രുദകി
രുദകി | |
|---|---|
.jpg) | |
| കവികളുടെ ആദം | |
| ജനനം | 859 രുദക്, സമനിദ് സാമ്രാജ്യം (ഇന്നത്തെ താജിക്കിസ്ഥാൻ) |
| മരണം | 941 (aged 83) രുദക്, സമനിദ് സാമ്രാജ്യം |
| പ്രധാന തീർത്ഥാടനകേന്ദ്രം | രുദകി ശവകുടീരം, പഞ്ചകെന്റ്, താജിക്കിസ്ഥാൻ |
പാരമ്പര്യം | ഗസൽ, ക്വാസിഡ, റുബൈസ് |
| പ്രധാനകൃതികൾ | "Lament in Old Age", "Mother of Wine", Kalila va Dimna |
രുദകി (رودکی) എന്നും "കവികളുടെ ആദം" (آدم الشعرا) എന്നും അറിയപ്പെടുന്ന Abū 'Abd Allāh Ja'far ibn Muḥammad al-Rūdhakī (Persian: ابو عبدالله جعفر بن محمد رودکی; born c. 859, Rudaki, Khorasan—died 940/941), ഒരു പേർഷ്യൻ കവിയായിരുന്നു. [1][2] ആധുനിക പേർഷ്യൻ ഭാഷയിലെ ആദ്യത്തെ മികച്ച സാഹിത്യ പ്രതിഭയായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു.
ആധുനിക പേർഷ്യൻ അക്ഷരമാലയിൽ കവിതകൾ രചിച്ച റുഡാക്കി ക്ലാസിക്കൽ പേർഷ്യൻ സാഹിത്യത്തിന്റെ സ്ഥാപകനായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. അദ്ദേഹത്തിന്റെ കവിതകളിൽ ക്വാട്രെയിൻ ഉൾപ്പെടെ പേർഷ്യൻ കവിതയിലെ ഏറ്റവും പുരാതനമായ പല ഇനങ്ങളും അടങ്ങിയിരിക്കുന്നു. [3]എന്നിരുന്നാലും, അദ്ദേഹത്തിന്റെ വിപുലമായ കവിതയുടെ ഒരു ചെറിയ ശതമാനം മാത്രമേ അവശേഷിക്കുന്നുള്ളൂ. ഒൻപതാം നൂറ്റാണ്ടിലെ രാജദർബാറിലെ സംഗീതജ്ഞൻ, കവി, വാചാലൻ/ അനുവാചകൻ, കോപ്പിസ്റ്റ് തുടങ്ങിയ വ്യത്യസ്ത വേഷങ്ങൾ സംയോജിപ്പിച്ച ആദ്യത്തെ വ്യക്തിയാണ് രുദകി. [4]
ജീവചരിത്രം[തിരുത്തുക]
ആദ്യകാലങ്ങളിൽ[തിരുത്തുക]
രുദകി 859-ൽ രുദകിൽ (ഖുറാസാൻ) [5]എന്ന ഗ്രാമത്തിലാണ് ജനിച്ചത്.
സമനിഡ് സാമ്രാജ്യത്തിൽ സ്ഥിതിചെയ്യുന്ന ഒരു ഗ്രാമമായ രുദക് ഇപ്പോൾ പഞ്ജകന്റ്, ഇന്നത്തെ താജിക്കിസ്ഥാനിൽ സ്ഥിതിചെയ്യുന്നു. അദ്ദേഹത്തിന്റെ ജീവചരിത്രകാരന്മാരിൽ ഭൂരിഭാഗവും അദ്ദേഹം പൂർണ്ണമായും അന്ധനാണെന്ന് വാദിക്കുന്നുണ്ടെങ്കിലും, ആദ്യകാല ചില ജീവചരിത്രകാരന്മാർ ഇതിനെക്കുറിച്ച് മൗനം പാലിക്കുന്നു. അല്ലെങ്കിൽ അന്ധനായി ജനിച്ചതായി അദ്ദേഹത്തെ പരാമർശിക്കുന്നില്ല. അദ്ദേഹത്തിന്റെ കൃത്യമായ അറിവും നിറങ്ങളെക്കുറിച്ചുള്ള വിവരണവും അദ്ദേഹത്തിന്റെ കവിതയിൽ വ്യക്തമാകുന്നതുപോലെ, ഈ വാദത്തെ വളരെ സംശയാസ്പദമാക്കുന്നു.
