മധേഷ് പ്രവിശ്യ

വിക്കിപീഡിയ, ഒരു സ്വതന്ത്ര വിജ്ഞാനകോശം.
മധേഷ് പ്രവിശ്യ

मधेश प्रदेश
പ്രവിശ്യ
മുകളിൽ നിന്ന് ഘടികാരസൂചിയുടെ ദിശയിൽ
ജാനകി ക്ഷേത്രം, ബിർഗഞ്ച് - നേപ്പാളിൻ്റെ ഗേറ്റ് വേ , ഗധിമായി ക്ഷേത്രം, ചിന്നമസ്ത ഭഗവതി ക്ഷേത്രം, കൺകളിനി ക്ഷേത്രം
Official seal of മധേഷ് പ്രവിശ്യ
Seal
മധേഷ് പ്രവിശ്യയുടെ സ്ഥാനം
മധേഷ് പ്രവിശ്യയുടെ സ്ഥാനം
Country Nepal
Formation20 സെപ്റ്റംബർ 2015
തലസ്ഥാനംജനക്പൂർ[1]
ജില്ലകൾ8
ഭരണസമ്പ്രദായം
 • ഭരണസമിതിമധേഷ് പ്രവിശ്യാ സർക്കാർ
 • ഗവർണർഹരി ശങ്കർ മിശ്ര [2]
 • മുഖ്യമന്ത്രിലാൽ ബാബു റൗട്ട്
വിസ്തീർണ്ണം
 • ആകെ9,661 ച.കി.മീ.(3,730 ച മൈ)
•റാങ്ക്7th
ജനസംഖ്യ
 (2021)
 • ആകെ61,26,288
 • റാങ്ക്1st
 • ജനസാന്ദ്രത630/ച.കി.മീ.(1,600/ച മൈ)
 • സാന്ദ്രതാ റാങ്ക്1st
സമയമേഖലUTC+5:45
ഏരിയ കോഡ്041
Official languageNepali
Other Official language(s)1. മൈധിലി ഭാഷ
2. ഭോജ്പുരി ഭാഷ
3. ബജ്ജിക ഭാഷ
HDI0.519 (low)
വെബ്സൈറ്റ്https://provincialassembly.p2.gov.np/

മധേഷ് പ്രവിശ്യ ( Maithili:मधेश प्रदेश) നേപ്പാളിലെ മിഥില മേഖലയിലെ ഒരു പ്രവിശ്യയാണ്. നേപ്പാളിന്റെ ഭരണഘടന അംഗീകൃതമായതിന് ശേഷമാണീ പ്രവിശ്യ രൂപീകൃതമായത്. നേപ്പാളിലെ ഏറ്റവും ജനസംഖ്യയുള്ള പ്രവിശ്യയാണിത്. [3] വിസ്തീർണ്ണം അനുസരിച്ച് നേപ്പാളിലെ ഏറ്റവും ചെറിയ പ്രവിശ്യയാണിത്. ഇത് കിഴക്ക് പ്രവിശ്യ നമ്പർ 1, വടക്ക് ബാഗ്മതി പ്രവിശ്യ, തെക്ക് ഇന്ത്യയുടെ ബീഹാർ സംസ്ഥാനം എന്നിവയുമായി അതിർത്തി പങ്കിടുന്നു. മധേഷ് പ്രവിശ്യയ്ക്ക് 9,661 കി.m2 (3,730 ച മൈ) വിസ്തീർണ്ണമുണ്ട് - അതായത് നേപ്പാളിൻ്റെ മൊത്തം വിസ്തൃതിയുടെ ഏകദേശം 6.5%. 2021 ലെ നേപ്പാൾ സെൻസസ് പ്രകാരം 6,126,288 ജനസംഖ്യയുള്ള ഇവിടം നേപ്പാളിലെ ഏറ്റവും ജനസംഖ്യയുള്ള പ്രവിശ്യയാണ്. <ref.>"National Population and Housing Census 2011" (PDF). Central Bureau of Statistics. മൂലതാളിൽ (PDF) നിന്നും 1 August 2014-ന് ആർക്കൈവ് ചെയ്തത്. ശേഖരിച്ചത് 1 March 2014.</ref> [4]

കോശി നദിയും കോശി തപ്പു വന്യജീവി സംരക്ഷണ കേന്ദ്രവും മാധേഷ് പ്രവിശ്യയ്ക്കും കിഴക്ക് പ്രവിശ്യ നമ്പർ 1 നും ഇടയിലുള്ള പ്രവിശ്യാ അതിർത്തിയായി പ്രവർത്തിക്കുന്നു. ചിത്വാൻ ദേശീയ ഉദ്യാനത്തിനും പർസ ദേശീയ ഉദ്യാനത്തിനും (മുമ്പ് വന്യജീവി സംരക്ഷണ കേന്ദ്രം) ഇടയിലുള്ള അതിർത്തി രേഖ പടിഞ്ഞാറ് മാധേഷ് പ്രവിശ്യയ്ക്കും ബാഗ്മതി പ്രവിശ്യയ്ക്കും ഇടയിലുള്ള പ്രവിശ്യാ അതിർത്തിയായി പ്രവർത്തിക്കുന്നു.

കിഴക്ക് സപ്താരി ജില്ല മുതൽ പടിഞ്ഞാറ് പർസ ജില്ല വരെയുള്ള എട്ട് ജില്ലകൾ ഈ പ്രവിശ്യയിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു. പ്രവിശ്യയിലെ ജനസംഖ്യയുടെ ഭൂരിഭാഗവും മൈഥിലി, ഭോജ്പുരി, നേപ്പാളി, ബജ്ജിക എന്നിവ സംസാരിക്കുന്നു. [5]

ജനക്പൂർധാം എന്ന് അറിയപ്പെടുന്ന [6] ജനക്പൂരിലെ ഉപ-മെട്രോപൊളിറ്റൻ നഗരമായ തലസ്ഥാന നഗരം, മതപരവും സാംസ്കാരികവുമായ വിനോദസഞ്ചാരത്തിന്റെ കേന്ദ്രമാണ്. [7] പുരാതന കാലത്ത് മിഥില പ്രദേശം ഭരിച്ചിരുന്ന വിദേഹ രാജവംശത്തിന്റെ തലസ്ഥാനമായിരുന്നു ഇത് എന്ന് കരുതപ്പെടുന്നു.

