സതീഷ് കുമാർ ഗുപ്ത
Satish K. Gupta | |
|---|---|
| ജനനം | 20 ഏപ്രിൽ 1953 Chhachhrauli, Haryana, India |
| ദേശീയത | Indian |
| കലാലയം | |
| അറിയപ്പെടുന്നത് | Studies on reproductive immunology |
| പുരസ്കാരങ്ങൾ |
|
| ശാസ്ത്രീയ ജീവിതം | |
| പ്രവർത്തനതലം | |
| സ്ഥാപനങ്ങൾ | |
ഇന്ത്യക്കാരനായ ഒരു രോഗപ്രതിരോധശാസ്ത്രജ്ഞനും നാഷണൽ ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ട് ഓഫ് ഇമ്മ്യൂണോളജിയിലെ എമെറിറ്റസ് സയന്റിസ്റ്റുമാണ് സതീഷ് കുമാർ ഗുപ്ത (ജനനം: 20 ഏപ്രിൽ 1953). [1] തന്റെ പ്രത്യുത്പാദന രോഗപ്രതിരോധശാസ്ത്രഗവേഷണങ്ങളാൽ അറിയപ്പെടുന്ന [2] ഗുപ്ത ഇന്ത്യൻ അക്കാദമി ഓഫ് സയൻസസ്, [3] നാഷണൽ അക്കാദമി ഓഫ് സയൻസസ്, ഇന്ത്യ [4], ഇന്ത്യൻ നാഷണൽ സയൻസ് അക്കാദമി [5] എന്നീ ഇന്ത്യൻ സയൻസ് അക്കാദമില്ലിലും തെരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ട ഫെലോയാണ്.ബയോടെക്നോളജി വകുപ്പിന്റെ ജെസി ബോസ് ഫെലോയും [6] നാഷണൽ അക്കാദമി ഓഫ് മെഡിക്കൽ സയൻസസിലെ ഫെലോയും ആണ്. [7] ശാസ്ത്ര ഗവേഷണത്തിനായുള്ള ഇന്ത്യാ ഗവൺമെന്റിന്റെ പരമോന്നത ഏജൻസിയായ കൗൺസിൽ ഓഫ് സയന്റിഫിക് ആൻഡ് ഇൻഡസ്ട്രിയൽ റിസർച്ച് അദ്ദേഹത്തിന് ശാസ്ത്ര സാങ്കേതിക വിദ്യയ്ക്കുള്ള ശാന്തി സ്വരൂപ് ഭട്നഗർ സമ്മാനം നൽകി.[8]
ജീവചരിത്രം[തിരുത്തുക]
1953 ഏപ്രിൽ 20 ന് ഹരിയാനയിലെ ചച്രൗലിയിൽ ഗുർ പ്രസാദ് ഗുപ്ത, സത്യ റാണി എന്നിവരുടെ മകനായി ജനിച്ച എസ് കെ ഗുപ്ത ദില്ലി സർവകലാശാലയിൽ ആദ്യകാല കോളേജ് പഠനം നടത്തി. അവിടെ നിന്ന് ബിരുദാനന്തര ബിരുദം (ബിഎസ്‌സി) നേടി. [5] ദില്ലിയിലെ ഓൾ ഇന്ത്യ ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ട് ഓഫ് മെഡിക്കൽ സയൻസസിലേക്ക് മാറിയ അദ്ദേഹം ബിരുദാനന്തര ബിരുദം പൂർത്തിയാക്കി നാഷണൽ ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ട് ഓഫ് ഇമ്മ്യൂണോളജിയിൽ റിസർച്ച് ഓഫീസറായി ഔദ്യോഗിക ജീവിതം ആരംഭിച്ചു. [9] ഈ കാലയളവിൽ എയിംസിൽ ഒരേസമയം ഡോക്ടറൽ പഠനം നടത്തിയ അദ്ദേഹം 1983 ൽ പിഎച്ച്ഡി നേടി. [10] എൻ‌ഐ‌ഐയിൽ, ഗെയിംറ്റ് ആന്റിജൻ ലബോറട്ടറിയുടെ തലവൻ ഉൾപ്പെടെ വിവിധ പദവികൾ വഹിച്ചു. സൂപ്പർ‌ഇൻ‌യുനേഷനുശേഷം അദ്ദേഹം സ്ഥാപനത്തിലെ എമെറിറ്റസ് ശാസ്ത്രജ്ഞനായി സേവനം