വെബിനാർ

വിക്കിപീഡിയ, ഒരു സ്വതന്ത്ര വിജ്ഞാനകോശം.
(Web conferencing എന്ന താളിൽ നിന്നും തിരിച്ചുവിട്ടതു പ്രകാരം)
ഒരു വെബ് കോൺഫറൻസിംഗ് കമ്പ്യൂട്ടർ സ്‌ക്രീനിന്റെ ഉദാഹരണം

വെബ്‌കാസ്റ്റുകൾ, പിയർ ലെവൽ വെബ് മീറ്റിംഗുകൾ, വെബ് കോൺഫറൻസിംഗ്, വെബ് സെമിനാറുകൾ എന്നിവയുൾപ്പെടെ വിവിധ തരം ഓൺലൈൻ സേവനങ്ങളെ വിശേഷിപ്പിക്കാനുപയോഗിക്കുന്ന പദമാണ് വെബിനാർ. പിയർ-ലെവൽ വെബ് മീറ്റിംഗ് പരാമർശിക്കാൻ ഇത് ഉപയോഗിക്കുന്നു. [1]

പൊതുവേ, ഇന്റർനെറ്റ് സാങ്കേതികവിദ്യയിൽ, പ്രത്യേകിച്ച് ടിസിപി / ഐപി കണക്ഷനുകളിൽ വെബ് കോൺഫറൻസിംഗ് സാധ്യമാക്കുന്നു. സേവനങ്ങൾ അയയ്‌ക്കുന്നയാളിൽ നിന്ന് നിരവധി റിസീവറുകളിലേക്ക് തൽസമയ പോയിന്റ്-ടു-പോയിന്റ് ആശയവിനിമയങ്ങളെയും മൾട്ടികാസ്റ്റ് ആശയവിനിമയങ്ങളെയും അനുവദിച്ചേക്കാം . ഭൂമിശാസ്ത്രപരമായി ചിതറിക്കിടക്കുന്ന സ്ഥലങ്ങളിലുടനീളം ഒരേസമയം പങ്കിടുന്നതിന് സന്ദേശങ്ങൾ, വോയ്‌സ്, വീഡിയോ ചാറ്റ് എന്നിവയുടെ ഡാറ്റാ സ്ട്രീമുകൾ ഇത് വാഗ്ദാനം ചെയ്യുന്നു.

പ്രവർത്തനം[തിരുത്തുക]

ഒരു വെബ് മീറ്റിംഗിൽ പങ്കെടുക്കുന്ന എല്ലാവരും വെബ് കോൺഫറൻസിംഗ് സോഫ്റ്റ്‍വെയർ ഇൻസ്റ്റാൾ ചെയ്യുന്നു. അവതാരകർക്കും പങ്കെടുക്കുന്നവർക്കും വ്യത്യസ്‌തമായ സോഫ്റ്റ്‌വെയറും പ്രവർത്തനവും ചില സാങ്കേതികവിദ്യകളിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു. സോഫ്റ്റ്വെയർ ഒരു വെബ് ബ്രൗസർ ആപ്ലിക്കേഷനായി പ്രവർത്തിക്കാം (പലപ്പോഴും പ്രവർത്തന പ്ലാറ്റ്ഫോം നൽകുന്നതിന് അഡോബ് ഫ്ലാഷ്, ജാവ അല്ലെങ്കിൽ വെബ്‌ആർ‌ടി‌സിയെ ആശ്രയിക്കുന്നു).

ഉപയോഗിക്കുന്ന സാങ്കേതികവിദ്യയെ ആശ്രയിച്ച്, പങ്കെടുക്കുന്നവർക്ക് സാധാരണ ടെലിഫോൺ ലൈനുകളിലൂടെയോ കമ്പ്യൂട്ടർ മൈക്രോഫോണുകളിലൂടെയോ സ്പീക്കറുകളിലൂടെയോ സന്ദേശം ഷെയർ ചെയ്യാൻ കഴിയും. ചില സോഫ്റ്റ്‍വെയർ ഒരു വെബ്‌ക്യാം ഉപയോഗിക്കാൻ‌ അനുവദിക്കുന്നു.

