സിബ്തെ ഹസൻ സൈദി

വിക്കിപീഡിയ, ഒരു സ്വതന്ത്ര വിജ്ഞാനകോശം.
(Sibte Hasan Zaidi എന്ന താളിൽ നിന്നും തിരിച്ചുവിട്ടതു പ്രകാരം)

ഒരു ഇന്ത്യൻ പാത്തോളജിസ്റ്റും ടോക്സിക്കോളജിസ്റ്റുമായിരുന്നു സിബ്തെ ഹസൻ സൈദി. (15 ഏപ്രിൽ 1918 - 5 ഏപ്രിൽ 2008). യുണൈറ്റഡ് കിംഗ്ഡത്തിലെ ലണ്ടനിലെ ഹാമർസ്മിത്ത് ഹോസ്പിറ്റലിൽ പാത്തോളജിയിൽ പരിശീലനം നേടിയ ശേഷം, സെൻട്രൽ ഡ്രഗ് റിസർച്ച് ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ടിൽ പരീക്ഷണാത്മക ടോക്സിക്കോളജി ഗവേഷണം തുടരുന്നതിനായി അദ്ദേഹം ഇന്ത്യയിലേക്ക് മടങ്ങി, തുടർന്ന് ലഖ്‌നൗവിലെ ഇൻഡസ്ട്രിയൽ ടോക്സിക്കോളജി റിസർച്ച് സെന്ററിലെ (ഐടിആർസി) സ്ഥാപക ഡയറക്ടറായി (1965- 1978) (ഇപ്പോൾ ഇന്ത്യൻ ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ട് ഓഫ് ടോക്സിക്കോളജി റിസർച്ച്, ഐ ഐ ടി ആർ എന്ന് പുനർനാമകരണം ചെയ്തു). [1] തന്റെ പിന്നീടുള്ള വർഷങ്ങളിൽ, ദേശീയവും അന്തർദ്ദേശീയവുമായ (പ്രധാനമായും ലോകാരോഗ്യ സംഘടന) കമ്മിറ്റികളിൽ അവബോധം വർദ്ധിപ്പിക്കുന്നതിനും ജനങ്ങളിൽ വ്യാവസായിക വിഷവസ്തുക്കളുടെ ദോഷകരമായ ഫലങ്ങൾ തടയുന്നതിനുള്ള നയം രൂപീകരിക്കുന്നതിനും അദ്ദേഹം സേവനമനുഷ്ഠിച്ചു.

ആദ്യകാല ജീവിതവും കരിയറും[തിരുത്തുക]