നേപ്പാളിലെ ആദ്യത്തെ നഗര ആസൂത്രിത മുനിസിപ്പാലിറ്റിയായ രാജ് വിരാജ്, നേപ്പാളിലെ ടെറായി ബെൽറ്റിലെ ഏറ്റവും പഴയ മുനിസിപ്പാലിറ്റി കൂടിയാണ്. [8] [9] 1700-കളിൽ സ്ഥാപിതമായെന്ന് കരുതപ്പെടുന്ന പുരാതനമായ രാജദേവി ക്ഷേത്രത്തിന്റെ പേരിലാണ് ഈ പട്ടണം അറിയപ്പെടുന്നത്. ബിർഗുഞ്ച് എന്ന മെട്രോപൊളിറ്റൻ നഗരം സാമ്പത്തികമായി പ്രാധാന്യമുള്ള ഒരു വ്യവസായ കേന്ദ്രവും പ്രവിശ്യയിലെ ഏക മെട്രോപൊളിറ്റൻ നഗരവുമാണ്. [10] [11] [12] [13] [14] [15]

2022 ജനുവരി 17-ന്, പ്രവിശ്യാ അസംബ്ലി യോഗം ജനക്പൂരിനെ പ്രവിശ്യ നമ്പർ 2-ന്റെ തലസ്ഥാനമായി പ്രഖ്യാപിച്ചു. പ്രവിശ്യയെ മധേഷ് പ്രവിശ്യ എന്ന് പുനർനാമകരണവും ചെയ്തു. [16] പ്രവിശ്യാ തലവൻ ഹരി ശങ്കർ മിശ്രയും നിലവിലെ മുഖ്യമന്ത്രി മുഹമ്മദ് ലാൽബാബു റൗത്ത് ഗദ്ദിയുമാണ് . [17]

പദോൽപ്പത്തി[തിരുത്തുക]

മധേഷ് എന്ന വാക്ക് സംസ്‌കൃത വാക്കായ മദ്ധ്യ് ദേശ് (मध्य देश ) അല്ലെങ്കിൽ മധ്യദേശം എന്ന വാക്കിൽ നിന്ന് ഉരുത്തിരിഞ്ഞതാണെന്ന് കരുതപ്പെടുന്നു. അക്ഷരാർത്ഥത്തിൽ അത് നേപാളിൻ്റെ മധ്യദേശം തന്നെയാണ്. അവിടം ഹിമാലയത്തിനും വിന്ധ്യാ പർവതങ്ങൾക്കും ഇടയിലുള്ള "മധ്യപ്രദേശം" എന്ന് പരാമർശിക്കപ്പെടുന്നു. [18] [19] എന്നിരുന്നാലും, നേപ്പാളിന്റെ പശ്ചാത്തലത്തിൽ, ശിവാലിക് മലനിരകൾക്ക് തെക്കായി സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന നേപ്പാൾ തെറായിയിലെ പ്രദേശത്തെയാണ് മാധേഷ് എന്ന് സൂചിപ്പിക്കുന്നത്. [20] [21] തെറായിയിലെ ജനങ്ങൾക്കിടയിൽ അവരുടെ സ്വത്വത്തിന്റെ അടിസ്ഥാനമായി നിലനിൽക്കുന്ന സാംസ്കാരികവും ഭാഷാപരവുമായ ഇടമായും മാധേഷ് നിർവചിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്. [22]

മാദേശി എന്ന പദത്തിന്റെ അർത്ഥം മാധേഷിലെ ജനങ്ങൾ എന്നാണ്, എന്നാൽ യഥാർത്ഥത്തിൽ ഇത് ഒരു രാഷ്ട്രീയ പദമാണ്. "പഹാഡികളല്ലാത്തവരെ (കുന്നുമ്പ്രദേശത്തുനിന്ന് അല്ലാത്തവരെ) അവരുടെ ജന്മസ്ഥലമോ താമസസ്ഥലമോ പരിഗണിക്കാതെ" പരാമർശിക്കാൻ കുന്നുമ്പ്രദേശത്ത് താമസിക്കുന്ന നേപ്പാളികൾ (പഹാരികൾ) അത് ഉപയോഗിക്കുന്നു. ". [21]

ഇന്ത്യൻ സാംസ്കാരിക പശ്ചാത്തലമുള്ള നേപ്പാളി പൗരന്മാർക്ക് മാധേഷി എന്ന പദം വ്യാപകമായി അംഗീകരിക്കപ്പെട്ടത് 1990 ന് ശേഷമാണ് [23] [24] .