പദോൽപ്പത്തി[തിരുത്തുക]

"വെബിനാർ" എന്ന പദം വെബിന്റെയും സെമിനാറിന്റെയും ഒരു പോർട്ട്മാന്റോ ആണ്. അനുചിതമായ നിർമ്മാണമെന്ന തരത്തിൽ, ഈ പദം ആക്രമിക്കപ്പെട്ടു, [2] ലേക് സുപ്പീരിയർ യൂണിവേഴ്സിറ്റി 2008 ബഹിഷ്കരിച്ച പദങ്ങളുടെ പട്ടികയിൽ വെബിനാർ ഉൾപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്, [3] എന്നാൽ അതേ വർഷം മെറിയം-വെബ്സ്റ്റർ നിഘണ്ടുവിൽ ഉൾപ്പെടുത്തി. [4]

സവിശേഷതകൾ[തിരുത്തുക]

ഒരു വെബ് കോൺഫറൻസിന്റെ മറ്റ് സവിശേഷതകളിൽ ഉൾപ്പെടുന്നവ: [5]

  • സ്ലൈഡ്ഷോ അവതരണങ്ങൾനടത്തുന്നതിനുള്ള സൗകര്യം.
  • തത്സമയ (സ്ട്രീമിംഗ്) വീഡിയോ സൗകര്യം.
  • VoIP - ഹെഡ്‌ഫോണുകളും സ്പീക്കറുകളും ഉപയോഗിച്ച് തത്സമയ ഓഡിയോ ആശയവിനിമയം.
  • വെബ് ടൂറുകൾ‌ - അവിടെ URL, ഫോമുകളിൽ‌ നിന്നുള്ള ഡാറ്റ, സ്ക്രിപ്റ്റുകൾ‌, സെഷൻ‌ ഡാറ്റ എന്നിവ മറ്റ് പങ്കാളികളിലേക്ക് വെബ്-അധിഷ്‌ഠിത ലോഗോണുകൾ‌, ക്ലിക്കുകൾ‌ എന്നിവയിലൂടെ കൊണ്ടുപോകാൻ‌ അവരെ പ്രാപ്‌തമാക്കുന്നു. ഉപയോക്താക്കൾ‌ക്കും പങ്കെടുക്കാൻ‌ കഴിയുന്ന വെബ്‌സൈറ്റുകൾ‌ പ്രദർശിപ്പിക്കുമ്പോൾ‌ ഇത്തരത്തിലുള്ള സവിശേഷത നന്നായി പ്രവർ‌ത്തിക്കുന്നു.
  • മീറ്റിംഗ് റെക്കോർഡിംഗ് - പിന്നീടുള്ള കാഴ്ചയ്ക്കും / അല്ലെങ്കിൽ വിതരണത്തിനുമായി ക്ലയന്റ് ഭാഗത്തോ സെർവർ ഭാഗത്തോ അവതരണം റെക്കോർഡുചെയ്യുന്നു.
  • വ്യാഖ്യാനമുള്ള വൈറ്റ്ബോർഡ് (സ്ലൈഡ് അവതരണത്തിലെ ഇനങ്ങൾ ഹൈലൈറ്റ് ചെയ്യാനോ അടയാളപ്പെടുത്താനോ അവതാരകനെയും കൂടാതെ / അല്ലെങ്കിൽ പങ്കെടുക്കുന്നവരെയും അനുവദിക്കുന്നു.
  • ടെക്സ്റ്റ് ചാറ്റ് - തത്സമയ ചോദ്യോത്തര സെഷനുകൾക്കുള്ള സൗകര്യം.
  • വോട്ടെടുപ്പുകളും സർവേകളും (ചോയ്‌സ് ഉത്തരങ്ങൾ ഉപയോഗിച്ച് നടത്താൻ അവതാരകനെ അനുവദിക്കുന്നു).
  • സ്‌ക്രീൻ പങ്കിടൽ / ഡെസ്‌ക്‌ടോപ്പ് പങ്കിടൽ / അപ്ലിക്കേഷൻ പങ്കിടൽ (പങ്കെടുക്കുന്നവർക്ക് അവരുടെ സ്‌ക്രീനിൽ നിലവിൽ കാണിച്ചിരിക്കുന്നതെന്തും പങ്കെടുക്കുന്നവർക്ക് കാണാൻ കഴിയും. ചില സ്‌ക്രീൻ പങ്കിടൽ അപ്ലിക്കേഷനുകൾ വിദൂര ഡെസ്‌ക്‌ടോപ്പ് നിയന്ത്രണം അനുവദിക്കുന്നു, ഇത് അവതാരകരുടെ സ്‌ക്രീൻ കൈകാര്യം ചെയ്യാൻ പങ്കാളികളെ അനുവദിക്കുന്നു, എന്നിരുന്നാലും ഇത് വ്യാപകമായി ഉപയോഗിക്കപ്പെടുന്നില്ല. )

