"പ്ലൂട്ടോ" എന്ന താളിന്റെ പതിപ്പുകൾ തമ്മിലുള്ള വ്യത്യാസം
(ചെ.) r2.7.3) (യന്ത്രം: pl:134340 Pluton എന്നത് pl:(134340) Pluton എന്നാക്കി മാറ്റുന്നു |
(ചെ.) Bot: Migrating 143 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q339 (translate me) |
||
വരി 94: | വരി 94: | ||
{{Link FA|fr}} |
{{Link FA|fr}} |
||
{{Link FA|ru}} |
{{Link FA|ru}} |
||
[[af:Pluto (dwergplaneet)]] |
|||
[[als:(134340) Pluto]] |
|||
[[am:ፕሉቶ]] |
|||
[[an:Plutón (astronomía)]] |
|||
[[ang:Pluto]] |
|||
[[ar:بلوتو]] |
|||
[[as:প্লুটো]] |
|||
[[ast:Plutón (planeta nanu)]] |
|||
[[az:Pluton (cırtdan planet)]] |
|||
[[ba:Плутон]] |
|||
[[bar:Pluto (Zweagplanet)]] |
|||
[[be:Карлікавая планета Плутон]] |
|||
[[be-x-old:Плютон (карлікавая плянэта)]] |
|||
[[bg:Плутон (планета джудже)]] |
|||
[[bn:প্লুটো]] |
|||
[[br:Ploudon (planedenn-gorr)]] |
|||
[[bs:Pluton]] |
|||
[[ca:Plutó (planeta nan)]] |
|||
[[chr:ᏡᏙ]] |
|||
[[ckb:پلووتۆ]] |
|||
[[cs:Pluto (trpasličí planeta)]] |
|||
[[csb:Pluton]] |
|||
[[cy:Plwton (planed gorrach)]] |
|||
[[da:Pluto (dværgplanet)]] |
|||
[[de:Pluto]] |
|||
[[diq:Pluton]] |
|||
[[el:Πλούτωνας (πλανήτης νάνος)]] |
|||
[[eml:Plutån]] |
|||
[[en:Pluto]] |
|||
[[eo:Plutono]] |
|||
[[es:Plutón (planeta enano)]] |
|||
[[et:Pluuto]] |
|||
[[eu:Pluton (planeta nanoa)]] |
|||
[[fa:پلوتو]] |
|||
[[fi:Pluto (kääpiöplaneetta)]] |
|||
[[fiu-vro:Pluuto]] |
|||
[[fo:Pluto]] |
|||
[[fr:Pluton (planète naine)]] |
|||
[[frp:Pluton (planèta nana)]] |
|||
[[fy:Pluto]] |
|||
[[ga:Plútón (abhacphláinéad)]] |
|||
[[gd:Pliùtò]] |
|||
[[gl:Plutón]] |
|||
[[gn:Plutõ]] |
|||
[[gu:પ્લૂટો]] |
|||
[[gv:Pluto]] |
|||
[[he:פלוטו]] |
|||
[[hi:यम (बौना ग्रह)]] |
|||
[[hr:134340 Pluton]] |
|||
[[ht:Pliton]] |
|||
[[hu:Pluto (törpebolygó)]] |
|||
[[hy:Պլուտոն]] |
|||
[[ia:Pluton (planeta nano)]] |
|||
[[id:Pluto]] |
|||
[[ilo:Pluto]] |
|||
[[io:Plutono]] |
|||
[[is:Plútó (dvergreikistjarna)]] |
|||
[[it:Plutone (astronomia)]] |
|||
[[iu:ᑉᓘᑐ]] |
|||
[[ja:冥王星]] |
|||
[[jbo:pluton]] |
|||
[[jv:Pluto]] |
|||
[[ka:პლუტონი (ჯუჯა პლანეტა)]] |
|||
[[kk:Плутон (шағын ғаламшар)]] |
|||
[[km:ភ្លុយតុង]] |
|||
[[kn:ಪ್ಲುಟೊ]] |
|||
[[ko:명왕성]] |
|||
[[ksh:Pluuto (Zwerchplaneet)]] |
|||
[[ku:Pluto]] |
|||
[[kv:Плутон]] |
|||
[[kw:Plouton (planet korr)]] |
|||
[[ky:Плутон]] |
|||