അനുഷ്ഠിക്കുന്നു. [11] ഇതിനിടയിൽ, വിദേശത്തുള്ള നിരവധി സ്ഥാപനങ്ങളിൽ അദ്ദേഹം വിസിറ്റിംഗ് ഫാക്കൽറ്റിയായി സേവനമനുഷ്ഠിച്ചു; ജോൺസ് ഹോപ്കിൻസ് യൂണിവേഴ്സിറ്റി, പാസ്ചർ ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ട്, ലബോറട്ടറി ഓഫ് മോളിക്യുലർ ബയോളജി, വെയ്ൻ സ്റ്റേറ്റ് യൂണിവേഴ്സിറ്റി, സെന്റർസ് ഫോർ ഡിസീസ് കൺട്രോൾ ആൻഡ് പ്രിവൻഷൻ, ഹ്യോഗോ കോളേജ് ഓഫ് മെഡിസിൻ എന്നിവ ഇതിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു. നാഷണൽ ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ട് ഓഫ് ഇമ്മ്യൂണോളജി ഏറ്റെടുത്ത നിരവധി പ്രോജക്ടുകളിൽ പ്രിൻസിപ്പൽ ഇൻവെസ്റ്റിഗേറ്ററായി പ്രവർത്തിച്ചിട്ടുണ്ട്. [12] [13]
ഗുപ്ത റിതയെ വിവാഹം കഴിച്ചു, ദമ്പതികൾക്ക് ആഷിഷ്, മനീഷ് എന്നീ രണ്ട് ആൺമക്കളുണ്ട്. ന്യൂഡൽഹിയിലെ എൻഐഐ കാമ്പസിലാണ് കുടുംബം താമസിക്കുന്നത്. [4]
കരിയർ[തിരുത്തുക]
ഗുപ്തയുടെ പ്രധാന ഗവേഷണം പ്രത്യുൽപാദന ബയോളജി മേഖലയിലാണ് മനുഷ്യ ഹോർമോണുകളുടെ ഹ്യൂമൻ കോറിയോണിക് ഗോണഡോട്രോപിൻ, ഗോണഡോട്രോപിൻ-റിലീസ് ചെയ്യുന്ന ഹോർമോൺ എന്നിവയ്ക്ക് പ്രത്യുൽപാദന പ്രവർത്തനങ്ങളിലുള്ള പങ്കിനെക്കുറിച്ചുള്ള പഠനങ്ങൾ നടത്തിയതിൽ അദ്ദേഹം പ്രശസ്തനാണ്.[5] സസ്തനികളുടെ ഓസൈറ്റുകളുടെ പ്ലാസ്മ മെംബറേൻ പൊതിഞ്ഞ ഗ്ലൈക്കോപ്രോട്ടീന്റെ ഒരു പാളിയായ സോണ പെല്ലുസിഡയെക്കുറിച്ച് അദ്ദേഹത്തിന്റെ നേതൃത്വത്തിലുള്ള സംഘം വിശദമായ അന്വേഷണം നടത്തിയിട്ടുണ്ട് [10] ഈ പഠനങ്ങൾ രോഗപ്രതിരോധ പ്രോട്ടോക്കോളുകൾ വികസിപ്പിക്കാനുള്ള ശ്രമങ്ങളെ സഹായിച്ചിട്ടുണ്ട്. [14] ഗുർസാരൻ തൽവാറിനൊപ്പം ഇന്ത്യയിൽ ഹൈബ്രിഡോമ സാങ്കേതികവിദ്യയ്ക്ക് തുടക്കമിട്ട അദ്ദേഹം എച്ച്ഐവി -1, എച്ച്ഐവി -2 അണുബാധകൾ, ഗ്രൂപ്പ് എ സ്ട്രെപ്റ്റോകോക്കൽ അണുബാധ, ഗർഭം കണ്ടെത്തൽ എന്നിവയ്ക്കായി ഡയഗ്നോസ്റ്റിക് കിറ്റുകൾ രൂപകൽപ്പന ചെയ്തിട്ടുണ്ട്. അദ്ദേഹത്തിന്റെ ഗവേഷണങ്ങൾ നിരവധി ലേഖനങ്ങളിലൂടെ രേഖപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട് [15] അദ്ദേഹത്തിന്റെ കൃതികൾ നിരവധിയിടങ്ങളിൽ അവലംബങ്ങൾ ആയിട്ടുണ്ട്. [16] [17] [18] കൂടാതെ, ഇമ്മ്യൂണോളജിയെക്കുറിച്ച് പുനരുൽപാദന ഇമ്മ്യൂണോളജി [19], ഇമ്മ്യൂണോളജി: പെർസ്പെക്റ്റീവ്സ് ഇൻ റീപ്രൊഡക്ഷൻ ആന്റ് അണുബാധ എന്നീ രണ്ട് ഗ്രന്ഥങ്ങളും അദ്ദേഹം പ്രസിദ്ധീകരിച്ചു. [20]
