"വിൻസന്റ് വാൻഗോഗ്" എന്ന താളിന്റെ പതിപ്പുകൾ തമ്മിലുള്ള വ്യത്യാസം
(ചെ.) →ആദ്യകാല ജീവിതം |
(ചെ.) Convert error ozhivakki റ്റാഗ്: 2017 സ്രോതസ്സ് തിരുത്ത് |
||
വരി 231: | വരി 231: | ||
[[File:Le Forum Républicain (Arles) - 30 December 1888 - Vincent van Gogh ear incident.jpg|thumb|left|വാൻ ഗോഗിന്റെ സ്വയ അംഗച്ഛേദത്തെകുറിച്ച് പത്രങ്ങളിലെല്ലാം വാർത്ത വന്നു.<ref>{{cite web|title=Article de l'oreille coupée de Vincent Van Gogh in le Forum Républicain du 30 décembre 1888|url=http://mediatheque-arles.e-corpus.org/eng/treasures/oreille_coupee/notices/140463-Article-de-l-oreille-coup%C3%A9-e-de-Vincent-Van-Gogh-in-le-Forum-R%C3%A9-publicain-du-30-d%C3%A9-cembre-1888.html|publisher=[http://mediatheque-arles.e-corpus.org/index.php Bibliothèque numérique patrimoniale de la médiathèque d'Arles]|language=French}}</ref> "കഴിഞ്ഞ ഞായറാഴ്ചയുടെ രാത്രിയിൽ ഏകദേശം പതിനൊന്നുമണിക്ക് വിൻസന്റ് വാൻഗോഗ് എന്ന പറയുന്ന ഒരാൾ [[മെയ്സൺ ഡി ടോളറെൻസ്]] എത്തുകയും റേച്ചൽ എന്ന പെൺകുട്ടിയെ വിളിക്കുകയം, അദ്ദേഹത്തിന്റെ മുറിച്ച ചെവി നീട്ടിക്കൊണ്ട് ഇങ്ങനെ പറയുകയും ചെയ്തു... 'ഈ വസ്തുവിനെ ഒരു നിധി പോലെ കാക്കണം. 'പിന്നെ ആയാൾ മാഞ്ഞുപോയി. ഇതിനെകുറിച്ച് പോലീസ് പറഞ്ഞതിതാണ്, ഇത് ചെയ്തതരാണെങ്കിലും അയാൾ ഒരു ഭ്രാന്തനാണ്, എന്നാണ്. അയാളെ അടുത്ത പ്രഭാതത്തിൽ ഒറ്റക്കൊരുമുറിയിൽ കിടപ്പയിൽ കിടക്കുന്നതായി കണ്ടെത്തി.<br> ആ പാവം മനുഷ്യനെ ഒരു സമയവൈകലും കൂടാതെ ആശുപത്രിയിലെത്തിച്ചു." <ref>Hulsker (1980), pp. 380–82.</ref>]] |
[[File:Le Forum Républicain (Arles) - 30 December 1888 - Vincent van Gogh ear incident.jpg|thumb|left|വാൻ ഗോഗിന്റെ സ്വയ അംഗച്ഛേദത്തെകുറിച്ച് പത്രങ്ങളിലെല്ലാം വാർത്ത വന്നു.<ref>{{cite web|title=Article de l'oreille coupée de Vincent Van Gogh in le Forum Républicain du 30 décembre 1888|url=http://mediatheque-arles.e-corpus.org/eng/treasures/oreille_coupee/notices/140463-Article-de-l-oreille-coup%C3%A9-e-de-Vincent-Van-Gogh-in-le-Forum-R%C3%A9-publicain-du-30-d%C3%A9-cembre-1888.html|publisher=[http://mediatheque-arles.e-corpus.org/index.php Bibliothèque numérique patrimoniale de la médiathèque d'Arles]|language=French}}</ref> "കഴിഞ്ഞ ഞായറാഴ്ചയുടെ രാത്രിയിൽ ഏകദേശം പതിനൊന്നുമണിക്ക് വിൻസന്റ് വാൻഗോഗ് എന്ന പറയുന്ന ഒരാൾ [[മെയ്സൺ ഡി ടോളറെൻസ്]] എത്തുകയും റേച്ചൽ എന്ന പെൺകുട്ടിയെ വിളിക്കുകയം, അദ്ദേഹത്തിന്റെ മുറിച്ച ചെവി നീട്ടിക്കൊണ്ട് ഇങ്ങനെ പറയുകയും ചെയ്തു... 'ഈ വസ്തുവിനെ ഒരു നിധി പോലെ കാക്കണം. 'പിന്നെ ആയാൾ മാഞ്ഞുപോയി. ഇതിനെകുറിച്ച് പോലീസ് പറഞ്ഞതിതാണ്, ഇത് ചെയ്തതരാണെങ്കിലും അയാൾ ഒരു ഭ്രാന്തനാണ്, എന്നാണ്. അയാളെ അടുത്ത പ്രഭാതത്തിൽ ഒറ്റക്കൊരുമുറിയിൽ കിടപ്പയിൽ കിടക്കുന്നതായി കണ്ടെത്തി.<br> ആ പാവം മനുഷ്യനെ ഒരു സമയവൈകലും കൂടാതെ ആശുപത്രിയിലെത്തിച്ചു." <ref>Hulsker (1980), pp. 380–82.</ref>]] |
||
ഗോഗിൻ ആർലെസിലേക്ക് വരാമെന്ന് സമ്മതിച്ചപ്പോൾ, വാൻ ഗോഗ് ഒരു സൗഹൃത ബന്ധത്തിനും, അദ്ദേഹത്തിന്റെ ഉട്ടോപ്പ്യൻ ചിന്തകളുെട സംവാദവുമെല്ലാം പ്രതീക്ഷിച്ചിരുന്നു. ആ ആഗസ്ത് മാസത്തിലാണ് വാൻ ഗോഗ് ''സൺഫ്ലവേഴ്സ്'' വരച്ചത്. ബോച്ച് വീണ്ടും അവിടം സന്ദർശിച്ചപ്പോൾ, ബോച്ചിന്റെ ചായാഗ്രഹണവും, ''നക്ഷത്ര നിഘൂഢമായ ആകാശമുള്ള രാത്രിക്ക് എതിരാണ് കവി'' എന്നതിന്റെ പഠനങ്ങളും, വരച്ചു. ബോച്ചിന്റെ സഹോദരിയായ അന്നയും (1848-1936), ഒരു ചിത്രകാരിയാണ്, ഇവൾ തന്നെയാണ് വാൻ ഗോഗിന്റെ [[ദി റെഡ് വൈൻയാർഡ്]] എന്ന ചിത്രം 1890-ൽ സ്വന്തമാക്കിയതും.<ref>Hulsker (1980), p. 356</ref><ref>Pickvance (1984), 168–169;206</ref>ഗോഗിന്റെസന്ദർശനവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട് വാൻ ഗോഗ് രണ്ട് ബെഡുകൾ കത്ത് വാഹാിയായിരുന്ന ജോസഫ് റൗളിന്റെ കൈയ്യിൽ നിന്നും കടംവാങ്ങി, ഈ കത്ത് വാഹിയെ അദ്ദേഹം ചായാഗ്രഹണം ചെയ്തിട്ടുണ്ട്, അങ്ങനെ വാൻ ഗോഗ് ആ സെപ്തമ്പർ 17 ന്, മഞ്ഞവീടിനെ സജ്ജീകരിച്ചു.<ref>[http://www.webexhibits.org/vangogh/letter/18/534.htm Letter 534]; Gayford (2006), p. 18</ref><ref>[http://www.webexhibits.org/vangogh/letter/18/537.htm Letter 537]; Nemeczek, p. 61</ref>ആർലെസിൽ വാൻ ഗോഗിനോടൊത്ത് താമസിക്കുകയും, ജോലിചെയ്യുകയും ചെയ്യുന്ന കാര്യത്തിന് ഗോഗിൻ സമ്മതിക്കുകയും, ഗോഗിനും മഞ്ഞവീടിന്റെ സജ്ജീകരണത്തിന് സഹായിക്കുകയും ചെയ്തു, അതുതന്നെയാണ് അദ്ദേഹം ഇന്നേവരെ ഏറ്റെടുത്തതിൽ വച്ച് കുതൂഹലമായ പ്രവർത്തി. |
ഗോഗിൻ ആർലെസിലേക്ക് വരാമെന്ന് സമ്മതിച്ചപ്പോൾ, വാൻ ഗോഗ് ഒരു സൗഹൃത ബന്ധത്തിനും, അദ്ദേഹത്തിന്റെ ഉട്ടോപ്പ്യൻ ചിന്തകളുെട സംവാദവുമെല്ലാം പ്രതീക്ഷിച്ചിരുന്നു. ആ ആഗസ്ത് മാസത്തിലാണ് വാൻ ഗോഗ് ''സൺഫ്ലവേഴ്സ്'' വരച്ചത്. ബോച്ച് വീണ്ടും അവിടം സന്ദർശിച്ചപ്പോൾ, ബോച്ചിന്റെ ചായാഗ്രഹണവും, ''നക്ഷത്ര നിഘൂഢമായ ആകാശമുള്ള രാത്രിക്ക് എതിരാണ് കവി'' എന്നതിന്റെ പഠനങ്ങളും, വരച്ചു. ബോച്ചിന്റെ സഹോദരിയായ അന്നയും (1848-1936), ഒരു ചിത്രകാരിയാണ്, ഇവൾ തന്നെയാണ് വാൻ ഗോഗിന്റെ [[ദി റെഡ് വൈൻയാർഡ്]] എന്ന ചിത്രം 1890-ൽ സ്വന്തമാക്കിയതും.<ref>Hulsker (1980), p. 356</ref><ref>Pickvance (1984), 168–169;206</ref>ഗോഗിന്റെസന്ദർശനവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട് വാൻ ഗോഗ് രണ്ട് ബെഡുകൾ കത്ത് വാഹാിയായിരുന്ന ജോസഫ് റൗളിന്റെ കൈയ്യിൽ നിന്നും കടംവാങ്ങി, ഈ കത്ത് വാഹിയെ അദ്ദേഹം ചായാഗ്രഹണം ചെയ്തിട്ടുണ്ട്, അങ്ങനെ വാൻ ഗോഗ് ആ സെപ്തമ്പർ 17 ന്, മഞ്ഞവീടിനെ സജ്ജീകരിച്ചു.<ref>[http://www.webexhibits.org/vangogh/letter/18/534.htm Letter 534]; Gayford (2006), p. 18</ref><ref>[http://www.webexhibits.org/vangogh/letter/18/537.htm Letter 537]; Nemeczek, p. 61</ref>ആർലെസിൽ വാൻ ഗോഗിനോടൊത്ത് താമസിക്കുകയും, ജോലിചെയ്യുകയും ചെയ്യുന്ന കാര്യത്തിന് ഗോഗിൻ സമ്മതിക്കുകയും, ഗോഗിനും മഞ്ഞവീടിന്റെ സജ്ജീകരണത്തിന് സഹായിക്കുകയും ചെയ്തു, അതുതന്നെയാണ് അദ്ദേഹം ഇന്നേവരെ ഏറ്റെടുത്തതിൽ വച്ച് കുതൂഹലമായ പ്രവർത്തി. |
||
[[File:Paul Gauguin 104.jpg|thumb|[[പോൾ ഗോഗിൻ]], ''[[ദി പെയിന്റർ ഓഫ് സൺഫ്ലവേഴ്സ്]]: വിൻസന്റ് വാൻ ഗോഗ് വരച്ച ഛായാചിത്രം, 1888, [[വാൻ ഗോഗ് മ്യൂസിയം]], [[ആംസ്റ്റർഡാം]] |
[[File:Paul Gauguin 104.jpg|thumb|[[പോൾ ഗോഗിൻ]], ''[[ദി പെയിന്റർ ഓഫ് സൺഫ്ലവേഴ്സ്]]: വിൻസന്റ് വാൻ ഗോഗ് വരച്ച ഛായാചിത്രം, 1888, [[വാൻ ഗോഗ് മ്യൂസിയം]], [[ആംസ്റ്റർഡാം]]|alt=A seated red bearded man wearing a brown coat; facing to the left; with a paint brush in his right hand, is painting a picture of large sunflower]] |
||
തുടർച്ചയായ അഭ്യർത്ഥനകൾ മാനിച്ച് ഗോഗിൻ ഒക്ടോബർ 23 -ന് ആർലെസിലേക്ക് എത്തി. ആ നവമ്പർ മാസങ്ങളിൽ ഈ രണ്ട് ചിത്രകാരന്മാരും ഒരുമിച്ചായിരുന്നു. ''ദി പെയിന്റർ ഓഫ് സൺഫ്ലവേഴ്സ്'' എന്ന പേരിൽ വിൻസന്റ് വാൻഗോഗിന്റെ ചായാഗ്രഹണം ഗോഗിൻ പൂർത്തിയാക്കി:വിൻസന്റ് വാൻ ഗോഗിന്റെ ചായാഗ്രഹണം, പിന്നെ-പ്രസക്തിയില്ലാത്ത-വാൻ ഗോഗ് [[ദി റെഡ് വൈൻയാർഡ്]] എന്നിവ വാൻ ഗോഗ്, ഓർമകളിൽ നിന്നും വരച്ചെടുത്തതാണ്(ഇത് ഗോഗിന്റെ ചിത്രങ്ങളിൽ നിന്നും വ്യത്യസ്തമാണ്). [[മെമ്മറി ഓഫ് ദി ഗാർഡൻ അറ്റ് ഈറ്റെൻ]]<ref>Hulsker (1980), pp. 374-6</ref><ref>{{cite web|title= Letter 719 to Theo van Gogh. Arles, Sunday, 11 or Monday, 12 November 1888|url= http://vangoghletters.org/vg/letters/let719/letter.html|work= Vincent van Gogh: The Letters|publisher=[[Van Gogh Museum]]|at= 1v:3|quote= I’ve been working on two canvases.<br>A reminiscence of our garden at Etten with cabbages, cypresses, dahlias and figures...Gauguin gives me courage to imagine, and the things of the imagination do indeed take on a more mysterious character.}}</ref>അവർ തമ്മിലുള്ള ആദ്യത്തെ യാത്രയായ ആലിസ്കാമ്പ്സിലേക്കുള്ള യാത്രയിലാണ് [[ലെസ് അലിസ്കാമ്പസ്]] എന്ന ചിത്രം ഉണ്ടായത്.<ref>Gayford (2006), p. 61</ref> |