മാനദണ്ഡങ്ങൾ[തിരുത്തുക]

വെബ് കോൺഫറൻസിംഗ് സാങ്കേതികവിദ്യകൾ സ്റ്റാൻഡേർഡ് ചെയ്തിട്ടില്ല. കേന്ദ്രീകൃത കോൺഫെറെൻസിങ് (xcon) കൃത്യത നൽകുന്നതിന് 2003-ൽ, ഐഇടിഎഫ് ഒരു വർക്കിംഗ് ഗ്രൂപ്പ് സ്ഥാപിച്ചു. [6] Xcon- ന്റെ ആസൂത്രിത ഡെലിവറികളിൽ ഇവ ഉൾപ്പെടുന്നു:

  • ഒരു ബൈനറി ഫ്ലോർ കൺട്രോൾ പ്രോട്ടോക്കോൾ. ബൈനറി ഫ്ലോർ കൺട്രോൾ പ്രോട്ടോക്കോൾ (BFCP) [7] RFC 4582 ആയി പ്രസിദ്ധീകരിച്ചു
  • അംഗത്വത്തിനും അംഗീകാര നിയന്ത്രണത്തിനുമുള്ള ഒരു സംവിധാനം
  • ഒന്നിലധികം മീഡിയ തരങ്ങൾക്കായി (ഓഡിയോ, വീഡിയോ, ടെക്സ്റ്റ്) മീഡിയ "മിക്സിംഗ്" അല്ലെങ്കിൽ "ടോപ്പോളജി" കൈകാര്യം ചെയ്യുന്നതിനും വിവരിക്കുന്നതിനുമുള്ള ഒരു സംവിധാനം
  • കോൺഫറൻസുമായി ബന്ധപ്പെട്ട ഇവന്റുകൾ / മാറ്റങ്ങൾ അറിയിക്കുന്നതിനുള്ള ഒരു സംവിധാനം

ചരിത്രം[തിരുത്തുക]

ഐആർ‌സി പോലുള്ള തത്സമയ ടെക്സ്റ്റ് ചാറ്റ് സൗകര്യങ്ങൾ 1980 കളുടെ അവസാനത്തിൽ പ്രത്യക്ഷപ്പെട്ടു. വെബ് അധിഷ്‌ഠിത ചാറ്റും തൽക്ഷണ സന്ദേശമയയ്‌ക്കൽ സോഫ്റ്റ്‍വെയറും 1990 കളുടെ മധ്യത്തിൽ ലഭ്യമായി. 1960 കളിൽ തന്നെ പഠന ജോലികൾ നിറവേറ്റുന്നതിന് പ്ലാറ്റോ കമ്പ്യൂട്ടർ പഠന സംവിധാനം വിദ്യാർത്ഥികളെ നെറ്റ്‌വർക്ക് കമ്പ്യൂട്ടറുകളിൽ സഹകരിക്കാൻ അനുവദിച്ചു, എന്നാൽ ആദ്യകാല നെറ്റ്‌വർക്കിംഗ് വേൾഡ് വൈഡ് വെബ് വഴി നടപ്പാക്കാനായില്ല. പ്ലാറ്റോയുടെ സഹകരണ ലക്ഷ്യങ്ങൾ അവതാരക-പ്രേക്ഷക ചലനാത്മക വെബുമായി പൊരുത്തപ്പെടുന്നില്ല. [8] 1961 ൽ പ്ലാറ്റോ II, ഒരേസമയം രണ്ട് ഉപയോക്താക്കളെ അവതരിപ്പിച്ചു. [9]

