ഹിന്ദുസ്താനി ഭാഷ
(Hindustani language എന്ന താളിൽ നിന്നും തിരിച്ചുവിട്ടതു പ്രകാരം)
| ഹിന്ദുസ്താനി | |
|---|---|
| हिन्दुस्तानी, ہندوستانی Hindustānī | |
 | |
| Native to | ഇന്ത്യ , പാകിസ്താൻ. |
| Region | ദക്ഷിണേഷ്യ |
Native speakers | Native: 240 million (1991-1997)[1] Second language: 165 million (1999)[2] Total: 490 million (2006)[3] |
Standard forms | |
| Dialects | |
| ദേവനാഗരി ലിപി, ഉർദു ലിപി | |
| Official status | |
Official language in |  ഇന്ത്യ (as ഹിന്ദി and ഉർദു) പാകിസ്താൻ (as ഉർദു) |
| Regulated by | കേന്ദ്ര ഹിന്ദി ഡയറക്ടറേറ്റ് (ഹിന്ദി, ഇന്ത്യ),[4] ദേശീയ ഭാഷ അതോറിറ്റി, (ഉർദു, പാകിസ്താൻ); ദേശീയ ഉർദു ഭാഷാ വികസന പരിഷത്ത് (ഉർദു, ഇന്ത്യ)[5] |
| Language codes | |
| ISO 639-1 | hi,ur |
| ISO 639-2 | hin,urd |
| ISO 639-3 | Either:hin – Hindiurd – Urdu |
 ഹിന്ദുസ്താനി (ഖഡിബോലി/കൗരവി) മാതൃഭാഷയായി സംസാരിക്കുന്ന പ്രദേശങ്ങൾ (ചുവപ്പുനിറം) | |
 ഹിന്ദി അല്ലെങ്കിൽ ഉർദു ഔദ്യോഗിക ഭാഷയായിട്ടുള്ള പ്രദേശങ്ങൾ
സംസ്ഥാന തലം
രണ്ടാം സംസ്ഥാനതലം
ദേശീയ തലം | |
വടക്കേ ഇന്ത്യയിലും പാകിസ്താനിലും സംസാരിക്കപ്പെടുന്ന ഭാഷകളുടെ മിശ്രമായ ഒരു ഭാഷ (lingua franca) ആണ് ഹിന്ദുസ്താനി (हिन्दुस्तानी , ہندوستانی ) അഥവാ ഹിന്ദി-ഉർദു (हिंदी उर्दू |ہندی اردو) [6][7] ദില്ലിയിൽ സംസാരിക്കപ്പെടുന്ന ഖഡിബോലിയിൽനിന്നും ഉരുത്തിരിഞ്ഞുണ്ടായ ഹിന്ദുസ്ഥാനിയിൽ സംസ്കൃതം, പേർഷ്യൻ, അറബി എന്നീ ഭാഷകളിൽനിന്നും കടംകൊണ്ട പദങ്ങൾ വളരെയേറെയുണ്ട്.[8][9] [10] ഹിന്ദുസ്ഥാനി അടിസ്ഥാനമായുള്ള രണ്ട് ഔദ്യോഗികഭാഷകൾ ഹിന്ദി, ഉർദു എന്നിവയാണ്.
വാമൊഴിയിൽ ഹിന്ദിയും ഉർദുവും തമ്മിൽ വ്യത്യാസങ്ങൾ വളരെ കുറവാണെങ്കിലും ഔദ്യോഗിക വ്യാകരണ നിയമങ്ങൾ തമ്മിൽ സാമ്യം ഏറെയുണ്ടെങ്കിലും സാഹിത്യത്തിലും സാങ്കേതികപദാവലിയിലും ഹിന്ദിയിൽ സംസ്കൃതസ്വാധീനവും ഉർദുവിൽ പേർഷ്യൻ, അറബിക്ക് എന്നിവയുടെ സ്വാധീനവും പ്രകടമാണ്.[11] ഇന്ത്യയുടെ വിഭജനത്തിനു മുമ്പ് ഹിന്ദുസ്താനി, ഹിന്ദി, ഉർദു എന്നിവ ഒരേ ഭാഷയെ സൂചിപ്പിക്കാൻ ഉപയോഗിച്ചിരുന്നു.
