ബർതാങ് നദി

വിക്കിപീഡിയ, ഒരു സ്വതന്ത്ര വിജ്ഞാനകോശം.
Bartang river, a view from the air

മധ്യേഷ്യയിലെ ഒരു നദിയാണ് ബർതാങ് നദി. ഇത് പാഞ്ച് നദിയുടെ കൈവഴിയും അമു-ദര്യയുടെ തുടർച്ചയുമാണ്. മുകൾ ഭാഗത്ത് നദിയെത്തുമ്പോൾ അതിനെ മുർഗാബ് നദി, അക്സു നദി എന്നീ പേരുകളിലറിയപ്പെടുന്നു. അത് അഫ്ഗാനിസ്ഥാനിലെ വഖാനിലും പിന്നീട് താജിക്കിസ്ഥാനിലെ ഗോർനോ-ബഡാക്ഷൻ പ്രവിശ്യയിലെ റുഷൻ ജില്ലയിലും കൂടി ഒഴുകുന്നു.

പ്രവാഹം[തിരുത്തുക]

വഖാനിലെ ലിറ്റിൽ പാമിറിലെ ചക്മക്തിൻ തടാകത്തിൽ നിന്നാണ് നദി ഉത്ഭവിക്കുന്നത്. അവിടെ അക്സു ("വൈറ്റ് വാട്ടർ") എന്നറിയപ്പെടുന്നു. പിന്നീട് അത് കിഴക്കോട്ട് ഒഴുകുകയും താജിക്കിസ്ഥാനിലേക്ക് കടക്കുകയും പിന്നീട് വടക്ക് മുർഗാബ് നഗരത്തിലേക്ക് തിരിയുകയും ഷൈമാക് ഗ്രാമം കടക്കുകയും ചെയ്യുന്നു.

മുർഗാബിന് താഴെ നദിയെ മുർഗാബ് നദി എന്ന് വിളിക്കുന്നു (താജിക്: Мурғоб, ബേർഡ് നദി എന്നർത്ഥം, ഇതിനെ മുർഖോബ്, മുർഗോബ് അല്ലെങ്കിൽ മുർഗാബ് എന്നും വിളിക്കുന്നു (റഷ്യൻ ഭാഷയിൽ നിന്ന്: Мургаб)). മുർഗാബിന് ഏതാനും കിലോമീറ്റർ താഴെയാണ് സാരസ് തടാകം, 1911-ലെ 1911 സാരെസ് ഭൂകമ്പത്തിൽ ഉണ്ടായ മണ്ണിടിച്ചിലിന്റെ ഫലമായി ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും ഉയർന്ന പ്രകൃതിദത്ത അണക്കെട്ടായ ഉസോയ് ഡാം സൃഷ്ടിക്കപ്പെട്ടു.

നദിയുമായി സാരസ് തടാകത്തിന് തൊട്ടുതാഴെയുള്ള ഗുദാര നദി ചേരുന്നു. ജംഗ്ഷനിൽ നദിയെ ബർതാങ് എന്നാണ് വിളിക്കുന്നത്. താജിക്കിസ്ഥാന്റെയും അഫ്ഗാനിസ്ഥാന്റെയും അതിർത്തിയിലുള്ള പഞ്ച് നദിയുടെ കൈവഴിയായി മാറുന്നതിന് മുമ്പ് 132 കിലോമീറ്റർ (82 മൈൽ) പടിഞ്ഞാറൻ പാമിർ പർവതനിരകളിലൂടെ ബർതാങ് ഒഴുകുന്നു. നദിയുടെ ഭൂരിഭാഗവും താജിക് നാഷണൽ പാർക്കിന്റെ അതിർത്തിയിലാണ്. ഹിമാനി, മഞ്ഞ് ഉരുകൽ എന്നിവയാണ് ബർതാങിന് കൂടുതലും ജലം നൽകുന്നത്. കിഴക്ക് നിന്ന് പടിഞ്ഞാറോട്ട് ഗോർനോ-ബഡാക്ഷൻ കടക്കുന്ന ഒരേയൊരു നദിയാണിത്.

ബഹിരാകാശത്തു നിന്നുള്ള ബർതാങ് കാഴ്ച

റുഷോൺ പട്ടണത്തിലെ അപ്‌സ്ട്രീമിൽ നിന്ന് ആണ് ബർതാംഗ് പഞ്ച് നദിയിലേക്ക് പ്രവേശിക്കുന്നത്.

