ഹുനായ്ൻ ഇബ്നു ഇസ്ഹാഖ്

വിക്കിപീഡിയ, ഒരു സ്വതന്ത്ര വിജ്ഞാനകോശം.
ഹുനായ്ൻ ഇബ്നു ഇസ്ഹാഖ്
Iluminure from the Hunayn ibn-Ishaq al-'Ibadi manuscript of the Isagoge
മുഴുവൻ പേര്ഹുനായ്ൻ ഇബ്നു ഇസ്ഹാഖ്
ജനനം809 AD
Al-Hira
മരണം873 AD
കാലഘട്ടംIslamic Golden Age
പ്രദേശംCaliphate
Main interestsTranslation, Ophthalmology, Philosophy, Religion, Arabic grammar
Major worksBook of the Ten Treatises of the Eye
Influenced

ഹുനായ്ൻ ഇബ്ൻ ഇസ്ഹാഖ് അൽ-ഇബാദി (ഹുനൈൻ അല്ലെങ്കിൽ ഹുനെയിൻ) ( അറബി: أبو زيد حنين بن إسحاق العبادي‬  ; ʾAbū Zayd Ḥunayn ibn ʾIsḥāq al-ʿIbādī ലത്തീൻ: Iohannitius , സുറിയാനി: ܚܢܝܢ ܒܪ ܐܝܣܚܩ ) (809–873) അറബ് പൗരസ്ത്യ സുറിയാനി ക്രിസ്ത്യൻ പരിഭാഷകൻ, പണ്ഡിതൻ, വൈദ്യൻ, ശാസ്ത്രജ്ഞൻ എന്നീ നിലകളിൽ പ്രസിദ്ധനായിരുന്നു. അബ്ബാസി കാലഘട്ടത്തിന്റെ സുവർണ്ണകാലത്ത് അദ്ദേഹം അബു 'ഉസ്മാൻ അൽ-ദിമശ്കി, ഇബ്നു മൂസ അൽ-നവ്ബഖ്തി, ഥാബിത് ഇബ്നു ഈമാൻ എന്നിവരോടൊപ്പം അറബി, സിറിയൻ ഭാഷകളിലേക്ക് ലോകത്തെ പ്രധാന കൃതികൾ പരിഭാഷപ്പെടുത്തുന്ന സംഘത്തിലെ ഒരംഗമായിരുന്നു.[1] ഗ്രീക്ക് വൈദ്യശാസ്ത്രം, മറ്റു ശാസ്ത്രഗ്രന്ഥങ്ങൾ എന്നിവയുടെ ഏറ്റവും നല്ല വിവർത്തകനായിരുന്നു ഹുനായ്ൻ ഇബ്നു ഇസാഖ്. അദ്ദേഹം ഗ്രീക്ക് ഭാഷ പഠിക്കുകയും അറബികൾക്കിടയിൽ "പരിഭാഷകരുടെ ഷെയ്ക്ക് " എന്നറിയപ്പെടുകയും ചെയ്തു. അറബിക്, സിറിയക്, ഗ്രീക്ക്, പേർഷ്യൻ എന്നീ നാല് ഭാഷകളിൽ അദ്ദേഹം പ്രാവീണ്യം നേടി. അദ്ദേഹത്തിന്റെ വിവർത്തനങ്ങൾക്ക് തിരുത്തലുകൾ ആവശ്യമില്ലായിരുന്നു. പിൽക്കാല വിവർത്തകർ ഹുനെന്റെ രീതി വ്യാപകമായി പിന്തുടർന്നു. ഇസ്ലാമിക സംസ്കാരത്തിനു മുമ്പുള്ള അറബ് രാജ്യത്തിന്റെ തലസ്ഥാനമായ അൽ-ഹിറ ആണ് അദ്ദേഹത്തിന്റെ ജന്മസ്ഥലം. എന്നാൽ ഒൻപതാം നൂറ്റാണ്ടിലെ ഗ്രീക്ക്-അറബി / സിറിയക് വിവർത്തന പ്രസ്ഥാനത്തിന്റെ കേന്ദ്രമായ ബാഗ്ദാദിലാണ് അദ്ദേഹം തന്റെ ഔദ്യോഗിക ജീവിതം ചെലവഴിച്ചത്. അദ്ദേഹത്തിന്റെ പ്രശസ്തി സ്വന്തം നാടിനു പുറത്തേക്കും വ്യാപിച്ചു. [2]

അവലോകനം[തിരുത്തുക]