ചരിത്രം[തിരുത്തുക]
മദ്ധ്യകാല ഇന്തോ ആര്യൻ ഭാഷയായ അപഭ്രംശയിൽനിന്നും(अपभ्रंश) 7-ാം നൂറ്റാണ്ടിനും 13-ാം നൂറ്റാണ്ടിനിടക്ക് ഉരുത്തിരിഞ്ഞ ഭാഷയാണ് ഹിന്ദുസ്താനി.[12] ദില്ലിയാണ് ഇതിന്റെ ഈറ്റില്ലം.[13]
ദില്ലി സുൽത്താനത്ത് കാലഘട്ടത്തിൽ അമീർ ഖുസ്രോ ഹിന്ദുസ്താനിയിൽ രചിച്ച കൃതികളിൽ ഹിന്ദവി (ഹിന്ദി: हिन्दवी, ഉർദു: ہندوی) എന്നാണ് ഭാഷയുടെ പേരിനെക്കുറിച്ച് സൂചിപ്പിച്ചിരുന്നത്.
ലിപി[തിരുത്തുക]
ഉർദു പേർഷ്യൻ ലിപിയിൽ
| جھ | ڄ | ج | پ | ث | ٺ | ٽ | ٿ | ت | ڀ | ٻ | ب | ا |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ɟʱ | ʄ | ɟ | p | s | ʈʰ | ʈ | tʰ | t | bʱ | ɓ | b | * |
| ڙ | ر | ذ | ڍ | ڊ | ڏ | ڌ | د | خ | ح | ڇ | چ | ڃ |
| ɽ | r | z | ɖʱ | ɖ | ɗ | dʱ | d | x | h | cʰ | c | ɲ |
| ڪ | ق | ڦ | ف | غ | ع | ظ | ط | ض | ص | ش | س | ز |
| k | x | pʰ | f | ɣ | ∅ | z | t | z | s | ? | s | z |
| ي | ه | و | ڻ | ن | م | ل | ڱ | گھ | ڳ | گ | ک | |
| * | h | * | ɳ | n | m | l | ŋ | ɡʱ | ɠ | ɡ | kʰ |
ഹിന്ദി ദേവനാഗരി ലിപിയിൽ
| अ | आ | इ | ई | उ | ऊ | ए | ऐ | ओ | औ |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| a | ā | i | ī | u | ū | e | ai | o | au |
| क | ख | ख़ | ग | ॻ | ग़ | घ | ङ | ||
| k | kʰ | x | ɡ | ɠ | ɣ | ɡʱ | ŋ | ||
| च | छ | ज | ॼ | ज़ | झ | ञ | |||
| c | cʰ | ɟ | ʄ | z | ɟʱ | ɲ | |||
| ट | ठ | ड | ॾ | ड़ | ढ | ढ़ | ण | ||
| ʈ | ʈʰ | ɖ | ɗ | ɽ | ɖʱ | ɽʱ | ɳ | ||
| त | थ | द | ध | न | |||||
| t | tʰ | d | dʱ | n | |||||
| प | फ | फ़ | ब | ॿ | भ | म | |||
| p | pʰ | f | b | ɓ | bʱ | m | |||
| य | र | ल | व | ||||||
| j | r | l | ʋ | ||||||
| श | ष | स | ह | ||||||
| sh | ʂ | s | h | ||||||
അവലംബം[തിരുത്തുക]
- ↑ Standard Hindi: 180 million India (1991). Urdu: 48 million India (1997), 11 million Pakistan (1993). Ethnologue 16.
- ↑ 120 million Standard Hindi (1999), 45 million Urdu (1999). Ethnologue 16.
- ↑ BBC: A Guide to Urdu
- ↑ The Central Hindi Directorate regulates the use of Devanagari script and Hindi spelling in India. Source: Central Hindi Directorate: Introduction Archived 2010-04-15 at the Wayback Machine.