ബാരാബങ്കിയിൽ ജനിച്ച സിബ്തെ ഹസന സൈദി അമ്മ സക്കിയ ബീഗം നേരത്തെ മരണമടഞ്ഞതിനാൽ തന്റെ അമ്മാവന്റെ കൂടെ ജർവാൾ ഗ്രാമത്തിലാണ് വളർന്നത്. അതിനുശേഷം അദ്ദേഹം ബരാബങ്കി ഹൈസ്കൂളിൽ പഠിച്ചു. തുടക്കത്തിൽ അദ്ദേഹം ലണ്ടനിലെ ഇന്നർ ടെമ്പിളിൽ നിന്നും സിവിൽ നിയമം അഭ്യസിച്ച ബാരിസ്റ്ററായ പിതാവ് സയ്യിദ് ഹസൻ സൈദിക്കൊപ്പം താമസിച്ചു. 1931-ൽ പിതാവിന്റെ മരണത്തെത്തുടർന്ന് സിബ്തെ സൈദി വക്കീലായ അമ്മാവൻ സർദാർ ഹുസൈനുമൊത്ത് ലണ്ടനിലെ ലിങ്കൺ ഇൻ എന്ന സ്ഥലത്തേക്ക് താമസം മാറ്റി. ക്രിസ്റ്റ്യൻ കോളേജിലും ലഖ്‌നൗ സർവകലാശാലയിലും വിദ്യാഭ്യാസം നേടിയ സിബ്തെ സൈദി 1940 ൽ കിംഗ് ജോർജ്ജ് മെഡിക്കൽ കോളേജിൽ (കെജിഎംസി, ഇപ്പോൾ കിംഗ് ജോർജ്ജ് മെഡിക്കൽ യൂണിവേഴ്‌സിറ്റി, ലഖ്‌നൗ), 1945 ൽ മെഡിക്കൽ ബിരുദം (ബാച്ചിലർ ഓഫ് മെഡിസിൻ, ബാച്ചിലർ ഓഫ് സർജറി) നേടി. 1948 ൽ ഭട്വാമുവിലെ രാജയുടെ ചെറുമകളായ ഖമർ അറ ഷാൻഷാ ഹുസൈനെ വിവാഹം കഴിച്ചു, അദ്ദേഹം ക്ലിനിക്കൽ ശിശു മനഃശാസ്ത്രജ്ഞനായിരുന്നു (കൂടാതെ ഇന്ത്യയിലെ ലഖ്‌നൗവിൽ ചെറ്റ്നയിലെ മാനസിക വൈകല്യമുള്ള കുട്ടികൾക്കായുള്ള സ്കൂൾ സ്ഥാപിച്ചു). ക്ലിനിക്കൽ പരിശീലനത്തിനും കെ‌ജി‌എം‌സിയിൽ പാത്തോളജിയിൽ ഹ്രസ്വമായ അക്കാദമിക് നിയമനത്തിനും ശേഷം, സിബ്തെ സൈദി ബിരുദാനന്തര ബിരുദാനന്തര ബിരുദം നേടിയത് യുണൈറ്റഡ് കിംഗ്ഡത്തിൽ പ്രൊഫസർ എർൾ ജെ. കിങ്ങിന്റെ കീഴിലാണ്. രക്തത്തിൽ ഫോസഫേറ്റേസ് എൻസൈമിൻറെ അളവ് തിട്ടപ്പെടുത്താനുപയോഗിക്കുന്ന ആൽക്കലൈൻ ഫോസ്ഫേറ്റസ് യൂണിറ്റേജ് അഥവാ കിംഗ്-ആംസ്ട്രോംഗ് യൂണിറ്റ് എന്ന സൂചിക ഉണ്ടാക്കിയെടുത്തത് ഫ്രൊഫസർ കിംഗ് ആയിരുന്നു. മെഡിക്കൽ സ്കൂൾ (പിന്നീട് റോയൽ പോസ്റ്റ് ഗ്രാജുവേറ്റ് മെഡിക്കൽ സ്കൂൾ, ഇപ്പോൾ ലണ്ടനിലെ ഇംപീരിയൽ കോളേജ്), ലണ്ടനിലെ ഹാമർസ്മിത്ത് ഹോസ്പിറ്റൽ എന്നീ സ്ഥാപനങ്ങളിലായിരുന്നു പരിശീലന പഠനങ്ങൾ. ഹമ്മർസ്മിത്തിലെ പഠനകാലത്ത് സൈദി ക്ലിനിക്കൽ പാത്തോളജിയിലും പരിശീലനം നേടി. ലണ്ടൻ സർവകലാശാലയിൽ നിന്ന് പിഎച്ച്ഡി (1954), ക്ലിനിക്കൽ പാത്തോളജിയിൽ ഡിപ്ലോമ (1952) എന്നിവ ലഭിച്ചു.

ഗവേഷണം[തിരുത്തുക]

1950 ഓടെ കിംഗ് ഷെഫീൽഡ് പ്രദേശത്തെ കൽക്കരി ഖനിത്തൊഴിലാളികളുടെ ആരോഗ്യത്തിൽ താൽപര്യം വളർത്തിയിരുന്നു. കിംഗ്സ് പിഎച്ച്ഡി വിദ്യാർത്ഥിയെന്ന നിലയിൽ സൈദി കൽക്കരി ഖനിത്തൊഴിലാളിയുടെ ശ്വാസകോശത്തിലെ പാത്തോളജി, പാത്തോഫിസിയോളജി എന്നിവയുടെ വിവരണം നൽകി. ജെ.എസ്. ഫോൾഡ്‌സിന്റെ അഭിപ്രായത്തിൽ, സൈദിയും സഹപ്രവർത്തകരും "സെൻസിറ്റൈസ്ഡ് മൃഗങ്ങളിൽ പൊടിപടലങ്ങളും ട്യൂബർ സർക്കിൾ ബാസിലിയും കുത്തിവച്ചുകൊണ്ട് വലിയ ഫൈബ്രോസിസിനോട് ഏറ്റവും അടുത്ത സമീപനം ഉണ്ടാക്കി", [2] പ്രധാനമായും, അക്കാലത്ത് ക്ഷയരോഗം വ്യാപകമായിരുന്നതിനാൽ. [3]