സമനിദ് ദർബാറിൽ[തിരുത്തുക]
ജീവിതത്തിന്റെ തുടക്കത്തിൽ, അദ്ദേഹത്തിന്റെ നേട്ടങ്ങളുടെ പ്രശസ്തി ഖൊറാസന്റെയും ട്രാൻസോക്സിയാനയുടെയും ഭരണാധികാരിയായ സമനിദ് രാജാവ് നാസർ രണ്ടാമൻ ഇബ്നു അഹ്മദിന്റെ ചെവിയിൽ എത്തി. കവിയെ തന്റെ ദർബാറിലേക്ക് ക്ഷണിച്ചു. രുദകി അദ്ദേഹത്തിന്റെ ദൈനംദിന കൂട്ടുകാരനായി. കാലക്രമേണ, രുദകി വലിയ സ്വത്ത് സമ്പാദിക്കുകയും വളരെയധികം ബഹുമാനിക്കപ്പെടുകയും ചെയ്തു. "പേർഷ്യൻ സാഹിത്യത്തിന്റെ പിതാവ്", അല്ലെങ്കിൽ ആദം അല്ലെങ്കിൽ കവികളുടെ സുൽത്താൻ എന്നീ പദവികൾ അദ്ദേഹത്തിന് അർഹതയുണ്ടെന്ന് ചിലർ കരുതുന്നു. കാരണം അദ്ദേഹത്തിന് മുൻഗാമികളുണ്ടായിരുന്നുവെങ്കിലും, ഇതിഹാസ, ഗാനരചന, ഉപദേശപരമായ കവിതകൾ എന്നിവയുടെ സവിശേഷമായ മുദ്ര പതിപ്പിച്ച ആദ്യത്തെയാളാണ് അദ്ദേഹം. അതിന്റെ വ്യക്തിഗത സ്വഭാവം. എല്ലാ പേർഷ്യൻ എഴുത്തുകാരും ഇന്നും ഉപയോഗിക്കുന്ന അക്ഷരമാലാക്രമത്തിൽ കവിയുടെ ഗാനരചനകളുടെ പൂർണ്ണമായ ശേഖരത്തിന്റെ സാധാരണ രൂപമായ ദിവാനിന്റെ സ്ഥാപകനായിരുന്നു അദ്ദേഹം എന്നും പറയപ്പെടുന്നു. ചാങ്ങിൽ (കിന്നരം) വളരെ സമർത്ഥനായ ഗായകനും വായനക്കാരനുമായിരുന്നു.[6]
പിന്നീടുള്ള കരിയർ[തിരുത്തുക]
ബുഖാറയിലെ സമനിഡ് ഭരണാധികാരി നാസർ രണ്ടാമന്റെ (914–943) ദർബാർ കവിയായിരുന്നു അദ്ദേഹം. എങ്കിലും എ.ഡി. 937-മുതൽ അദ്ദേഹത്തിന് സമയം അനുകൂലമായിരുന്നില്ല. അവസാന വർഷങ്ങളിൽ അദ്ദേഹത്തിന്റെ ജീവിതം ദാരിദ്ര്യത്തിലായിരുന്നു. അതേസമയം അദ്ദേഹത്തിന്റെ കാവ്യാത്മകശൈലിയും ഹൃദയസ്പർശിയായ വിഷാദം നിറഞ്ഞതായിരുന്നു. [5] എ.ഡി. 940/941-ൽ അദ്ദേഹം മരിച്ചു. ഏകദേശം 100,000 ദമ്പതികൾ അവശേഷിക്കുന്നു, അതിൽ ആയിരത്തിൽ താഴെ പേർ മാത്രമേ അവശേഷിക്കുന്നുള്ളൂ.[5]
പൈതൃകം[തിരുത്തുക]
രുദകിയെക്കുറിച്ച് വിവരിക്കുമ്പോൾ "അദ്ദേഹം ഒരു കവിയായിരുന്നു അദ്ദേഹത്തിന്റെ കവിതകൾ ലോകം കേട്ടു". പ്രശസ്ത ചരിത്രകാരനായ അബുൽ-ഫദ്‌ൽ അൽ ബലാമി പറയുന്നു "രുദകിയെപ്പോലെ ആരും അറബിലോ അജാമിലോ [പേർഷ്യക്കാരിൽ] ഇല്ല". [7] "ഞാൻ അദ്ദേഹത്തിന്റെ കവിതകൾ കണക്കാക്കി, അത് ഒരു ദശലക്ഷവും മുന്നൂറുമായിരുന്നു" എന്ന് റാഷിദി സമർകണ്ടി പറയുന്നു.[7]
പ്രശംസകൾ[തിരുത്തുക]
അദ്ദേഹത്തിന്റെ ജന്മദിനത്തിന്റെ 1100-ാം വാർഷികത്തിന് ഇറാനിയൻ സർക്കാർ അദ്ദേഹത്തിന്റെ ചിത്രമുള്ള നിരവധി സ്റ്റാമ്പുകൾ പ്രസിദ്ധീകരിച്ചു. അദ്ദേഹത്തിന്റെ 1150-ാം ജന്മവാർഷികത്തോടനുബന്ധിച്ച് 2008 ഡിസംബർ 21 ന് ഇറാനിലെ ടെഹ്റാനിലെ വഹ്ദത്ത് ഹാളിൽ ഒരു അന്താരാഷ്ട്ര സെമിനാർ നടന്നു. പ്രസിഡന്റ് അഹ്മദിനെജാദും താജിക്കിസ്ഥാനിലെ സാംസ്കാരിക മന്ത്രിയും പങ്കെടുത്തു. [8] ഈ സെമിനാറിൽ ആധുനിക പേർഷ്യൻ സാഹിത്യത്തിന്റെ പിതാവായി രുദകി പ്രസിദ്ധനായി.