- ↑ National Council for Promotion of Urdu Language
- ↑ Mohammad Tahsin Siddiqi (1994), Hindustani-English code-mixing in modern literary texts, University of Wisconsin,
... Hindustani is the lingua franca of both India and Pakistan ...
- ↑ Lydia Mihelič Pulsipher, Alex Pulsipher, Holly M. Hapke (2005), World Regional Geography: Global Patterns, Local Lives, Macmillan, ISBN 0716719045,
... By the time of British colonialism, Hindustani was the lingua franca of all of northern India and what is today Pakistan ...
CS1 maint: multiple names: authors list (link) - ↑ Michael Huxley (editor) (1935), The Geographical magazine, Volume 2, Geographical Press,
... For new terms it can draw at will upon the Persian, Arabic, Turkish and Sanskrit dictionaries ...
- ↑ Britain), Royal Society of Arts (Great (1948), Journal of the Royal Society of Arts, Volume 97,
... it would be very unwise to restrict it to a vocabulary mainly dependent upon Sanskrit, or mainly dependent upon Persian. If a language is to be strong and virile it must draw on both sources, just as English has drawn on Latin and Teutonic sources ...
- ↑ Students' Britannica: India: Select essays by Dale Hoiberg, Indu Ramchandani page 175
- ↑ Hindi by Yamuna Kachru
- ↑ Keith Brown, Sarah Ogilvie (2008), Concise Encyclopedia of Languages of the World, Elsevier, ISBN 0080877745,
... Apabhramsha seemed to be in a state of transition from Middle Indo-Aryan to the New Indo-Aryan stage. Some elements of Hindustani appear ... the distinct form of the lingua franca Hindustani appears in the writings of Amir Khusro (1253-1325), who called it Hindwi ...
- ↑ ലുവ പിഴവ് ഘടകം:Citation/CS1-ൽ 1654 വരിയിൽ : bad argument #1 to 'pairs' (table expected, got nil) ഗൂഗിൾ ബുക്സ് കണ്ണി
ഗ്രന്ഥസൂചിക[തിരുത്തുക]
- Asher, R. E. (1994). Hindi. In Asher (Ed.) (pp. 1547–1549).
- Asher, R. E. (Ed.). (1994). The Encyclopedia of language and linguistics. Oxford: Pergamon Press. ISBN 0-08-035943-4.
- Bailey, Thomas G. (1950). Teach yourself Hindustani. London: English Universities Press.
- Chatterji, Suniti K. (1960). Indo-Aryan and Hindi (rev. 2nd ed.). Calcutta: Firma K.L. Mukhopadhyay.
- Dua, Hans R. (1992). Hindi-Urdu as a pluricentric language. In M. G. Clyne (Ed.), Pluricentric languages: Differing norms in different nations. Berlin: Mouton de Gruyter. ISBN 3-11-012855-1.
- Dua, Hans R. (1994a). Hindustani. In Asher (Ed.) (pp. 1554).
- Dua, Hans R. (1994b). Urdu. In Asher (Ed.) (pp. 4863–4864).
- Rai, Amrit. (1984). A house divided: The origin and development of Hindi-Hindustani. Delhi: Oxford University Press. ISBN 0-19-561643-X.
കൂടുതൽ വായനയ്ക്ക്[തിരുത്തുക]
- Henry Blochmann (1877). English and Urdu dictionary, romanized (8 പതിപ്പ്.). CALCUTTA: Printed at the Baptist mission press for the Calcutta school-book society. പുറം. 215. ശേഖരിച്ചത് 2011-07-06.the University of Michigan
- John Dowson (1908). A grammar of the Urdū or Hindūstānī language (3 പതിപ്പ്.). LONDON: K. Paul, Trench, Trübner & Co., ltd. പുറം. 264. ശേഖരിച്ചത് 2011-07-06.the University of Michigan
- John Dowson (1872). A grammar of the Urdū or Hindūstānī language. LONDON: Trübner & Co. പുറം. 264. ശേഖരിച്ചത് 2011-07-06.Oxford University
- John Thompson Platts (1874). A grammar of the Hindūstānī or Urdū language. Volume 6423 of Harvard College Library preservation microfilm program. LONDON: W.H. Allen. പുറം. 399. ശേഖരിച്ചത് 2011-07-06.