ശ്രദ്ധേയരായ ആളുകൾ[തിരുത്തുക]

നേപ്പാളിലെ മധേഷ് പ്രവിശ്യയിൽ നിന്നുള്ള ശ്രദ്ധേയരായ ആളുകളിൽ അസോസിയേറ്റ് പ്രൊഫസറും ഗവേഷകനുമായ ഡോ. റാം റായ് ഉൾപ്പെടുന്നു, അദ്ദേഹം നൂറുകണക്കിന് ലേഖനങ്ങൾ പ്രസിദ്ധീകരിക്കുകയും മണ്ണിടിഞ്ഞ് ഉണ്ടാകുന്ന അപകടങ്ങളെക്കുറിച്ചുള്ള ദുരന്തനിവാരണ വിഷയത്തിൽ ഒരുപാട് സംഭാവനകൾ നൽകുകയും ചെയ്തിട്ടുണ്ട്. [25]

ദേശീയ തലത്തിൽ സാന്നിധ്യം[തിരുത്തുക]

പ്രദേശത്തിന്റെ ഒരു രാഷ്ട്രീയ കേന്ദ്രമെന്ന നിലയിൽ, മധേഷിൽ നിന്നും നേപ്പാളി കോൺഗ്രസിൽ നിന്നുള്ള രാം ബരൺ യാദവ്, ബിമലേന്ദ്ര നിധി, പ്രദീപ് ഗിരി, നേപ്പാളിലെ ലോക്താന്ത്രിക് സമാജ്‌വാദി പാർട്ടിയിൽ നിന്നുള്ള മഹന്ത താക്കൂർ, സിപിഎൻ (മാവോയിസ്റ്റ് സെന്റർ) ൽ നിന്നുള്ള മാതൃക യാദവ്, ധർമ്മനാഥ് പ്രസാദ് സാഹ് തുടങ്ങിയ പ്രമുഖ നേതാക്കളുണ്ട്. മധേഷിൽ നിന്നുള്ള ബൻസിധർ മിശ്ര, സിപിഎൻ (യൂണിഫൈഡ് സോഷ്യലിസ്റ്റ്) യിൽ നിന്നുള്ള രാം ചന്ദ്ര ഝാ എന്നിവർ വിവിധ സമയങ്ങളിൽ മന്ത്രിമാരായിരുന്നു, അവർ ഇപ്പോഴും ദേശീയ തലത്തിൽ സജീവമാണ്. [26] പ്രാദേശിക തലത്തിൽ നേപ്പാളി കോൺഗ്രസ് ഏറ്റവും വലിയ ഒറ്റകക്ഷിയായി തുടരുന്നു. [27]

ഭൂമിശാസ്ത്രം[തിരുത്തുക]

ഈ പ്രദേശം താഴെ പറയുന്ന സ്ഥലങ്ങളാൽ ചുറ്റപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു: [28]

സെൻട്രൽ ബ്യൂറോ ഓഫ് സ്റ്റാറ്റിസ്റ്റിക്സ് (CBS) പ്രകാരം [29] ഈ പ്രവിശ്യ ഏകദേശം 9,661 കി.m2 (1.0399×1011 sq ft) കവർ ചെയ്യുന്നു. നേപ്പാളിന്റെ ആകെ വിസ്തീർണ്ണം 147,516 കി.m2 (1.58785×1012 sq ft) ആണ്. മൊത്തം 5,404,145 നിവാസികളുള്ള (2011), ബാഗ്മതിക്ക് ശേഷം നേപ്പാളിലെ ഏറ്റവും ജനസംഖ്യയുള്ള രണ്ടാമത്തെ പ്രവിശ്യയാണിത്. [30] [31]

തെറായിയുടെയും ചുരെ (ചൂരിയ)യുടെയും ശിവാലിക് മലനിരകളുടെയും പരന്ന സമതലത്തിലാണ് ഈ പ്രവിശ്യ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്. തെക്ക് ഭാഗത്ത് ഇന്ത്യയുമായി ഒരു അന്താരാഷ്ട്ര അതിർത്തിയുണ്ട്. കോശി നദി അതിന്റെ കിഴക്ക് ഭാഗത്ത് പ്രവിശ്യ നമ്പർ 1 ന്റെ സ്വാഭാവിക അതിർത്തിയായി പ്രവർത്തിക്കുന്നു. മധേഷ് പ്രവിശ്യയ്ക്ക് സമാന്തരമായി എട്ട് ജില്ലകളുണ്ട്. കോശി നദി, ബാഗ്മതി നദി, കമല നദി, ലഖണ്ഡേയ് നദി, ബിഷ്ണുമതി നദി എന്നിവയാണ് പ്രവിശ്യയിലെ പ്രധാന നദികൾ.

മാധേഷ് പ്രവിശ്യയിലെ തിരഞ്ഞെടുത്ത കമ്മ്യൂണിറ്റികളുടെ ശരാശരി താപനിലയും മഴയും [32]
സ്ഥാനം ഓഗസ്റ്റ്

(°F)

ഓഗസ്റ്റ്

(°C)

ജനുവരി

(°F)

ജനുവരി

(°C)

വാർഷികം

മഴ (മില്ലീമീറ്റർ/ഇൻ)

ഗൗർ 91/77.9 23/9.1 73.4/48.4 32.8/25.5 1590.2/62.6
സിറാഹ 89.6/76.3 32/24.6 72.1/47.3 22.3/8.5 1293.1/50.9
ബിർഗഞ്ച് 84.7 29.3 60.8 16 1862.2/73.3
ജലേശ്വര് 84.4 29.1 61.2 16.2 1492.9/58.8
മലങ്ക്വ 84.4 29.1 60.8 16 1817.7/71.6
ജനക്പൂർ 84.2 29 60.8 16 1516.5/59.7
രാജ്ബിരാജ് 83.3 28.5 60.4 15.8 1223.3/48.2
ലഹാൻ 83.3 28.5 60.3 15.7 1231.4/48.5

സർക്കാരും ഭരണവും[തിരുത്തുക]

ഭരണനിർവഹണം[തിരുത്തുക]

ഗവർണർ പ്രവിശ്യയുടെ തലവനായി പ്രവർത്തിക്കുമ്പോൾ മുഖ്യമന്ത്രി പ്രവിശ്യാ ഗവൺമെന്റിന്റെ തലവനാണ്. ഇപ്പോഴത്തെ ഗവർണറും മുഖ്യമന്ത്രിയും യഥാക്രമം ഹരിശങ്കർ മിശ്രയും മുഹമ്മദ് ലാൽബാബു റാവുവുമാണ് . [33]

നിയമനിർമ്മാണ സഭ[തിരുത്തുക]

പ്രവിശ്യയിൽ 107 പ്രവിശ്യാ അസംബ്ലി മണ്ഡലങ്ങളും 32 ജനപ്രതിനിധി സഭാ മണ്ഡലങ്ങളുമുണ്ട് .

