ലവാഷ്

വിക്കിപീഡിയ, ഒരു സ്വതന്ത്ര വിജ്ഞാനകോശം.
ലവാഷ്
വിഭവത്തിന്റെ വിവരണം
തരംറോട്ടി
Serving temperatureചൂടോടെയും തണുത്തും
Lavash, the preparation, meaning and appearance of traditional bread as an expression of culture in Armenia
Lavash making in Armenia
Country[[അർമേനിയ]]
Domainsഭക്ഷ്യം
Reference985
RegionEurope and North America
Inscription history
Inscription2014 (9th session)
ലവാഷ്

ദക്ഷിണ കോക്കസസ്സ , പശ്ചിമേഷ്യ കാസ്പിയൻ കടലിനു ചുറ്റുമുള്ള പ്രദേശങ്ങൾ [1] [2] [3] എന്നിവിടങ്ങളിൽ പൊതുവായുള്ള, പരമ്പരാഗതമായി ഒരു തന്ദൂരിലും (തൊനിര്) അല്ലെങ്കിൽ ഒരു ചട്ടിയിലോ ചുട്ടെടുക്കുന്ന,സാധാരണയായി പുളിച്ച, , ഒരുതരം നേർത്ത റൊട്ടി ആണ് ലവാഷ്. [4] അർമേനിയ, അസർബൈജാൻ, ഇറാൻ, തുർക്കി എന്നിവിടങ്ങളിൽ ഏറ്റവും വ്യാപകമായ റൊട്ടിയാണ് ലാവാഷ്. [5] പരമ്പരാഗത പാചകക്കുറിപ്പിൽ തന്ദൂരിയാണെങ്കിലും ആധുനിക അടുക്കളകളിലും ഗ്രഡിൽ, ചീനച്ചട്ടി, വറചട്ടി എന്നിവ ഉപയോഗിച്ച് ഇത് ഇണങ്ങിയിട്ടുണ്ട്. [6]

2014-ൽ "ലാവാഷ്, അർമേനിയയിലെ സംസ്കാരത്തിന്റെ ആവിഷ്കാരമായി പരമ്പരാഗത റൊട്ടി തയ്യാറാക്കൽ, അർത്ഥം, രൂപം" എന്നിവ യുനെസ്കോ പ്രതിനിധി പട്ടികയിൽ ഉൾപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട് . [7] . 2016 ൽ അസർബൈജാൻ, ഇറാൻ, കസാക്കിസ്ഥാൻ, കിർഗിസ്ഥാൻ, തുർക്കി എന്നീ കമ്മ്യൂണിറ്റികളിൽ ഫ്ലാറ്റ് ബ്രെഡ് (ലാവാഷ്, കതിർമ, ജുപ്ക അല്ലെങ്കിൽ യുഫ്ക) നിർമ്മിക്കുകയും പങ്കിടുകയും ചെയ്യുന്നു[8]. ലവാഷ് യുഫ്കയ്ക്ക് സമാനമാണ്, ടർക്കിഷ് പാചകരീതിയിൽ ലാവാഷ് (ലാവസ്) ഒരു യീസ്റ്റ്ചേർത്ത് പുളിപ്പിച്ചതാണ്. എന്നാൽ യുഫ്ക സാധാരണ പുളിപ്പില്ലാത്തതാണ്. [9]

വിവാദപരമായ ഉത്ഭവം[തിരുത്തുക]

അമേരിക്കൻ ഹെറിറ്റേജ് ഡിക്ഷണറി ഓഫ് ഇംഗ്ലീഷ് ലാംഗ്വേജ് അനുസരിച്ച് ലാവാഷ്"അർമേനിയൻ വംശജരുടെ നേർത്ത പുളിപ്പില്ലാത്ത പരന്ന റൊട്ടി " ആണ്[10]. 2014-ൽ ലാവാഷിനെ 'അർമേനിയൻ സംസ്കാരത്തിന്റെ ആവിഷ്കാരം' എന്നാണ് മനുഷ്യന്റെ പാരമ്പര്യ സാംസ്കാരിക പൈതൃകം വിശേഷിപ്പിച്ചത്. ഈ തീരുമാനം, ഈ, ഭക്ഷണം "അർമേനിയൻ" അല്ല, "പ്രാദേശികമാണ്" എന്ന വാദത്തെച്ചൊല്ലി അസർബൈജാൻ, ഇറാൻ, കിർഗിസ്ഥാൻ, കസാക്കിസ്ഥാൻ എന്നിവിടങ്ങളിൽ പ്രതിഷേധത്തിന് കാരണമായി..