തുടർച്ചയായ അഭ്യർത്ഥനകൾ മാനിച്ച് ഗോഗിൻ ഒക്ടോബർ 23 -ന് ആർലെസിലേക്ക് എത്തി. ആ നവമ്പർ മാസങ്ങളിൽ ഈ രണ്ട് ചിത്രകാരന്മാരും ഒരുമിച്ചായിരുന്നു. ''ദി പെയിന്റർ ഓഫ് സൺഫ്ലവേഴ്സ്'' എന്ന പേരിൽ വിൻസന്റ് വാൻഗോഗിന്റെ ചായാഗ്രഹണം ഗോഗിൻ പൂർത്തിയാക്കി:വിൻസന്റ് വാൻ ഗോഗിന്റെ ചായാഗ്രഹണം, പിന്നെ-പ്രസക്തിയില്ലാത്ത-വാൻ ഗോഗ് [[ദി റെഡ് വൈൻയാർഡ്]] എന്നിവ വാൻ ഗോഗ്, ഓർമകളിൽ നിന്നും വരച്ചെടുത്തതാണ്(ഇത് ഗോഗിന്റെ ചിത്രങ്ങളിൽ നിന്നും വ്യത്യസ്തമാണ്). [[മെമ്മറി ഓഫ് ദി ഗാർഡൻ അറ്റ് ഈറ്റെൻ]]<ref>Hulsker (1980), pp. 374-6</ref><ref>{{cite web|title= Letter 719 to Theo van Gogh. Arles, Sunday, 11 or Monday, 12 November 1888|url= http://vangoghletters.org/vg/letters/let719/letter.html|work= Vincent van Gogh: The Letters|publisher=[[Van Gogh Museum]]|at= 1v:3|quote= I’ve been working on two canvases.<br>A reminiscence of our garden at Etten with cabbages, cypresses, dahlias and figures...Gauguin gives me courage to imagine, and the things of the imagination do indeed take on a more mysterious character.}}</ref>അവർ തമ്മിലുള്ള ആദ്യത്തെ യാത്രയായ ആലിസ്കാമ്പ്സിലേക്കുള്ള യാത്രയിലാണ് [[ലെസ് അലിസ്കാമ്പസ്]] എന്ന ചിത്രം ഉണ്ടായത്.<ref>Gayford (2006), p. 61</ref> |
||
വരി 304: | വരി 304: | ||
{{See also|Double-squares and Squares}} |
{{See also|Double-squares and Squares}} |
||
[[File:VanGogh Daubigny.jpg|thumb|''[[ഡോബീനീസ് ഗാർഡെൻ]]'', ജൂലൈ 1890, ഓവർ, [[കൺസ്റ്റ്മ്യൂസിയം ബേസൽ]], വാൻഗോഗിന്റെ ആദ്യകാല ചിത്രങ്ങളിൽ ഒന്ന്<ref name="Pickvance 1986, 272-273">Pickvance (1986), pp. 272–73</ref>|alt=An enclosed garden surrounded by trees, with a large house in the background, and another house off to the right. On the green lawn foreground is a cat, in the center of the lawn is a bed of flowers and at the rear of the lawn is a bench, a table and a few chairs. Nearby is a lone figure]] |
[[File:VanGogh Daubigny.jpg|thumb|''[[ഡോബീനീസ് ഗാർഡെൻ]]'', ജൂലൈ 1890, ഓവർ, [[കൺസ്റ്റ്മ്യൂസിയം ബേസൽ]], വാൻഗോഗിന്റെ ആദ്യകാല ചിത്രങ്ങളിൽ ഒന്ന്<ref name="Pickvance 1986, 272-273">Pickvance (1986), pp. 272–73</ref>|alt=An enclosed garden surrounded by trees, with a large house in the background, and another house off to the right. On the green lawn foreground is a cat, in the center of the lawn is a bed of flowers and at the rear of the lawn is a bench, a table and a few chairs. Nearby is a lone figure]] |
||
1890 മെയിൽ, അദ്ദേഹം സെയിന്റ് റെമിയിലെ ആശുപത്രി വിട്ട്, ഓവേർസ് സർ ഓയിസ് എന്ന ആശുപത്രിയിലെ ഡോ. പോൾ ഗാച്ചെറ്റ് എന്ന ഫിസീക്ഷ്യന്റടുത്തേക്ക് പോയി, ഒപ്പം തിയോയുടെയടുത്തേക്കും.സ്വയം ഒരു കലാകാരനും, മറ്റുപല കലാകാരന്മാരെ ചികിത്സിച്ചിട്ടുള്ള [[കാമിലെ പിസാരോ]] ആണ് വാൻ ഗോഗിനായി ഗാച്ചെറ്റിനെ ശുപാർശ ചെയ്തത്.അദ്ദേഹത്തോടുള്ള വാൻ ഗോഗിന്റെ ധാരണ ഇതായിരുന്നു, "എന്നേക്കാളും മടുപ്പുളവാക്കുന്നവൻ, ഞാൻ വിചാരിക്കുന്നു, അല്ലെങ്കിൽ നമുക്കൊരുമിച്ച് അതുപോലെ സംസാരിക്കാം."<ref>[http://www.webexhibits.org/vangogh/letter/21/648.htm Letter 648] Vincent to Theo, 10 July 1890</ref> 1890 ജൂണിൽ, വാൻ ഗോഗ് ആ ഫിസീഷനെ കുറിച്ച് നിരവധി ചിത്രങ്ങൾ വരച്ചു, അതിൽ പോർട്രെയിറ്റ് ഓഫ് ഡോ. ഗാച്ചെറ്റ് എന്നതും, അദ്ദേഹത്തിന്റേതുമാത്രമായ എച്ചിങ്ങും ഉൾപ്പെടുന്നു, ഈ ഓരോന്നിലും അദ്ദേഹം ഉന്നൽ നൽകിയിരിക്കുന്നത് ഗാച്ചെറ്റിന്റെ വിഷാദമായ പ്രകൃതത്തേയാണ്.പിന്നീട് വാൻ ഗോഗ് ഓബെർജ് റാവോക്സ് -ൽ തന്നെ നിൽക്കുകയും, {{convert|75| |
1890 മെയിൽ, അദ്ദേഹം സെയിന്റ് റെമിയിലെ ആശുപത്രി വിട്ട്, ഓവേർസ് സർ ഓയിസ് എന്ന ആശുപത്രിയിലെ ഡോ. പോൾ ഗാച്ചെറ്റ് എന്ന ഫിസീക്ഷ്യന്റടുത്തേക്ക് പോയി, ഒപ്പം തിയോയുടെയടുത്തേക്കും.സ്വയം ഒരു കലാകാരനും, മറ്റുപല കലാകാരന്മാരെ ചികിത്സിച്ചിട്ടുള്ള [[കാമിലെ പിസാരോ]] ആണ് വാൻ ഗോഗിനായി ഗാച്ചെറ്റിനെ ശുപാർശ ചെയ്തത്.അദ്ദേഹത്തോടുള്ള വാൻ ഗോഗിന്റെ ധാരണ ഇതായിരുന്നു, "എന്നേക്കാളും മടുപ്പുളവാക്കുന്നവൻ, ഞാൻ വിചാരിക്കുന്നു, അല്ലെങ്കിൽ നമുക്കൊരുമിച്ച് അതുപോലെ സംസാരിക്കാം."<ref>[http://www.webexhibits.org/vangogh/letter/21/648.htm Letter 648] Vincent to Theo, 10 July 1890</ref> 1890 ജൂണിൽ, വാൻ ഗോഗ് ആ ഫിസീഷനെ കുറിച്ച് നിരവധി ചിത്രങ്ങൾ വരച്ചു, അതിൽ പോർട്രെയിറ്റ് ഓഫ് ഡോ. ഗാച്ചെറ്റ് എന്നതും, അദ്ദേഹത്തിന്റേതുമാത്രമായ എച്ചിങ്ങും ഉൾപ്പെടുന്നു, ഈ ഓരോന്നിലും അദ്ദേഹം ഉന്നൽ നൽകിയിരിക്കുന്നത് ഗാച്ചെറ്റിന്റെ വിഷാദമായ പ്രകൃതത്തേയാണ്.പിന്നീട് വാൻ ഗോഗ് ഓബെർജ് റാവോക്സ് -ൽ തന്നെ നിൽക്കുകയും, {{convert|75|sqft|m2}} വലിപ്പമുള്ള മുകളിലുള്ള ഒരു മുറി 3 ഫ്രാങ്ക്സ് 50 സെന്റിമെസിന് വാടകക്കെടുക്കുകയും ചെയ്തു. |
||
{{multiple image |
{{multiple image |
19:01, 6 ഓഗസ്റ്റ് 2018-നു നിലവിലുണ്ടായിരുന്ന രൂപം
വിൻസന്റ് വാൻഗോഗ് | |
വാൻഗോഗ് - സ്വയം വരച്ച ചിത്രം (1887) | |
ജനനപ്പേര് | വിൻസെന്റ് വില്ലെം വാൻഗോഗ് |
ജനനം | Zundert, നെതർലന്റ്സ് | 30 മാർച്ച് 1853
മരണം | 29 ജൂലൈ 1890 Auvers-sur-Oise, ഫ്രാൻസ് | (പ്രായം 37)
പൗരത്വം | Dutch |
രംഗം | ചിത്രകാരൻ |
പ്രസ്ഥാനം | Post-Impressionism |
വിൻസെന്റ് വില്ലെം വാൻഗോഗ്, (മാർച്ച് 30, 1853 - ജൂലൈ 29, 1890) ഒരു ഡച്ച് ചിത്രകാരനായിരുന്നു. വാൻഗോഗ് ചിത്രങ്ങളുടെ വൈകാരികതയും വർണ്ണവൈവിദ്ധ്യവും ഇരുപതാംനൂറ്റാണ്ടിലെ പാശ്ചാത്യകലയിൽ നിർണായകസ്വാധീനം ചെലുത്തി. തന്റെ ജീവിതകാലത്ത് കഠിനമായ ഉത്കണ്ഠയും മാനസിക അസ്വാസ്ഥ്യങ്ങളും വാൻഗോഗിനെ വേട്ടയാടി. തന്റെ 37- മത്തെ വയസ്സിൽ താരതമ്യേന അപ്രശസ്തനായി ആത്മഹത്യ ചെയ്ത വാൻഗോഗിന്റെ പ്രശസ്തി മരണശേഷം നാൾക്കുനാൾ വർദ്ധിച്ചു. ലോകത്തേറ്റവും തിരിച്ചറിയപ്പെടുന്നതും വിലയേറിയവയും ആണ് ഇന്ന് വാൻഗോഗ് ചിത്രങ്ങൾ.
കത്തുകൾ
വാൻ ഗോഗിനെ കുറിച്ചുള്ള സമഗ്രമായതും അടിസ്ഥാനപരവുമായ കാര്യങ്ങൾ അറിയാൻ സഹായിച്ചത് അദ്ദേഹത്തിന്റെ സഹോദരനായ തിയോ വാൻ ഗോഗ് എന്ന ആർട്ട് ഡീലർ സൂക്ഷിച്ചു വച്ചിരുന്ന കത്തുകളാണ്. [3]അവർ വാൻഗോഗിന്റെ ചിന്തകളേയും, അഭിപ്രായങ്ങളേയും കുറിച്ച് ഒരു ഫൗണ്ടേഷനുണ്ടാക്കി. [4][5]തിയോ തന്റെ സഹോദരന് മാനസികവും സാമ്പത്തികവുമായ പിന്തുണ നൽകി. അവരുടെ ജീവിതാന്ത്യം വരെയുള്ള സൗഹൃത്ബന്ധവും, കലയെകുറിച്ചുള്ള വിൻസെന്റിന്റെ അഭിപ്രായവും 1872-1890 കാലഘട്ടത്തിൽ ഇവർ കൈമാറിയ നൂറുകണക്കിനു കത്തുകളിൽ നിന്നും വായിച്ചെടുക്കാം. 600ലേറെ കത്തുകൾ വിൻസന്റിൽ നിന്നും തിയോയിലേക്കും, 40 എണ്ണം തിയോയിൽ വിൻസെന്റിലേക്കുമായിരുന്നു.
എങ്കിലും അവയിൽ പലതും തിയതികളില്ലാത്തവയാണ്, അതുകൊണ്ട് തന്നെ കലാ ചരിത്രകാരന്മാർ അവയെയൊക്കെ കാലക്രമം അനുസരിച്ചാണ് ക്രമപ്പെടുത്തിയിരിക്കുന്നത്. പ്രശ്നങ്ങൾ തീരുന്നില്ല, പ്രതേകിച്ച് ആർലെസ്സിൽ നിന്ന് വന്നവയുടെ വർഷത്തിന്റെ കാര്യത്തിൽ, കാരണം ആ സമയത്ത് വാൻ ഗോഗ് ഏകദേശം 200 കത്തുകൾ ഡച്ചിലെ തന്റെ കൂട്ടുകാർക്കായി എഴുതിയിരുന്നു, ഫ്രെഞ്ചിലും, ഇംഗ്ലീഷിലും. [6]വിൻസെന്റ്, പാരീസിൽ താമസ്സിച്ചിരുന്ന കാലഘട്ടത്തിലേതാണ് ഇതിനേക്കാൾ കൂടുതൽ സങ്കീർണത ഉണ്ടാക്കുന്നത്, കാരണം അപ്പോൾ രണ്ട് സഹോദരന്മാരും ഒരുമിച്ചാണ് താമസ്സിച്ചിരുന്നത്, അതുകൊണ്ടുതന്നെ അപ്പോൾ കത്തുകളുടെ ആവശ്യമില്ലല്ലോ.[7] തിയോവിൽ നിന്നും വാൻ ഗോഗിലേക്കും, വാൻ ഗോഗിൽ നിന്ന് തിയോവിലേക്കുമുള്ള കത്തുകൾക്കുപുറമേ, അദ്ദേഹത്തിന്റെ സഹോദരിയായ വില്ലിനും, അവളുടെ കൂട്ടുകാരിയായ ലൈൻ ക്രീയെസ്സെ -ക്കും പിന്നെ വാൻ റാപ്പാർഡ്, എമിലി ബെർനാർഡ് എന്നിവർക്കും അയച്ച കത്തുകളുമാണ് അവശേഷിക്കുന്നയിൽ മറ്റുള്ളവ.
ആദ്യകാല ജീവിതം
നെതെർലാണ്ടിലെ ഗ്രൂട്ട്സുണ്ടർട്ട് എന്ന ഗ്രാമത്തിൽ 1853 മാർച്ച് 30 ന് ആണ് വാൻഗോഗിന്റെ ജനനം. തിയോഡറസ് വാൻഗോഗ് എന്ന പാതിരി ആയിരുന്നു പിതാവ്. അന്ന കോർണേലിയ കാർബെൻറ്സ് എന്നായിരുന്നു മാതാവിന്റെ പേര്. തിയോ, കോർ എന്നീ സഹോദരന്മാരും എലിസബത്ത്, വില്ലെമിന, അന്ന എന്നീ സഹോദരിമാരും വാൻഗോഗിനു ഉണ്ടായിരുന്നു.
ഒരു ചിത്രകാരനാവാൻ തീരുമാനിക്കുന്നതിന് മുൻപ് വാൻഗോഗ് പല ജോലികളും ചെയ്തിരുന്നു. ഒരു കലാവസ്തു വില്പനക്കാരനായി(ഇംഗ്ലീഷ്: Art dealer) ഹേഗ്(ഇംഗ്ലീഷ്: Hague), ലണ്ടൻ എന്നിവിടങ്ങളിൽ ആദ്യം ജീവിച്ചു. കുറച്ചു കാലം ഇംഗ്ലണ്ടിലെ റാംസ്ഗേറ്റ് എന്ന പട്ടണത്തിൽ ഒരു അദ്ധ്യാപകനായി ജോലി ചെയ്തു. 1879 ൽ ബെൽജിയത്തിൽ ഒരു മിഷനറി ആയി ആയി പ്രവർത്തിച്ചു.