നേപ്പാളിലെ മറ്റെല്ലാ പ്രവിശ്യകളെയും പോലെ മധേഷ് പ്രവിശ്യയിലും ഒരു ഏകസഭമാത്രമുള്ള നിയമസഭയുണ്ട്. പ്രവിശ്യാ അസംബ്ലിയുടെ കാലാവധി അഞ്ച് വർഷമാണ്. ജനക്പൂരിലെ ജില്ലാ വിദ്യാഭ്യാസ ഓഫീസിലാണ് മധേഷ് പ്രവിശ്യയുടെ പ്രവിശ്യാ അസംബ്ലി താൽക്കാലികമായി പ്രവർത്തിക്കുന്നത്.

പാർട്ടി പാർലമെന്ററി പാർട്ടി നേതാവ് സീറ്റുകൾ
പീപ്പിൾസ് സോഷ്യലിസ്റ്റ് പാർട്ടി, നേപ്പാൾ മുഹമ്മദ് ലാൽബാബു റാവുത്ത് 39
നേപ്പാളി കോൺഗ്രസ് രാം സരോജ് യാദവ് 22
ലോക്താന്ത്രിക് സമാജ്ബാദി പാർട്ടി, നേപ്പാൾ ജിതേന്ദ്ര പ്രസാദ് സോണാൽ 16
CPN (ഏകീകൃത സോഷ്യലിസ്റ്റ്) സത്രുധൻ മഹതോ 13
CPN(UML) സത്യ നാരായൺ മണ്ഡൽ 8
CPN (മാവോയിസ്റ്റ് കേന്ദ്രം) ഭരത് സാഹ് 8
നേപ്പാൾ ഫെഡറൽ സോഷ്യലിസ്റ്റ് പാർട്ടി സാബിത്രി ദേവി ഷാ 1
ആകെ 107

നീതിന്യായം[തിരുത്തുക]

ജനക്പൂർ ഹൈക്കോടതിയിലെ ചീഫ് ജഡ്ജിയാണ് ജുഡീഷ്യറിയുടെ തലവൻ. ബിനോദ് ശർമ്മയാണ് ആക്ടിംഗ് ചീഫ് ജസ്റ്റിസ്. [34]

ഭരണപരമായ ഉപവിഭാഗങ്ങൾ[തിരുത്തുക]

മധേഷ് പ്രവിശ്യയെ എട്ട് ജില്ലകളായി തിരിച്ചിരിക്കുന്നു, അവയുടെ പട്ടിക ചുവടെ ഉണ്ട്. ജില്ലാ കോർഡിനേഷൻ കമ്മിറ്റിയുടെ തലവനും ജില്ലാ അഡ്മിനിസ്ട്രേഷൻ ഓഫീസറുമാണ് ഒരു ജില്ലയുടെ ഭരണം നടത്തുന്നത്. ജില്ലകളെ മുനിസിപ്പാലിറ്റികൾ അല്ലെങ്കിൽ ഗ്രാമീണ മുനിസിപ്പാലിറ്റികൾ എന്നിങ്ങനെ തിരിച്ചിരിക്കുന്നു. മുനിസിപ്പാലിറ്റികളിൽ ഒരു മെട്രോപൊളിറ്റൻ സിറ്റി, മൂന്ന് സബ് മെട്രോപൊളിറ്റൻ നഗരങ്ങൾ, 73 മുനിസിപ്പാലിറ്റികൾ എന്നിവ ഉൾപ്പെടുന്നു. പ്രവിശ്യയിൽ 59 ഗ്രാമീണ മുനിസിപ്പാലിറ്റികളുണ്ട്. [35]

പേര് ആസ്ഥാനം ജനസംഖ്യ (2011)
സർലാഹി ജില്ല മലങ്കാവ 769,729
ധനുഷ ജില്ല ജനക്പൂർ 754,777
ബാര ജില്ല കലയ്യ 687,708
റൗത്തഹത്ത് ജില്ല ഗൗർ 686,722
സപ്താരി ജില്ല രാജ്ബിരാജ് 639,284
സിറാഹ ജില്ല സിറാഹ 637,328
മഹോത്താരി ജില്ല ജലേശ്വര് 627,580
പർസ ജില്ല ബിർഗഞ്ച് 601,017

പ്രാദേശിക തലത്തിലുള്ള സർക്കാർ[തിരുത്തുക]

പാർട്ടി തല ഡെപ്യൂട്ടി ഹെഡ് വാർഡ് ചെയർ വാർഡ് മെമ്പർമാർ ആകെ
നേപ്പാളി കോൺഗ്രസ് 48 57 429 1,692 2,226
CPN (യൂണിഫൈഡ് മാർക്സിസ്റ്റ്-ലെനിനിസ്റ്റ്) 30 27 274 1,137 1,468
പീപ്പിൾസ് സോഷ്യലിസ്റ്റ് പാർട്ടി, നേപ്പാൾ 25 26 226 930 1,207
ലോക്താന്ത്രിക് സമാജ്വാദി പാർട്ടി, നേപ്പാൾ 14 10 87 372 483
CPN (മാവോയിസ്റ്റ് കേന്ദ്രം) 9 9 139 523 680
CPN (ഏകീകൃത സോഷ്യലിസ്റ്റ്) 6 5 80 310 401
ജനമത പാർട്ടി 2 1 13 46 62
ബിബേക്ഷീൽ സജ പാർട്ടി 1 1 2 7 11
തേരായ് മധേഷ് ലോക്താന്ത്രിക് പാർട്ടി 1 0 3 8 12
രാഷ്ട്രീയ പ്രജാതന്ത്ര പാർട്ടി 0 0 6 24 30
ബഹുജൻ ഏകതാ പാർട്ടി നേപ്പാൾ 0 0 1 4 5
നേപ്പാൾ ലോക്താന്ത്രിക് പാർട്ടി 0 0 1 4 5
നേപ്പാൾ ജനതാ പാർട്ടി 0 0 1 4 5
നേപ്പാൾ സുസാഷൻ പാർട്ടി 0 0 1 3 4
ബഹുജൻ ശക്തി പാർട്ടി 0 0 0 1 1
നേപ്പാൾ സദ്ഭവ പാർട്ടി 0 0 0 1 1
സ്വതന്ത്രർ 0 0 8 12 34
ആകെ 136 136 1,271 5,078 6,621
ഉറവിടം: നേപ്പാൾ തിരഞ്ഞെടുപ്പ് കമ്മീഷൻ [36]