1955-ൽ സൈദി ഇന്ത്യയിലേക്ക് തിരിച്ചുപോയി പരീക്ഷണാത്മക മെഡിസിൻ ഡിവിഷന്റെ തലവനായും പിന്നീട് ലഖ്‌നൗവിലെ സെൻട്രൽ ഡ്രഗ് റിസർച്ച് ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ടിൽ (സിഡിആർഐ) ഡെപ്യൂട്ടി ഡയറക്ടറായും തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ടു. അവിടെ ഗവേഷണം നടത്തിയത് പെപ്റ്റിക് അൾസർ, രക്തപ്രവാഹത്തിന്, വാസോസ്പാസ്ം, ഇസിനോഫീലിയ എന്നിവയ്ക്ക് അടിവരയിടുന്ന സംവിധാനങ്ങളെ കേന്ദ്രീകരിച്ചായിരുന്നു. ഫാർമക്കോളജിക്, അനിമൽ പഠനങ്ങളുടെ ഒരു പൂരകത്തിലൂടെ, സൈദിയും കൂട്ടരും പെപ്റ്റിക് അൾസർ രോഗം തടയുന്നതിന് മ്യൂക്കസ് ബാരിയറിന്റെ ആവശ്യകത തെളിയിച്ചു. [4] ഇതിനായി കൗൺസിൽ ഓഫ് സയന്റിഫിക് ആൻഡ് ഇൻഡസ്ട്രിയൽ റിസർച്ച് വെബ്‌സൈറ്റിൽ സൂചിപ്പിച്ചതുപോലെ, ശാസ്ത്രീയ മികവിന് (1963) സർ ശാന്തി സ്വരൂപ് ഭട്നഗർ അവാർഡ് ലഭിച്ചു. [5] രക്തപ്രവാഹത്തിൻറെ പ്രക്രിയ മനസിലാക്കുന്നതിനും അദ്ദേഹം സംഭാവനകൾ നൽകി, അവിടെ ഹൈപ്പർകോഗുവബിലിറ്റി, ത്രോംബോസിസ് എന്നിവയുടെ സംവിധാനങ്ങൾ പരിശോധിക്കുക മാത്രമല്ല, രക്തപ്രവാഹത്തിന് ഹൃദ്രോഗം, പരീക്ഷണാത്മക മയോകാർഡിയൽ ഇൻഫ്രാക്ഷൻ എന്നിവയുടെ എലി മാതൃകകൾ വികസിപ്പിക്കുകയും ചെയ്തു. [6]

1964 നും 1965 നും ഇടയിൽ, കൊൽക്കത്തയിൽ പുതുതായി സ്ഥാപിതമായ ഇന്ത്യൻ ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ട് ഓഫ് ബയോകെമിസ്ട്രി ആൻഡ് എക്സ്പിരിമെന്റൽ മെഡിസിൻ (ഇന്ത്യൻ ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ട് ഓഫ് കെമിക്കൽ ബയോളജി എന്ന് പുനർനാമകരണം ചെയ്തു), [7] മൂന്നാമത്തെ ഡയറക്ടറായി ഡോ. സൈദി സേവനമനുഷ്ഠിച്ചു, അവിടെ അദ്ദേഹം സ്ഥാപനത്തിന്റെ ഗവേഷണ ഇൻഫ്രാസ്ട്രക്ചർ സ്ഥാപിക്കുകയും ഗവേഷണത്തിന് തുടക്കം കുറിക്കുകയും ചെയ്തു. വ്യാവസായിക വിഷവസ്തുക്കൾ കൂടുതൽ അടിസ്ഥാന തലത്തിൽ, ആസ്ബറ്റോസ്, സിലിക്ക, മൈക്ക, മരം പൊടി, ബാഗാസെ എന്നിവയുൾപ്പെടെ നിരവധി വിഷവസ്തുക്കളുമായി സമ്പർക്കം പുലർത്തുന്നതിനെ തുടർന്ന് ശ്വാസകോശത്തിലെ ഫൈബ്രോസിസിന്റെ സംവിധാനങ്ങൾ എന്നിവയിൽ ഗവേഷണം നടത്തി.

ഇൻഡസ്ട്രിയൽ ടോക്സിക്കോളജി റിസർച്ച് സെന്റർ (ഐടിആർസി)[തിരുത്തുക]