വാൻ ഗോഗ് ആണ് ഡച്ച് റിഫോർമെഡ് പള്ളിയിലെ മിനിസ്റ്ററായ തിയോഡറസ് വാൻ ഗോഗിന്റെ മക്കളിൽ അതിജീവിച്ചവരിൽ ഏറ്റവും ഇളയത്. വിൻസെ്ന്റിന് ആ പേര് ലഭിച്ചത് തന്റെ മുത്തച്ഛനിൽ നിന്നാണ്, പിന്നെ അദ്ദേഹത്തിന്റെ, വളർച്ച മുരടിച്ച ഒരു സഹോദരനും വിൻസെന്റിനേക്കാൾ ഒരു വർഷം മുമ്പ് ജനിച്ചവനാണ്. [note 1]പേരുകളുടെ ആ പുനരാവർത്തനം അക്കാലത്ത് സാധാരണയായിരുന്നു. വിൻസെന്റ് എന്നത് വാൻ ഗോഗ് കുടുംമ്പത്തിലെ എല്ലാ അംഗങ്ങൾക്കും ചേർത്തിരുന്ന ഒരു പേരാണ്:അദ്ദേഹത്തിന്റെ മുത്തച്ഛനായ വിൻസെന്റ് (1789 - 1874), 1811-ൽ ലൈഡൻ യൂണിവേഴ്സിറ്റിയിൽ വൈദ്യശാസ്ത്രത്തിൽ ബിരുദമെടുത്തയാളാണ്. മുത്തച്ഛന് ആറ് മക്കളാണുള്ളത്, അതിലൊരാൾ ചിത്രം വിൽക്കുന്നയാളായി, മറ്റൊരാളെ വിൻസന്റ് വാൻ ഗോഗ് തന്റെ കത്തുകളിൽ സെന്റ് അമ്മാവൻ എന്ന് പറഞ്ഞ് പരാമർശിക്കുന്നുണ്ട്. ഒരുപക്ഷെ, വിൻസ്ന്റ് മുത്തച്ഛൻ പേര് നൽകിയത് അദ്ദേഹത്തിന്റെ അച്ഛന്റെ അമ്മാവന്റെ പേരിൽ നിന്നാകണം, കൊത്തുപണിയിൽ വിജയിച്ച വിൻസന്റ് വാൻ ഗോഗ് എന്ന്(1729 - 1802).[8][9] കലയും, മതവും എന്നിങ്ങനെ രണ്ട് ജോലികളായിരുന്നു വാൻ ഗോഗ് കുടംബത്തിന്റെ അടിത്തറയെ ഉറപ്പിച്ചു നിർത്തിയിരുന്നത്. അദ്ദേഹത്തിന്റെ സഹോദരനായ തിയോഡറസ് എന്ന "തിയോ" ജനിച്ചത് 1857 മെയ് 1 നാണ്.
വിൻസെന്റ് നിശ്ശബ്ദനും, ഗൗരവവും, ചിന്താഗതിയുമുള്ള ഒരു കുട്ടിയായിരുന്നു. 1860 കളിലാണ് അദ്ദേഹം സുണ്ടെർട്ടിലെ ഒരു ഗ്രാമത്തിൽ 200 കുട്ടികളെ പഠിപ്പിക്കുന്ന ഒരു കത്തോലിക്കനായ ഗുരുവിന്റെ കീഴെ വിദ്യഭ്യാസത്തിനായി ചെന്നത്. പിന്നെ അദ്ദേഹത്തിന്റെ സഹോദരിയായ അന്ന വീട്ടിൽ തന്നെ വന്ന് പഠിപ്പിക്കുന്ന ഒരു ഗുരനാഥയുടെ കീഴിലാണ് 1864 ഓക്ടോബർ 1 വരെ പഠനമനുഷ്ഠിച്ചത്. അപ്പോൾ വാൻ ഗോഗ് സെവൻബെർഗൻ എന്ന സ്ഥലത്തുനിന്നും 20 മൈൽ (32 കി.മീ) അകലെ ജാൻ പ്രോവിലി യുടെ ബോര്ഡിങ്ങ് സ്ക്കൂളിൽ പഠിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുകയായിരുന്നു. തന്റെ കുടുംബം വിട്ട് പോകുവാൻ വാൻ ഗോഗിന് വൈഷമ്യമുണ്ടായിരുന്നു. പിന്നീട് 1866 സെപ്തമ്പർ 15 ന് വീണ്ടും അദ്ദേഹം സ്ക്കൂൾ മാറി ടിൽബർഗിലെ വില്ല്യം രണ്ടാമന്റെ കോളേജ് - ിലേക്ക് പഠിക്കാൻ പോകുകയും ചെയ്തു. കോൺസ്റ്റാൻജിൻ സി. ഹുയ്സമാൻസ് എന്ന പാരീസിലെ വിജയകരനായ പെയിന്റർ വാൻ ഗോഗിന് സ്ക്കൂളിൽ വച്ച് വര പഠിപ്പിക്കുകയും, ആ വിഷയത്തിന്റെ ക്രമാനുഗതമായ സമീപനത്തെകുറിച്ച് വാദിക്കുകയും ചെയ്തു. വിൻസെന്റിൽ കലയോടുള്ള താത്പര്യം നേരത്തേ തുടങ്ങിയിരുന്നു. പിന്നീടദ്ദേഹം വളർത്തിയെടുത്ത വരയിലെ തന്ത്രങ്ങൾ എന്നാൽ വാൻ ഗോഗിന്റ് ആദ്യകാല ചിത്രങ്ങളുമായി സാമ്യങ്ങളില്ലാത്തവയാണ്. [10]1868 -ൽ വാൻ ഗോഗ് സ്ക്കൂൾ വിടുകയും വീട്ടിലേക്ക് തിരിച്ചുവരികയും ചെയ്തു. അങ്ങനെ അദ്ദേഹം തിയോക്ക് എഴുതിയ കത്തിൽ തന്റെ കുട്ടിക്കാലത്തെ ഇങ്ങനെ വിശേഷിപ്പിക്കുന്നുണ്ട്, "എന്റെ കുട്ടിക്കാലം നിഷ്പ്രഭവും, ഉദാസീനത നിറഞ്ഞതും, ശൂന്യവും കൂടിയായിരുന്നു ". [11]
1869 ജൂലൈ-ൽ, വാൻ ഗോഗിന്റെ അമ്മാവനായ സെന്റ് ഹാഗ്വ യിലെ ഗൂപിൽ എന്ന ചിത്രം വിൽക്കുന്നയാളെ പരിചയപ്പെടുത്തിക്കൊടുത്തു.1873 ജൂൺ -ൽ വാൻ ഗോഗിന്റെ ട്രെയിനിങ്ങ് കഴിഞ്ഞ്, അദ്ദേഹത്തെ ഗൂപിൽ ഒരു കമ്പനിയിൽ ജോലിചെയ്യാനായി ലണ്ടണിലേക്കയച്ചു, ലണ്ടണിലെ 87 ഹാക്ക്ഫോർഡ് റോഡ് എന്ന സ്ഥലത്താണ് വാൻ ഗോഗ് ലോഡ്ജിലായി താമസിച്ചത്. ആ സമയം വിൻസെന്റിന് സന്തോഷനാളുകളായിരുന്നു;ജോലിയിൽ വൈദഗ്ദ്ധ്യം നേടുകയും, 20-ാം വയസ്സിൽ തന്നെ തന്റെ അച്ഛനേക്കാൾ സമ്പാദിക്കുകയും ചെയ്തു. തിയോയുടെ ഭാര്യയും വിൻസെന്റിന്റെ ഈ സന്തോഷനാളുകളെകുറിച്ച് പരാമർശിക്കുന്നുണ്ട്. അങ്ങനെയിരിക്കെയാണ് അദ്ദേഹത്തിന് വാടകവീട്ടുടമസ്ഥയുടെ മകളിൽ അനുരാഗം തോന്നുന്നത്, ആ വികാരം വാൻ ഗോഗ് തുറന്നുപറയുകയും, അവൾ രഹസ്യമായി മറ്റൊരാളുമായി വിവാഹം ഉറപ്പിച്ചിരിക്കുകയാണെന്ന് പറഞ്ഞ് തള്ളികളയുകയും ചെയ്തു. പിന്നീടദ്ദേഹം തീക്ഷ്ണമായും, വർദ്ധിതമായും മതത്തെ മാറ്റിനിർത്തി;വിൻസെന്റിന്റെ അച്ഛനും, അമ്മാവനും ചേർന്ന് പാരീസിലേക്ക് ഒരു യാത്ര തരപ്പെടുത്തികൊടുത്തു, അവിടെവച്ചാണ് വാൻ ഗോഗ് കലയെ ഒരു കച്ചവടസാധനമായി കാണുവാൻ തുടങ്ങിയത്. 1876 ഏപ്രിൽ 1-ന് ഗൂപിൽ വിൻസെന്റിനെ ജോലിയിൽ നിന്നും പുറത്താക്കി.[12]
റാംസ്ഗെയിറ്റിലെ ഒരു ചെറിയ ബോർഡിങ്ങ് സ്ക്കൂളിൽ കൂലി നൽകാതെ ഒരു അധ്യാപകനായി ജോലി ചെയ്യുന്നതിന്റെ ഭാഗമായി വാൻ ഗോഗ് തിരിച്ച് ഇംഗ്ലണ്ടിലേക്ക് എത്തി. ആ സ്ക്കൂളിന്റെ മുതലാളി സ്ക്കൂളിനെ ഇസ്ലെവേർത്തിലേക്ക് മാറ്റിയപ്പോൾ, വാൻ ഗോഗും അവരോടൊപ്പം മാറി, റിച്ച്മണ്ട് വരെ ട്രെയിനിലും, പിന്നെ നടന്നുമാണ് വാൻ ഗോഗ് സ്ക്കൂളിലെത്തിയത്. [15]ഇത് ഒട്ടും പ്രായോഗിഗമല്ലാത്തതുകൊണ്ട് വാൻ ഗോഗിന് അവിടം വിടേണ്ടി വന്നു, പകരം, അദ്ദേഹം, ക്രിസ്തുവചനങ്ങൾ എല്ലാവിടേയും പ്രചരിപ്പിക്കാമെന്നതിന്റ് അടിസ്ഥാനത്തിൽ ഒരു മന്ത്രിയുടെ അസിസ്റ്റെന്റായി മാറി.[16] ക്രിസ്തുമസ്സ് നാളുകളിൽ, അദ്ദേഹം വീട്ടിലേക്ക് തിരിച്ചെത്തുകയും, ഡോർഡ്രെച്ച് എന്ന സ്ഥലത്തെ, ഒരു പുസ്തക കടയിൽ ആറുമാസത്തേക്ക് ജോലിക്ക് ചേരുകയും ചെയ്തു. പക്ഷെ ഈ പുതിയ സ്ഥാനത്ത് അദ്ദേഹം സന്തോഷവാനല്ലായിരുന്നു, എന്നാലും തന്റെ ഭൂരിഭാഗം സമയവും ചിലവഴിച്ചത്, ബൈബിൾ ഇംഗ്ലീഷിലേക്കും, ഫ്രെഞ്ചിലേക്കും, ജെർമൻ-ലേക്കും തർജ്ജമ ചെയ്യുന്നതിലായിരുന്നു.[17] ഇക്കാലത്തെ, അദ്ദേഹത്തിന്റെ മുറിയിലെ കുട്ടാളികളിലൊരാളായ, ഗോർലിറ്റ്സ -ിന്റെ വാക്കുകൾ പറയുന്നത്, വാൻ ഗോഗ് മാംസഭക്ഷണങ്ങൾ കഴിക്കാത്ത ഒരു വ്യക്തിയായിരുന്നു എന്നാണ്.[18][note 2]
വാൻ ഗോഗിന്റെ മതത്തോടുള്ള അത്യുത്സാഹം വളർന്നത്, അദ്ദേഹം തന്റെ യതാർത്ഥ ജോലി കണ്ടെത്തിയപ്പോഴായിരുന്നു. ഒരു പുരോഹിതാനാകാനുള്ള കഠിനദ്ധ്വാനത്തിനെ പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതിനായി, വാൻ ഗോഗിന്റെ കുടുംബം, അദ്ദേഹത്തെ 1877-ൽ ആംസ്റ്റർഡാമിലേക്ക് വൈദ്യശാസ്ത്രപഠനത്തിനായി അയച്ചു, അവിടെവച്ചാണ് വാൻ ഗോഗ് നാവലിൽ വൈസ് അഡ്മിറലായിരുന്ന തന്റെ ജാൻ വാൻ ഗോഗ് അമ്മാവനുമായി ഒരുമിച്ച് താമസിച്ചത്. [19][20]വിൻസെന്റിന്റെ അമ്മവനായ, ആദ്യമായി, "യേശുവിന്റെ ജീവിതം" എന്ന പുസ്തകം എഴുതിയ ഒരു വൈദ്യശാസ്ത്രകൻ എന്ന നിലക്ക് അറിയപ്പെടുന്ന, ജോഹന്നാസ് സ്റ്റ്രൈക്കറിനോടുചേർന്ന് വിൻസെന്റ് എൻട്രസ് പരീക്ഷക്ക് തയ്യാറായി. പക്ഷെ അദ്ദേഹം പരീക്ഷയിൽ പരാജയപ്പെടുകയും, 1878-ൽ, ജാൻ അമ്മാവന്റെ വീട്ടിൽ നിന്ന് ഇറങ്ങുകയും ചെയ്തു. പിന്നീട്, ബ്രസൽസിന് അരികെയുള്ള ലേക്കനിൽ സ്ഥിതിചെയ്യുന്ന ഒരു പ്രൊട്ടസ്റ്റന്റ് മിഷനറിയായ, വ്ലാമ്സക്കെ ഓപ്പ്ലീഡിങ്ങ്സ്ക്കുളിൽ മൂന്ന് മാസ്തതെ കോഴ്സ് എടുത്തു, പക്ഷെ അതിലും പരാജയപ്പെട്ടു.[21]