പ്രവേശനം[തിരുത്തുക]

'ബർതാങ് ' എന്നാൽ 'ഇടുങ്ങിയ പാത' എന്നാണ്. ഇരുപതാം നൂറ്റാണ്ടിനു മുമ്പുള്ള യാത്രയ്ക്ക് കടത്തുകളും ഗോവണികളും പ്ലാറ്റ്ഫോമുകളും കിഴുക്കാംതൂക്കായ മലഞ്ചെരിവുകളിൽ സ്ഥാപിക്കേണ്ടതുണ്ടായിരുന്നു. മൂന്ന് പാതകളുണ്ടായിരുന്നു, ഒന്ന് നദിക്കരയിൽ, ശരത്കാലത്തിൽ വെള്ളം കുറയുമ്പോൾ മാത്രം ഉപയോഗയോഗ്യമായത്, രണ്ടാമത്തേത് പാറക്കൂട്ടങ്ങളിലൂടെയും മൂന്നാമത്തേത് വളരെ ദൈർഘ്യമേറിയതുമായ പർ‌വ്വത നിരകളിലൂടെ ചുമടുമായുള്ള മൃഗങ്ങളെ നയിക്കാനും ആയിരുന്നു. പാറക്കെട്ടുകൾ കാരണം ആധുനിക റോഡ് ബേസിഡിനപ്പുറം അസാധ്യമാകുമായിരുന്നു. ബേസിഡിന് മുകളിൽ റോഷോവ് എന്ന വലിയ ഗ്രാമമുണ്ട്. അതിനു മുകളിൽ ഗുദാര നദിയും മുർഗാബ് നദിയും ചേർന്ന് ബർതാംഗ് രൂപപ്പെടുന്നു. റോഡ് ഗുഡാറ്റ വടക്കുകിഴക്ക് ജാനിസിലേക്ക് തനിമാസിനൊപ്പം പടിഞ്ഞാറ് ഫെഡ്‌ചെങ്കോ ഹിമാനിയുടെ അടുത്തെത്തുന്നു. കരക്കുൽ തടാകത്തിനടുത്ത് കിഴക്ക് ഒരു റോഡ് കടന്നുപോകുന്നു.

മുർഗാബിലൂടെ സാഹസികതയോടല്ലാതെ പൊതുവേ കടന്നുപോകാനാവില്ല. മുർഗബ് ടൗണിലേക്കുള്ള അവസാന 37 കിലോമീറ്റർ ദൂരെയുള്ള ഒരു അഴുക്കുചാൽ റോഡ് കാണപ്പെടുന്നു. മുർഗാബിനു മുകളിൽ ഗുണനിലവാരം കുറഞ്ഞ ഒരു ജീപ്പ് റോഡ് കടന്നുപോകുന്നു. തെക്കുകിഴക്ക് നദി തൊക്താമിഷ്, ഷൈമാക് എന്നിവിടങ്ങളിലേക്ക് ഒഴുകുന്നു.

സാരസ് തടാകം[തിരുത്തുക]

പ്രധാന ലേഖനം: Sarez Lake

1911 ഫെബ്രുവരി 18 ന്, റിക്ടർ മാഗ്നിറ്റ്യൂഡ് സ്കെയിലിൽ 7.4 ആയി കണക്കാക്കിയ 1911 ലെ സാരസ് ഭൂകമ്പം വലിയ മണ്ണിടിച്ചിലിന് കാരണമായി. ഇത് മുർഗാബിന്റെ ഒഴുക്ക് പൂർണ്ണമായും തടഞ്ഞു. ഒരു പ്രാദേശിക ഗ്രാമം നശിക്കാനിടയായി. രണ്ട് ക്യുബിക് കിലോമീറ്റർ പാറ കണക്കാക്കിയ മണ്ണിടിച്ചിൽ ഉസോയി ഡാം എന്ന പ്രകൃതിദത്ത ഡാം രൂപീകരിച്ചു. തുടർന്നുള്ള മാസങ്ങളിൽ മുർഗാബ് ഉസോയിക്ക് പുറകിലുള്ള സ്ഥലം നിറച്ച് സാരസ് തടാകം രൂപീകരിച്ചു, ഇത് ഇപ്പോൾ മുർഗാബ് നദീതടത്തിന്റെ 60 കിലോമീറ്റർ നീളത്തിൽ 17 ക്യുബിക് കിലോമീറ്റർ ജലം ഉൾക്കൊള്ളുന്നു. മൺ അണക്കെട്ടിന്റെ ഘടനാപരമായ പരാജയം അണക്കെട്ടിന്റെ പാറ അവശിഷ്ടങ്ങൾ എന്നിവയിൽ നിന്ന് ഡാം അസ്ഥിരമായിരിക്കാമെന്നും ഭാവിയിൽ ഉണ്ടാകുന്ന ശക്തമായ ഭൂകമ്പത്തിൽ തകർന്നേക്കാമെന്നും ജിയോളജിസ്റ്റുകൾ വിശ്വസിക്കുന്നു.[1]

കുറിപ്പുകൾ[തിരുത്തുക]

  1. ↑ Bolt, B.A., W.L. Horn, G.A. Macdonald and R.F. Scott, (1975) Geological hazards: earthquakes, tsunamis, volcanoes, avalanches, landslides, floods Springer-Verlag, New York, ISBN 0-387-06948-8

അവലംബം[തിരുത്തുക]

പുറത്തേക്കുള്ള കണ്ണികൾ[തിരുത്തുക]

Coordinates: 37°56′N 71°34′E / 37.933°N 71.567°E / 37.933; 71.567

"https://ml.wikipedia.org/w/index.php?title=ബർതാങ്_നദി&oldid=3806713" എന്ന താളിൽനിന്ന് ശേഖരിച്ചത്