</br> (2022 തിരഞ്ഞെടുപ്പ്)

ജനസംഖ്യ[തിരുത്തുക]

2011-ലെ നേപ്പാൾ സെൻസസ് അനുസരിച്ച്, പ്രവിശ്യയിൽ 5,391,349 ജനസംഖ്യയുണ്ട്: 2,706,078 പുരുഷന്മാരും 2,685,271 സ്ത്രീകളും. 20.35% ഉള്ള രാജ്യത്തെ ഏറ്റവും ഉയർന്ന രണ്ടാമത്തെ ജനസംഖ്യയുള്ള പ്രവിശ്യയാണ്, കൂടാതെ ഒരു ചതുരശ്ര കിലോമീറ്ററിൽ 640 ആളുകളുള്ള രാജ്യത്തെ ഏറ്റവും ജനസാന്ദ്രതയുള്ള പ്രവിശ്യയാണിത്. [37]

വംശീയ ഗ്രൂപ്പുകൾ[തിരുത്തുക]

പ്രവിശ്യയിലെ ഏറ്റവും വലിയ വംശീയ വിഭാഗമാണ് മധേഷികൾ, അതേസമയം മൈഥിലികൾ (മൈഥിലി സംസാരിക്കുന്ന ആളുകൾ) ഏറ്റവും വലിയ വംശീയ ഭാഷാ വിഭാഗമാണ് . ജനസംഖ്യയുടെ 14.80% വരുന്ന പ്രവിശ്യയിലെ മധേഷികളിൽ ഏറ്റവും വലിയ വിഭാഗമാണ് യാദവർ . ജനസംഖ്യയുടെ 11.59% വരുന്ന മുസ്ലീങ്ങളാണ് രണ്ടാമത്തെ വലിയ വിഭാഗം. ടെലി (5.10%), കൊയിരി/കുശ്വാഹ (4.56%), ചമർ (4.22%), ധനുക് (3.49%), മുസാഹർ ( 3.02%), കുർമി (2.83%), ദുസാദ്/പസ്വാൻ (2.79%), മല്ലാഹ് (2.26%), ), മൈഥിലി ബ്രാഹ്മിൻ (2.2%), കരൺ കയസ്ത (1.5%) എന്നിവ പ്രവിശ്യയിലെ മറ്റ് മധേസി പണ്ഡിറ്റ് ഗ്രൂപ്പുകളാണ്. [38]

ജനസംഖ്യയുടെ 2.34%, 1.99% എന്നിങ്ങനെയുള്ള പ്രവിശ്യയിലെ ഏറ്റവും വലിയ ഖാസ് ആര്യ വിഭാഗമാണ് കുന്നും പ്രദേശത്ത് നിന്നുള്ള ബ്രാഹ്മണരും ഛേത്രികളും . തരു (5.27%) ആണ് ഏറ്റവും വലിയ നോൺ-മാധേസി, നോൺ-ഖാസ് ആര്യ ഗ്രൂപ്പ്, തുടർന്ന് തമാങ് (2.17%). [39]

മധേഷ് പ്രവിശ്യയിലെ ഭാഷകൾ (2011)

  മൈധിലി (45.36%)
  ഭോജ്പുരി (18.59%)
  ബജ്ജിക (14.68%)
  നേപ്പാളി ഭാഷ (6.56%)
  ഉർദു (5.87%)
  തരു ഭാഷ (3.77%)
  തമാംഗ് ഭാഷ (1.94%)
  മറ്റുള്ളവ (3.23%)
  ഹിന്ദുമതം (84.75%)
  ഇസ്ലാം (11.55%)
  ബുദ്ധമതം (3.01%)
  മറ്റുള്ളവ (0.69%)

ഭാഷകൾ[തിരുത്തുക]

പ്രവിശ്യയിലെ ജനസംഖ്യയുടെ 60.04 % മാതൃഭാഷയായി മൈഥിലി (അതിന്റെ ഭാഷാഭേദമായ ബജ്ജിക ഉൾപ്പെടെ) സംസാരിക്കുന്നു, കൂടാതെ 18.59% ആളുകളും ഭോജ്പുരി സംസാരിക്കുന്നു. പ്രവിശ്യയുടെ ഔദ്യോഗിക ഭാഷയാണെങ്കിലും, നേപ്പാളി അവരുടെ മാതൃഭാഷയായി സംസാരിക്കുന്നത് ജനസംഖ്യയുടെ 6.56% മാത്രമാണ്. ഉർദു (5.88%), തരു (3.77%), തമാങ് (1.94%) എന്നിവയാണ് പ്രവിശ്യയിൽ ഗണ്യമായ ന്യൂനപക്ഷ ജനസംഖ്യ സംസാരിക്കുന്ന മറ്റ് ഭാഷകൾ. [40]