ലാവാഷിന്റെ ഉത്ഭവം പലപ്പോഴും അർമേനിയയാണ്, [11] [12] [13] [14] എന്നാൽ ചില പണ്ഡിതന്മാർ പറയുന്നത് ലാവാഷ് ഇറാനിൽ നിന്നായിരിക്കാം. [15] [16] [17] പേർഷ്യൻ നാൻ-ഇ ലാവാഷ്, അറബ് ഖോബിസ് സാജ്, ലെബനീസ് മാർക്കോക്ക്, ടർക്കിഷ് ലാവാ എന്നിവ ഉപയോഗിച്ച് ഭക്ഷ്യ ചരിത്രകാരനായ ഗിൽ മാർക്ക്സ് അതിന്റെ ഉത്ഭവത്തെ മിഡിൽ ഈസ്റ്റ് എന്ന് തിരിച്ചറിയുന്നു. [2]

ചരിത്രം[തിരുത്തുക]

ടെറാക്കോട്ട ഗ്രിഡിലുകളിൽ നേർത്ത ഫ്ലാറ്റ് ബ്രെഡുകൾ പാചകം ചെയ്യുന്നതിന്റെ ആദ്യകാല കണ്ടുപിടുത്തങ്ങളിലേക്ക് ലാവാഷിന്റെ ചരിത്രം അടയാളപ്പെടുത്തുന്നു. ആദ്യകാല റൊട്ടി രൂപങ്ങൾ ചൂടായ പാറകളിലോ എംബറുകളിലോ കേക്കുകളായി പാകം ചെയ്തിരുന്നു, പക്ഷേ ഗ്രിൽഡുകൾ ഉപയോഗിക്കാൻ തുടങ്ങിയപ്പോൾ ബ്രെഡുകൾ ബൈബിളിൽ വിവരിച്ചിരിക്കുന്ന ബ്രെഡ് റാക്കിക്ക് പോലെ കത്തിക്കാതെ പൂർണ്ണമായും പാചകം ചെയ്യാൻ കനംകുറഞ്ഞതാക്കേണ്ടതുണ്ട്. ആദ്യകാല ഓവനുകളുടെ പുതുമയോടെ, കട്ടിയുള്ള അപ്പം സാധ്യമായി. [2]

പദോൽപ്പത്തി[തിരുത്തുക]

വളരെ നേർത്ത' എന്ന അർഥത്തിലുള്ള ', լավազ ലവജ് ' എന്ന അർമേനിയൻ പദത്തിൽ നിന്നാവാം ഇതുണ്ടായത്. ഈ റൊട്ടി പ്രത്യേകമായി പരന്നതും നേർത്തതുമായതിനാൽ ഈ അർത്ഥത്തിൽ ഇത് സങ്കൽപ്പിക്കാവുന്നതാണെന്ന് അഭിപ്രായപ്പെടുന്നു. [18]

ലാവാഷിനായുള്ള അർമേനിയൻ, ടർക്കിഷ്, കുർദിഷ് പദങ്ങളെ സെവൻ നിനാൻ ആത്യന്തികമായി അരാമിക് לושׁ ( lwš ) റൂട്ടുമായി ബന്ധിപ്പിക്കുന്നു. [19]

തയ്യാറാക്കൽ[തിരുത്തുക]

അർമേനിയയിൽ യെറിവാനിലെ ഒരു ഹോട്ടലിൽ ലവാഷ് ഉണ്ടാക്കുന്ന സ്ത്രീകൾ

മാവ്, വെള്ളം, യീസ്റ്റ്, പഞ്ചസാര, ഉപ്പ് എന്നിവ ഉപയോഗിച്ചാണ് ലാവാഷ് നിർമ്മിക്കുന്നത്. പഞ്ചസാരയും യീസ്റ്റും ഒഴിവാക്കി പുളിപ്പില്ലാത്ത പതിപ്പിൽ ഇത് ഉണ്ടാക്കാം. [20] ചുട്ട എള്ള് കൂടാതെ / അല്ലെങ്കിൽ പോപ്പി വിത്തുകൾ ചിലപ്പോൾ ബേക്കിംഗിന് മുമ്പ് തളിക്കും. പരമ്പരാഗതമായി കുഴെച്ചതുമുതൽ പരന്നതും കളിമൺ അടുപ്പിലെ ചൂടുള്ള മതിലുകൾക്ക് നേരെ അടിക്കുന്നതുമാണ്, എന്നാൽ ആധുനിക പാചകക്കുറിപ്പുകളിൽ ഒരു വോക്കിലോ തവയിലോ പാചകം ചെയ്യുന്നതിന് അനുയോജ്യമാകും.