ഗുപ്ത 2005 ൽ മെഡിക്കൽ റിസർച്ച് ഇന്ത്യൻ കൗൺസിലിന്റെ സയന്റിഫിക് ഉപദേശക സമിതി ഇരുന്നിട്ടുണ്ട്[21], കൂടാതെ 2013-ൽ ബയോടെക്നോളജി വകുപ്പിന്റെ എക്സ്പേർട്ട് ഗ്രൂപ്പ് ഓൺ റീപ്രൊഡക്ടീവ് ഹെൽത് ആന്റ് ബയോളജിയുടെ തലവനായും പ്രവർത്തിച്ചു.[22] ഇമ്മ്യൂണോളജി ഫൗണ്ടേഷന്റെ ട്രസ്റ്റി,[23] ഇന്ത്യൻ ഇമ്മ്യൂണോളജി സൊസൈറ്റി [24] അംഗം, ഇന്റർനാഷണൽ സൊസൈറ്റി ഫോർ ഇമ്മ്യൂണോളജി ഓഫ് റീപ്രൊഡക്ഷൻ (1998–2004) അംഗം എന്നീ സ്ഥാനങ്ങൾ വഹിക്കുന്നു. [25] 1998 ഒക്ടോബറിൽ ന്യൂഡൽഹിയിൽ നടന്ന VII ഇന്റർനാഷണൽ കോൺഗ്രസ് ഓഫ് റീപ്രൊഡക്ടീവ് ഇമ്മ്യൂണോളജിയുമായി സഹകരിച്ചു.[26] റിപ്രൊഡക്ടീവ് ബയോമെഡിസിൻ ഓൺ‌ലൈൻ, ജേണൽ ഓഫ് റീപ്രൊഡക്ടീവ് ഇമ്മ്യൂണോളജി ആൻഡ് റീപ്രൊഡക്ടീവ് ബയോളജി ആൻഡ് എൻ‌ഡോക്രൈനോളജി [5] എന്നിവയുടെ എഡിറ്റോറിയൽ ബോർഡുകളിലെ മുൻ അംഗമാണ് അദ്ദേഹം. ഇന്ത്യൻ ജേണൽ ഓഫ് എക്സ്പിരിമെന്റൽ ബയോളജി [27], ഇന്ത്യൻ ജേണൽ ഓഫ് മെഡിക്കൽ റിസർച്ച് എന്നിവയുടെ എഡിറ്റോറിയൽ ബോർഡുകളിൽ ഇരിക്കുന്നു. [28]
അവാർഡുകളും ബഹുമതികളും[തിരുത്തുക]
1982-ൽ ഗുപ്തയ്ക്ക് ഇന്ത്യൻ നാഷണൽ സയൻസ് അക്കാദമിയുടെ യുവ ശാസ്ത്രജ്ഞർ മെഡൽ ലഭിച്ചു.[29] മെഡിക്കൽ റിസർച്ച് ഇന്ത്യൻ കൗൺസിലിന്റെ ശകുന്തള അമീർ ചന്ദ് സമ്മാനം 1984 ലും [10] ഒരു പതിറ്റാണ്ടിനുശേഷം 1994 ലെ വാസ്വിക് ഇൻഡസ്ട്രിയൽ റിസർച്ച് അവാർഡും ലഭിച്ചു. [30] കൗൺസിൽ ഓഫ് സയന്റിഫിക് ആൻഡ് ഇൻഡസ്ട്രിയൽ റിസർച്ച് അദ്ദേഹത്തിന് 1997 ലെ ഏറ്റവും ഉയർന്ന ഇന്ത്യൻ സയൻസ് അവാർഡുകളിലൊന്നായ ശാന്തി സ്വരൂപ് ഭട്നഗർ സമ്മാനം [31] ലാബ്‌സെത്വർ ഫൗണ്ടേഷന്റെ പോപ്പുലേഷൻ കൺട്രോൾ ആൻഡ് ഫാമിലി പ്ലാനിംഗ് അവാർഡും 2011 ലെ റാൻബാക്സി റിസർച്ച് അവാർഡും അദ്ദേഹം നേടിയിട്ടുണ്ട്. നാഷണൽ അക്കാദമി ഓഫ് മെഡിക്കൽ സയൻസസ് 1994 ൽ അദ്ദേഹത്തെ ഒരു ഫെലോ ആയി തിരഞ്ഞെടുത്തു [32] തുടർന്ന് 1997 ൽ ഇന്ത്യൻ അക്കാദമി ഓഫ് സയൻസസും [3] 2001 ൽ ഇന്ത്യൻ നാഷണൽ സയൻസ് അക്കാദമിയുടെ ഫെലോ ആയി. [33] 2005 ൽ നാഷണൽ അക്കാദമി ഓഫ് മെഡിക്കൽ സയൻസസിന്റെയും ഫെലോ ആയി. [7] മെഡിക്കൽ റിസർച്ച് ഇന്ത്യൻ കൗൺസിൽ ഓഫ് ഇന്ത്യയുടെ ശ്രീമതി. സ്വരൻ കംത ദിന്ഗ്ലെയ് ചരമപ്രസംഗം (1995) ഇന്ത്യൻ നാഷണൽ സയൻസ് അക്കാദമി (2003) എന്ന ഡോ നിത്യ ആനന്ദ് എൻഡോവ്മെന്റ് പ്രഭാഷണം എന്നിവ അദ്ദേഹം നടത്തി. [34] ടാറ്റ ഇന്നൊവേഷൻ ഫെലോഷിപ്പ്, ബയോടെക്നോളജി വകുപ്പിന്റെ ജെ സി ബോസ് ഫെലോഷിപ്പ് എന്നിവയും വിവിധ കാലയളവിൽ അദ്ദേഹം വഹിച്ചു. [6]