വ്യാവസായിക ടോക്സിക്കോളജിയുടെ ഒരു പുതിയ മേഖല ഇന്ത്യയിൽ ഉയർന്നുവരുന്നതിനുള്ള ഉത്തേജനം ഈ പ്രവർത്തനം നൽകി, വിഷാംശം എക്സ്പോഷർ തിരിച്ചറിയപ്പെടാത്ത ആരോഗ്യ അപകടമായി തുടർന്നു. ലഖ്‌നൗവിലെ സൗത്ത് ഈസ്റ്റ് ഏഷ്യയിലെ ഇൻഡസ്ട്രിയൽ ടോക്സിക്കോളജി റിസർച്ച് സെന്ററിന്റെ (ഐടിആർസി) ആദ്യത്തെ സ്ഥാപനത്തിന്റെ സ്ഥാപക ഡയറക്ടറായി ഡോ. സൈദി (ഇപ്പോൾ ഇന്ത്യൻ ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ട് ഓഫ് ടോക്സിക്കോളജി റിസർച്ച്, ഐഐടിആർ എന്ന് പുനർനാമകരണം ചെയ്യപ്പെട്ടു). [8] 2015 ലെ കണക്കനുസരിച്ച് ഇത് താൽക്കാലിക സിഡിആർഐ ക്വാർട്ടേഴ്സിൽ നിന്ന് നിലവിലെ കെട്ടിടത്തിലേക്ക് മാറി. ക്ലിനിക്കൽ ടോക്സിക്കോളജിയിൽ പ്രസിദ്ധീകരിച്ച ഒരു "ന്യൂസ് ഐറ്റം" പ്രകാരം 1976 ജൂലൈ 27 ന് പ്രസിഡന്റ് ഫക്രുദ്ദീൻ അലി അഹമ്മദ് സമർപ്പിച്ച പുതിയ കെട്ടിടങ്ങൾ അന്നത്തെ രാഷ്ട്രപതി വി വി ഗിരി സന്ദർശിച്ചു, വ്യാവസായിക ടോക്സിക്കോളജിയുടെ പല മേഖലകളെയും പരിപോഷിപ്പിക്കുന്നതിൽ ഡോ. സൈദിയുടെ പങ്കിനെക്കുറിച്ചും അഭിപ്രായപ്പെട്ടു.[9] താൽ‌പ്പര്യമുള്ള കുറച്ച് ശാസ്ത്രജ്ഞരുള്ള മിതമായ വലിപ്പത്തിലുള്ള ലബോറട്ടറികളായി ആരംഭിച്ച ഐ‌ടി‌ആർ‌സി 1960 കളുടെ അവസാനത്തിലും 1970 കളിലും വളർച്ച കൈവരിച്ചു. ജർമ്മനിയിലെ ഡസ്സൽ‌ഡോർഫിലെ പ്രൊഫസർ ഷിലിപ്കോട്ടർ, ന്യൂയോർക്കിലെ മൗണ്ട് സിനായി ഹോസ്പിറ്റലിലെ ഡോ. ഇർവിങ്ങ് സെലിക്കോഫ് ഐടി‌ആർ‌സിയിൽ ജോലി ചെയ്തിരുന്ന കാലത്ത് സൈദി സെല്ലുലാർ സംവിധാനങ്ങളിൽ തുടർന്നു, അതിലൂടെ ആസ്ബറ്റോസ്, സിലിക്ക, മറ്റ് പൊടിപടലങ്ങൾ, മറ്റ് വ്യാവസായിക വിഷവസ്തുക്കൾ എന്നിവ മനുഷ്യന്റെ ആരോഗ്യത്തെ ബാധിച്ചതിനെപ്പറ്റി പഠിച്ചു.[10] അദ്ദേഹത്തിന്റെ ഗവേഷണത്തിന് അമേരിക്കൻ ഐക്യനാടുകളിലെ പബ്ലിക് ഹെൽത്ത് സർവീസ് അവരുടെ പി‌എൽ 480 പദ്ധതിയിലൂടെ തുടർച്ചയായി ധനസഹായം നൽകി.

പ്രസിദ്ധീകരണങ്ങൾ[തിരുത്തുക]

ഡോ. സൈദിയുടെ മോണോഗ്രാഫ് "പരീക്ഷണാത്മക ന്യുമോകോണിയോസിസ്" 1969 ൽ ജോൺസ് ഹോപ്കിൻസ് പ്രസ്സ് പ്രസിദ്ധീകരിച്ചു. [11] കൂടാതെ, 140 ലധികം പ്രസിദ്ധീകരണങ്ങളും ഈ കൃതിയുടെ ഫലമായി ലഭിച്ചു.