വീഡിയോ / ഓഡിയോ / ഡാറ്റാ കോൺഫറൻസിംഗ് പ്രാപ്തമാക്കുന്ന വർക്ക് സ്റ്റേഷനുകൾക്കായി, സോഫ്റ്റ്‍വെയർ അധിഷ്ഠിത യുണിക്സ് ടെലികോൺഫറൻസിംഗ് ഉൽപ്പന്നമായ കമ്യൂണിക്, 1992 ൽ ഇൻ‌സോഫ്റ്റ് ഇങ്ക് ആരംഭിച്ചു. കമ്യൂണിക് പത്ത് ഉപയോക്താക്കളെ പിന്തുണയ്‌ക്കുന്നു, കൂടാതെ ആപ്ലിക്കേഷൻ പങ്കിടൽ, ഓഡിയോ നിയന്ത്രണങ്ങൾ, വാചകം, ഗ്രാഫിക്സ്, വൈറ്റ്ബോർഡിംഗ് എന്നിവ പോലുള്ള വിപ്ലവകരമായ സവിശേഷതകളും ഉൾപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്. ഇത് ലളിതമായ ഗ്രാഫിക് ഒബ്‌ജക്റ്റുകളും ഫയലുകളും പങ്കിടാനും കൈകാര്യം ചെയ്യാനും നെറ്റ്‌വർക്ക് ഉപയോക്താക്കളെ അനുവദിച്ചു. [10] [11]

1990 കളിൽ നിരവധി പോയിന്റ്-ടു-പോയിന്റ്, സ്വകാര്യ-നെറ്റ്‌വർക്ക് വീഡിയോ കോൺഫറൻസിംഗ് ഉൽപ്പന്നങ്ങൾ അവതരിപ്പിച്ചു, [12] CU-SeeMe പോലുള്ളവ, യുണൈറ്റഡ് സ്റ്റേറ്റ്സ് ഓഫ് അമേരിക്കയിൽ ഗ്ലോബൽ സ്കൂൾനെറ്റിൽ നിന്നുള്ള ആഗോള സ്കൂൾ പദ്ധതിയിൽ, ചുറ്റുമുള്ള തിരഞ്ഞെടുത്ത സ്കൂളുകളെ തത്സമയ സഹകരണ ആശയവിനിമയങ്ങളിൽ ഭാഗമായി ബന്ധിപ്പിക്കുന്നതിന് ഉപയോഗിച്ചു. [13] [14]

മെയ് 1995-ൽ, PictureTel വിൻഡോസ് അധിഷ്ഠിത സ്വകാര്യ കമ്പ്യൂട്ടറുകൾ ഉപയോഗിക്കാവുന്ന ഉൽപ്പന്നമായി ലിവ് ഷെയർ പ്ലസ് പ്രഖ്യാപിച്ചു [15] ആപ്ലിക്കേഷൻ പങ്കിടൽ, വിദൂര പിസിയുടെ ഉപയോക്താവ് അനുവദിച്ച നിയന്ത്രണം, വൈറ്റ്ബോർഡ് മാർക്ക്അപ്പ്, ഫയൽ കൈമാറ്റം, ടെക്സ്റ്റ് സന്ദേശമയയ്ക്കൽ എന്നിവ സോഫ്റ്റ്വെയർ അനുവദിച്ചു. 1995 മെയ് 26 ന് ബിൽ ഗേറ്റ്സിൽ നിന്ന് മൈക്രോസോഫ്റ്റ് എക്സിക്യൂട്ടീവ് സ്റ്റാഫിന് നേരിട്ടുള്ള മെമ്മോയും നേരിട്ടുള്ള റിപ്പോർട്ടുകളും "വിൻഡോ പങ്കിടൽ അനുവദിക്കുന്ന ഞങ്ങളുടെ പിക്ചർടെൽ സ്ക്രീൻ പങ്കിടൽ ക്ലയന്റ് ഇന്റർനെറ്റിലുടനീളം എളുപ്പത്തിൽ പ്രവർത്തിക്കുമെന്ന്" പറഞ്ഞു. [16]

ഇന്റർനെറ്റ് എക്സ്പ്ലോറർ 3.0 ൽ ഉൾപ്പെടുത്തിയിട്ടുള്ള ഘടകമായി നെറ്റ്മീറ്റിംഗ് 1996 മെയ് മാസത്തിൽ മൈക്രോസോഫ്റ്റ് പ്രഖ്യാപിച്ചു. [17]