നേപ്പാളിലെ ഭാഷാ കമ്മീഷൻ പ്രവിശ്യയിലെ ഔദ്യോഗിക ഭാഷയായി മൈഥിലി, ബജ്ജിക, ഭോജ്പുരി എന്നിവയെ ശുപാർശ ചെയ്തിട്ടുണ്ട്. പ്രവിശ്യയിലെ നിർദ്ദിഷ്ട പ്രദേശങ്ങൾക്കും പ്രത്യേക ആവശ്യങ്ങൾക്കുമായി ഉറുദു, തരു, തമാങ് എന്നിവ അധിക ഔദ്യോഗിക ഭാഷകളാക്കാനും കമ്മീഷൻ ശുപാർശ ചെയ്തിട്ടുണ്ട്. [41]

മതം[തിരുത്തുക]

പ്രവിശ്യയിൽ ജനസംഖ്യയുടെ 84.75% ആളുകൾ ഹിന്ദുമതം പിന്തുടരുന്നു. ജനസംഖ്യയുടെ 11.55% ഇസ്ലാം മതം പിന്തുടരുന്നു. ജനസംഖ്യയുടെ 3.01% ആളുകൾ ബുദ്ധമതം പിന്തുടരുന്നു. [42]

നഗരങ്ങൾ[തിരുത്തുക]

 
Largest cities or towns in മധേഷ് പ്രവിശ്യ
സെൻട്രൽ ബ്യൂറോ ഓഫ് സ്റ്റാറ്റിസ്റ്റിക്സ് [1]
Rank District Pop. Rank District Pop.
ബിർഗഞ്ച്
ബിർഗഞ്ച്
ജനക്പൂർ
ജനക്പൂർ 		1 ബിർഗഞ്ച് പർസ 240,922 11 ബർദിബാസ് മഹോത്തരി 66,354 കലയ്യ
കലയ്യ
ജീത്പൂർ സിമര
ജീത്പൂർ സിമര
2 ജനക്പൂർ ധനുഷ 159,468 12 ഈശ്വർപൂർ സർലാഹി 59,986
3 കലയ്യ ബാര 123,659 13 ലൽബന്ധി സർലാഹി 59,395
4 ജീത്പൂർ സിമര ബാര 117,496 14 ജലേഷ്വർ മഹോത്തരി 58,549
5 ലഹൻ സിരാഹ 91,766 15 മഹാഗതിമൈ ബാര 54,474
6 സിരാഹ സിരാഹ 82,531 16 ഗോൽബസാർ സിരാഹ 51,137
7 ചന്ദ്രപൂർ റൗത്താഹത്ത് 72,059 17 ഗരുഡ റൗത്താഹത്ത് 50,481
8 ബരാഹത്വ സർലാഹി 69,822 18 മിർച്ചായ സിരാഹ 50,079
9 രാജ്ബിരാജ് സപ്തരി 69,086 19 സിമ്രൗഗഡ് ബാര 49,939
10 ഗോശാല മഹോത്തരി 66,673 20 മനാര ഷിഷ്വ മഹോത്തരി 49,692

അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങൾ[തിരുത്തുക]

ഗതാഗതം[തിരുത്തുക]

മധേഷ് പ്രവിശ്യയിൽ പ്രയാസകരമായ ഭൂപ്രദേശങ്ങളൊന്നുമില്ല. നേപ്പാളിൽ യാത്രക്കാർക്ക് സേവനയോഗ്യമായ റെയിൽവേ ലൈനുള്ള ഒരേയൊരു പ്രവിശ്യയാണ് പ്രവിശ്യ.

നേപ്പാളിലെ ഏക പാസഞ്ചർ ട്രെയിൻ സർവ്വീസ് ജനക്പൂരിലാണ്

റോഡുകൾ[തിരുത്തുക]

പ്രവിശ്യയിലുടനീളം നീളത്തിൽ കടന്നുപോകുന്ന മഹേന്ദ്ര ഹൈവേ (കിഴക്ക്-പടിഞ്ഞാറ് ഹൈവേ) ആണ് പ്രവിശ്യയെ ബന്ധിപ്പിക്കുന്ന പ്രധാന കണ്ണി. പ്രവിശ്യയിലെ എല്ലാ പ്രധാന നഗരങ്ങളും ഈ ഹൈവേയിൽ നിന്ന് വിച്ഛേദിക്കപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. മഹേന്ദ്ര ഹൈവേയിൽ നിന്ന് യഥാക്രമം 25, 10, 24, 42 കിലോമീറ്റർ തെക്ക് മാറിയാണ് ജനക്പൂർധാം, രാജ്ബിരാജ്, ബിർഗഞ്ച്, ഗൗർ എന്നീ പട്ടണങ്ങൾ. [43] മഹേന്ദ്ര ഹൈവേയുടെ അത്രയും ത്രിഭുവൻ ഹൈവേ പ്രവിശ്യയെ മുറിച്ച് കടക്കുന്നില്ല, പക്ഷേ പ്രവിശ്യയെ കാഠ്മണ്ഡുവിലേക്കും ഇന്ത്യയിലേക്കും ബന്ധിപ്പിക്കുന്നതിനാൽ ത്രിഭുവൻ ഹൈവേ ഏറ്റവും പ്രധാനപ്പെട്ട ലിങ്കാണ്. [44] ത്രിഭുവൻ ഹൈവേയുടെ ആരംഭ പോയിന്റ് ആയ ബിർഗഞ്ച് "നേപ്പാളിന്റെ ഗേറ്റ്‌വേ" എന്നറിയപ്പെടുന്നു. ബിർഗഞ്ച് ഈ പ്രവിശ്യയ്ക്കും മുഴുവൻ രാജ്യത്തിനുമുള്ള ഏറ്റവും പ്രധാനപ്പെട്ട അന്താരാഷ്ട്ര ഗേറ്റ്‌വേയും വ്യാപാര മാർഗവുമാണ് . നികുതി വരുമാനത്തിന്റെ കാര്യത്തിൽ, ബിർഗഞ്ച് കസ്റ്റംസ് പോയിന്റാണ് ഏറ്റവും വലുത്. രൗതഹത്ത് ജില്ലയുടെ ആസ്ഥാനമായ ഗൗർ മുതൽ ചന്ദ്രനിഗഹാപൂർ വരെ മഹേന്ദ്ര ഹൈവേയുമായി ബന്ധിപ്പിച്ചിരിക്കുന്ന ബീരേന്ദ്ര ഹൈവേയുടെ നീളം 42 കിലോമീറ്റർ ആണ് .