1879 ജനുവരിയിൽ വാൻ ഗോഗ് പെറ്റിട്ട് വാസ്മെസ് എന്ന ഗ്രാമത്തിലെ മിഷണറിയിൽ ഒരു താത്കാലികമായ ജോലി കണ്ടെത്തി.[note 3] വാൻ ഗോഗ് മതപ്രസംഗം നടത്തിയ ബെൽജിയത്തിലെ കൽക്കരികുഴി സംസ്ഥാനമായ ബോറിനേജിലെ ചാർബോണേജ് ഡി മാർക്കസ്സെയിൽ അദ്ദേഹം താമസ്സിച്ചിരുന്നത് ഒരു റൊട്ടിയുണ്ടാക്കുന്നയാളുടെ വീടിന്റെ പിൻവശത്തായി ഒരു ചെറിയകുടിലിലാണ്. ആ റൊട്ടിയുണ്ടാക്കുന്നായളുടെ ഭാര്യ വിൻസെന്റ് വാൻ ഗോഗ് ആ കുടിലിൽ എപ്പോഴും ഏങ്ങലടിച്ചു കരയുന്നതായി കേൾക്കാറുണ്ട് എന്ന് പറയുമായിരുന്നു. അദ്ദേഹത്തിന്റെ അഴക്കുപുരണ്ടതായ ജീവിത സാഹചര്യം കാരണം അദ്ദേഹത്തെ അപ്പാലെഡ് ചർച്ചിലെ അതോറിറ്റി പള്ളിയിലേക്ക് കയറാൻ അനുവദിച്ചിരുന്നില്ല, അതുകൊണ്ടുതന്നെ അവർ "പുരോഹിതവർഗ്ഗത്തിന്റെ അഭിമാനത്തിനെ അട്ടിമറിച്ചു" എന്നതിന്റെ പേരിൽ പുരോഹിത പദവിയിൽ നിന്നും പുറത്താക്കി. പിന്നീടദ്ദേഹം ബ്രുസ്സെല്ലിലേക്ക് മാറി. [22]ചുരുക്കിപറഞ്ഞാൽ ബോറിനേജിലെ കൂസ്മെസ് എന്ന ഗ്രാമത്തിലേക്ക് മടങ്ങി, പക്ഷെ വാൻ ഗോഗിന്റെ മാതാപിതാക്കൾ തിരിച്ച് വീട്ടിലേക്ക്, ഈറ്റനിലേക്ക് തിരിച്ചുവരാൻ സമ്മർദം ചെലുത്തിക്കൊണ്ടിരുന്നു.വീട്ടുകാരുടെ ഈ ഉത്കണ്ഠയും, നിരാശയും കാരണം, ആ വർഷത്തെ മാർച്ച മാസം വരെ വിൻസെന്റ് അവിടെതന്നെ താമസ്സിച്ചു. [note 4]അവിടെ വിന്സെന്റും അച്ഛനും തമ്മിൽ ചെറിയ സംഘർഷം ഉണ്ടായിരുന്നു. ഈ അച്ഛനായിരുന്നു, വിൻസെന്റ് ഗീലിലെ ലൂണാറ്റിക്ക് അസൈലത്തിൽ ഉൾപ്പെട്ടതിനെകുറിച്ച് അന്വോഷണം നടത്തിയത്.[23][note 5]
ഒക്ടോബർ വരെ വാൻ ഗോഗ് ചാൾസ് ഡെക്രുക് എന്ന ഖനിതൊഴിലാളിയുമായി താമസിച്ച കൂസ്മെസ്സിലേക്ക് അദ്ദേഹം യാത്രതിരിച്ചു. [24]അതോടെ വിൻസെന്റിന്, ആളുകളിലും, തന്റെ ചുറ്റുമുള്ള അന്തരീക്ഷത്തിലും ഒരു താത്പര്യം ജനിക്കുകയും, തിയോയുടെ നിർദ്ദേശങ്ങളനുസരിച്ച് കലയെ കൂടുതൽ ചേർത്തുപിടിക്കുകയം, അവയെയൊക്കെ വരയിലൂടെ രേഖപ്പെടുത്തിവയ്ക്കുകയും ചെയ്തു. ശരൽക്കാരകാലത്ത് അദ്ദേഹം ബ്രൂസ്സെല്ലിലേക്ക് യാത്രപോയി, അവിടെ തിയോയുടെ നിർദ്ദേശപ്രകാരം, വാൻ ഗോഗിനെ പ്രോത്സാഹിപ്പിച്ചതും, കല പഠിപ്പിക്കുന്ന നിയമാനുരൂപമായ സ്ക്കൂളുകളെ വെറുക്കുകയും, വിദ്വോഷവുമുണ്ടായിരുന്ന, പ്രശസ്ത ഡച്ച് കലാകാരനായ വില്യം റിയോലോഫ്സ് -നെ കാണുകയും, അക്കാദമിയാ റോയാലെ ഡെസ് ബിയോക്സ് ആർട്ട്സ് എന്ന സ്ക്കൂളിൽ 1880 നവമ്പർ 15 ന് ചേരുകയും ചെയ്തു. ഈ അക്കാദമിയയിൽ വച്ച് അനാട്ടമിയും, മോഡലിങ്ങിനേറേയും, വീക്ഷണകോണിന്റേയും നിയമങ്ങൾ പഠിക്കുകയും ഇങ്ങനെ പറയുകയും ചെയ്തു, "നിങ്ങൾക്ക് വരക്കാനറിയേണ്ടത് ഏറ്റവും ചെറിയ കാര്യങ്ങൾ തന്നെയാണ്"[25]വാൻ ഗോഗ് ആഗ്രഹിച്ചത് ദൈവത്തിന്റെ സമിതിയിലെ ഒരു കാലാകാരനാകാനായിരുന്നു, തെളിയിക്കുന്നു:"ശ്രേഷ്ഠന്മാരായ കലാകാരന്മാരുടേയും, ഗുരുക്കൻമാരുടേയും യഥാർത്ഥ മഹത്ത്വം അറിയാൻ, അവരുടെ മാസ്റ്റർ പീസുകളെകുറിച്ച്, അത് നമ്മെ ദൈവത്തിലേക്ക് കൊണ്ടുപോകുന്നു, എന്ന് പറഞ്ഞാൽ മതി;ഒരു മനുഷ്യൻ പറയുകയോ, എഴുതിയതോ ആണ്;മറ്റൊന്ന് ചിത്രത്തിലും."[26]
ഈറ്റൻ, ഡ്രെന്തെ, പിന്നെ ഹാഗ്വ
1881 ഏപ്രിലിൽ, വാൻ ഗോഗും കുടുംബവും ഈറ്റനിലെ ഒരു ഗ്രാമപ്രദേശത്തേക്ക് മാറി. അയൽക്കാരെ വിഷയങ്ങളാക്കി അദ്ദേഹം വരച്ചുകൊണ്ടിരുന്നു. വാന് ഗോഗിന്റെ അമ്മയുടെ മൂത്ത ചേച്ചി എന്ന വിധവയുടെ മക്കളായ കീ വോസ് സ്റ്റൈക്കറിനോടൊപ്പവും, ജോഹന്നാസ് സ്റ്റ്രൈക്കറിനോടൊപ്പവും ചേർന്ന് അദ്ദേഹം ഒരു നീണ്ട യാത്ര നടത്തി. [27]വാൻ ഗോഗിനേക്കാൾ ഏഴ് വയസ്സ് കൂടുതലാണ് കീ -യ്ക്ക്. ഒപ്പം എട്ട് വയസ്സുള്ള ഒരു മകനുമുണ്ട്. അദ്ദേഹം വിവാഹം കഴിക്കാമെന്ന് തീരുമാനിച്ചു, പക്ഷെ അവൾ ഈ വാക്കകുൾ കൊണ്ട് നിരസിച്ചു "ഇല്ല, ഇല്ല, ഒരിക്കലുമില്ല. ("nooit, neen, nimmer")".[28][29]വാൻ ഗോഗ് ജോഹന്നാസിനായി കഠിനമായ വാക്കുകളോടുള്ള ഒരു കത്തെഴുതുകയും[30], ആംസ്റ്റർഡാമിലേക്ക് തിരക്കുപിടിച്ച് പോകുകുയം ചെയ്തു, അവിടെവച്ചാണദ്ദേഹം നിറയെ ജോലികൾ ചെയ്തത്.[31]കീ അദ്ദേഹത്തെ കാണുന്നത് നിരസിച്ചു, അവളുടെ മാതാപിതാക്കൾ വാൻ ഗോഗിന് ഒരു കത്തെഴുതുകയും ചെയ്തു:"നിങ്ങളുടെ ശാഠ്യം വെറുപ്പുളവാക്കുന്നു", ഈ നിരാശ കാരണം അദ്ദേഹം ഇടത്തേകൈ തീയിൽ വച്ച് പൊള്ളിക്കുകയും ഇങ്ങനെ എഴുതുകയും ചെയ്തു:"ഞാൻ തീയിൽ കൈവച്ചതിനേക്കാൾ സയമം അവൾ തീയിൽ കൈ വയ്ക്കുമോ."[32]ആ സംഭവം വാൻ ഗോഗ് പിന്നെ ഓർക്കാൻ ശ്രമിച്ചിട്ടില്ല, പക്ഷെ പിന്നീടാണ് മനസ്സിലയാത് ആ തീ ജ്വാല അദ്ദേഹത്തിന്റെ അമ്മാവൻ ഊതികെടുത്തി എന്ന്. കീയുടെ അച്ഛൻ വാൻ ഗോഗിന് കീയുടെ നീരസ്യം തികച്ചും ജാഗ്രതയോടുകൂടിയുള്ളതാണെന്ന് മനസ്സിലാക്കികൊടുത്തു, പിന്നെ ആ രണ്ടുപേർ കല്ല്യാണം കഴിക്കില്ലെന്നും.[33]കാരണം വാൻ ഗോഗിന് തന്നെതന്നെ പിൻതാങ്ങാനുള്ള കഴിവില്ലായിരുന്നു.[34]അത് വാൻ ഗോഗിന്റെ ബോധമനസ്സിൽ പതിയുകയും, അദ്ദേഹത്തെ മതജീവിതത്തിന് ഒരു അന്ത്യമാകുകയും ചെയ്തു.[35]ആ ക്രിസ്തുമസ് നാളുകളിൽപോലും അദ്ദേഹം പള്ളിയിൽ പോകുവാൻ നിരസിച്ചതും, അച്ഛനുമായുള്ള തർക്കവുമെല്ലാം അദ്ദേഹത്തെ വീട്ടിൽ നിന്ന് ഹാഗ്വയിലേക്ക് പോകുവാൻ പ്രേരിപ്പിച്ചു.[36][37]
വാൻ ഗോഗ്, ഹാഗ്വ സ്ക്കൂളിലെ ഒരു അംഗവും, ഡച്ച് റിയാലിസ്റ്റിക് പെയിന്ററുമായ തന്റെ സഹോദരനായ ആന്റോൺ മോവെ -യെ സന്ദർശിക്കാൻ പോയ, ഹാഗ്വയിൽ, 1882-ൽ അദ്ദേഹം താമസമാക്കി. മോവെ, വാൻ ഗോഗിന് ഓയിൽ പെയിന്റിങ്ങിനെകുറിച്ചും, വാട്ടർ കളറിനെകുറിച്ചും പറഞ്ഞ് കൊടുക്കുകയും, വാൻ ഗോഗിന് ഒരു സ്റ്റുഡിയോ തുടങ്ങാനുള്ള ധനസഹായം നൽകുകയും ചെയ്തു, [38]എന്നാൽ രണ്ടും ഉടൻ തകർന്നുപോയി, ചലപ്പോളത് പ്ലാസ്റ്റർ കാസ്റ്റിൽ നിന്നുമുള്ള ഡ്രോയിങ്ങുമായുള്ള പ്രശ്നത്തിലായിരിക്കാം.[39]വാൻ ഗോഗിന്റെ അമ്മാവനായ കോർണെലിസ്, എന്ന ചിത്ര വിൽപ്പനക്കാരൻ, ഈ നഗരത്തിന്റെ 12 ഇങ്ക് ഡ്രോയിങ്ങുകൾ വരക്കണമെന്ന് പറഞ്ഞ് കമ്മീഷൻ ചെയ്തു.ഹാഗ്വയിലേക്ക് വരുന്നതിനുമുമ്പ് തന്നെ അദ്ദേഹം അത് പൂർത്തിയാക്കുകയും, ആ മെയ് മാസങ്ങളാകുമ്പോൾ മറ്റ് കുറച്ച് ചിത്രങ്ങളും വരക്കുകുയും ചെയ്തു.[40]ഗോണോർഹിയാ എന്ന രോഗം പിടിപെട്ട്, ജൂൺ മാസത്തിലദ്ദേഹം മൂന്ന് ആഴ്ച ആശുപത്രിയിലായിരുന്നു, [41]പിന്നീട് വേനൽക്കാലത്ത്, വാൻ ഗോഗ് ഓയിൽ പെയിന്റിൽ വരക്കാൻ തുടങ്ങി.[42]
ഇടയ്ക്ക് വച്ച് മോവെ -ക്ക് പനി വന്നതുകൊണ്ടാവാം, വാൻ ഗോഗ് അയച്ച ചില കത്തുകൾക്ക് മറുപടി വരാതിരുന്നത്.[43]വാൻ ഗോഗ് ചിന്തിച്ചത്, മോവെ തന്റെ വ്യക്തിപരമായ കാര്യത്തിൽ ഏർപ്പെട്ടിരിക്കുകയാണെന്നാണ്, ക്ലാസിനാ മാരിയ "സൈൻ" ഹൂർനിക്ക് ഓടൊപ്പവും, അവളുടെ ചെറിയ മകളോടൊപ്പവും.[44][45]സൈൻ തന്റെ അഞ്ച് വയസ്സുള്ള മകളെ ഗർഭം ധരിച്ചിരിക്കുമ്പോൾ, വാൻ ഗോഗ് സൈനിനെ കണ്ടിരുന്നു. സൈനിന് രണ്ട് മക്കൾ ജനിക്കുകയും, ഉടനെതന്നെ മരിക്കുകയും ചെയ്തിട്ടുണ്ട്, പക്ഷെ വാൻ ഗോഗിന് ഇതിനെകുറിച്ച് അറിവുണ്ടായിരുന്നില്ല;[46]പിന്നീട് ജൂലൈ 2ന് അവൾ വില്ല്യം എന്ന ആൺകുട്ടിക്ക് ജന്മം നൽകി.[47]പക്ഷെ വാൻ ഗോഗിന്റെ അച്ഛൻ തന്റെ മകന്റെ ആ ബന്ധം മനസ്സിലാക്കുകയും, സൈനേയും, അവളുടെ രണ്ട് മക്കളേയും, ഉപേക്ഷിക്കാൻ നിർബന്ധിക്കുകയും ചെയ്തു, ആദ്യമൊക്കെ വിൻസെന്റ് അതിനെ എതിർത്തു.[48]വിൻസെന്റിന്റെ കുടുംബം പട്ടണത്തിൽ നിന്ന് മാറുന്നതായി കണ്ടപ്പോൾ 1883-ലെ ശരൽക്കാരത്ത് സൈനോടൊപ്പവും, രണ്ട് മക്കളോടൊപ്പവും ഒരു വർഷം താമസിച്ച് അവരെ ഉപേക്ഷിക്കുകയാണ് ചെയ്തത്.[49]ധനത്തിന്റെ കുറവ് പരിഹരിക്കാനായി സൈൻ വീണ്ടും വേശ്യാവൃത്തിയിലേക്ക് കടന്നിരിക്കാം;ആ വീടിന്റെ സന്തോഷം കുറഞ്ഞുവന്നു, പിന്നെ വാൻ ഗോഗ് തന്റെ പരസ്പരവിരുദ്ധമായ കലാപരമായ മാറ്റം തന്റെ കുടുംബത്തിനെ തന്നെ ഇളക്കിമറിച്ചതിൽ പശ്ചാതപിക്കുകയും ചെയ്തു. വാൻ ഗോഗ് സൈനെ ഉപേക്ഷിച്ചപ്പോൾ രണ്ട് മക്കളിൽ പെൺകുട്ടിയെ തന്റെ അമ്മയുടേയടുത്തും, വില്ല്യം എന്ന ആൺകുട്ടിയെ തന്റെ സഹോദരന്റടുത്തും ഏൽപ്പിച്ചു. പിന്നീടവൾ ഡെൽഫ്റ്റിലേക്കും, ആന്റ്വെർപ് -ലേക്കും സഞ്ചരിച്ചു.[50]