തിരഞ്ഞെടുത്ത ഗ്രന്ഥസൂചിക[തിരുത്തുക]
- Gupta SK, Jethanandani P, Afzalpurkar A, Kaul R, Santhanam R (1997). "Prospects of zona pellucida glycoproteins as immunogens for contraceptive vaccine". Hum Reprod Update. 3 (4): 311–324. doi:10.1093/humupd/3.4.311. PMID 9459277.
- Satish K. Gupta, Villuppanoor A. Srinivasan, Pankaj Suman, Sriraman Rajan, Singanallur B. Nagendrakumar, Neha Gupta, Abhinav Shrestha, Pooja Joshi, Amulya K. Panda (2011). "Contraceptive Vaccines Based on the Zona Pellucida Glycoproteins for Dogs and Other Wildlife Population Management". Am J Reprod Immunol. 66 (1): 51–62. doi:10.1111/j.1600-0897.2011.01004.x. PMID 21501280.
{{cite journal}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link) - Nachiket Shembekar, Vamsee V. Aditya Mallajosyula, Arpita Mishra, Leena Yeolekar, Rajeev Dhere, Subhash Kapre, Raghavan Varadarajan, Satish Kumar Gupta (2013). "Isolation of a High Affinity Neutralizing Monoclonal Antibody against 2009 Pandemic H1N1 Virus That Binds at the 'Sa' Antigenic Site". PLOS One. 8 (1): e55516. doi:10.1371/journal.pone.0055516. PMC 3561186. PMID 23383214.
{{cite journal}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link) - Nutan, Manoj Modi, Tanvi Goel, Tiyasa Das, Shweta Malik, Samiksha Suri, Ajay Kumar Singh Rawat, Sharad Kumar Srivastava, Rakesh Tuli, Swadesh Malhotra, Satish Kumar Gupta (2013). "Ellagic acid & gallic acid from Lagerstroemia speciosa L. inhibit HIV-1 infection through inhibition of HIV-1 protease & reverse transcriptase activity". Indian J Med Res. 137 (3): 540–548. PMC 3705663. PMID 23640562.