  • മഹേന്ദ്ര ഹൈവേ (ഈസ്റ്റ് വെസ്റ്റ് ഹൈവേ) - ഭാഗം
  • തപാൽ ഹൈവേ - ഭാഗം
  • ത്രിഭുവൻ ഹൈവേ - ഭാഗം
  • ബിപി ഹൈവേ - ഭാഗം

റെയിൽവേ[തിരുത്തുക]

നേപ്പാളിലെ ഏറ്റവും വലിയ റെയിൽവേ സ്റ്റേഷനാണ് ജനക്പൂർ ട്രെയിൻ സ്റ്റേഷൻ

മദേഷ് പ്രവിശ്യയിൽ ചില റെയിൽവേ പദ്ധതികൾ പുരോഗതിയിലാണ്. ഈ പദ്ധതികളെല്ലാം നേപ്പാൾ റെയിൽവേയുടെതാണ് . 1024 കി.മീ. കിഴക്ക്-പടിഞ്ഞാറ് മെട്രോ റെയിൽവേ പദ്ധതിയുടെ പ്രധാന സ്റ്റേഷനായി നേപ്പാൾ ഗവൺമെന്റ് ജനക്പൂർ സ്റ്റേഷൻ നിർദ്ദേശിച്ചു. ഭാവിയിൽ ബിസിനസ്, ടൂറിസം പ്രോത്സാഹനത്തിനായി നേപ്പാൾ റെയിൽവേയെ ഇന്ത്യൻ റെയിൽവേയുമായും ചൈന റെയിൽവേയുമായും ബന്ധിപ്പിച്ച് അത് ഇന്ത്യയിലേക്കും ചൈനയിലേക്കും വ്യാപിപ്പിക്കും. [45]

ആഭ്യന്തര വിമാനത്താവളങ്ങൾ: മധേഷ് പ്രവിശ്യയിൽ മൂന്ന് ആഭ്യന്തര വിമാനത്താവളങ്ങൾ ഉപയോഗത്തിലുണ്ട്, അവ രാജ്യത്ത് ഏറ്റവും തിരക്കേറിയതാണ്.

  • രാജ്ബിരാജിലെ രാജ്ബിരാജ് വിമാനത്താവളം
  • ജനക്പൂരിലെ ജനക്പൂർ വിമാനത്താവളം
  • കാലിയയ്ക്കും ബിർഗഞ്ചിനും അടുത്തുള്ള പിപാര സിമാരയിലെ (BARA) സിമാര വിമാനത്താവളം

അന്താരാഷ്ട്ര വിമാനത്താവളം:

  • നിജ്ഗഢിലെ നിജ്ഗഡ് അന്താരാഷ്ട്ര വിമാനത്താവളം നിർമ്മാണത്തിലാണ്.

റഫറൻസുകൾ[തിരുത്തുക]