ഉപയോഗം[തിരുത്തുക]

പുതിയതായിരിക്കുമ്പോൾ വളരെ വഴക്കമുള്ളതാണെങ്കിലും, ലാവാഷ് വേഗത്തിൽ വരണ്ടുപോകുകയും പൊട്ടുകയും കഠിനമാവുകയും ചെയ്യും. റാപ് സാൻഡ്‌വിച്ചുകൾ നിർമ്മിക്കുമ്പോൾ സോഫ്റ്റ് ഫോം ഉപയോഗിക്കാൻ എളുപ്പമാണ്.

അർമേനിയൻ ഗ്രാമങ്ങളിൽ, ഉണങ്ങിയ ലാവാഷ് പിന്നീട് ഉപയോഗിക്കുന്നതിനായി പാളികളിൽ ഉയർന്ന അളവിൽ അടുക്കി വച്ച് സൂക്ഷിക്കുന്നു. , റൊട്ടി വീണ്ടും ജലാംശം നൽകേണ്ട സമയം വരുമ്പോൾ, അത് വെള്ളത്തിൽ തളിച്ച് വീണ്ടും മൃദുവാക്കുന്നു. ഉണങ്ങിയ റൊട്ടി ഖാഷായി വിഭജിച്ചിരിക്കുന്നു, അതേസമയം അർമേനിയൻ സ്പെഷ്യാലിറ്റി വിഭവമായ ഖൊറോവാറ്റുകൾ പൊതിയുന്നതിനും ഔഷധസസ്യങ്ങളും ചീസും ഉപയോഗിച്ച് മറ്റ് പൊതിയുന്നതിനും പുതിയ ലാവാഷ് ഉപയോഗിക്കുന്നു.

ഇറാനിലും തുർക്കിയും ചില മിഡിൽ ഈസ്റ്റേൺ രാജ്യങ്ങളിലും ലാവാഷ് കബാബുകളുപയോഗിച്ച് തന്തൂണി പോലുള്ള സാൻഡ് വിച്ചുകൾ പൊതിയാനായി നിർമ്മിക്കുന്നു. ഉണങ്ങിയ രൂപത്തിൽ, വെള്ളം, വെണ്ണ, ചീസ് എന്നിവ ഉപയോഗിച്ച് പുനർനിർമ്മാണം നടത്തിയ ശേഷം പെട്ടെന്ന് ഭക്ഷണം ഉണ്ടാക്കാൻ ഇറാനിൽ ലാവാഷ് ഉപയോഗിക്കുന്നു.

ടർക്കിഷ് പാചകരീതിയിൽ ലാവാ മധുര പലഹാരങ്ങൾക്കും ഉപയോഗിക്കാം, കൂടാതെ പരമ്പരാഗത തുർക്കിഷ് മധുരപലഹാരങ്ങളായ കെയ്‌സെഫെ, ഹസ്യൂഡ്, പെസ്റ്റിൽ കാവുർമാസ് (ബ്രെയിസ്ഡ് ഫ്രൂട്ട് ലെതർ), ആഗുസ്, ഹെൽവ എന്നിവയ്‌ക്കൊപ്പം വിളമ്പാം. [21]

ആധുനിക പാചകത്തിൽ ലാവാഷ് പിസ്സ ആയി ഉപയോഗിക്കാം.