വില്യം തന്റെ 12-ാം വയസ്സിൽ അമ്മയെകാണാൻ റോട്ടെർഡാമിലേക്ക് എത്തപ്പെട്ടത് ഓർക്കുന്നുണ്ടായിരുന്നു, ഇവിടെവച്ചാണ് വില്യമിന്റെ അമ്മാവൻ തനിക്ക് നിയമസാധുത്വം നൽകാൻ പെർസുവേഡെ സൈനിന് നിയമപരമായ വിവാഹം ഏർപ്പാടാക്കിയത്.ആ സമയത്ത് വില്യമിന്റെ അമ്മ പറയുന്ന വാക്കുൾ അവനോർക്കുന്നുണ്ട്, "പക്ഷെ എനിക്കറിയാം ആരാണ് ആ അച്ഛനെന്ന്. 20 വർഷം മുമ്പ് ഞാൻ ഹാഗ്വയിലായിരുന്നപ്പോൾ എന്റെ സമീപത്ത് താമസ്സിച്ചിരുന്ന ഒരു കലകാരനാണയാൾ. അദ്ദേഹത്തിന്റെ പേര് വാൻ ഗോഗ് എന്നാണ്. "ശേഷം അവൾ വില്യമിലേക്ക് തിരിഞ്ഞ് ഇങ്ങനെ പറഞ്ഞു."നീ അദ്ദേഹത്തിന് ശേഷം വിളിക്കപ്പെട്ടവനാണ്."[51]അതോടെ വില്യം സ്വയം താൻ വാൻ ഗോഗിന്റെ മകനാണ് എന്ന് വിശ്വസിക്കാൻ തുടങ്ങി, എന്നാൽ വില്യം ജനിച്ച സമയം ആ വിശ്വാസത്തെ സംശയകരമാക്കുകയാണ് ചെയ്തത്.[52]1904-ൽ സൈൻ, ഷെൽഡ് നദിയിൽ മുങ്ങി ആത്മഹത്യ ചെയ്തു.[53]വാൻ ഗോഗ്, തെക്കേ നെതർലാണ്ടിന്റെ ഡച്ച് പ്രിശ്യയായ ഡ്രെന്തെയിലേക്ക് സഞ്ചരിച്ചു, ആ ഡിസമ്പർ നാളുകൾ ഏകാന്തതയുടെ നാളുകളായിരുന്നു, അതുകൊണ്ടുതന്നെ അദ്ദേഹം തന്റെ മാതാപിതാക്കളോടൊപ്പം താമസിച്ചു, അവരപ്പോൾ, തെക്കേ ബാർബന്റ്റായ, ന്യൂനെൻ -ലേക്ക് താമസം മാറ്റിയിരുന്നു.[53]
കലാകാരന്റെ ഉദയം
ന്യൂനൻ, പിന്നെ, ആന്റ്വെർപ്പ് (1883-1886)
ന്യൂനെനിൽ വച്ച്, വാൻ ഗോഗ് ചിത്രകലയിൽ മുഴുവൻ ശ്രദ്ധയും കേന്ദ്രീകരിക്കുകയും, പക്ഷികളുടെ കൂട് വരക്കുവാനായി അത് കൊണ്ടു വരുന്ന ആൺകുട്ടികൾക്ക് പണം നൽകുകയും ചെയ്തു.[note 6]അദ്ദേം, തന്റെ കോട്ടേജിൽ താമസ്സിക്കുന്ന നെയ്ത്തുകാരേയും വരച്ചിട്ടുണ്ട്.[54]1884-ലെ ശരൽക്കാലകാലത്ത്, മാർഗട്ട് ബെഞ്ചമിൻ എന്ന അയൽവാസിയുടെ മകളും വാൻ ഗോഗിന്റെ ഈ വരകളിൽ പങ്കുചേർന്നു. പിന്നീടവൾ വാൻ ഗോഗിന്മേൽ പ്രണയാഗ്നിയായി, അത് പിന്നെ അന്യോനമായി മാറി-എന്നാൽ അത്യുത്സാഹമില്ലാതെ. അവർ വിവാഹം കഴിക്കാമെന്ന് തീരുമാനമെടുത്തു, പക്ഷെ ആ ചിന്തയെ രണ്ടുപേരുടേയും കുടുംബങ്ങൾ എതിർത്തു. അതിന്റെ ഫലമായി മാർഗട്ട് സ്റ്റ്രിച്ചനൈൻ എന്ന വിഷം കഴിച്ച് ഓവർ ഡോസാകുകയും, വാൻ ഗോഗ് അവളെ എടുത്ത് ആശുപത്രിയിലേക്ക് പാഞ്ഞതിനാൽ രക്ഷപ്പെടുകയും ചെയ്തു.[47]1885 മാർച്ച് 26 ന് അദ്ദേഹത്തിന്റെ അച്ഛൻ ഹാർട്ട് അറ്റാക്കായി മരണമടഞ്ഞു, ആ നഷ്ടത്തിൽ വാൻ ഗോഗ് വല്ലാതെ ദുഃഖിതനായിരുന്നു.[55]
അങ്ങനെ ആദ്യമായി, അദ്ദേഹത്തിന്റെ വരകൾക്ക് പാരീസിൽ നിന്നും താത്പര്യങ്ങൾ ജനിക്കുവാൻ തുടങ്ങി. ആ വസന്തകാലത്ത്, വാൻ ഗോഗിന്റെ ഏറ്റവും മൂല്യവത്തായ ചിത്രങ്ങളിലൊന്നായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്ന ഉരുളക്കിഴങ്ങു തിന്നുന്നവർ എന്ന ചിത്രം വരച്ചുപൂർത്തിയായി, ഇതിന്റെ ഉച്ചസ്ഥാനം എത്താനായി, അദ്ദേഹം നിരവധിവർഷങ്ങൾ ഗ്രാമത്തിലെ കർഷകരിൽ പഠനം നടത്തി.[56]1885 ആഗസ്തിന്, ഹാഗ്വയിലെ ലിയോർസിൽ വച്ച് ആദ്യമായി വാൻഗോഗ് തന്റെ ചിത്രങ്ങളെ പ്രദർശിപ്പിച്ചു. ആ സെപ്തമ്പർ മാസത്തിൽ വാൻ ഗോഗിന്റെ ചിത്രങ്ങളുടെ മുഖങ്ങളായിരുന്ന ചെറുപ്പക്കാരിയായ ഗ്രാമകർഷക ഗർഭിണിയായി, വാൻ ഗോഗ് അവളുടെ മേൽ തന്നെത്തന്നെ ആജ്ഞാസ്വഭാവമുള്ളതാക്കിയതിന് ആരോപണമുണ്ടായിരുന്ന.[note 7]അതോടെ കത്തോലിക്ക ഗ്രാമത്തിലെ പുരോഹിതൻ, ഇടവകക്കാരോട് അദ്ദേഹത്തിന്റെ ചിത്രങ്ങൾക്കുവേണ്ടി ഒരു മോഡലായി നിൽക്കുന്നതിൽ നിന്നും ഒഴിഞ്ഞുമാറാൻ ആജ്ഞാപിച്ചു.[57]
1885 -ഓടെ അദ്ദേഹം നിരവധി നിശ്ചലമായ വസ്തുകളെ വരച്ചു തീർത്തു. ഈ സമയത്തെ സ്റ്റിൽ ലൈഫ് വിത്ത് സ്റ്റ്രൊ ഹാറ്റ് ആന്റ് പൈപ്പ് എന്ന ചിത്രവും, സ്റ്റിൽ ലൈഫ് വിത്ത് എർത്തൻ പോട്ട് ആന്റ് ക്ലോഗ്സ് എന്ന ചിത്രവും പൂർത്തിയാക്കപ്പെട്ടത്, മിനുസവും, അതിശ്രദ്ധയോടുകൂടിയതുമായ ബ്രഷ് പ്രവർത്തനത്തിലൂടേയും, നിശ്ചിതമായ നിറങ്ങളുടെ ചാലിക്കലിലൂടേയുമാണ്.[58]അവിടെ, ന്യൂനെന്നിൽ തന്നെയുള്ള അദ്ദേഹത്തിന്റെ രണ്ട് വർഷത്തിന്റെ താമസ്സിക്കലിൽ അസംഖ്യം ഡ്രോയിങ്ങ്സുകളും, വാട്ടർകളറുകൾ പെയിന്റിങ്ങുകളും, 200-ൽപരം ഓയിൽ പെയിന്റിങ്ങുകളും വരച്ചു പൂർത്തിയാക്കി. വാൻ ഗോഗിന്റ്, ചായം പൂശാനുള്ള വർണ്ണപലകയിൽ അടങ്ങിയിരിക്കുന്നത്, പ്രധാനമായും, ദൃഢമായ എർത്ത് ടോണാണ്, അദ്ദേഹത്തിന്റെ പ്രശസ്തമായ ഒരു ചിത്രത്തെ വ്യത്യാസപ്പെടുത്തുന്ന, വിശദമായ വർണശബളിമയുടെ നിർമ്മാണത്തെകുറിച്ച് ഒരു തരത്തിലുള്ള തെളിവുകളും ലഭ്യമല്ല. തിയോ ഈ ചിത്രങ്ങളെല്ലാം വിൽക്കുന്നതിന് വേണ്ടത്ര പ്രയത്നിക്കുന്നില്ല എന്ന് വാൻ ഗോഗ് എഴുതിയ കത്തിന്റെ മറുപടിയായി തിയോ ഇങ്ങനെ എഴുതി, ഈ പെയിന്റിങ്ങുകളെല്ലാം കൂടുതൽ ഇരുണ്ടതാണ്, തെളിമയുള്ളതും, ഇംപ്രെഷനിസവുമുള്ള ചിത്രങ്ങളോട് ഇത് പൊരുത്തപ്പെടുന്നില്ല, എന്നാണ്.[59]
1885 നവമ്പറിൽ, അദ്ദേഹം ആന്റ്വെർപ്പിലെ, ഒരു ചിത്രവിൽപ്പനക്കാരന്റെ കടയുടെ മുകളിൽ ഒരു മുറി വാടകക്കെടുത്തു.[60]അദ്ദേഹത്തിന്റെ കൈയ്യിൽ കുറച്ച് പണമേ ഉണ്ടായിരുന്നുള്ളൂ, അതുകൊണ്ടുതന്നെ വളരെകുറച്ച് മാത്രം ഭക്ഷിച്ചു, കലയോടുള്ള താത്പര്യം മൂലം തിയോ അയച്ചു തന്ന പണത്തിന്റെ ഭൂരിഭാഗവും വാൻ ഗോഗ് പെയിന്റിങ്ങിനുള്ള സാധനങ്ങൾ വാങ്ങാനും, മോഡലുകളായി നിൽക്കുന്നവർക്ക് നൽകാനുമായി ഉപയോഗിച്ചു. റൊട്ടിയും, ചായയും, പുകയിലയുമായിരുന്നു അദ്ദേഹത്തിന്റെ നിത്യോപയോഗ വസ്തുക്കളിൽ മുഖ്യമായവ. 1886 ഫെബ്രുവരിയിൽ, വാൻ ഗോഗ് തിയോയ്ക്കെഴുതിയ കത്തിൽ എഴുതിയത്: കഴിഞ്ഞവർഷങ്ങളിൽ വച്ച് താൻ ആറ് ചൂടുള്ള ഭക്ഷണങ്ങൾ കഴിച്ചത് മാത്രമേ ഓർമ്മയുള്ളൂ എന്നാണ്. അദ്ദേഹത്തിന്റെ പല്ലുകൾ കോഴിയുവാനും, വേദനിക്കുവാനും തുടങ്ങി.[61]വാൻ ഗോഗ് ആന്റ്വെർപ്പിലായിരിക്കുമ്പോൾ, തന്നെതന്നെ നിറ സിദ്ധാന്തത്തിന്റെ പഠനോപകരണമായി ഉപയോഗിക്കുകയും, മ്യൂസിയത്തിൽ കൂടുതൽ സമയം ചിലവഴിക്കുകയും ചെയ്തു, ചുരുക്കി പറഞ്ഞാൽ പീറ്റർ പോൾ റൂബൻസിന്റെ പ്രവർത്തനങ്ങൾ പഠിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുക, തന്റെ നിറപ്പലകയെ കാർമൈൻ കൊബാൾട്ട് എമ്രാൾഡ് ഗ്രീൻ എന്നിവയിലേക്കായി വിശാലമാക്കാൻ പ്രോത്സാഹനം ആർജ്ജിക്കുകയാണദ്ദേഹം. വാൻ ഗോഗ്, ഡോക്ക്ലാണ്ടിൽ നിന്നും ഉക്കിയോ-ഇ വുഡ്കട്ട്സ് വാങ്ങുകയും, അതിനെ അദ്ദേഹത്തിന്റെ ചില ചിത്രങ്ങളിൽ പ്രകൃതി പശ്ചാത്തലങ്ങൾക്കായി സംയോജിപ്പിക്കുകയും ചെയ്തു.[62]ആന്റ്വെർപ്പിലായിരിക്കുമ്പോൾ വാൻ ഗോഗ്, അബ്സാന്ത് എന്ന മദ്യം അളവിലധികം കുടിക്കുകയും[63], ഡോക്ക്ടൗണിന്റെ അടുത്ത് പ്രാക്ടീസ് ചെയ്തിരുന്ന, സിഫിൽസ് എന്ന രോഗത്തിന്റെ സ്പെഷ്യലിസ്റ്റാണെന്ന് കരുതുന്ന[note 8] ഡോക്ടർ അമേഡസ് കവേനൈലി അദ്ദേഹത്തെ പരിചരിക്കുകയും ചെയ്തു[note 9]സ്ഫടികക്കാര നനയ്ക്കൽ, സിറ്റ്സ് ബാത്ത് തുടങ്ങീ ചികിത്സകൾ അദ്ദേഹത്തിന്റെ നോട്ടുബുക്കുകളിലൊന്നിൽ എഴുതിയിട്ടുണ്ട്.[64]എങ്കിലും അക്കാദമിക് ടീച്ചിങ്ങലോട് വാൻ ഗോഗിനുള്ള എതിർപ്പുമൂലം, അദ്ദേഹം ആന്റ്വെർപ്പിലെ അക്കാദമി ഓഫ് ഫൈൻ ആർട്ട്സിൽ ഉയർന്നതരത്തിലുള്ള അഡ്മിഷൻ എടത്തു, പിന്നെ 1886 ജനുവരിയിൽ പെയിന്റിങ്ങിലും, ഡ്രോയിങ്ങിലും സർവ്വകലാശാലാബിരുദം എടുക്കുകയും ചെയ്തു.അതിനുശേഷമുള്ള ഫെബ്രുവരിയിലുടനീളവും വാൻ ഗോഗ് രോഗബാധിതനും, അത്യത്വാനിക്കുകയും, ഭക്ഷണം കഴിക്കാതിരിക്കുകയും, അമിതമായി പുകവലിക്കുകയും ചെയ്തു.[65]