  1. ↑ "Breaking ! प्रदेश २ को स्थायी राजधानी 'जनकपुरधाम' बहुमतले पारित !".
  2. ↑ "Government recommends Hari Shankar Mishra as provincial chief of Province 2". The Kathmandu Post. 16 August 2021. ശേഖരിച്ചത് 16 August 2021.
  3. ↑ Law, G. (2015). "Provinces of Nepal". statoids.com. ശേഖരിച്ചത് 23 February 2018.
  4. ↑ "सबैभन्दा बढी जनसंख्या हुने प्रदेश मधेश". ekantipur.com (ഭാഷ: നേപ്പാളി). ശേഖരിച്ചത് 2022-01-26.
  5. ↑ "National Population and Housing Census 2011" (PDF). Central Bureau of Statistics. മൂലതാളിൽ (PDF) നിന്നും 1 August 2014-ന് ആർക്കൈവ് ചെയ്തത്. ശേഖരിച്ചത് 1 March 2014.
  6. ↑ Burghart, R. (1978).
  7. ↑ Rastriya Samachar Samiti (2004).
  8. ↑ "राजविराज नगरपालिका, नगर कार्यपालिकाकाे कार्यालय | प्रदेश नं. २, नेपाल सरकार". www.rajbirajmun.gov.np (ഭാഷ: നേപ്പാളി). ശേഖരിച്ചത് 2018-03-03.
  9. ↑ "Rajbiraj revisited". Nepali Times. മൂലതാളിൽ നിന്നും 30 August 2017-ന് ആർക്കൈവ് ചെയ്തത്. ശേഖരിച്ചത് 2018-03-03.
  10. ↑ "Birgunj Metropolitan City official Website". birgunjmun.gov.np.
  11. ↑ "Biratnagar, Birgunj promoted to Metropolitan Cities". The Himalayan Times. 2017. ശേഖരിച്ചത് 25 June 2017.
  12. ↑ "Possible headquarters of states". onlinekhabar.com.
  13. ↑ "Where will Province Chief live?". Naya Patrika Nepal's National News. മൂലതാളിൽ നിന്നും 29 October 2017-ന് ആർക്കൈവ് ചെയ്തത്. ശേഖരിച്ചത് 25 June 2017.
  14. ↑ "Possible Province headquarters". BroadNepal News Bnn. 15 August 2015.
  15. ↑ "कुन प्रदेशको राजधानी कहाँ ?". Himalayan Kangaroo. മൂലതാളിൽ നിന്നും 2019-11-23-ന് ആർക്കൈവ് ചെയ്തത്. ശേഖരിച്ചത് 2022-11-22.
  16. ↑ "Janakpurdham declared Province 2 capital (With video)". Nepal Press (ഭാഷ: അമേരിക്കൻ ഇംഗ്ലീഷ്). ശേഖരിച്ചത് 2022-01-17.
  17. ↑ "Lalbabu Raut to be sworn in Province 2 CM today". The Himalayan Times (ഭാഷ: അമേരിക്കൻ ഇംഗ്ലീഷ്). 2018-02-14. ശേഖരിച്ചത് 2018-03-13.
  18. ↑ Kabir 2013, പുറം. 11.
  19. ↑ Apte, V. S. (1957–1959). "मध्य madhya". Revised and enlarged edition of Prin. V. S. Apte's The practical Sanskrit-English dictionary. Poona: Prasad Prakashan.[പ്രവർത്തിക്കാത്ത കണ്ണി]
  20. ↑ Mishra, R. (2007). "Sectional President's Address: Ethnicity and National Unification: The Madheshis of Nepal". Proceedings of the Indian History Congress. 67: 802–833. JSTOR 44148000.
  21. ↑ 21.0 21.1 International Crisis Group 2007, പുറം. 3.
  22. ↑ Singh, C. P. (2011). "Origin and Development of Madheshi Movement in Nepal". Proceedings of the Indian History Congress. 72 (Part II): 1047–1053. JSTOR 44145716.
  23. ↑ Adhikari, K. P.; Gellner, D. N. (2016). "New Identity Politics and the 2012 Collapse of Nepal's Constituent Assembly: When the dominant becomes 'other'". Modern Asian Studies. 50 (6): 2009–2040. doi:10.1017/S0026749X15000438.
  24. ↑ Gellner, D. N. (2019). "Masters of hybridity: how activists reconstructed Nepali society". Journal of the Royal Anthropological Institute. 25 (2): 265–284. doi:10.1111/1467-9655.13025.
  25. ↑ "Ram Ray, Associate Professor, ORCiD". ശേഖരിച്ചത് 14 August 2020.
  26. ↑ Kumar, Mukesh Pokhrel and Ramesh. "The Politics of Province 2" (ഭാഷ: അമേരിക്കൻ ഇംഗ്ലീഷ്). ശേഖരിച്ചത് 2021-07-28.
  27. ↑ Republica. "NC poised to be the largest party in Province 2". My Republica (ഭാഷ: ഇംഗ്ലീഷ്). ശേഖരിച്ചത് 2021-07-28.
  28. ↑ "Big 3 draw new 7-province map". Republica. 22 Aug 2015. ശേഖരിച്ചത് 26 June 2017.
  29. ↑ "Statistical Year Book 2015 by CBS Nepal". Central Bureau of Statistics(CBS). ശേഖരിച്ചത് 26 June 2017.
  30. ↑ Law, G. (2015). "Provinces of Nepal". statoids.com. ശേഖരിച്ചത് 23 February 2018.
  31. ↑ "The population of the provinces of Nepal according to census results and latest official projections". City Population. 29 Dec 2015. ശേഖരിച്ചത് 26 June 2017.
  32. ↑ "Nepal Travel Weather Averages (Weatherbase)". Weatherbase. ശേഖരിച്ചത് 2018-04-28.
  33. ↑ "President of Nepal administers oath to Chiefs of seven provinces". ddnews.gov.in (ഭാഷ: ഇംഗ്ലീഷ്). ശേഖരിച്ചത് 2018-04-27.
  34. ↑ "उच्च अदालत जनकपुर". supremecourt.gov.np. ശേഖരിച്ചത് 2022-01-17.
  35. ↑ "स्थानिय तह". 103.69.124.141. മൂലതാളിൽ നിന്നും 31 August 2018-ന് ആർക്കൈവ് ചെയ്തത്. ശേഖരിച്ചത് 2018-04-27.
  36. ↑ "National Data Portal-Nepal". nationaldata.gov.np. ശേഖരിച്ചത് 2020-12-26.
  37. ↑ "National Data Portal-Nepal". nationaldata.gov.np. ശേഖരിച്ചത് 2020-12-26.
  38. ↑ "National Data Portal-Nepal". nationaldata.gov.np. ശേഖരിച്ചത് 2020-12-26.
  39. ↑ "National Data Portal-Nepal". nationaldata.gov.np. ശേഖരിച്ചത് 2020-12-26.
  40. ↑ "National Data Portal-Nepal". nationaldata.gov.np. ശേഖരിച്ചത് 2020-12-26.
  41. ↑ "सरकारी कामकाजको भाषाका आधारहरूको निर्धारण तथा भाषासम्बन्धी सिफारिसहरू (पञ्चवर्षीय प्रतिवेदन- साराांश) २०७८" (PDF). Language Commission. Language Commission. മൂലതാളിൽ (PDF) നിന്നും 2021-09-06-ന് ആർക്കൈവ് ചെയ്തത്. ശേഖരിച്ചത് 28 October 2021.
  42. ↑ "National Data Portal-Nepal". nationaldata.gov.np. ശേഖരിച്ചത് 2020-12-26.
  43. ↑ Reed, David (2002). The Rough Guide to Nepal (ഭാഷ: ഇംഗ്ലീഷ്). Rough Guides. ISBN 9781858288994.
  44. ↑ Highways in Nepal Archived 26 January 2010 at the Wayback Machine.
  45. ↑ "Nepal,India agree on five rail projects". മൂലതാളിൽ നിന്നും 2 April 2015-ന് ആർക്കൈവ് ചെയ്തത്. ശേഖരിച്ചത് 25 June 2017.

North
West   (enter city)    East
South

"https://ml.wikipedia.org/w/index.php?title=മധേഷ്_പ്രവിശ്യ&oldid=3864890" എന്ന താളിൽനിന്ന് ശേഖരിച്ചത്