1996 ൽ പ്ലേസ്‍വെയർ സിറോക്സ് പാർക്കിൽ നിന്ന് ഒരു സ്പിൻ‌ഓഫായി സ്ഥാപിച്ചു. ആ വർഷം നവംബറിൽ, സ്റ്റാൻ‌ഫോർഡ് സർവകലാശാലയിലെ ഒരു പൊതു പ്രസംഗത്തിൽ പ്ലേസ്‍വെയർ ഓഡിറ്റോറിയം "ഒന്നോ അതിലധികമോ ആളുകൾക്ക് ഒരേസമയം നൂറുകണക്കിന് അല്ലെങ്കിൽ ആയിരക്കണക്കിന് പങ്കെടുക്കുന്നവർക്ക് വെബ് വഴി ഒരു സംവേദനാത്മക, ഓൺലൈൻ, മൾട്ടിമീഡിയ അവതരണം നൽകാൻ അനുവദിക്കുന്നു; അവതരണത്തിൽ സ്ലൈഡുകൾ ഉൾപ്പെടുത്താം (അവതരണത്തിൽ). പവർപോയിന്റിലോ ഏതെങ്കിലും GIF- ഇമേജ് എഡിറ്ററിലോ നിർമ്മിച്ചത്), സ്ലൈഡ് ഇമേജുകളിലെ തത്സമയ വ്യാഖ്യാനം, പ്രേക്ഷകരുടെ തത്സമയ വോട്ടെടുപ്പ്, അവതാരകനിൽ നിന്നും തത്സമയ ഓഡിയോ, ചോദ്യങ്ങൾ ചോദിക്കുന്നവർ, ഓഡിറ്റോറിയത്തിന്റെ "വരികളിലെ" സ്വകാര്യ വാചകം, ഓഡിയോ സംഭാഷണങ്ങൾ എന്നിവയും മറ്റ് കാര്യങ്ങളും സവിശേഷതകൾ." എന്നിവ അവകാശപ്പെട്ടു. [18] ഒരേസമയം ഒരു ഉപയോക്താവിന് 150 ഡോളർ നിരക്കിൽ 1997 മാർച്ചിൽ പ്ലേസ്‍വെയർ ഓഡിറ്റോറിയം ഔദ്യോഗികമായി പ്രഖ്യാപിച്ചു. [19]

1996 ൽ ഇൻ‌സോഫ്റ്റ് ഇൻ‌കോർപ്പറേറ്റ് ആരംഭിച്ച കൂൾ‌ടോക്ക് ഒരു മൾട്ടിമീഡിയ സോഫ്റ്റ്‌വെയർ ഉപകരണമാണ്. ഇത് പങ്കിട്ട വൈറ്റ്ബോർഡിൽ പ്രദർശിപ്പിച്ചിരിക്കുന്ന ഡാറ്റ കാണാനും ചാറ്റ് ഉപകരണം വഴി തത്സമയ സന്ദേശങ്ങൾ കൈമാറാനും അല്ലെങ്കിൽ ടിസിപി / ഐപി വോയ്‌സ് കണക്ഷൻ വഴി പരസ്പരം സംസാരിക്കാനും പിസി ഉപയോക്താക്കളെ അനുവദിക്കുന്നു. കൂൾടോക്ക് പിന്നീട് അക്കാലത്തെ ജനപ്രിയ വെബ് ബ്രൗസറുകളുമായി പാക്കേജുചെയ്തു. [20][11] [21]

1998 ഫെബ്രുവരിയിൽ, സ്റ്റാർലൈറ്റ് നെറ്റ്‌വർക്കുകൾ [22] സ്റ്റാർലൈവ് ! (ആശ്ചര്യചിഹ്നം ഉൽപ്പന്ന നാമത്തിന്റെ ഭാഗമാണ്). [23] സമന്വയിപ്പിച്ച സ്ലൈഡുകൾക്കൊപ്പം തത്സമയവും മുൻകൂട്ടി റെക്കോർഡുചെയ്‌ത കോർപ്പറേറ്റ് അവതരണങ്ങളും കാണുന്നതിന് ഉപയോക്താക്കൾക്ക് പരിചിതമായ വെബ് ബ്രൗസർ ഇന്റർഫേസുകൾ നൽകാനാകുമെന്ന് പത്രക്കുറിപ്പിൽ പറയുന്നു. അന്തിമ ഉപയോക്താക്കൾക്ക് തത്സമയ ചാറ്റ് സാങ്കേതികവിദ്യയും മറ്റ് വെബ് അധിഷ്ഠിത സഹകരണ ഉപകരണങ്ങളും ഉപയോഗിച്ച് അവതാരകനുമായി നേരിട്ട് ആശയവിനിമയം നടത്താൻ കഴിയും.