[[la:Pluto (planetula)]] |
|||
[[lb:(134340) Pluto]] |
|||
[[lez:Плутон]] |
|||
[[li:Pluto (dwergplaneet)]] |
|||
[[lij:Pluton (astrònomia)]] |
|||
[[lt:Plutonas (nykštukinė planeta)]] |
|||
[[lv:Plutons (pundurplanēta)]] |
|||
[[map-bms:Pluto]] |
|||
[[mdf:Плутон (шары тяште)]] |
|||
[[mhr:Плутон]] |
|||
[[mk:Плутон (џуџеста планета)]] |
|||
[[mn:Дэлхийн ван]] |
|||
[[mr:प्लूटो (बटु ग्रह)]] |
|||
[[ms:Pluto]] |
|||
[[mwl:Pluton]] |
|||
[[my:ပလူတို]] |
|||
[[mzn:پلوتو]] |
|||
[[nah:Mictlāntēuccītlalli]] |
|||
[[nds:Pluto (Dwargplanet)]] |
|||
[[new:प्लुटो]] |
|||
[[nl:Pluto (dwergplaneet)]] |
|||
[[nn:134340 Pluto]] |
|||
[[no:Pluto]] |
|||
[[nov:Pluto (planete)]] |
|||
[[nv:Tłóotoo]] |
|||
[[oc:Pluton (planeta nana)]] |
|||
[[or:ପ୍ଲୁଟୋ]] |
|||
[[os:Плутон (чысыл планетæ)]] |
|||
[[pam:Pluto]] |
|||
[[pl:(134340) Pluton]] |
|||
[[pnb:پلوٹو (نکا سیارہ)]] |
|||
[[pt:Plutão]] |
|||
[[qu:Plutun (tuna puriq quyllur)]] |
|||
[[rm:Pluto (planet nanin)]] |
|||
[[ro:Pluto]] |
|||
[[ru:Плутон]] |
|||
[[scn:Plutoni]] |
|||
[[sh:Pluton (astronomija)]] |
|||
[[si:ප්ලූටෝ]] |
|||
[[simple:Pluto]] |
|||
[[sk:134340 Pluto]] |
|||
[[sl:Pluton]] |
|||
[[so:Buluuto]] |
|||
[[sq:Plutoni (planet)]] |
|||
[[sr:Плутон]] |
|||
[[stq:Pluto]] |
|||
[[su:Pluto]] |
|||
[[sv:Pluto]] |
|||
[[sw:Pluto]] |
|||
[[ta:புளூட்டோ]] |
|||
[[te:ప్లూటో]] |
|||
[[tg:Плутон]] |
|||
[[th:ดาวพลูโต]] |
|||
[[tl:Pluton (astronomiya)]] |
|||
[[tr:Plüton]] |
|||
[[tt:Плутон (кәрлә планета)]] |
|||
[[ug:پلۇتون]] |
|||
[[uk:Плутон (карликова планета)]] |
|||
[[ur:پلوٹو]] |
|||
[[vec:Pluton (astronomia)]] |
|||
[[vi:Sao Diêm Vương]] |
|||
[[war:Pluton]] |
|||
[[wo:Pluton]] |
|||
[[xmf:პლუტონი]] |
|||
[[yi:פלוטאן]] |
|||
[[yo:Plùtò]] |
|||
[[zh:冥王星]] |
|||
[[zh-classical:冥王星]] |
|||
[[zh-min-nan:Mê-ông-chheⁿ]] |
|||
[[zh-yue:冥王星]] |
|||
[[zu:UPluto]] |
01:30, 8 മാർച്ച് 2013-നു നിലവിലുണ്ടായിരുന്ന രൂപം
കണ്ടെത്തൽ | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
കണ്ടെത്തിയത് | Clyde W. Tombaugh | ||||||||
കണ്ടെത്തിയ തിയതി | February 18 1930 | ||||||||
വിശേഷണങ്ങൾ | |||||||||
MPC designation | 134340 Pluto | ||||||||
dwarf planet, TNO, plutoid, and KBO | |||||||||
Adjectives | Plutonian | ||||||||
ഭ്രമണപഥത്തിന്റെ സവിശേഷതകൾ | |||||||||
ഇപ്പോക്ക് J2000 | |||||||||
