മുൻധം
ലിംബുജനതയുടെ പുരാതന മതഗ്രന്ഥവും നാടോടി സാഹിത്യവുമാണ് മുൻധം (പെയിലൻ എന്നും അറിയപ്പെടുന്നു).[1] നേപ്പാളിലെ പുരാതന, തദ്ദേശീയ മതമാണിത്. മുൻധം ലിംബു ഭാഷയിൽ "വലിയ കരുത്തുള്ള ശക്തി" എന്നാണ് അർത്ഥമാക്കുന്നത്.[2][3]ഇന്തോ ഉപഭൂഖണ്ഡത്തിലെ വൈദിക നാഗരികതയ്‌ക്ക് മുമ്പ് സ്വീകരിച്ച യക്‌തൂങ് സംസ്‌കാരത്തിന്റെയും ആചാരങ്ങളുടെയും പാരമ്പര്യങ്ങളുടെയും നിരവധി വശങ്ങൾ മുൻധമിൽ ഉൾക്കൊള്ളുന്നു.[4][5][6][7]
മുൻധം രണ്ട് ഭാഗങ്ങളായി ക്രമീകരിച്ചിരിക്കുന്നു - തുങ്സാപ്പ്, പേയ്‌സാപ്പ്.[8] സംസ്കാരം, ആചാരം, സാമൂഹിക മൂല്യങ്ങൾ എന്നിവയുടെ വഴികാട്ടിയായി വർത്തിക്കുന്ന മുൻധം മതത്തിനപ്പുറം വ്യാപിക്കുന്നു. മുൻധം പുരാതന ലിംബു ഭാഷയിലാണ് എഴുതിയിരിക്കുന്നത്. വിവിധ ലിംബു ഗോത്രങ്ങൾക്കിടയിൽ പതിപ്പുകൾ വ്യത്യസ്തമാണ്. ഇത് ഓരോ ഗോത്രത്തിന്റെയും വ്യതിരിക്തമായ സംസ്കാരമായി വർത്തിക്കുകയും മറ്റ് ഗോത്രങ്ങളുമായും ജനങ്ങളുമായും ബന്ധപ്പെട്ട് അവരുടെ സാമൂഹിക സ്വത്വവും ഐക്യവും രൂപപ്പെടുത്തുകയും ചെയ്യുന്നു.[9]
തുങ്സാപ് മുൻധം[തിരുത്തുക]
എഴുത്ത് കല നിലവിൽ വരുന്നത് വരെ വാമൊഴിയായും നാടോടിക്കഥയായും തുങ്സാപ്പ് മുണ്ട് ശേഖരിക്കുകയും സംരക്ഷിക്കുകയും കൈമാറുകയും ചെയ്തു. സാംബാസ്, മതകവികൾ, ബാർഡുകൾ എന്നിവർ ഗാനങ്ങളുടെ രൂപത്തിൽ രചിക്കുകയും പാരായണം ചെയ്യുകയും ചെയ്ത ഒരു ഇതിഹാസമായിരുന്നു ഇത്.[8] തുടക്കത്തിൽ കിരാത് പുരോഹിതന്മാരെ സാംബസ് എന്ന് വിളിച്ചിരുന്നു, അവിടെ സാം എന്നാൽ പാട്ട് എന്നും ബാ എന്നാൽ സാമിനെ അറിയുന്നവൻ (പുരുഷൻ) എന്നും.[8]
അവലംബം[തിരുത്തുക]
- ↑ P120 The Rise of Ethnic Politics in Nepal: Democracy in the Margins By Susan I. Hangen Routledge, 4 Dec 2009
- ↑ Hardman, Charlotte E. (December 2000). John Gledhill; Barbara Bender; Bruce Kapferer (eds.). Other Worlds: Notions of Self and Emotion among the Lohorung Rai. Berg Publishers. pp. 104–. ISBN 978-1-85973-150-5.
- ↑ Nationalism and Ethnicity in a Hindu Kingdom: The Politics and Culture of Contemporary Nepal, Front Cover By D. Gellner, J. Pfaff-Czarnecka, J. Whelpton Routledge, 6 Dec 2012 - Social Science - 648 pages, Page 530
- ↑ Dor Bahadur Bista (1991). Fatalism and Development: Nepal's Struggle for Modernization. Orient Longman. pp. 15–17. ISBN 81-250-0188-3.
- ↑ Cemjoṅga, Īmāna Siṃha (2003). History and Culture of the Kirat People. Kirat Yakthung Chumlung. pp. 2–7. ISBN 99933-809-1-1.
- ↑ "Cultures & people of Darjeeling". Archived from the original on 2013-10-04. Retrieved 2008-04-11.
- ↑ Gurung, Harka B. (2003). Trident and Thunderbolt: Cultural Dynamics in Nepalese Politics (PDF). Nepal: Social Science Baha. ISBN 99933-43-44-7. OCLC 57068666. Archived from the original (PDF) on 2009-09-02.
- ↑ 8.0 8.1 8.2 Cemjoṅga, Īmāna Siṃha (2003). History and Culture of the Kirat People. Kirat Yakthung Chumlung. ISBN 99933-809-1-1.
- ↑ Monika Bock, Aparna Rao. Culture, Creation, and Procreation: Concepts of Kinship in South Asian Practice. Page 65. 2000, Berghahn Books.
പുറംകണ്ണികൾ[തിരുത്തുക]
- Mundhum Kirat Yakthung Chumlung
- Mundhum Translations Archived 2008-04-19 at the Wayback Machine.