1998 ജൂണിൽ പ്ലേസ്വെയർ 2.0 കോൺഫറൻസ് സെന്റർ പുറത്തിറക്കി. ഇതിൽ, ഒരു മീറ്റിംഗ് സെഷനിൽ 1000 തത്സമയ പങ്കാളികളെ വരെ അനുവദിച്ചു. [24]

1999 ഏപ്രിലിൽ, വെബ് കോൺഫറൻസിംഗിനായി വിസ്ട്രീം നെറ്റ്കാൾ ഉൽപ്പന്നം അവതരിപ്പിച്ചു. ഒരു സമയം 1,200 പേർ വരെ കാണുന്നതിന് വിസ്ട്രീം അനുവദിച്ചു. [25] വിസ്ട്രീം കമ്പനിയുടെ പേര് 2000 ൽ ഇവോക്ക് കമ്മ്യൂണിക്കേഷൻസ് എന്ന് മാറ്റി, 2002 ൽ റെയിൻ‌ഡാൻസ് കമ്മ്യൂണിക്കേഷൻസ് എന്ന് മാറ്റം വരുത്തി. വെസ്റ്റ് കോർപ്പറേഷന്റെ ഇന്റർകോൾ ഡിവിഷൻ 2006 ഫെബ്രുവരിയിൽ റെയിൻഡാൻസ് ഏറ്റെടുത്തു.

2003 ജനുവരിയിൽ ബ്രീസ് പ്രസന്റേഷൻ ഉൽപ്പന്നം ഉൾപ്പെടെ മാക്രോമീഡിയ പ്രെസിഡിയ സ്വന്തമാക്കി. [26] വെബ് കോൺഫറൻസിംഗിനെ പിന്തുണയ്‌ക്കുന്നതിനായി മാക്രോമീഡിയ ബ്രീസിന്റെ 4.0 പതിപ്പിൽ ബ്രീസ് ലൈവ് ചേർത്തു. [27] 2005 ഏപ്രിലിൽ, അഡോബ് സിസ്റ്റംസ് മാക്രോമീഡിയ ഏറ്റെടുക്കുന്നതായി പ്രഖ്യാപിച്ചു, 2005 ഡിസംബറിൽ പൂർത്തിയായി). ബ്രീസ് ഉൽപ്പന്നത്തിന്റെ പേര് അഡോബ് കണക്റ്റ് എന്ന് മാറ്റി . [28]

WEBinar ന് വേണ്ടി എറിക് ആർ ഒരു ട്രേഡ്‍മാർക്ക് (സീരിയൽ നമ്പർ 75478683, USPTO) 1998-ൽ രജിസ്റ്റർ ചെയ്തു. [29] 2007 ൽ ഈ വ്യാപാരമുദ്ര രജിസ്ട്രേഷൻ റദ്ദാക്കി. ഫോണ്ട് അല്ലെങ്കിൽ ശൈലി പരിഗണിക്കാതെ വെബ്‌നാർ (webinar) എന്ന പദത്തിനായി ലേൺ.കോം ( Learn.com ) 2006 ൽ ഒരു ക്ലെയിം ഫയൽ ചെയ്തു (സീരിയൽ നമ്പർ 78952304, യുഎസ്പിടിഒ). ആ വ്യാപാരമുദ്ര ക്ലെയിം 2007 ൽ ഉപേക്ഷിച്ചു [30] പിന്നീട് ഫയലിംഗ് ഒന്നും തന്നെ നടത്തിയിട്ടില്ല.