{{cite journal}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)
അവലംബം[തിരുത്തുക]
- ↑ "National Institute of Immunology: JRF/SRF/RA positions". Dol Pages. 2017.
- ↑ "Brief Profile of the Awardee". Shanti Swarup Bhatnagar Prize. 2017.
- ↑ 3.0 3.1 "Fellow profile". Indian Academy of Sciences. 2017.
- ↑ 4.0 4.1 "NASI fellows". National Academy of Sciences, India. 2017. മൂലതാളിൽ നിന്നും 2014-10-21-ന് ആർക്കൈവ് ചെയ്തത്. ശേഖരിച്ചത് 2021-05-13.
- ↑ 5.0 5.1 5.2 5.3 "Indian fellow - S K Gupta". Indian National Science Academy. 2017. മൂലതാളിൽ നിന്നും 2020-08-11-ന് ആർക്കൈവ് ചെയ്തത്. ശേഖരിച്ചത് 2021-05-13.
- ↑ 6.0 6.1 "J. C. Bose Fellow" (PDF). Department of Biotechnology. 2017. മൂലതാളിൽ (PDF) നിന്നും 2016-08-22-ന് ആർക്കൈവ് ചെയ്തത്. ശേഖരിച്ചത് 2021-05-13.
- ↑ 7.0 7.1 "NAMS Fellows" (PDF). National Academy of Medical Sciences. 2017.
- ↑ "View Bhatnagar Awardees". Shanti Swarup Bhatnagar Prize. 2016. ശേഖരിച്ചത് 12 November 2016.
- ↑ "History". National Institute of Immunology. 2017. മൂലതാളിൽ നിന്നും 2017-07-07-ന് ആർക്കൈവ് ചെയ്തത്. ശേഖരിച്ചത് 2021-05-13.
- ↑ 10.0 10.1 10.2 "Faculty profile". National Institute of Immunology. 2017. മൂലതാളിൽ നിന്നും 2021-05-14-ന് ആർക്കൈവ് ചെയ്തത്. ശേഖരിച്ചത് 2021-05-13.
- ↑ "Gamete Antigen Laboratory". Indian Journal of Medical Research. 2017. മൂലതാളിൽ നിന്നും 2017-12-17-ന് ആർക്കൈവ് ചെയ്തത്. ശേഖരിച്ചത് 2021-05-13.
- ↑ "Cytokines and growth factors mediated migration and invasion of trophoblastic cells under normal & hypoxic conditions: Deciphering the relevance of cell signaling and miRNA's" (PDF). National Institute of Immunology. 2017. മൂലതാളിൽ (PDF) നിന്നും 2021-05-13-ന് ആർക്കൈവ് ചെയ്തത്. ശേഖരിച്ചത് 2021-05-13.
- ↑ "Microbicide for Prevention of HIV Transmission and Other Sexually Transmitted Infection: In vitro Efficacy and Pre-Clinical Safety Evaluation" (PDF). National Institute of Immunology. 2017. മൂലതാളിൽ (PDF) നിന്നും 2021-05-13-ന് ആർക്കൈവ് ചെയ്തത്. ശേഖരിച്ചത് 2021-05-13.
- ↑ "Handbook of Shanti Swarup Bhatnagar Prize Winners" (PDF). Council of Scientific and Industrial Research. 1999. പുറം. 71. മൂലതാളിൽ (PDF) നിന്നും 2016-03-04-ന് ആർക്കൈവ് ചെയ്തത്. ശേഖരിച്ചത് 2021-05-13.
- ↑ "Browse by Fellow". Indian Academy of Sciences. 2017.
- ↑ Udo R. Markert (1 January 2005). Immunology of Gametes and Embryo Implantation. Karger Medical and Scientific Publishers. പുറങ്ങൾ. 108–. ISBN 978-3-8055-7951-3.
- ↑ D. B. Crighton (20 May 2014). Immunological Aspects of Reproduction in Mammals. Elsevier Science. പുറങ്ങൾ. 75–. ISBN 978-1-4831-6295-9.