1977 ൽ അമേരിക്കൻ ഇൻഡസ്ട്രിയൽ ശുചിത്വ അസോസിയേഷൻ ജീവിതകാലത്തെ നേട്ടങ്ങൾക്കും വ്യാവസായിക ടോക്സിക്കോളജിയിലേക്കുള്ള സംഭാവനകൾക്കുമായി ഡോ. സൈദിക്ക് വില്യം പി. യാന്ത് അവാർഡ് നൽകി. [12] [13] [14] അമേരിക്കൻ ഇൻഡസ്ട്രിയൽ ശുചിത്വ അസോസിയേഷന്റെ (1977-1993) എഡിറ്റോറിയൽ ബോർഡിലും അദ്ദേഹം സേവനമനുഷ്ഠിച്ചു. വ്യാവസായിക വൈദ്യശാസ്ത്രത്തിന് (1978) നൽകിയ സംഭാവനകൾക്ക് വെനസ്വേലൻ സൊസൈറ്റി അദ്ദേഹത്തിന് പരമോന്നത ബഹുമതി നൽകി. ഇന്ത്യയിലെ അദ്ദേഹത്തിന്റെ പ്രവർത്തനത്തിന്, തൊഴിൽ ആരോഗ്യത്തിന് (1975) നൽകിയ സംഭാവനകൾക്ക് സർ അർദേശിർലാൽ ദലാൽ സ്വർണ്ണ മെഡലും, ഇന്ത്യൻ സർക്കാർ പദ്മശ്രീ (1977) ബഹുമതിയും നൽകി ആദരിച്ചു. [15] റോയൽ കോളേജ് ഓഫ് പാത്തോളജിസ്റ്റുകളുടെ സ്ഥാപകാംഗമായി ഡോ. സൈദിയെ നിയമിച്ചു, തുടർന്ന് ഫെലോഷിപ്പ് നൽകി. ദേശീയ തലത്തിൽ അദ്ദേഹത്തെ നാഷണൽ അക്കാദമി ഓഫ് മെഡിക്കൽ സയൻസസ് ഓഫ് ഇന്ത്യ (1976), നാഷണൽ അക്കാദമി ഓഫ് സയൻസസ്, ഇന്ത്യ (1972), ഇന്ത്യൻ നാഷണൽ സയൻസ് അക്കാദമി (1974) എന്നിവയുടെ ഫെലോ ആയി തിരഞ്ഞെടുത്തു. [16] ഇന്ത്യൻ ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ട് ഓഫ് ടോക്സിക്കോളജി റിസർച്ച് പ്രസിദ്ധീകരിച്ച അദ്ദേഹത്തിന്റെ ഔദ്യോഗിക മരണക്കുറിപ്പിൽ ഈ ബഹുമതികൾ പട്ടികപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്. [17] ഐ‌ടി‌ആർ‌സിക്ക് അദ്ദേഹം നൽകിയ സംഭാവനകളെ മാനിച്ച് 1998 ൽ പ്രൊഫസർ എസ് എച്ച് സൈദി മെമ്മോറിയൽ ഓറേഷൻ സ്ഥാപിച്ചു. [18] [19] അതിന്റെ പന്ത്രണ്ടാം പ്രസംഗം അദ്ദേഹത്തിന്റെ മകൻ പ്രൊഫസർ മോൺ സൈദി നൽകി. [20]

നയം[തിരുത്തുക]

ഐ‌ടി‌ആർ‌സി ഡയറക്ടറായിരുന്ന കാലയളവിൽ ഡോ. സൈദി ഒന്നിലധികം ദേശീയ, സർക്കാർ, അന്തർ‌ദ്ദേശീയ കമ്മിറ്റികളിൽ സേവനമനുഷ്ഠിച്ചു. ജർമ്മനി, ഫ്രാൻസ്, യുണൈറ്റഡ് കിംഗ്ഡം, യുണൈറ്റഡ് സ്റ്റേറ്റ്സ്, ഈജിപ്ത്, യു‌എസ്‌എസ്ആർ എന്നിവയുൾപ്പെടെ ലോകത്തിന്റെ വിവിധ ഭാഗങ്ങളിലേക്ക് ഒരു ഇന്ത്യൻ പ്രതിനിധിയായിരുന്നു അദ്ദേഹം. വ്യാവസായിക ടോക്സിക്കോളജി പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതിനും ഗവേഷണ സഹകരണങ്ങൾ ആരംഭിക്കുന്നതിനും അവിടങ്ങളിൽ പോയിട്ടുണ്ട്. 1975 ൽ ലഖ്‌നൗവിൽ "ഇന്റർനാഷണൽ സിമ്പോസിയം ഓൺ ഇൻഡസ്ട്രിയൽ ടോക്സിക്കോളജി"യുടെ ആതിഥേയത്വം വഹിച്ചു, [21] ഇത് വ്യാവസായിക വൈദ്യശാസ്ത്രരംഗത്തെ അന്നത്തെ ഏറ്റവും മികച്ച ശാസ്ത്രമായിരുന്നു പ്രദർശിപ്പിച്ചത്. അതിനുശേഷം ഏഷ്യൻ സൊസൈറ്റി ഓഫ് എൻവയോൺമെന്റൽ ഇൻഡസ്ട്രിയൽ ടോക്സിക്കോളജി (1975) പ്രസിഡന്റായി അദ്ദേഹത്തെ നിയമിച്ചു. കാൺപൂരിലെ ആസാദ് യൂണിവേഴ്‌സിറ്റിയിലെ പ്രൊഫസറായും രണ്ട് തവണ ഡസെൽഡോർഫ് സർവകലാശാലയിൽ വിസിറ്റിംഗ് പ്രൊഫസറായും പ്രവർത്തിച്ചിട്ടുണ്ട്. അവിടെ വിഷലോഹങ്ങളുടെ പ്രവർത്തനത്തെക്കുറിച്ചുള്ള കൂടുതൽ പഠനങ്ങളിൽ പങ്കെടുത്തു.