അപസൗരത്തിലെ ദൂരം | 7,375,927,931 km 49.30503287 AU | ||||||||
ഉപസൗരത്തിലെ ദൂരം | 4,436,824,613 km 29.65834067 AU | ||||||||
5,906,376,272 km 39.48168677 AU | |||||||||
എക്സൻട്രിസിറ്റി | 0.24880766 | ||||||||
90,613.3055 day 248.09 yr | |||||||||
366.73 day | |||||||||
Average പരിക്രമണവേഗം | 4.666 km/s | ||||||||
ചെരിവ് | 17.14175° 11.88° to Sun's equator | ||||||||
110.30347° | |||||||||
113.76329° | |||||||||
Known satellites | 4 | ||||||||
ഭൗതിക സവിശേഷതകൾ | |||||||||
ശരാശരി ആരം | 1,195 km[1] 0.19 Earths | ||||||||
1.795×107 km² 0.033 Earths | |||||||||
വ്യാപ്തം | 7.15×109 km³ 0.0066 Earths | ||||||||
പിണ്ഡം | (1.305 ± 0.007)×1022 kg[2] 0.0021 Earths | ||||||||
ശരാശരി സാന്ദ്രത | 2.03 ± 0.06 g/cm³[2] | ||||||||
0.58 m/s² 0.059 g | |||||||||
1.2 km/s | |||||||||
Sidereal rotation period | −6.387230 day 6 d 9 h 17 m 36 s | ||||||||
Equatorial rotation velocity | 47.18 km/h | ||||||||
119.591 ± 0.014° (to orbit)[2][3] | |||||||||
North pole right ascension | 133.046 ± 0.014°[2] | ||||||||
North pole declination | -6.145 ± 0.014°[2] | ||||||||
അൽബിഡോ | 0.49–0.66 (varies by 35%)[4][1] | ||||||||
| |||||||||
up to 13.65 (mean is 15.1)[1] | |||||||||
−0.7[5] | |||||||||
0.065" to 0.115"[1][6] | |||||||||
അന്തരീക്ഷം | |||||||||
പ്രതലത്തിലെ മർദ്ദം | 0.30 Pa (summer maximum) | ||||||||
ഘടന (വ്യാപ്തമനുസരിച്ച്) | nitrogen, methane | ||||||||
സൗരയൂഥത്തിലെ ഒരു കുള്ളൻഗ്രഹമാണ് പ്ലൂട്ടോ. 2006 ഓഗസ്റ്റ് വരെ ഇതിനെ ഒരു ഗ്രഹമായാണ് കണക്കാക്കിയിരുന്നത്. 1930-ൽ അമേരിക്കകാരനായ ക്ലൈഡ് ടോംബോഗ് ആണ് ഈ വാമനഗ്രഹത്തെ കണ്ടെത്തിയത്. ഗ്രീക്കുപുരാണങ്ങളിലെ അധോലോകത്തിന്റെ ദേവനായ പ്ലൂട്ടോയുടെ പേരാണ് ഇംഗ്ലീഷുകാർ ഇതിന് കൊടുത്തിരിക്കുന്നത്. വെനിഷ്യ ബെർണി(1918–2009) എന്ന 11 വയസുകാരിയാണ് പ്ലൂട്ടോ എന്ന പേരു നിർദ്ദേശിച്ചത്.
അടിസ്ഥാനവിവരങ്ങൾ
1930-ലാണ് ഈ ഗ്രഹത്തെ കണ്ടെത്തുന്നത്. സൂര്യനിൽ നിന്ന് ശരാശരി 590 കോടി കിലോമീറ്റർ അകലെയാണ് പ്ലൂട്ടോ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്.സൗരയൂഥത്തിൽ പ്ലൂട്ടോ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന ഭാഗം കിയ്പ്പർ ബെൽറ്റ് എന്നറിയപ്പെടുന്നു.248 ഭൗമ വർഷങ്ങൾ വേണം പ്ലൂട്ടോയ്ക്ക് ഒരു തവണ ഭൂമിയെ പ്രദക്ഷിണം വെയ്ക്കാൻ.2360 കിലോമീറ്റർ ആണ് ഇതിന്റെ വ്യാസം. ഭൂമിയുടെ ഗുരുത്വാകർഷണബലത്തിന്റെ ആറിലൊന്നാണ് പ്ലൂട്ടോയ്ക്കുള്ളത്. പ്രതലോഷ്മാവ് -233 ഡിഗ്രി സെൽഷ്യസ്. ഇതിന് വർത്തുളഭ്രമണ പഥമാണുള്ളത്. ചില വേളകളിൽ ഈ പഥത്തിൽ നിന്നും മാറി നെപ്റ്റ്യൂണിനോടടുത്ത് വരും.