- ↑ Ernst-Rainer Weissenbacher; Monika Wirth; Ioannis Mylonas, William J. Ledger, Steven S. Witkin (3 December 2013). Immunology of the Female Genital Tract. Springer Science & Business Media. പുറങ്ങൾ. 248–. ISBN 978-3-642-14906-1.
{{cite book}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link) - ↑ Satish Kumar Gupta (6 December 2012). Reproductive Immunology. Springer Science & Business Media. ISBN 978-94-011-4197-0.
- ↑ Satish Kumar Gupta; Gursaran P. Talwar (1991). Immunology: Perspectives in Reproduction and Infection : a Festschrift Volume in Honour of Professor G.P. Talwar. Oxford & IBH Publishing Company. ISBN 978-81-204-0659-9.
- ↑ "Scientific Advisory Committee" (PDF). Indian Council of Medical Research. 2005. മൂലതാളിൽ (PDF) നിന്നും 10 April 2009-ന് ആർക്കൈവ് ചെയ്തത്. ശേഖരിച്ചത് 17 March 2017.
- ↑ "Expert Group on Reproductive Health and Biology" (PDF). Department of Biotechnology. 2013. മൂലതാളിൽ (PDF) നിന്നും 2016-08-22-ന് ആർക്കൈവ് ചെയ്തത്. ശേഖരിച്ചത് 2021-05-13.
- ↑ "IF Trustee". Immunology Foundation. 2017. മൂലതാളിൽ നിന്നും 2020-02-05-ന് ആർക്കൈവ് ചെയ്തത്. ശേഖരിച്ചത് 2021-05-13.
- ↑ "IIS Member". Indian Immunology Society. 2017. മൂലതാളിൽ നിന്നും 2017-03-03-ന് ആർക്കൈവ് ചെയ്തത്. ശേഖരിച്ചത് 2021-05-13.
- ↑ D. P. Burma; Maharani Chakravorty (2011). From Physiology and Chemistry to Biochemistry. Pearson Education India. പുറങ്ങൾ. 473–. ISBN 978-81-317-3220-5.
- ↑ "Convenor – VII International Congress of Reproductive Immunology". VII International Congress of Reproductive Immunology. 2017. മൂലതാളിൽ നിന്നും 2017-03-18-ന് ആർക്കൈവ് ചെയ്തത്. ശേഖരിച്ചത് 2021-05-13.
- ↑ "IJEB Editorial Board". National Institute of Science Communication and Information Resources. 2017.
- ↑ "IJMR Editorial Board". Indian Council of Medical Research. 2017. മൂലതാളിൽ നിന്നും 2019-05-11-ന് ആർക്കൈവ് ചെയ്തത്. ശേഖരിച്ചത് 2021-05-13.
- ↑ "INSA Young Scientists Medal". Indian National Science Academy. 2017. മൂലതാളിൽ നിന്നും 2021-05-11-ന് ആർക്കൈവ് ചെയ്തത്. ശേഖരിച്ചത് 2021-05-13.
- ↑ "VASVIK Award". Vasvik. 2017. മൂലതാളിൽ നിന്നും 2021-06-14-ന് ആർക്കൈവ് ചെയ്തത്. ശേഖരിച്ചത് 2021-05-13.
- ↑ "Medical Sciences". Council of Scientific and Industrial Research. 2017. മൂലതാളിൽ നിന്നും 24 February 2013-ന് ആർക്കൈവ് ചെയ്തത്.
- ↑ "State wise fellows list" (PDF). National Academy of Medical Sciences. 2017.
- ↑ "INSA Year Book 2016" (PDF). Indian National Science Academy. 2017. മൂലതാളിൽ (PDF) നിന്നും 2016-11-04-ന് ആർക്കൈവ് ചെയ്തത്. ശേഖരിച്ചത് 2021-05-13.
- ↑ "Nitya Anand Endowment Lecture". Indian National Science Academy. 2017. മൂലതാളിൽ നിന്നും 2016-09-16-ന് ആർക്കൈവ് ചെയ്തത്. ശേഖരിച്ചത് 2021-05-13.
പുറത്തേക്കുള്ള കണ്ണികാൾ[തിരുത്തുക]
- "Gupta SK [Author]". PubMed listing of articles. US National Library of Medicine. 2017.
- Gupta, Satish Kumar (Ed.) (2017). Reproductive Immunology. Book details. Springer. ISBN 9780792359234.