ഐക്യരാഷ്ട്ര വികസന പദ്ധതി (യു‌എൻ‌ഡി‌പി), ലോകാരോഗ്യ സംഘടന (ഡബ്ല്യുഎച്ച്ഒ), [22], അന്താരാഷ്ട്ര തൊഴിൽ സംഘടന (ഐ‌എൽ‌ഒ) എന്നിവയുൾപ്പെടെ ഒന്നിലധികം അന്താരാഷ്ട്ര, ദേശീയ നയ സമിതികളിൽ ഡോ. സൈദി സേവനമനുഷ്ഠിച്ചിട്ടുണ്ട്. [23] ലോകാരോഗ്യ സംഘടനയുടെ വിദഗ്ദ്ധ സമിതികളെക്കുറിച്ചുള്ള അദ്ദേഹത്തിന്റെ പ്രവർത്തനങ്ങൾ രണ്ട് പ്രധാന സാങ്കേതിക റിപ്പോർട്ടുകളുടെ (സാങ്കേതിക റിപ്പോർട്ട് സീരീസ്) അടിസ്ഥാനമായി. [24] [25] ലോകാരോഗ്യ സംഘടനയുടെ ഒക്യുപേഷണൽ ഹെൽത്ത് കമ്മിറ്റിയുടെ ഉപദേഷ്ടാവ്, ജനീവയിലെ വിഷ രാസവസ്തുക്കളെക്കുറിച്ചുള്ള യുഎൻ ഇന്റർനാഷണൽ രജിസ്ട്രിയുടെ ശാസ്ത്ര ഉപദേശക സമിതി അംഗം (1977-1979), ഐക്യരാഷ്ട്ര പരിസ്ഥിതി പദ്ധതിയുടെ (1982) സീനിയർ കൺസൾട്ടന്റ്, ലോകാരോഗ്യ സംഘടന ബംഗ്ലാദേശിലെ കൺസൾട്ടന്റ് [26] ബർമ. [27] ഐക്യരാഷ്ട്രസഭയുടെ കീഴിൽ സ്വിറ്റ്സർലൻഡ്, യു‌എസ്‌എസ്ആർ, ചെക്കോസ്ലോവാക്യ, ജർമ്മനി എന്നിവിടങ്ങളിൽ പ്രിവന്റീവ് ടോക്സിക്കോളജി സംബന്ധിച്ച അന്താരാഷ്ട്ര കോഴ്‌സുകളും അദ്ദേഹം സ്ഥാപിച്ചു. വ്യാവസായിക വൈദ്യശാസ്ത്രത്തിന്റെ കാരണം പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതിനായി അദ്ദേഹം ഐക്യരാഷ്ട്രസഭയുടെ ആഭിമുഖ്യത്തിൽ രംഗൂണിലും (1982-1984) ശ്രീലങ്കയിലും (1979) ഔട്ട്‌റീച്ച് ഗവേഷണത്തിനായി രണ്ട് സ്ഥാപനങ്ങൾ സ്ഥാപിച്ചു.

ഇന്ത്യയിൽ, റെയിൽ‌വേ മന്ത്രാലയത്തിന്റെ ഓണററി ഉപദേഷ്ടാവായി അദ്ദേഹം സേവനമനുഷ്ഠിച്ചു. 1978 നും 1989 നും ഇടയിൽ അദ്ദേഹം ഈ പദവി നിലനിർത്തി. അമേരിക്കൻ ജേണൽ ഓഫ് ഇൻഡസ്ട്രിയൽ മെഡിസിനിൽ പ്രസിദ്ധീകരിച്ച "ഭോപ്പാലും അതിനുശേഷവും" [28] എഡിറ്റോറിയൽ, പിന്നീട് നിരവധി ലേഖനങ്ങളിൽ ഉദ്ധരിച്ചത്, [29] നയത്തിലെ വിടവുകൾ എടുത്തുകാണിക്കുന്നു, 1980 കളിൽ പോലും അത്തരം അളവിലുള്ള രാസവസ്തുക്കൾ ഒഴുകാൻ ഇടയാക്കുന്നുണ്ടെന്ന് അദ്ദേഹം പറഞ്ഞിട്ടുണ്ട്.. 1990 നും 1993 നും ഇടയിൽ അദ്ദേഹം ഇന്ത്യൻ സർക്കാരിന്റെ പരിസ്ഥിതി മന്ത്രാലയത്തിന്റെ പരിസ്ഥിതി ഗവേഷണ സമിതിയുടെ അദ്ധ്യക്ഷനായിരുന്നു.