ഇതും കാണുക[തിരുത്തുക]

പരാമർശങ്ങൾ[തിരുത്തുക]

  1. ↑ "Webinar Or Webcast - What's The Difference?".
  2. ↑ "Editorial Emergency: Webinar". Archived from the original on 2017-05-10. Retrieved 2020-05-22.
  3. ↑ "2008 List of Banished Words". Archived from the original on 2013-10-17. Retrieved 2020-05-22.
  4. ↑ "Merriam-Webster Dictionary: Webinar".
  5. ↑ World Web Event Services Markets - N100-64, Frost and Sullivan, page 10, 2006, "The main features within the web event services market"
  6. ↑ "Centralized Conferencing (xcon)". Ietf.org. 2014-07-16. Retrieved 2014-07-22.
  7. ↑ "Binary Floor Control Protocol". Internet Society IETF. November 2006. Archived from the original on 2008-08-06. Retrieved 2020-05-22.
  8. ↑ 196202.pdf. "Computers, Teaching Machines, and Programmed Learning - Computer Teaching Machine Project: PLATO on ILLIAC". Computers and Automation. XI (2): 16, 18. Feb 1962. Archived from the original on 2018-08-01. Retrieved 2020-05-22.{{cite journal}}: CS1 maint: others (link)
  9. ↑ Two users limit was caused by ILLIAC memory limitation, program could handle more users (pp. 19, 23).
  10. ↑ IDG Network World Inc (31 October 1994). Network World. IDG Network World Inc. pp. 53–. ISSN 0887-7661. Retrieved 7 February 2012.
  11. ↑ 11.0 11.1 Copeland, Ron. "INSOFT SHIPS INTERNET APPS FOR WORK GROUPS. (THE INTERACTIVE COLLABORATIVE ENVIRONMENT INTERNET MULTIMEDIA APPLICATIONS AND TOOLS)". 1996-01-08. The Data & Analysis Center For Software. Retrieved 14 February 2012.
  12. ↑ "Nefsis: Video Conferencing History". Archived from the original on 2010-07-28. Retrieved 2020-05-22.
  13. ↑ "Global SchoolNet History".
  14. ↑ "Video: Global Schoolhouse in use - 1993".
  15. ↑ "PICTURETEL INTRODUCES LIVESHARE PLUS; DATA CONFERENCING SOFTWARE FOR COLLABORATIVE COMPUTING". Archived from the original on 2016-10-12. Retrieved 2020-05-22.
  16. ↑ "Letters of Note: The Internet Tidal Wave".
  17. ↑ "Microsoft NetMeeting Conferencing Software Provides Easy Voice, Data Internet Communications; Available on the Web Now".
  18. ↑ "The PlaceWare Platform: Web-based Collaborative Apps Made Simple".
  19. ↑ "InfoWorld: March 31, 1997".
  20. ↑ Sliwa, Carol. "INSOFT UNVEILS TOOLS FOR 'NET. (COOLTALK MULTIMEDIA SOFTWARE)". 1996-01-15. Data & Analysis Center for Software. Retrieved 13 February 2012.
  21. ↑ Jiang, Daniel. "CoolTalk: More Than an Internet Telephone". Berkeley School of Information. UC Regents. Retrieved 20 December 2018.
  22. ↑ "Online broadcasting".
  23. ↑ "Starlight Networks Introduces StarLive! -- Intranet Streaming Media Application for Enterprise Communications". Archived from the original on 2018-11-18. Retrieved 2020-05-22.
  24. ↑ "PlaceWare 2.0 Conference Center Keeps Remote Employees, Partners and Customers Up-To-Date With 'Live' Web-Based Presentations".
  25. ↑ "The New York Times: June 3, 1999 - Turn Up the Volume for E-Mail".
  26. ↑ "Macromedia Breeze Product Line Delivers Rapid Presentation and Training Solutions for the Enterprise".
  27. ↑ "Macromedia Breeze 4.0 Release Notes".
  28. ↑ "Adobe Completes Acquisition of Macromedia".
  29. ↑ "Trademark Assignment for Webinar". United States Patent and Trademark Office. February 6, 2003. Retrieved 2008-06-29.
  30. ↑ "Trademark Status for Webinar". United States Patent and Trademark Office. July 10, 2007.
"https://ml.wikipedia.org/w/index.php?title=വെബിനാർ&oldid=3984018" എന്ന താളിൽനിന്ന് ശേഖരിച്ചത്