പുനഃസ്ഥാപനത്തിനുശേഷം പഞ്ജകന്റിനടുത്തുള്ള പഞ്ജ്രൂഡിലെ രുദകിയുടെ ശവകുടീരം
രുദകി പാർക്ക്, ദുഷാൻബെ, താജിക്കിസ്ഥാൻ
താജിക്കിസ്ഥാനിലെ ഇസ്ട്രാവ്‌ഷാനിലെ രുദകിയുടെ പ്രതിമ
രുദകി ഹാൾ, ടെഹ്‌റാൻ, ഇറാൻ
അവലംബം[തിരുത്തുക]
- ↑ "About Persian (Farsi)". www.soas.ac.uk (ഭാഷ: ഇംഗ്ലീഷ്). മൂലതാളിൽ നിന്നും 2021-10-29-ന് ആർക്കൈവ് ചെയ്തത്. ശേഖരിച്ചത് 2019-06-12.
A notable feature of Persian is the small extent to which it has changed over the thousand years or more of its existence as a literary language. For example, a modern reader should have no difficulty in reading and comprehending the poems of Rudaki, the first Persian poet of note, who died in the year AD 940.
- ↑ Britannica "Rūdakī Persian poet"
- ↑ Sassan Tabatabai, "Father of Persian Verse: Rudaki and His Poetry", Amsterdam University Press, Feb 15, 2011.
- ↑ "IRAN viii. PERSIAN LITERATURE (2) Classical – Encyclopaedia Iranica". www.iranicaonline.org. ശേഖരിച്ചത് 2019-03-24.
- ↑ 5.0 5.1 5.2 "Rūdakī | Persian poet". Encyclopedia Britannica (ഭാഷ: ഇംഗ്ലീഷ്). ശേഖരിച്ചത് 2019-03-24.
- ↑ M. S. Asimov, C. E. Bosworth, The Historical, Social and Economic Setting, Motilal Banarsidass Publ., 1999. "From his early years, Rudaki's poetic gift, his fine voice and his skilled playing on the chang (a harp-like musical instrument) made him popular".
- ↑ 7.0 7.1 "رودکی؛ شاعری که حافظ در وصفش سرود- اخبار رسانه ها - اخبار تسنیم - Tasnim". خبرگزاری تسنیم - Tasnim (ഭാഷ: പേർഷ്യൻ). ശേഖരിച്ചത് 2019-03-25.
- ↑ "Picture of the day". Tehran Times (ഭാഷ: ഇംഗ്ലീഷ്). 2008-12-21. ശേഖരിച്ചത് 2019-05-29.
ഉറവിടങ്ങൾ[തിരുത്തുക]
- E. G. Browne. Literary History of Persia. (Four volumes, 2,256 pages, and twenty-five years in the writing). 1998. ISBN 0-7007-0406-X
- Jan Rypka, History of Iranian Literature. Reidel Publishing Company. 1968 OCLC 460598. ISBN 90-277-0143-1
- Chisholm, Hugh, സംശോധാവ്. (1911). . എൻസൈക്ലോപീഡിയ ബ്രിട്ടാനിക്ക (11th പതിപ്പ്.). കേംബ്രിഡ്ജ് സർവകലാശാല പ്രസ്സ്.
- Sassan Tabatabai, "Father of Persian Verse: Rudaki and His Poetry", Amsterdam University Press, February 15, 2011
പുറത്തേക്കുള്ള കണ്ണികൾ[തിരുത്തുക]
- Rudaki, Abu Abd Allah, a biography by Professor Iraj Bashiri, University of Minnesota. Includes translations of "Lament in Old Age", "Mother of Wine", and "Ju-yi Muliyan."
- Roudaki's Lyre; performed by National Choir of Persia in 1976 (Video)
- Rudaki on Iranian Yellow Pages Archived 2013-03-14 at the Wayback Machine.