പാരമ്പര്യങ്ങളും ആചാരങ്ങളും[തിരുത്തുക]

ഒരു വിവാഹത്തിനുശേഷം അസർബൈജാനിലെ സാബിരാബാദ് ജില്ലയിൽ, മണവാട്ടി പുതിയ വീട്ടിലേക്ക് വരുമ്പോൾ, അമ്മായിയമ്മ തോളിൽ ലാവാഷ് ഇട്ടു പറയുന്നു: "നിങ്ങൾ സമ്പത്തിന്റെ വീട്ടിൽ വരട്ടെ, നിങ്ങളുടെ കാൽ ഭാഗ്യമാകട്ടെ". [22] നോവ്ഖാനി സെറ്റിൽമെന്റിൽ, ഒരു ശവസംസ്കാരത്തിനുശേഷം, ആളുകൾ ക്യുൽ‌ച്യ തയ്യാറാക്കുന്നത് പതിവാണ്, അതിൽ ചിലപ്പോൾ ലാവാഷിൽ പൊതിഞ്ഞ ഹൽ‌വ അടങ്ങിയിരിക്കുന്നു. [23]

അർമേനിയൻ അപ്പസ്തോലിക സഭയുടെ യൂക്കറിസ്റ്റ് പാരമ്പര്യങ്ങളിൽ ഉണങ്ങിയ ലാവാഷ് ദീർഘകാല സംഭരണത്തിനായി ഉപയോഗിക്കാം (ഏകദേശം ഒരു വർഷം) പുളിപ്പിച്ച റൊട്ടിക്ക് പകരം ഇത് ഉപയോഗിക്കുന്നു  . 

കലയിൽ[തിരുത്തുക]

അർമേനിയൻ ചിത്രകാരന്മാരെ പ്രചോദിപ്പിച്ച ഒരു പൊതു തീം ആണ് വുമൺ ബേക്കിംഗ് ലാവാഷ്. സോവിയറ്റ് കാലഘട്ടത്തിലെ പ്രശസ്ത ചിത്രകാരനായ മിനാസ് മിനാസിയന്റെ അത്തരമൊരു ചിത്രം യെരേവനിലെ നാഷണൽ മ്യൂസിയം ഓഫ് ആർട്ടിൽ പ്രദർശിപ്പിച്ചിരിക്കുന്നു. അർമേനിയൻ അമേരിക്കൻ ആർട്ടിസ്റ്റ് മാനുവൽ ടൊലെജിയൻ വരച്ച അർമേനിയൻ ലേഡീസ് ബേക്കിംഗ് ലവാഷ് പെയിന്റിംഗിന്റെ ഒരു പ്രിന്റ് അമേരിക്കൻ പ്രസിഡന്റ് ജെറാൾഡ് ഫോർഡ് വൈറ്റ് ഹൗസ് ബൈസെന്റേനിയൽ ശേഖരത്തിൽ തൂക്കിയിടാൻ തിരഞ്ഞെടുത്തു. യെരേവൻ നഗരത്തിലെ വാരാന്ത്യ ഓപ്പൺ എയർ ആർട്സ് ആൻഡ് ക്രാഫ്റ്റ്സ് മാർക്കറ്റ് ലാവാഷുമായി ബന്ധപ്പെട്ട നിരവധി പെയിന്റിംഗുകളും കരകൗശലവസ്തുക്കളും കാണപ്പെടുന്നു, സന്തോഷവതികളായ സ്ത്രീകളുടെ അവതരണങ്ങളിൽ ലാവാഷ് ഒരു സാധാരണ കാഴ്ചയായി മാറുന്നു.

അവലംബം[തിരുത്തുക]

 