|volume=has extra text (help)Oxford University - John Thompson Platts (1892). A grammar of the Hindūstānī or Urdū language. LONDON: W.H. Allen. പുറം. 399. ശേഖരിച്ചത് 2011-07-06.the New York Public Library
- John Thompson Platts (1884). A dictionary of Urdū, classical Hindī, and English (reprint പതിപ്പ്.). LONDON: H. Milford. പുറം. 1259. ശേഖരിച്ചത് 2011-07-06.Oxford University
- Shakespear, John. A Dictionary, Hindustani and English. 3rd ed., much enl. London: Printed for the author by J.L. Cox and Son: Sold by Parbury, Allen, & Co., 1834.
- Taylor, Joseph. A dictionary, Hindoostanee and English. Available at Hathi Trust. (A dictionary, Hindoostanee and English / abridged from the quarto edition of Major Joseph Taylor ; as edited by the late W. Hunter ; by William Carmichael Smyth.)
പുറത്തേയ്ക്കുള്ള കണ്ണികൾ[തിരുത്തുക]
- Hamari Boli (Hindustani) Archived 2013-06-01 at the Wayback Machine.
- Khan Academy (Hindi-Urdu): academic lessons taught in Hindi-Urdu
- Janmaanas Ek Hindi Manch(Hindi Language Forum) Archived 2016-05-03 at the Wayback Machine.
- Encyclopædia Britannica, 11th Edition: Hindostani Archived 2016-03-03 at the Wayback Machine.
- Hindi, Urdu, Hindustani, khaRî bolî
- Hindustani FAQ
- Hindustani as an anxiety between Hindi–Urdu Commitment
- Hindi? Urdu? Hindustani? Hindi-Urdu? Archived 2006-09-23 at the Wayback Machine.
- History of Hindustani
- Hindi/Urdu-English-Kalasha-Khowar-Nuristani-Pashtu Comparative Word List
- Ethnologue Report for Hindustani
- GRN Report for Hindustani
- Hindustani Poetry Archived 2006-06-15 at the Wayback Machine.
- Hindustani online resources Archived 2006-08-27 at the Wayback Machine.
- Biggest Hindustani-Indian poetry forum
വിക്കിവൊയേജിൽ നിന്നുള്ള ഹിന്ദുസ്താനി ഭാഷ യാത്രാ സഹായി
- National Language Authority (Urdu), Pakistan (muqtadera qaumi zaban) Archived 2007-08-04 at the Wayback Machine.
- The poisonous potency of script: Hindi and Urdu, ROBERT D. KING
|
ഭാഷകളുമായി ബന്ധപ്പെട്ട ഈ ലേഖനം അപൂർണ്ണമാണ്‌. ഇതു വികസിപ്പിക്കുവാൻ സഹായിക്കുക. സഹായത്തിനു ഈ ലേഖനത്തിന്റെ ഇംഗ്ലീഷ് പതിപ്പും കാണുക. |
 ഭാരതത്തിലെ ഔദ്യോഗിക ഭാഷകൾ
|
| ഫെഡറൽതല ഔദ്യോഗിക ഭാഷകൾ |
| ഇംഗ്ലീഷ് • ഹിന്ദി |
| സംസ്ഥാനതല ഔദ്യോഗിക ഭാഷകൾ |
| ആസ്സാമീസ് • ബംഗാളി • ബോഡോ • ദോഗ്രി •ഗോണ്ടി • ഗുജറാത്തി• ഹിന്ദി • കന്നഡ • കശ്മീരി • കൊങ്കണി • മലയാളം • മൈഥിലി • മണിപ്പൂരി • മറാഠി• നേപ്പാളി • ഒറിയ • പഞ്ചാബി • സംസ്കൃതം • സന്താലി • സിന്ധി • തമിഴ് • തെലുങ്ക് • ഉർദു • |