‍ മാസത്തില്‍, പുരോഹിതന്റെ ഭാര്യാസഹോദരന്‍, കയ്യെഴുത്തുപ്രതികളിലൊന്ന് കെയ്റോയിലെ കോപ്റ്റിക് മ്യൂസിയത്തിന് വിറ്റു. ഈ നാഗ് ഹമ്മദി ശേഖരത്തില്‍ ക്രമസംഖ്യ മൂന്നായി ഗണിക്കപ്പെടുന്ന പുസ്തകമായിരുന്നു അത്. അതിന്റെ പ്രാധാന്യം മനസ്സിലാക്കിയ കോപ്റ്റിക് ഭാഷാവിദഗ്‌ധനും മതചരിത്രകാരനുമായ ജീന്‍ ഡോര്‍സ്, അതിനെ സംബന്ധിച്ച ആദ്യപരാമര്‍ശം 1948-ല്‍ പ്രസിദ്ധീകരിച്ചു. തുടര്‍ന്നു വന്ന വര്‍ഷങ്ങളില്‍, അവശേഷിച്ച കയ്യെഴുത്തു പ്രതികള്‍, അവ കൈവശം വച്ചിരുന്ന കോപ്റ്റിക് പുരോഹിതന്‍ കെയ്റോയിലെ ഒരു സൈപ്രസുകാരന്‍ പുരാവസ്തുവ്യാപാരിയ്ക്കു വിറ്റു. ഈ അമൂല്യഗ്രന്ഥങ്ങള്‍ വിദേശത്തേയ്ക്ക് കടത്തപ്പെടുമെന്നു ഭയന്ന ഈജിപ്തിലെ പുരാവസ്തുവകുപ്പ് അതു തടഞ്ഞു. 1956-ല്‍ ഗമാല്‍ അബ്ദൂല്‍ നാസറിനെ അധികാരത്തിലെത്തിച്ച വിപ്ലവത്തെ തുടര്‍ന്ന്, ഈജിപ്തിന്റെ ദേശീയസ്വത്തായി പ്രഖ്യാപിക്കപ്പെട്ട ഈ ഗ്രന്ഥങ്ങള്‍ കോപ്റ്റിക് മ്യൂസിയത്തിന് കൈമാറി. അപ്പോള്‍ കോപ്റ്റിക് മ്യൂസിയത്തിന്റെ ഡയറക്ടറായിരുന്ന പഹോര്‍ ലബീബ്, ഈ ഗ്രന്ഥങ്ങളെ ഈജിപ്തില്‍ നിലനിര്‍ത്തുന്നതില്‍ പ്രത്യേകം താത്പര്യം കാട്ടി.


അതിനിടെ കയ്യെഴുത്തുപ്രതികളില്‍ ഒന്ന് കെയ്റോയില്‍ ഒരു ബെല്‍ജിയംകാരന്‍ പുരാവസ്തുവ്യാപാരിക്കു വിറ്റിരുന്നു. അത് 1951-ല്‍ സൂറിച്ചിലെ കാള്‍ ഗുസ്താവ് യുങ്ങ് ഇന്‍സ്റ്റിട്യൂട്ടിന്റെ കൈവശമായി. ജ്ഞാനവാദത്തില്‍ ഏറെ തത്പരനായിരുന്ന പ്രസിദ്ധമനോവിജ്ഞാനി യുങ്ങിന് ജന്മദിനസമ്മാനമായി നല്‍കാനായിരുന്നു അത് വാങ്ങിയത്; അതിനാല്‍, ഗ്രന്ഥശേഖരത്തില്‍ ഇപ്പോള്‍ ക്രമസംഖ്യ ഒന്നായി വരുന്ന ഈ പുസ്തകം, "യുങ്ങ് പുസ്തകം" എന്ന് അറിയപ്പെടുന്നു.


1961-ല്‍ യുങ്ങിന്റെ മരണത്തിനു ശേഷം യുങ്ങ് പുസ്തകത്തിന്റെ ഉടമസ്ഥാവകാശം തര്‍ക്കത്തിലായെങ്കിലും 1975-ല്‍ അതും കെയ്റോയിലെ കോപ്റ്റിക് മ്യൂസിയത്തിലെത്തി. 1945-ല്‍ കണ്ടെത്തിയെ ശേഖരത്തിലെ പതിനൊന്നു പുസ്തകങ്ങളും രണ്ടു പുസ്തകങ്ങളുടെ ഭാഗങ്ങളും അടക്കം ആയിരത്തോളം താളുകളാണ് [3] കോപ്റ്റിക് മ്യൂസിയത്തിലുള്ളത്.

അവലംബം

  1. നാഗ് ഹമ്മദി ഗ്രന്ഥശേഖരം: ഒരു വലിയ കണ്ടെത്തലിന്റെ പിന്നിലുള്ള ചെറിയ ചരിത്രം
  2. മാര്‍വിന്‍ മേയറും ജെയിംസ് എം. റോബിന്‍സണും, നാഗ് ഹമ്മദി ലിഖിതങ്ങള്‍, അന്തരാഷ്ട്രപതിപ്പ്. HarperOne, 2007. പുറങ്ങള്‍ 2-3. ISBN 0060523786
  3. 3.0 3.1 3.2 Markschies, Christoph (trans. John Bowden), (2000). Gnosis: An Introduction. T & T Clark - പുറങ്ങള്‍ 48-49
  4. 4.0 4.1 Tertullian.org നാഗ് ഹമ്മദിയിലെ കയ്യെഴുത്തുപ്രതികളുടെ കണ്ടെത്തല്‍ [1]