പിൽക്കാലം[തിരുത്തുക]

1990 കളുടെ അവസാനത്തിലും അതിനുശേഷവും ഡോ. സൈദി ഇന്ത്യ, യുണൈറ്റഡ് കിംഗ്ഡം, അമേരിക്ക എന്നിവിടങ്ങളിൽ ഇടയ്ക്കിടെ താമസിച്ചു. മകൻ മോൺ സൈദി, എംഡി, പിഎച്ച്ഡി, എഫ്ആർ‌സി‌പി, എം‌എ‌സി‌പി കൂടാതെ ഫാർമക്കോളജിക്കൽ സയൻസസ്, ന്യൂയോർക്കിലെ മൗണ്ട് സിനായിലെ ഇക്കാൻ സ്‌കൂൾ ഓഫ് മെഡിസിൻ സെന്റർ ഓഫ് ട്രാൻസ്ലേഷൻ മെഡിസിൻ ആൻഡ് ഫാർമക്കോളജി ഡയറക്ടർ ആണ്. ഡോ. സൈദി 2008 ഏപ്രിൽ 5 ന് ന്യൂയോർക്കിലെ റിവർഡെയ്‌ലിലുള്ള വീട്ടിൽ വച്ച് സമാധാനത്തോടെ മരിച്ചു.[30][31] ന്യൂയോർക്കിലെ ജെയിംസ് ജെ. പീറ്റേഴ്‌സ് വെറ്ററൻസ് അഫയേഴ്‌സ് മെഡിക്കൽ സെന്ററിലെ ഫിസിഷ്യനും ചീഫ് ഓഫ് സ്റ്റാഫും, കൊളംബിയ യൂണിവേഴ്‌സിറ്റിയിലെ അസിസ്റ്റന്റ് പ്രൊഫസർ ബാൾട്ടിമോറിലെ ജോൺസ് ഹോപ്കിൻസ് സ്കൂൾ ഓഫ് മെഡിസിനിൽ ഗൈനക്കോളജി അസിസ്റ്റന്റ് പ്രൊഫസറായ വാഗെലോസ് കോളേജ് ഓഫ് ഫിസിഷ്യൻസും സർജനും, അദ്ദേഹത്തിന്റെ രണ്ട് കൊച്ചുമക്കളും, ഇപ്പോൾ മെമ്മോറിയൽ സ്ലോൺ കെറ്ററിംഗ് കാൻസർ സെന്ററിലെ ഓങ്കോളജിയിൽ സഹപ്രവർത്തകനായ സമീർ സൈദിയും. കൂടാതെ ന്യൂയോർക്കിലെ റോക്ക്ഫെല്ലർ സർവകലാശാലയിലെ ലിഫ്റ്റൺ ലാബിലെ വിസിറ്റിംഗ് ഫെലോയുമാണ്..

അവലംബം[തിരുത്തുക]