പ്ലൂട്ടോയ്ക്ക് 4 ഉപഗ്രഹങ്ങളുണ്ടെന്ന് കണ്ടെത്തിയിട്ടുണ്ട്. ഷാരോൺ, നിക്സ്, ഹൈഡ്ര, P4 S2011(134340) എന്നിവ. ഇതിൽ ഷാരോൺ പ്ലൂട്ടോയുമായി വലിപ്പത്തിൽ ഒപ്പം നിൽക്കുന്ന ഒരു ഉപഗ്രഹമാണ്. മാത്രമല്ല ഇതിന്റെ ബാരി സെന്റെർ പ്ലൂട്ടോയ്ക്ക് പുറത്താണ്. അതിനാൽ ഷാരോണിനെ പ്ലൂട്ടോയുടെ ഉപഗ്രഹമായി കരുതാൻ പറ്റില്ല എന്ന വാദം ഉണ്ട്. ആ വാദം അംഗീകരിച്ചാൽ സൗരയൂഥത്തിലെ ഏക ദ്വന്ദ്വ ഗ്രഹം ആയി മാറും പ്ല്യൂട്ടോയും ഷാരോണും.
248 ഭൂവർഷം കൊണ്ട് സൂര്യനെ ഒരു പ്രാവശ്യം വലം വെക്കുന്ന പ്ലൂട്ടോ 6 ദിവസം 9 മണിക്കൂർ കൊണ്ട് അതിന്റെ അച്ചുതണ്ടിൽ ഒരു പ്രാവശ്യം തിരിയും.
നാസയുടെ പ്ലൂട്ടോ പര്യവേഷണ ദൗത്യമാണ് ന്യൂ ഹൊറൈസൺസ്[7]
അവലംബം
- ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 D. R. Williams (September 7, 2006). "Pluto Fact Sheet". NASA. Retrieved 2007-03-24.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 M. W. Buie, W. M. Grundy, E. F. Young, L. A. Young, S. A. Stern (2006). "Orbits and photometry of Pluto's satellites: Charon, S/2005 P1, and S/2005 P2". Astronomical Journal. 132: 290. doi:10.1086/504422. arΧiv:astro-ph/0512491.
{{cite journal}}
: CS1 maint: multiple names: authors list (link) - ↑ Based on the orientation of Charon's orbit, which is assumed the same as Pluto's spin axis due to the mutual tidal locking.
- ↑ Dwarf Planet Pluto
- ↑ "JPL Small-Body Database Browser: 134340 Pluto". Retrieved 2008-06-12.
- ↑ Based on geometry of minimum and maximum distance from Earth and Pluto radius in the factsheet
- ↑ മാതൃഭൂമി ഹരിശ്രീ 2006 സെപ്റ്റംബർ 16 പേജ് 4
സൗരയൂഥം |
---|
നക്ഷത്രം: സൂര്യൻ |
ഗ്രഹങ്ങൾ: ബുധൻ - ശുക്രൻ - ഭൂമി - ചൊവ്വ - വ്യാഴം - ശനി - യുറാനസ് - നെപ്റ്റ്യൂൺ |
കുള്ളൻ ഗ്രഹങ്ങൾ: സീറീസ് - പ്ലൂട്ടോ - ഈറിസ് |
മറ്റുള്ളവ: ചന്ദ്രൻ - ഛിന്നഗ്രഹങ്ങൾ - ധൂമകേതുക്കൾ - ഉൽക്കകൾ - കൈപ്പർ വലയം |