പാരീസ്
ഫെർനാർഡ് കോർമൺസിന്റെ സ്റ്റുഡിയോ യിൽ പഠിക്കാനായി, വാൻ ഗോഗ് 1886 മാർച്ചിൽ പാരീസിലേക്ക് എത്തി, അവിടെ അദ്ദേഹം, പാരീസിലെ ഏറ്റവും വലിയ മലയായ മോന്റാമാർട്രെയിലെ തിയോയോയുടെ റുഏ ലാവൽ അപ്പാർട്ട്മെന്റിൽ താമസമാക്കി. പിന്നീട് ജൂണിൽ അവർ മോന്റാമാർട്രെ യിലെ പുരാതന പാതയായ 54 റുഏ ലെപികിൽ കുറച്ചുകൂടി വിസ്തൃതമായതും, ഉയരം കൂടിയതും, ആയ അപ്പാർട്ട്മെന്റ് എടുത്തു. കാരണം അപ്പോളവർക്ക് കത്തെഴുതേണ്ട ആവശ്യമുണ്ടായിരുന്നില്ല, ഈ അവസരത്തിൽ ചിലർ പറയുന്നത് അവർ പാരീസിൽ തന്നെ താമസമാക്കി എന്നാണ്.[66]പാരീസിൽ വച്ച് വാൻ ഗോഗ് കൂട്ടുകാരുടേയും, മുഖപരിചയം ഉള്ളയാൾക്കാരുടേയും ഛായാഗ്രഹണങ്ങളും, സ്റ്റിൽ ലൈഫ് പെയിന്റിങ്ങുകളും, ലെ മൗലിൻ ഡി ലാ ഗാലെറ്റെ -യുടെ വിവിധതരം കാഴ്ചകളും, മോന്റാമാർട്രെ, അസ്നിറെസ് എന്നിവിടങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള സീനുകളും, സൈനും എല്ലാം വരച്ചു. പാരീസിലെ താമസത്തിനിടക്ക് അദ്ദേഹം നിരവധി ഉക്കിയോ-ഇ വുഡ്ബ്ലോക്ക് പ്രിന്റുകൾ ശേഖരിച്ചു;അതോടെ വാൻ ഗോഗ് അതുപോലുള്ള വരകളിൽ ആകൃഷ്ടനായി, 1885 -ൽ, അദ്ദേഹം ആന്റ്വെർപ്പിലായിരിക്കുമ്പോൾ തന്റെ സ്റ്റുഡിയോ അലങ്കരിക്കാനായി ഇതൊക്കെയാണ് ഉപയോഗിച്ചത്. അദ്ദേഹത്തിന്റെ പല പെയിന്റിങ്ങുകളിലും നിറഞ്ഞുനിന്നിരുന്നവയുടെ നൂറോളം പ്രിന്റുകൾ വാൻ ഗോഗ് ശേഖരിച്ചു. 1885 -ൽ അദ്ദേഹം വരച്ച പെരെ ടാങ്കുയുട ഛായാഗ്രഹണത്തിന്റെ പുറകിലായുള്ള ചുമരിൽ ഇതുപോലെ നിറയെ തൂക്കിയിട്ടിരിക്കുന്നത് കാണാം.കോർട്ടേസാൻ എന്ന ചിത്രത്തിലെ രൂപത്തെ വാൻ ഗോഗ്, പാരിസ് ഇല്ലൂസ്റ്റ് എന്ന മാഗസിനിൽ മുഖ ചിത്രമായി കൊടുക്കുന്നതിന് പകർത്തിയെടുത്തു, പിന്നീടദ്ദേഹം അതിനെ ഗ്രാഫിക്കലായി വലുതാക്കി.[67] വിടരുന്ന പ്ലം വൃക്ഷങ്ങൾ(ഹിരോഷിഗെ -യ്ക്ക് ശേഷമുള്ളത്) എന്ന ചിത്രം വാൻ ഗോഗ് ശേഖരിച്ച പ്രിന്റുകളിൽ പ്രശംസാർഹമാണ്. അദ്ദേഹത്തിന്റെ വേർഷൻ ഹിരോഷിഗെയുടെ യഥാർത്ഥ ചിത്രത്തേക്കാൾ കുറച്ച് വലുതായിരുന്നു.[68]
ഗാലേരിയെ ഡെലാറെയ്ബാരെട്ടെ-യിൽ പോയി വാൻ ഗോഗ് അഡോൾഫ് ജോസഫ് തോമസ് മോണ്ടിക്കെല്ലിയെ സന്ദർശിച്ചശേഷം അദ്ദേഹം മെണ്ടിക്കെല്ലിയെ അഭിനന്ദിക്കുകയും, കൂടുതൽ മിഴിവാർന്ന ചായപലകയും, വാൻ ഗോഗിന്റ് സീസ്കേപ്പെസ് അറ്റ് സെയിന്റസ് മറിയാസ് എന്ന ചിത്രത്തിലുള്ളതുപോലുള്ള ഒരു ബോൾഡ് അറ്റാക്കും നൽകുകയും ചെയ്തു.[69][70]രണ്ട് വർഷത്തിനുശേഷം മോണ്ടിക്കെല്ലി പ്രസാധനം ചെയ്ത ഒരു പുസ്തകം തിയോയും, വിൻസെന്റും കൂടി വാങ്ങുകയും, മോണ്ടിക്കെല്ലിയുടെ കുറച്ച് ചിത്രങ്ങൾ അദ്ദേഹം ശേഖരിച്ച് വക്കുകയും, തന്റെ ചിത്ര സ്വരൂപണത്തിലേക്ക് ചേർക്കുകയും ചെയ്തു.[71]
കുറച്ച് മാസങ്ങൾ അദ്ദേഹം, ജോൺ പീറ്റർ റൂസ്സെൽ എന്ന ബ്രിട്ടീഷ് ആസ്റ്റ്രേലിയൻ കലാകാരനെ പതിവായി സന്ദർശിച്ചിരുന്ന കോർമൺ സ്റ്റുഡിയോയിൽ ജോലി ചെയ്തു, [72]ഒപ്പം എമിലെ ബെർനാർഡ്, ലൂയിസ് ആൻക്വെട്ടിൻ പിന്നെ ഹെന്റി ഡി ടൗലോസ്-ലോട്രെക് എന്നീ വിദ്യാർത്ഥികളെ പരിചയപ്പെടുകയും ചെയ്തു. ഇതിലെ ഹെന്റി ആണ് വാൻ ഗോഗിന്റെ ഒരു ഛായാഗ്രഹണം പേസ്റ്റൽ ഉപയോഗിച്ച് വരച്ചത്. ഈ സംഘം ജൂലിയൻ "പെരെ" ടാൻങ്കുയ് എന്ന പെയിന്റ് കടയിൽ ഒത്തു ചേർന്നു(അക്കാലത്ത് പോൾ സെസ്സാൻ-ന്റെ ചിത്രങ്ങൾ പ്രദർശിപ്പിച്ചിരുന്നത് ഇവിടെ മാത്രമായിരുന്നു)വാൻ ഗോഗിന് ആ സമയത്ത് പാരീസിലെ ഇംപ്രഷനിസ്റ്റ് പെയിന്ററുകളുമായി സൗഹൃതബന്ധം പുലർത്താൻ കഴിഞ്ഞു. 1886-ൽ മുന്നണിപ്പോരാളികളുടെ രണ്ട് വലിയ എക്സിബിഷൻ അരങ്ങേറി;ജോർജെസ് സെര്വാട്ട് പോൾ സിഗ്നാക് എന്നിവരുടെ ചിത്രങ്ങളും, അക്കാലത്ത് വളരെയധികം പ്രചരിച്ച നിയോ ഇംപ്രഷനിസം എന്ന പുതിയ രീതിയിലുള്ള ആദ്യത്തെ ചിത്രവും പ്രദർശിപ്പിച്ചതോടെ നഗരത്തിലെ ജനങ്ങളുടെ ചർച്ച മുഴുവൻ ഇതിലേക്ക് തിരിഞ്ഞു. തിയോ തന്റെ ബോൾവാർഡ് മോണ്ടാമാർട്ടെ ഗാലറിയിൽ കുറച്ച് ഇമ്പ്രഷനിസ്റ്റ് പെയിന്റിങ്ങുകൾ സൂക്ഷിച്ചുവച്ചിട്ടുണ്ട്(അവയിൽ ക്ലൗഡ് മോണെറ്റ് ആൽഫ്രെഡ് സിസെലി എഡ്ഗാർ ഡെഗാ കാമിലെ പിസ്സാരോ എന്നിവരുടേയും ചിത്രങ്ങളുണ്ട്). മറ്റുള്ള കലാകാരന്മാർ ഒരു വസ്തുവിനെ എങ്ങനെ കാണുന്നു, അതിനെ എങ്ങനെ വരക്കുന്നു എന്ന വിഷയത്തിൽ വാൻ ഗോഗിന് വേണ്ടത്ര അറിവില്ലാത്തുകൊണ്ട് അക്കാര്യത്തിൽ അദ്ദേഹം നിരവധി പ്രശ്നങ്ങൾ നേരിടേണ്ടി വന്നു.[73]
രണ്ട് സഹോദരന്മാർ തമ്മിൽ ഇടയ്ക്കൊരു സംഘർഷമുണ്ടായി. 1886 -ന്റെ അവസാനത്തോടെ, തിയോ കരുതി, വിൻസെന്റിനോടൊപ്പം ജീവിക്കുന്നത് "തികച്ചും അസഹ്യമായ ഒന്നാണ്" എന്ന്. എന്നാല്ർ 1887 -ന്റെ വസന്ത കാലത്തോടെ അവർ വീണ്ടും ഒത്തു ചേർന്നു, പക്ഷെ വാൻ ഗോഗ് വടക്കുപടിഞ്ഞാറ് പാരീസിന്റ് അതിർത്തി പ്രദേശമായ ആസ്നിറെസ് -ലേക്ക് പോയി, ഇവിടെ വച്ചാണ് അദ്ദേഹം സിഗ്നാക്കിനെ പരിചയപ്പെടുന്നത്. എമിലെ ബെർനാർഡിനോടൊപ്പം വാൻ ഗോഗ് ഒരു പുതിയതരം പെയിന്റിങ്ങ് ടെക്നിക്കായ, കാൻവാസിൽ ചെറിയ ചെറിയ കുത്തുകളോടെ ചിത്രം വരക്കുന്ന പോയിന്റിലിസം എന്ന രീതി തന്റെചിത്രങ്ങളിൽ ഉപയോഗിച്ചുതുടങ്ങി--ദൂരേന്ന് നോക്കുമ്പോൾ--അവ ഒരു വളഞ്ഞ വീക്ഷണകോൺ നിർമ്മിക്കുന്നു.[74]ഈ രീതി പരിപൂരക നിറങ്ങളിലാണ് കൂടുതൽ ഉപയോഗിക്കപ്പെടുന്നത്--നീല, ഓറഞ്ച് എന്നിവയും അതിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു--കാരണം ഇവയെ അടുപ്പിച്ചു വയ്ക്കുമ്പോൾ ആകർഷകമായ തുലനപ്പെടുത്തലിനെ വർദ്ധിപ്പിക്കുന്നു.[75]അദ്ദേഹം ആസ്നിറെസ്സിലായിരിക്കുമ്പോൾ പാർക്കുകളേയും, റെസ്റ്റോറെന്റുകളേയും പിന്നെ സൈനുകളേയും വരച്ചു, അതിൽ ബ്രിഡ്ജ് അക്രോസ് ദി സൈൻ അറ്റ് ആസ്നിറെസ്സ് എന്ന ചിത്രവും ഉൾപ്പെടുന്നു.
1887 നവമ്പറിൽ തിയോയും, വിൻസെന്റും, പാരീസിലേക്ക് എത്തിച്ചേർന്ന പോൾ ഗോഗിൻ എന്ന ചിത്രകാരനെ സുഹൃത്താക്കി. [76]ഏകദേശം ആ വർഷത്തിന്റെ അവസാന നാളുകളിൽ, വിൻസെന്റ് തന്റേയും, ബെർനാർഡിന്റേയും, ആൻക്വിറ്റിന്റേയും, ടൗലോസ് ലോട്രെക്കിന്റേയും, ചിത്രങ്ങളടങ്ങുന്ന ഒരു എക്സിബിഷൻ, മോണ്ടാമാർട്ട്രെ -യിലെ, 43 അവന്യു ഡി ക്ലിച്ചി എന്ന തെരുവിലെ, ഗ്രാന്റ്-ബൗലിയോൺ റെസ്റ്റോറെന്റ് ഡു ചാലെറ്റ്-ൽ വച്ച് നടത്താൻ ഒരുക്കങ്ങൾ ചെയ്തു.ആ സമയത്തെ കുറിച്ച് എമിലെ ബെർനാർഡ് ഇങ്ങനെ എഴുതി, "അവന്യു ഡി ക്ലിച്ചി-യിൽ വച്ച് ഒരു പുതിയ റെസ്റ്റോറെന്റ് തുറന്നു, അവിടെവച്ച് ഇടക്കിടെ വിൻസെന്റ് ഭക്ഷണം കഴിക്കാൻ വന്നു. ഒപ്പം അതിന്റെ മാനേജറുടെയടുത്ത് ഇവിടെയൊരു എക്സിബിഷൻ നടത്തുന്നകാര്യം ചോദിച്ചു. ആൻക്വെട്ടിന്റെേയും, ലോട്രെക്കിന്റേയും, കോനിങ്ങിന്റേയും കാൻവാസുകൾകൊണ്ട്...ആ ഹാൾ നിറഞ്ഞിരുന്നു....അത് ഒരു പുതിയ ഒന്നിന്റെ ഉണർവാണ് തന്നത്;അതുതന്നെയായിരുന്നു പാരീസിൽ ഇന്നേവരെ നടന്നതിൽ വച്ച് ഏറ്റവും ആധുനികമായത്."[77]ബെർനാർഡും, ആൻക്വിറ്റിനും അവരുടെ ആദ്യത്തെ ചിത്രം വിറ്റു, പിന്നെ വാൻ ഗോഗ്, പോണ്ട്-ഏവെനിൽ വച്ച് പിരിഞ്ഞുപോയ ഗോഗിനോടൊപ്പം ചിത്രങ്ങൾ പരസ്പരം മാറ്റി. അതോടെ കലയെകുറിച്ചും, കലാകാരന്മാരേകുറിച്ചും, അവരുടെ സാമൂഹികപരമായ ചുറ്റുപാടുകളേകുറിച്ചും, ചർച്ചകൾ ഉയർന്നുപൊങ്ങുകയും, ആ എക്സിബിഷൻ കൂടുതല്ർ വിപുലമാകുകയും, കൂടുതൽ കാണികൾ വന്നുചേരുകയും, ചെയ്തു, അതിൽ പിസാരോയും, അദ്ദേഹത്തിന്റെ മകനായ ലൂസിയൻ-ഉം, സിഗ്നാക്കും, പിന്നെ സൂരത്തും എന്നിവരും പങ്കെടുത്തു. പക്ഷെ, അവസാനം, ഫെബ്രുവരിയിൽ വാൻ ഗോഗിന് പാരീസിലെ ജീവിതം മടുക്കുകയും, തന്റെ 200-ഓളം പെയിന്റിങ്ങുകളും ഉപേക്ഷിച്ച് അദ്ദേഹം പാരീസ് വിടുകയും ചെയ്തു. ഈ വിടപറയലിന്റെ മണിക്കൂറുകൾക്കുമുമ്പ്, കുറച്ച് സമയം തിയോയുമായി ചെലവഴിക്കുകയും, ആദ്യത്തേതും, അവസാനത്തേതുമായി സൂരത്തിലെ സ്റ്റുഡിയോയിലേക്ക് പോകുകയും ചെയ്തു.[78]