  1. ↑ Indian Institute of Toxicology Research
  2. ↑ Faulds, JS (1957). "Haematite pneumoconiosis in Cumberland miners". Journal of Clinical Pathology. 10 (3): 192–193. doi:10.1136/jcp.10.3.187. PMC 1024048. PMID 13463104.
  3. ↑ Zaidi, SH; et al. (1955). "Experimental infective pneumoconiosis. IV. Massive pulmonary fibrosis produced by coal-mine dust and isoniazid-resistant tubercle bacilli of low virulence". British Journal of Experimental Pathology. 36 (6): 553–559. PMC 2083515. PMID 13276571.
  4. ↑ Zaidi, SH; et al. (1957). "Experimental peptic ulceration.I. The significance of mucous barrier". Indian Journal of Medical Research. 46 (1): 27–37. PMID 13501871.
  5. ↑ "Prof. S.H. Zaidi Former Director, Passes Away" (PDF). Toxicology Research Bulletin (in ഇംഗ്ലീഷ്). 28, 1: 2. May 2008. Archived from the original (PDF) on 1 June 2015. Retrieved 23 June 2015.
  6. ↑ Nityanand, S; Zaidi, SH (1963). "Experimental pulmonary embolism and arteriosclerosis. Effect of vasospasm 67: 529-538". American Heart Journal. 67 (4): 529–537. doi:10.1016/0002-8703(64)90101-2. PMID 14138816.
  7. ↑ CSIR-Indian Institute of Chemical Biology, Annual Report 2013-2014. "Former Directors" (PDF).{{cite web}}: CS1 maint: numeric names: authors list (link)
  8. ↑ Indian Institute of Toxicology Research
  9. ↑ Clinical Toxicology, News Item (1977). "Dedication of the New Buildings of Industrial Toxicology Research Center by Shri Fakhruddin Ali Ahmed, President of India on July 27, 1976". Clinical Toxicology. 10 (3): 389–390. doi:10.3109/15563657708992440.
  10. ↑ Rahman, Q; Vishwanathan, PN; Zaidi, SH (1977). "Some new perspectives on the biological effects of asbestos". Environmental Research. 14 (3): 487–498. doi:10.1016/0013-9351(77)90056-1. PMID 145364.
  11. ↑ Zaidi, Sibte (1969). Experimental Pneumoconiosis (First ed.). Baltimore: The Johns Hopkins Press. p. 326.
  12. ↑ American Industrial Hygiene Association. "The Yant Award". Archived from the original on 18 August 2017.
  13. ↑ Zaidi, SH (1977). "Yant Memorial Lecture...1977. Some aspects of experimental infective pneumoconiosis". Am Ind Hyg Assoc J. 38 (6): 239–45. doi:10.1080/0002889778507611. PMID 406771.
  14. ↑ Zaidi, SH (1977). "Yant Memorial Lecture...1977. Some aspects of experimental infective pneumoconiosis". Journal of the American Industrial Hygiene Association. 38 (6): 239–245. doi:10.1080/0002889778507611. PMID 406771.
  15. ↑ India Government Archives. "Archives, India.Gov.In". Archived from the original on 1 June 2015.
  16. ↑ Indian National Science Academy. "Deceased Fellows". Archived from the original on 13 August 2016.
  17. ↑ Toxicology Research Bulletin, Indian Institute of Toxicology Research. "Dr. S.H. Zaidi, Former Director, Passes Away" (PDF). Archived from the original (PDF) on 2015-06-01.
  18. ↑ Sibte Zaidi Oration. "Indian institute of Toxicology Research". Archived from the original on 1 June 2015.
  19. ↑ The Times of India. "The Indian Institute of Toxicology Research (IITR) is celebrating its 46th foundation day tomorrow".
  20. ↑ Professor SH Zaidi Oration. "Previous Orators". Archived from the original on 2 June 2015.
  21. ↑ OCLC WorldCat. Environmental pollution and human health : proceedings of the (first) International Symposium on Industrial Toxicology, Lucknow, November 4-7, 1975. OCLC 636880625.
  22. ↑ World Health Organization, Regional Office for South East Asia. "Chemical Safety in South East Asia Region" (PDF). WHO. Archived from the original (PDF) on 2003-11-28. Retrieved 2021-05-22.
  23. ↑ International Labor Office, Geneva (1980). Occupational exposure to airborne substances harmful to health (PDF). p. 28. ISBN 978-92-2-102442-2.
  24. ↑ WHO Technical Report., Report of a WHO Study Group (1975). Early detection of health impairment in occupational exposure to health hazards (571 ed.).
  25. ↑ WHO Technical Report Series, Report of a WHO Scientific Group (1975). Chemical and biochemical methodology for assessment of hazards of pesticides for man (560 ed.). p. 26.
  26. ↑ World health Organization, WHO Project BAN OCH 001. "Industrial Health in Bangladesh". {{cite web}}: Missing or empty |url= (help)CS1 maint: numeric names: authors list (link)
  27. ↑ WHO Assignment Report. "Occupational Toxicology, Burma". World health Organization. Archived from the original on 10 June 2011.
  28. ↑ Zaidi, SH (1986). "Bhopal and After". American Journal of Industrial Medicine. 9 (3): 215–216. doi:10.1002/ajim.4700090302. PMID 3963002.
  29. ↑ Fielder, MP; et al. (2002). Methodological Issues in. Springer-Science+Business Media, B.V. p. 185. ISBN 978-1-4613-5163-4.
  30. ↑ Biospectrum, The business of Bioscience. "Dr Zaidi passes away". Archived from the original on 4 March 2016. {{cite web}}: |first= has generic name (help)
  31. ↑ Toxicology Research Bullettin, Industrial Toxicology Research Center. "Prof. S.H. Zaidi, Former Director Passes Away". {{cite web}}: Missing or empty |url= (help)
"https://ml.wikipedia.org/w/index.php?title=സിബ്തെ_ഹസൻ_സൈദി&oldid=3809145" എന്ന താളിൽനിന്ന് ശേഖരിച്ചത്