അബ്ബാസിഡ് കാലഘട്ടത്തിൽ, ഗ്രീക്ക് ശാസ്ത്ര പഠനം വിപുലീകരിക്കുന്നതിനുള്ള ഒരു പുതിയ താത്പര്യം ഉയർന്നുവന്നു. അക്കാലത്ത്, തത്ത്വചിന്ത, ഗണിതം, പ്രകൃതി ശാസ്ത്രം, വൈദ്യം എന്നിവയുമായി ബന്ധപ്പെട്ട് വിവർത്തനം ചെയ്യപ്പെടാത്ത പുരാതന ഗ്രീക്ക് സാഹിത്യങ്ങൾ ധാരാളം ഉണ്ടായിരുന്നു.[3][4] ഗ്രീക്ക് ഭാഷ അറിയുന്ന വളരെ ചെറിയ ന്യൂനപക്ഷമായ മധ്യകിഴക്കൻ പണ്ഡിതന്മാർക്ക് മാത്രമേ ഈ വിലയേറിയ വിവരങ്ങൾ അറിവുണ്ടായിരുന്നുള്ളൂ. ഒരു സംഘടിത വിവർത്തന പ്രസ്ഥാനത്തിന്റെ ആവശ്യകത അടിയന്തരമായിരുന്നു.

കാലക്രമേണ, ഹുനെൻ ഇബ്നു ഇഷാക് അക്കാലത്തെ മുഖ്യ പരിഭാഷകനായിത്തീരുകയും ഇസ്ലാമിക വൈദ്യശാസ്ത്രത്തിന് അടിത്തറയിടുകയും ചെയ്തു.[3] തന്റെ ജീവിതകാലത്ത്, പ്ലേറ്റോയുടെ ടിമെയസ്, അരിസ്റ്റോട്ടിലിന്റെ മെറ്റാഫിസിക്സ്, പഴയ നിയമം എന്നിവയുൾപ്പെടെ 116 കൃതികൾ സിറിയക്കിലേക്കും അറബിയിലേക്കും അദ്ദേഹം വിവർത്തനം ചെയ്തു.[4][5] ഇബ്നു ഇഷാഖ് സ്വന്തമായി 36 പുസ്തകങ്ങൾ രചിക്കുകയും അതിൽ 21 എണ്ണം വൈദ്യശാസ്ത്രരംഗത്തെ പ്രമുഖ പുസ്തകങ്ങളും ഉൾക്കൊള്ളുന്നു.[5] വിവർത്തനം ചെയ്യാൻ സഹായിക്കുന്നതിന് അദ്ദേഹത്തിന്റെ മകൻ ഇഷാക്കും മരുമകൻ ഹുബേഷും അദ്ദേഹത്തോടൊപ്പം പ്രവർത്തിച്ചു. വിവർത്തനങ്ങൾ, വിവർത്തന രീതി, വൈദ്യശാസ്ത്രത്തിനുള്ള സംഭാവനകൾ എന്നിവയിലൂടെയാണ് ഹുനെൻ ഇബ്നു ഇഷാഖ് അറിയപ്പെടുന്നത്.[4] അറബി ഫാൽക്കനർ മൊയാമിന്റെ യഥാർത്ഥ തിരിച്ചറിയലിനു വേണ്ടി ഡി സയൻഷ്യ വെനാണ്ടി പെർ അവെസിന്റെ രചയിതാവ് ഫ്രാങ്കോയിസ് വൈറേയും അദ്ദേഹം നിർദ്ദേശിച്ചിട്ടുണ്ട്. [6]

മുൻകാലജീവിതം[തിരുത്തുക]

809-ൽ അബ്ബാസിദ് കാലഘട്ടത്തിൽ അൽ ഹിറയിൽ ഒരു അറബ് വംശീയ കുടുംബത്തിൽ ജനിച്ച ഒരു നെസ്റ്റോറിയൻ ക്രിസ്ത്യാനിയാണ് ഹുനെൻ ഇബ്നു ഇഷാഖ്.[7][8][9][10][11][12] ക്ലാസിക്കൽ സ്രോതസ്സുകളിലെ ഹുനെൻ ഇബാദിൽ ഉൾപ്പെട്ടതാണെന്ന് പറയപ്പെടുന്നു. അങ്ങനെ അദ്ദേഹത്തിന്റെ നിസ്ബ അൽ-ഇബാദി ആയി. [13][14] ഒരുകാലത്ത് പൗരസ്ത്യ സുറിയാനി ക്രിസ്തുമതത്തിലേക്ക് പരിവർത്തനം ചെയ്ത് അൽ ഹിറയിൽ താമസിച്ചിരുന്ന വിവിധ അറബ് ഗോത്രങ്ങൾ ഉൾക്കൊള്ളുന്ന ഒരു അറബ് സമൂഹമായിരുന്നു ഇബാദ് [15][16]ഉയർന്ന സാക്ഷരതയ്ക്ക് പേരുകേട്ടവരായിരുന്ന അവരുടെ ആരാധന-സാംസ്കാരിക ഭാഷ, പ്രാദേശിക-അറബിഭാഷ ക്ക് പുറമെ സുറിയാനിയും കൂടാതെ ബഹുഭാഷകളും നന്നായി സംസാരിച്ചിരുന്നു.[17][18][19]

അവലംബങ്ങൾ[തിരുത്തുക]