കലാപരമായ മുന്നേറ്റവും, അവസാന വർഷങ്ങളും
ആർലെസ്സിലേക്കുള്ള മാറ്റം(1888-1889)
അമിതമായ പുകവലിയും, മദ്യപാനവും മൂലം ഉണ്ടായ ചുമക്ക് ഒരു ഉപായം തേടി വാൻ ഗോഗ് ആർലെസിലെത്തി. അദ്ദേഹം 1888 ഫെബ്രുവരി 21 -ന് അവിടമെത്തുകയും, കാരെൽ റെസ്റ്റോറെന്റിൽ ഒരു മുറി വാടകയ്ക്കെടുക്കുകയും ചെയ്തു, പക്ഷെ ഇവിടെ അദ്ദേഹം ആദർശപരമായി ഹോകുസായി -യുടേയും ഉട്ടാമാറോയുടേയും പ്രിന്റുകൾ കാണുമെന്ന് പ്രതീക്ഷിച്ചു.[1][6]വാൻ ഗോഗ് ഉട്ടോപ്യൻ ആർട്ട് കോളനി കണ്ടെത്തുന്നതിന്റെ ചിന്തയുമായി മറ്റൊരു പട്ടത്തിലേക്ക് മാറി. ദാനിഷ് കലാകാരനായ ക്രിസ്റ്റയൻ മൗരിയർ പെറ്റേർസൺ രണ്ട് മാസത്തിന് അദ്ദേഹത്തിന്റെ കൂട്ടാളിയായിരുന്നു, അങ്ങനെ ആദ്യമായി ആർലെസ് മലിനമായതും, ആകർഷകമായതുമായ ഒന്നായി മാറി. ഒരു കത്തിൽ വാൻ ഗോഗ് ആർലെസിനെ ഒരു വിദേശരാജ്യമായി വിവരിച്ചിട്ടുണ്ട്:"സുവാസെസ്, ബ്രോതൽസ്, മനോഹരമായ കുഞ്ഞ് ആർലെസിനെസ്സ് എന്നിവരെല്ലാം അവരുടെ ആദ്യത്തെ സമ്പ്രദായത്തിലേക്ക് പോകുകയാണ്, അണിഞ്ഞിരിക്കുന്ന ളോഹയിൽ പാതിരിയെ കാണാൻ കാണ്ടാമൃഗം പോലുണ്ട്, ജനങ്ങളെല്ലാവരും അബ്സാന്ത് കുടിക്കുകയാണ്, അങ്ങനെ എല്ലാവരും എനിക്ക് മറ്റൊരു ലോകത്തിൽ നിന്ന് വന്ന ജന്തുക്കളെപോലെ തോന്നി."[79]നൂറ് വർഷങ്ങൾക്ക് ശേഷം, വാൻ ഗോഗിനെ 113 വയസ്സുള്ള ജീൻ കാൽമെന്റ് തിരിച്ചറിഞ്ഞു - ഇവർ ആണ് തന്റെ 13-ാം വയസ്സിൽ അമ്മാവന്റെ ഫാബ്രിക്ക് കടയിൽ കാൻവാസ് വാങ്ങാൻ വന്ന വാൻ ഗോഗിന് കാൻവാസ് എടുത്ത് കൊടുത്തത്--അഴുക്ക് നിറഞ്ഞും, വൃത്തികേടായി വസ്ത്രം ധരിച്ച്, അഹിതമായി, വിരൂപമായി, മര്യാദയില്ലാതെ, അയുക്തമായ, രോഗഭാതിതനായാണ് അന്ന് വാൻ ഗോഗ് വന്നത്". എന്നിട്ട് അവൾ നിറപെൻസിൽ വിക്കുവാനായി അദ്ദേഹത്തെ തിരികെ വിളിച്ചിട്ടുമുണ്ട്.[80][81]
വാൻ ഗോഗ് പ്രാദേശിക പ്രദേശങ്ങളിലും, പ്രകാശത്തിലും ആകൃഷ്ടനായി, അതുകൊണ്ടുതന്നെ ആ കാലത്തെ അദ്ദേഹത്തിന്റെ ചിത്രങ്ങളിൽ മഞ്ഞ നിറം കൂടുതലായി കാണപ്പെട്ടു. ആർലെസ് പ്രദേശത്തിന്റെ പ്രകൃതിരമണീയമായ ചിത്രം ഉരുത്തിരിഞ്ഞുവന്നത് അദ്ദേഹത്തിന്റെ ഡച്ചിലെ അറിവുകളിൽ നിന്നാണ്;രണ്ടരികുകളുടേയും, പാടങ്ങളുടേയും, കൂട്ടിതുന്നലും, നിരപ്പായ വീക്ഷണകോൺ സൃഷ്ടിക്കുന്നു, അതുകൊണ്ടുതന്നെ അതിലെ നിറവും ജീവനുള്ളതാകുന്നു.[6][79] ആർലെസ്സിലെ പ്രകാശം അദ്ദേഹത്തെ ആകർഷിക്കുകയും, ഞെട്ടിപ്പിക്കുകയും ചെയ്തു, ഒപ്പം അകലത്തിന്റെ അടിസ്ഥാനത്തിലുള്ള അദ്ദേഹത്തിന്റെ പുതിയ ഒരു രീതി ഇതിലെല്ലാം പ്രതിഫലിക്കുകയും ചെയ്തു. മാർച്ച് മാസത്തിൽ, വാൻ ഗോഗ് വരകളിട്ട ഒരു വീക്ഷണകോണോടുകൂടിയ പ്രകൃതി ദൃശ്യം വരച്ചു. ഈ മൂന്നു പെയിന്റിങ്ങുകളും, സൊസൈറ്റീസ് ഡെസ് ആർട്ടിസ്റ്റെസ് ഇൻഡിപെൻഡന്റ്സ് -ന്റെ വാർഷിക എക്സിബിഷന് പ്രദർശിപ്പിച്ചു. ഏപ്രിൽ മാസത്തിൽ, ഫോണ്ടവില്ലിക്കടുത്ത് താമസിക്കുന്ന അമേരിക്കൻ പെയിന്ററായ ഡോഡ്ജ് മാക്ക്നൈറ്റ് വാൻ ഗോഗിനെ കാണാൻ വന്നിരുന്നു.[1][82]മെയ് 1-ാം തിയ്യതി, ലാമ്രാട്ടിൻ എന്നസ്ഥലത്തെ, 2-ാംനമ്പറും, കിഴക്കേ ചിറകുമായിരുന്ന മഞ്ഞ വീട് വാൻ ഗോഗ് മാസത്തിന് 15 ഫ്രാങ്ക്സ്-നായി വാടകക്ക് കൊടുക്കുകയുണ്ടായി. അതിന്റെ മുറികളൊക്കെ അലങ്കാരമില്ലാത്തതും, വാസയോഗ്യമല്ലാത്തുമായിരുന്നു. അദ്ദേഹമപ്പോഴും ഹോട്ടെൽ റോസ്റ്റോറെന്റ് കാരെല്ലിലാണ് താമസിക്കുന്നത്, എല്ലാം അമിതമായി കണ്ട ഇവിടത്തെ വില എന്നാൽ ആഴ്ചക്ക് 5 ഫ്രാങ്കായിരുന്നു, അതുകൊണ്ടുതന്നെ ഹോട്ടലുകാരുമായി വാൻ ഗോഗ് വഴക്കുണ്ടാക്കി, ഇതുമായി ബന്ധപ്പെട്ട് ഒരു സാധാരണ വിധികർത്താവിന് കേസ് കൊടുക്കുകയും ചെയ്തു, കൂടാതെ ആകെ ബില്ലിലെ തുകയിൽ നിന്ന് 12 ഫ്രാങ്ക് കുറക്കപ്പെടുകയും ചെയ്തു.[83]
അതോടെ വാൻ ഗോഗ് മെയ് 7-ന് ഹോട്ടെൽ കാരെലിൽ നിന്ന് കഫെ ഡി ലാ ഗാരേയിലേക്ക് മാറി, [84]ഇവിടെവച്ചാണ് അദ്ദേഹം ജോസഫ്, മറിയഗിനോക്സ് എന്നീ യജമാനന്മാരെ സുഹൃത്താക്കുന്നത്. എന്നിരുന്നാലും, ആ മഞ്ഞ് വീട് വാടകക്കു കൊടുക്കുന്നതിനായി അദ്ദേഹത്തിന് അതിൽ കുറച്ചുകൂടി സജ്ജീകരണങ്ങൾ ചെയ്യേണ്ടിയിരുന്നു, പക്ഷെ വാൻ ഗോഗ് വിചാരിച്ചിരുന്നത് അതൊരു സ്റ്റുഡിയോ ആക്കാമെന്നായിരുന്നു.[85]വാൻ ഗോഗിന്റെ അക്കാലത്തെ പെയിന്റിങ്ങുകളായ, വാൻ ഗോഗ്സ് ചെയർ (1888), ബെഡ്റൂം ഇൻ ആർലെസ് (1888), ദി നൈറ്റ് കഫെ (1888), കഫെ ടെറേസ് അറ്റ് നൈറ്റ് (1888 സെപ്തമ്പർ), സ്റ്റേരി നൈറ്റ് ഓവർ ദി റോൺ(1888), പിന്നെ ജീവനില്ലാത്ത:വേസ് വിത്ത് ട്വെൽവ് സൺഫ്ലവേഴ്സ് (1888) എന്നിവയെ പ്രദർശിപ്പിക്കാൻ ഒരു ഗാലറിക്കായി അദ്ദേഹം അതിയായി ആഗ്രഹിച്ചു, എന്നാൽ പിന്നീട് ഇവയൊക്കെ വാൻ ഗോഗിന്റെ മഞ്ഞവീട്ടിൽ അലങ്കരിക്കാനായി ഉപയോഗിച്ചു.[86]വാൻ ഗോഗ് നൈറ്റ് കഫെ-യെ കുറിച്ച് ഇങ്ങനെ എഴുതിയിട്ടുണ്ട്. "ഒരാൾക്ക് സ്വയം നശിക്കാനുള്ളതും, ഭ്രാന്തനാകാനുള്ളതും, തെറ്റുകൾ ചെയ്യാനുള്ളതുമായ ഒരുപാധിയാണ് കഫെ, എന്ന ആശയത്തേയാണ് ഞാനിവിടെ പ്രതിപാദിക്കുന്നത്, "[87]
വാൻ ഗോഗ്, സെയിന്റസ് ഡി മറിയസ് ഡി ലാ മെർ -ലേക്ക് ജൂൺ മാസത്തിൽ എത്തിച്ചേർന്നപ്പോൾ, സുവേവിലെ രണ്ടാമത്തെ നാവികസേനാനായകനായ പോൾ ഇയുഗെൻ മില്ല്യറ്റ് -ന് ചിത്രം വരയിലെ ചില പാഠങ്ങൾ പഠിപ്പിച്ചുകൊടുത്തു, [88] -ഒപ്പം വാൻ ഗോഗ് ഗ്രാമത്തിലെ കടലും, കപ്പലുകളും വരച്ചു.[89]ഇയൂഗൻ ബോച്ച് എന്ന ബെൽജിയം പെയിന്ററെ മാക്ക്നൈറ്റ് വാൻ ഗോഗിന് പരചയപ്പെടുത്തിക്കൊടുത്തു, ഇയൂഗൻ കുറച്ച് കാലം ഫോണ്ട്വില്ലിയിലായിരുന്നു താമസം, കൂടാതെ ജൂലൈയിൽ രണ്ട് തവണ അവിടം സന്ദർശിച്ചിട്ടുമുണ്ട്.[88]
ഗോഗിന്റെ സന്ദർശനങ്ങൾ
ഗോഗിൻ ആർലെസിലേക്ക് വരാമെന്ന് സമ്മതിച്ചപ്പോൾ, വാൻ ഗോഗ് ഒരു സൗഹൃത ബന്ധത്തിനും, അദ്ദേഹത്തിന്റെ ഉട്ടോപ്പ്യൻ ചിന്തകളുെട സംവാദവുമെല്ലാം പ്രതീക്ഷിച്ചിരുന്നു. ആ ആഗസ്ത് മാസത്തിലാണ് വാൻ ഗോഗ് സൺഫ്ലവേഴ്സ് വരച്ചത്. ബോച്ച് വീണ്ടും അവിടം സന്ദർശിച്ചപ്പോൾ, ബോച്ചിന്റെ ചായാഗ്രഹണവും, നക്ഷത്ര നിഘൂഢമായ ആകാശമുള്ള രാത്രിക്ക് എതിരാണ് കവി എന്നതിന്റെ പഠനങ്ങളും, വരച്ചു. ബോച്ചിന്റെ സഹോദരിയായ അന്നയും (1848-1936), ഒരു ചിത്രകാരിയാണ്, ഇവൾ തന്നെയാണ് വാൻ ഗോഗിന്റെ ദി റെഡ് വൈൻയാർഡ് എന്ന ചിത്രം 1890-ൽ സ്വന്തമാക്കിയതും.[92][93]ഗോഗിന്റെസന്ദർശനവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട് വാൻ ഗോഗ് രണ്ട് ബെഡുകൾ കത്ത് വാഹാിയായിരുന്ന ജോസഫ് റൗളിന്റെ കൈയ്യിൽ നിന്നും കടംവാങ്ങി, ഈ കത്ത് വാഹിയെ അദ്ദേഹം ചായാഗ്രഹണം ചെയ്തിട്ടുണ്ട്, അങ്ങനെ വാൻ ഗോഗ് ആ സെപ്തമ്പർ 17 ന്, മഞ്ഞവീടിനെ സജ്ജീകരിച്ചു.[94][95]ആർലെസിൽ വാൻ ഗോഗിനോടൊത്ത് താമസിക്കുകയും, ജോലിചെയ്യുകയും ചെയ്യുന്ന കാര്യത്തിന് ഗോഗിൻ സമ്മതിക്കുകയും, ഗോഗിനും മഞ്ഞവീടിന്റെ സജ്ജീകരണത്തിന് സഹായിക്കുകയും ചെയ്തു, അതുതന്നെയാണ് അദ്ദേഹം ഇന്നേവരെ ഏറ്റെടുത്തതിൽ വച്ച് കുതൂഹലമായ പ്രവർത്തി.