  1. ↑ Alan Davidson (1999). The Oxford Companion to Food. Oxford University Press. p. 456. ISBN 978-0192806819. Lavash a thin crisp bread usually made with wheat flour made in a variety of shapes all over the regions of the South Caucasus, Iran (where it is often so thin as to be like tissue and can be almost seen through), and Afghanistan. It is leavened and baked in a tandoor. Lavash is served with kebabs and is used to scoop up food or wrap round food before being eaten. Its origins are ancient and it is also known as lavaş depending on the region. As in the other countries of this region large batches of this bread are made and stored for long periods. In Turkey they are stored on a board suspended by all four corners from the ceiling. The bread becomes dry and is restored by sprinkling with water and reheated as and when needed. Yufka is also a name for filo pastry.
  2. ↑ 2.0 2.1 2.2 Gil Marks (2010). Encyclopedia of Jewish Food. John Wiley and Sons. p. 355.
  3. ↑ Morgan, Diane (2010). Skinny Dips. Chronicle Books. p. 14. ISBN 978-1452100241. Lavash, lavosh, or lahvosh is a gigantic, paper-thin, blistery, tortilla-like flatbread common throughout Armenia, Turkey, and Iran.
  4. ↑ Kipfer, Barbara Ann (2012-04-11). The Culinarian: A Kitchen Desk Reference. Houghton Mifflin Harcourt (published 2012). p. 334. ISBN 9780544186033. Retrieved 2015-06-01. LAVASH, LAVOSH, LAHVOSH, LAWAASH, or LAWASHA, also called ARMENIAN CRACKER BREAD, CRACKER BREAD, or PARAKI, is a round, thin Middle Eastern bread that is soft like a tortilla or hard like a cracker.
  5. ↑ "Tastes of Memory: How to Bake an Authentic Armenian Lavash". Smithsonian.
  6. ↑ https://www.saveur.com/story/recipes/lavash/
  7. ↑ "Lavash, the preparation, meaning and appearance of traditional bread as an expression of culture in Armenia, Inscribed in 2014 (9.COM) on the Representative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity. Country(ies): Armenia". unesco.org. Retrieved 16 March 2016.
  8. ↑ "Flatbread making and sharing culture: Lavash, Katyrma, Jupka, Yufka". unesco.org. Retrieved 1 December 2016.
  9. ↑ İnce Ekmek Yapma ve Paylaşma Kültürü: Lavaş, Katırma, Jupka, Yufka
  10. ↑ "Lavash". The American Heritage Dictionary.
  11. ↑ Sergio O. Serna-Saldivar (2012). Cereal Grains: Laboratory Reference and Procedures Manual. CRC Press. p. 217. ISBN 9781439855652. Lavash is another popular flat cracker bread with ancient roots in Armenia.
  12. ↑ Albala, Ken (ed.). Food Cultures of the World Encyclopedia, Volume 1. Santa Barbara, Calif.: Greenwood. p. 5. ISBN 9780313376269. ...on lavash, a traditional flatbread of Armenia similar to tortilla...
  13. ↑ Goldstein, Darra (1999). A Taste of Russia: A Cookbook of Russian Hospitality (2nd ed.). Montpelier, VT: Russian Life Books. p. 185. ISBN 9781880100424. Armenian Flat Bread Lavash: Lavash has been baked for centuries in Armenia.
  14. ↑ Khanam, R. (2005). Encycl. Ethnography Of Middle-East And Central Asia (3 Vols. Set) (1st ed.). New Delhi: Global Vision. p. 55. ISBN 9788182200623. The t'onir is a round hole dug in the ground, which can be used for baking Armenian flat bread (lavash) and for heating the home in winter.
  15. ↑ Karizaki, Vahid Mohammadpour (2017-03-01). "Ethnic and traditional Iranian breads: different types, and historical and cultural aspects". Journal of Ethnic Foods. 4 (1): 8–14. doi:10.1016/j.jef.2017.01.002. ISSN 2352-6181. The origin of lavash is most probably from Iran, according to the state of the encyclopedia of Jewish food.
  16. ↑ Marks, Gil (2010). Encyclopedia of Jewish Food. Houghton Mifflin Harcourt. p. 355. ISBN 978-0470391303.
  17. ↑ Reinhart, Peter (2011). The Bread Baker's Apprentice: Mastering the Art of Extraordinary Bread. Potter/TenSpeed/Harmony. p. 178. ISBN 978-1607741299. Lavash, though usually called Armenian flatbread, also has Iranian roots (...)
  18. ↑ Martirosyan, Hrach (2011). Etymological dictionary of the Armenian inherited lexicon. Brill. p. 305. ISBN 9789004173378.
  19. ↑ "lavaş". Nişanyan Sözlük. Retrieved 2020-05-24.
  20. ↑ https://www.hurriyet.com.tr/lezizz/mayasiz-lavas-ekmek-tarifi-41496160
  21. ↑ Her Yönü ile Ani. TTOK. 2019.
  22. ↑ Кулиева Н. М. Современная сельская семья и семейный быт в Азербайджане / Под ред. доктора исторических наук Т. Г. Мусаевой. — Б.: «Элм», 2011. — С. 97.
  23. ↑ Кулиева Н. М. Современная сельская семья и семейный быт в Азербайджане / Под ред. доктора исторических наук Т. Г. Мусаевой. — Б.: «Элм», 2011. — С. 122.

ബാഹ്യ ലിങ്കുകൾ[തിരുത്തുക]

"https://ml.wikipedia.org/w/index.php?title=ലവാഷ്&oldid=3778136" എന്ന താളിൽനിന്ന് ശേഖരിച്ചത്