  1. ↑ Nadim (al-), Abū al-Faraj Muḥammad ibn Isḥāq (1970). Dodge, Bayard (ed.). The Fihrist of al-Nadim; a Tenth-Century Survey of Muslim Culture. Translated by Bayard Dodge. New York & London: Columbia University Press. pp. 440, 589, 1071. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
  2. ↑ Seleznyov, N. "Ḥunayn ibn Isḥāq in the Summa of al-Muʾtaman ibn al-ʿAssāl" in VG 16 (2012) 38–45 [In Russian].
  3. ↑ 3.0 3.1 Strohmaier 1993.
  4. ↑ 4.0 4.1 4.2 Lindberg, David C. The Beginnings of Western Science: Islamic Science. Chicago: The University of Chicago, 2007. Print.
  5. ↑ 5.0 5.1 Opth: Azmi, Khurshid. "Hunain bin Ishaq on Ophthalmic Surgery. "Bulletin of the Indian Institute of History of Medicine 26 (1996): 69–74. Web. 29 October 2009
  6. ↑ François Viré, Sur l'identité de Moamin le fauconnier. Communication à l'Académie des inscriptions et belles lettres, avril-juin 1967, Parigi, 1967, pp. 172–176
  7. ↑ G., Strohmaier,. "Ḥunayn b. Isḥāḳ al-ʿIbādī". Encyclopaedia of Islam (in ഇംഗ്ലീഷ്).{{cite web}}: CS1 maint: extra punctuation (link) CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  8. ↑ "Ḥunayn ibn Isḥāq | Arab scholar". Encyclopedia Britannica (in ഇംഗ്ലീഷ്).
  9. ↑ Esposito, John L. (2000). The Oxford History of Islam. Oxford University Press. p. 160.:"The most famous of these translators was a Nestorian (Christian) Arab by the name of Hunayn ibn Ishaq al-Ibadi (808–73)."
  10. ↑ Porter, Roy (2001). The Cambridge Illustrated History of Medicine. Cambridge University Press. p. 67."The major ninth-century medical figure in Baghdad was a Christian Arab, Hunain ibn Ishaq, an amazingly accurate and productive scholar, who traveled to the Greek Byzantine empire in search of rare Galenic treatises."
  11. ↑ Corbin, Henry (2014). History of Islamic Philosophy. Routledge. p. 16.:"The latter was succeeded by one of his students, the famous and prolific Hunayn ibn Ishaq (194/ 809—260/ 873), who was born at al-Hirah into a family belonging to the Christian Arab tribe of the 'Ibad."
  12. ↑ Grmek, Mirko D.; Fantini, Bernardino (1998). Western Medical Thought from Antiquity to the Middle Ages. Harvard University Press. p. 145.:"Hunayn ibn Ishaq was able to satisfy their needs. Of Christian Arab descent, he had spent many years of his life in Byzantine territory, in pursuit of his studies, most probably in Constantinople."
  13. ↑ Selin, Helaine (2013). Encyclopaedia of the History of Science, Technology, and Medicine in Non-Westen Cultures. Springer Science & Business Media. p. 399.:"The family nickname, al-'Ibadi, is derived from "al-'Ibad," a Christian Arab tribe."
  14. ↑ Sarton, George (1927). Introduction to the History of Science. Carnegie Institution of Washington. p. 611:"The nisba is derived from 'Ibad, the name of a Christian tribe of Arabs, established near Hira"
  15. ↑ Ohlig, Karl-Heinz; Puin, Gerd-R. (2010). The hidden origins of Islam: new research into its early history. Prometheus Books. p. 32. :"The 'Ibad are tribes made up of different Arabian families that became connected with Christianity in al-Hira."
  16. ↑ "ḤIRA – Encyclopaedia Iranica" (in ഇംഗ്ലീഷ്).:"Ḥira became renowned for its literate population of Arab Christians, or ʿEbād [al-Masiḥ] "devotees [of Christ]". "
  17. ↑ Yarshater, E. (1983). The Cambridge History of Iran. Cambridge University Press. p. 598."The population of Hira comprised its townspeople, the 'Ibad "devotees", who were Nestorian Christians using Syriac as their liturgical and cultural language, though Arabic was probably the language of daily intercourse."
  18. ↑ Milani, Milad (2014). Sufism in the Secret History of Persia. Routledge. p. 150."Hira was also home to the 'Ibad ("devotees"), who were Nestorian Christians using Syriac as their liturgical and cultural language, but Arabic for common daily use."
  19. ↑ Angelelli, Claudia V. (2014). The Sociological Turn in Translation and Interpreting Studies. John Benjamins Publishing Company. p. 45."Hunayn was most likely trilingual from his youth; Arabic was the vernacular of his native town, Persian a frequently-used tongue in his region, and Syriac the language of the liturgy and of higher Christian education."

പുറത്തേക്കുള്ള കണ്ണികൾ[തിരുത്തുക]

"https://ml.wikipedia.org/w/index.php?title=ഹുനായ്ൻ_ഇബ്നു_ഇസ്ഹാഖ്&oldid=3922469" എന്ന താളിൽനിന്ന് ശേഖരിച്ചത്