തുടർച്ചയായ അഭ്യർത്ഥനകൾ മാനിച്ച് ഗോഗിൻ ഒക്ടോബർ 23 -ന് ആർലെസിലേക്ക് എത്തി. ആ നവമ്പർ മാസങ്ങളിൽ ഈ രണ്ട് ചിത്രകാരന്മാരും ഒരുമിച്ചായിരുന്നു. ദി പെയിന്റർ ഓഫ് സൺഫ്ലവേഴ്സ് എന്ന പേരിൽ വിൻസന്റ് വാൻഗോഗിന്റെ ചായാഗ്രഹണം ഗോഗിൻ പൂർത്തിയാക്കി:വിൻസന്റ് വാൻ ഗോഗിന്റെ ചായാഗ്രഹണം, പിന്നെ-പ്രസക്തിയില്ലാത്ത-വാൻ ഗോഗ് ദി റെഡ് വൈൻയാർഡ് എന്നിവ വാൻ ഗോഗ്, ഓർമകളിൽ നിന്നും വരച്ചെടുത്തതാണ്(ഇത് ഗോഗിന്റെ ചിത്രങ്ങളിൽ നിന്നും വ്യത്യസ്തമാണ്). മെമ്മറി ഓഫ് ദി ഗാർഡൻ അറ്റ് ഈറ്റെൻ[96][97]അവർ തമ്മിലുള്ള ആദ്യത്തെ യാത്രയായ ആലിസ്കാമ്പ്സിലേക്കുള്ള യാത്രയിലാണ് ലെസ് അലിസ്കാമ്പസ് എന്ന ചിത്രം ഉണ്ടായത്.[98]
അവർ രണ്ടുപേരും ഡിസമ്പറിൽ മൊണ്ടാപെല്ല്യാർ സന്ദർശിച്ചു, ഒപ്പം മുസീ ഫാബ്രേയിൽ ആൽഫ്രെഡ് ബ്രൂയാസ് ശേഖരിച്ച കൂർബെിന്റേയും, ഡെലാക്രോയിക്സിന്റേയും ചിത്രങ്ങൾ കാണുകയും ചെയ്തു, [99]പക്ഷെ കാലക്രമേണ ആവരുടെ സൗഹൃത്ബന്ധം മെല്ലെമെല്ലെ അധഃപതിക്കുവാൻ തുടങ്ങി. വാൻഗോഗ്, ഗോഗിനെ ധാരാളം പ്രശംസിച്ചിരുന്നു, അദ്ദേഹത്തിന് തന്നേയും, ഗോഗിനേയും തുല്യമായി കാണാനുമാണ് ഇഷ്ടം, പക്ഷെ ഗോഗിൻ അഹങ്കാരിയും, ഉന്നതസ്ഥിതിയിലുമുള്ളവനുമായിരുന്നു. ഇക്കാരണങ്ങൾതന്നെയാണ് അവരുടെ തർക്കത്തിനുമിടയാക്കിയത്. അവർ കലയെസംബന്ധിച്ച് തീക്ഷ്ണമായി തർക്കിച്ചു;അതോടെ വാൻ ഗോഗിന്, ഗോഗിൻ തന്നെ വിട്ടുപോകുമോ എന്ന ഭയമുണ്ടാകുവാൻ തുടങ്ങി, ഈ അവസരത്തിൽ തന്റെ "അമിതമായ വിഭ്രാന്തി" -യെ കുറിച്ച് അദ്ദേഹം വിവരിക്കുന്നതിലൂടെ അതതിന്റെ കാഠിന്യത്തിലെത്തിയതായി നമുക്ക് മനസ്സിലാക്കാം.[100]
ഇത്തരം സംഭവങ്ങളുടെ കണ്ണികളാവാം അദ്ദേഹം തന്റെ ചെവി അറുത്തത് എന്നതിന് പക്ഷെ വിശദമായ തെളിവുകളില്ല, അത് സംശയാതീതമായി തന്നെ നിലനിൽക്കുന്നു. ഒരേയൊരു വിവരണം സമർത്ഥിക്കുന്നത്, അക്കാലത്തുനിന്ന് ഏകദേശം 15 വർഷം മുമ്പ് ഗോഗിന്റെ നേർക്കുണ്ടായ ഒരു കത്തികൊണ്ടുള്ള ആക്രമണം അത് തന്നിൽ നിന്ന് തന്നെ ഉണ്ടായതെന്നാണ്, പറയുന്നത്, ഒപ്പം ഗോഗിന്റെ ചരിത്രകാരൻ പറഞ്ഞത്, ഇത് അസത്യമോ, വ്യക്തി താത്പര്യങ്ങൾക്കുവേണ്ടിയെഴുതിയതോ ആണ്, എന്നാണ്.[101][102][103]എങ്ങനെയായാലും ഇതിന്, 1888 ഡിസമ്പർ 23 ന്, വാൻ ഗോഗ്, ഗോഗിൻ അവിടം നിന്ന് പോകുകയാണെന്ന് അറിഞ്ഞപ്പോൾ ഉണ്ടായ തർക്കവുമായി ബന്ധമുണ്ടോ എന്നത് സംശയാതീതമാണ്. ആ വൈകുന്നേരത്ത് വാൻ ഗോഗ് തന്റെ ഇടത്തേ ചെവി ഒരു കത്തികൊണ്ട് അറുക്കുകയും, (മുഴുവനായോ, പകുതിയായോ;കണക്കുകൾ വിയോജിക്കുന്നു)പ്രലോഭിപ്പിക്കുന്ന തരത്തിൽ അസഹനീയമായ രക്തസ്രാവം ഉണ്ടാകുകയും ചെയ്തു.[note 10] അദ്ദേഹം തന്റെ മുറിവിനെ ബാൻഡേജ് വച്ച് കെട്ടുകയും, പേപ്പർകൊണ്ട് ചെവിയെ ചുറ്റുകയും ചെയ്തു, പിന്നെ ആ ചെവിയെ, വേശ്യാലയം ഇടക്കിടെ സന്ദർശിക്കുന്നവരിലൂടെ ഗോഗിനിലേക്ക് എത്തിച്ചു, തുടർന്ന് വീട്ടിലെത്തിയപ്പോൾ ബോധം കെടുകയും ചെയ്തു.വാൻ ഗോഗിനെ അടുത്ത് ദിവസം അബോധാവസ്ഥയിൽ കിടക്കുന്നത് പോലീസിലൂടെ കണ്ടെത്തി.പിന്നെ ആശുപത്രിയിലേക്കെത്തിക്കുകയും ചെയ്തു.[note 11][104][105][106]അതിനെ പത്രങ്ങൾ, വാൻ ഗോഗ് ഒരു വേശ്യയുടെ കൈയ്യിൽ തന്റെ ചെവി അറുക്കുകയും സംരക്ഷിക്കാനായി കൊടുക്കുകയും ചെയ്തു, എന്നാക്കി മാറ്റി.[107]
ഗോഗിന്റെ പിന്നീടുള്ള വിവരണങ്ങളിൽ, അദ്ദേഹം സൂചിപ്പിക്കുന്നത്, വാൻ ഗോഗ് തന്റെ ചെവി ഒരു കാവൽക്കാരനിൽ ഉപേക്ഷിച്ചത് ഗോഗിനുള്ള ഒരു സ്മാരകചിഹ്നമായാണ്, എന്നാണ്.[101] പക്ഷെ വാൻഗോഗിന് ഇതിനെകുറിച്ചുള്ള ഓർമകളൊന്നുമില്ല, പിന്നെ ഇത് നൽകുന്നത് വാൻ ഗോഗ് അനുഭവിച്ച ചിത്തവിഭ്രാന്തപരമായ വേദനകളേയാണ്.[108] അദ്ദേഹത്തിന്റെ കുടുംബത്തിൽ നിന്ന് വന്ന കത്തുകളിലൂടെ ആ സംഭവം പ്രതീക്ഷിതമായിരുന്നു എന്ന് നമുക്ക് മനസ്സിലാക്കാം.[109]ആ സമയങ്ങൾക്ക് ഏകദേശം മൂന്ന് വർഷം മുമ്പ് ആന്റ്വെർപ്പിൽ വച്ച് വാൻ ഗോഗിന്റെ നാഡികൾക്ക് ക്ഷതം സംഭവിച്ചു, അതിനുശേഷം 1880കളിൽ അദ്ദേഹത്തിന്റെ അച്ഛൻ ഗീലിലെ ഒരു ചികിത്സാലയത്തിലേക്ക് പോകാമെന്ന് പറഞ്ഞിരുന്നു.[110]ആ ആശുപത്രിയിലെ രോഗ നിർണ്ണയം തികച്ചും ഭ്രാന്തിന്റെ അടിസ്ഥാനത്തിലുള്ള വർഗ്ഗീകരണമായിരുന്നു, അതുകൊണ്ടുതന്നെ അദ്ദേഹം കുറച്ച് ദിവസങ്ങൾകൊണ്ടുതന്നെ കരുതൽ തടങ്കലിൽ അടക്കപ്പെട്ടു.[109]
പരിമിതമായ രോഗാക്രമണം മാത്രമേ ആ ക്ലിനിക്കിനുണ്ടായിരുന്നുള്ളൂ, എന്നതിനാൽതന്നെ അവർക്ക് വാൻ ഗോഗിനെകുറിച്ചുള്ള കാര്യങ്ങളിൽ കുറച്ചൊക്കെ കുറക്കണമായിരുന്നു, പക്ഷെ അദ്ദേഹത്തിന് മറ്റുള്ള കലാകാരന്മാരുടെ പെയിന്റിങ്ങുകളുടെ വ്യാഖ്യാനത്തിനായി കുറച്ച് ജോലികൾകൂടി ചെയ്തുതീർക്കണമായിരുന്നു, പ്രതേകിച്ച് മില്ലെറ്റിന്റെ, ദി സവർ, റെസ്റ്റ് ഫ്രം വർക്ക്, എന്നിവയ്ക്കായി, ഇതൊക്കെ അദ്ദേഹത്തിന്റെ പിൽക്കാലത്തെ ചിത്രങ്ങളിലും മാറ്റം വരുത്തിയിട്ടുണ്ട്.വാൻ ഗോഗ്, റിയലിസം പെയിന്റേഴ്സുകളായ ജൂലെസ് ബ്രെട്ടണിനേയും, മില്ലറ്റിനേയും, ഗസ്റ്റാവ് കോർബെറ്റിനേയും അനുമോദിക്കാറുണ്ട്, [111]പിന്നെ അദ്ദേഹത്തിന്റെ കോപ്പികളെ ബീഥോവൻ എന്ന സംഗീതജ്ഞന്റെ വ്യഖ്യാനങ്ങളുമായി താരതമ്യം ചെയ്തു..[112][113]വാൻ ഗോഗിന്റെ ഏറ്റവും അധികം ശ്രദ്ധ പിടിച്ചു പറ്റിയ ചിത്രങ്ങൾ ജനിച്ചത് ഈ കാലഘട്ടത്തിലാണ്.ഗസ്റ്റവ് ഡോറെയുടെ ഒരു കൊത്തു പണിക്കുശേഷമാണ് അദ്ദേഹം തന്റെ ഒരു ചിത്രമായ ദി റൗണ്ട് ഓഫ് ദി പ്രിസണേഴ്സ് വരച്ചത്.ഈ ചിത്രത്തിലെ നടുക്കായി വരുന്ന ഒരു ജയിൽ പുള്ളി കാണിയുടെ നേർക്കു് നോക്കുന്നതായി തോന്നുന്നു, അത് വാൻ ഗോഗ് തന്നെയാണ്, എന്നിരുന്നാലും അദ്ദേഹത്തിന്റെ ശിഷ്യനായിരുന്ന ജാൻ ഹൾസ്ക്കർ ഈ പ്രസ്താവനയെ അംഗീകരിച്ചിരുന്നില്ല.[114][115]ചികിത്സയുടെ നാളുകളിലായി വാൻ ഗോഗ് വിരാചിക്കുമ്പോഴും, അദ്ദേഹം ഗോഗിനായി തിരഞ്ഞു, പക്ഷെ ഗോഗിൻ അവിടെ നിന്നും അകന്നു നിന്നു.ഈ കേസ് എടുത്തിരുന്ന ഒരു പോലീസിനോട് ഗോഗിൻ പറഞ്ഞതിങ്ങനെയാണ്, "മതിയാവോളം ദയ കാട്ടുക, ആ മനുഷ്യനെ നല്ല പരിചരണത്തോടെ ഉണർത്തുക, പക്ഷെ അദ്ദേഹം എന്നെ തിരക്കുകയാണെങ്കിൽ ഞാൻ പാരീസ് വിട്ട് പോയി എന്ന് ഉത്തരം നൽകണം;എന്റെ സാന്നിദ്ധ്യം ചിലപ്പോഴോദ്ദേഹത്തിന് വിനാശകരമായേക്കാം".[116]ഗോഗിൻ വാൻഗോഗിനെ കുറിച്ച് എഴുതിയിങ്ങനെയാണ്, "അദ്ദേഹത്തിന്റെ പ്രസ്താവനകൾ പലതുംമോശമായവയായിരുന്നു, അദ്ദേഹത്തിന് രോഗികളുടെകൂടെ ഉറങ്ങണം, നഴ്സുകളുടെ പിന്നിലോടണം, തീക്കനൽ കൊണ്ടുള്ള ബക്കറ്റിൽ സ്വയം കുളിക്കണം."[109][116]ഗോഗിനാൽ തിയോ ഇക്കാര്യം അറിയുകയും, വാൻഗോഗിനെ കാണുകയും ചെയ്തു, മദാം ജിനോക്സ് -ും റൗലിനും ഒക്കെ ചെയ്തതുപോലെ.ഗോഗിൻ ആർലെസിൽ നിന്നും പോയി, പക്ഷെ പിന്നീട് അദ്ദേഹത്തിന് വാൻഗോഗിനെ കാണാൻ കഴിഞ്ഞിട്ടേയില്ല.[note 12]
വിഷാദാത്മകമായ പ്രാഥമിക രോഗനിർണ്ണയമായിരുന്നാലും വാൻ ഗോഗ് പെട്ടെന്നു തന്നെ രോഗമുക്തി നേടി.അദ്ദേഹം ജനുവരിയുടെ തുടക്കത്തിൽ തന്റെ മഞ്ഞ് വീട്ടിലേക്ക് തിരിച്ചെത്തി, വാൻഗോഗിന് വിഷമേൽക്കുകയും, ഹാലൂസിനേഷനും, മതിഭ്രഹ്മവും ഉണ്ടാക്കിയ പ്രശ്നങ്ങൾ കാരണം പിന്നീടുള്ള മാസങ്ങളിൽ വാൻ ഗോഗ് വീട്ടിലും, ആശുപത്രിയിലുമായി താമസിക്കുകയും ചെയ്തു..മാർച്ച് മാസത്തിൽ, അദ്ദേഹത്തെ ഫോ റോക്സ്(ചുവന്ന തലയുള്ള ഭ്രാന്തൻ) എന്ന് വിളിച്ച 30 നഗരവാസികൾ വാൻ ഗോഗിനെതിരെ പെറ്റീഷൻ കൊടുക്കുകയും, പോലീസ് അദ്ദേഹത്തിന്റെ വീട് പൂട്ടുകയും ചെയ്തു.പോൾ സിഗ്നാക് വാൻ ഗോഗിനെ ആശുപത്രിയിലേക്ക് കാണാൻ വന്നു, അദ്ദേഹത്തിൻ അപ്പോൾ വീട്ടിൽ മറ്റാൾക്കാരുമായി കൂടിച്ചേരാൻ അനുവാദമുണ്ടായിരുന്നു. ഏപ്രിലിൽ, വാൻ ഗോഗ് രോഗിയായിരുന്ന ആശുപത്രിയിലെ ഡോക്ടറായ ഡോ. റേ -അവകാശം വച്ചിരുന്ന ഒരു മുറി വാടകക്കെടുത്തു.ഡോ.റേയുടെ ചിത്രം കടുത്ത വെള്ളപ്പൊക്കത്തിൽ നഷ്ടപ്പെട്ടു.[117][118]ഈ സമയത്ത് അദ്ദേഹം ഇങ്ങനെ എഴുതി, "ചില സമയത്ത് അവ്യക്തമായ ശാരീരിക വേദന, മറ്റുചിലപ്പോൾ സമയാവരണവത്തിന്റേയും, വിപത്തുകളുടെ സന്ദർഭത്തിന്റയും നേരത്ത് എല്ലാം നെടുകായി എന്നന്നേക്കുമായി പിളരുന്നതുപോലെ." രണ്ട് മാസങ്ങൾക്ക് ശേഷം, അദ്ദേഹം ആർലെസ് ഉപേക്ഷിക്കുകയും, തന്റെ സ്വയം അപേക്ഷയോടെ സെയിന്റ് റെമി ഡി പ്രൂവെൻസ് എന്ന ചികിത്സാലയത്തിലേക്ക് കടക്കുകയും ചെയ്തുു.
സെയിന്റ് റെമി (മെയ് 1889; - മെയ് 1890)
1889 മെയ് 8 ന്, വാൻ ഗോഗിന് പരിചരണം കൊടുക്കുന്ന ആളായ റിവേർമെഡ് സാല്ലെസിന്റെ സഹായത്തോടെ അദ്ദേഹം സെയിന്റ് പോൾ ഡി മോസോൾ എന്ന ആശുപത്രിയിലേക്ക് എത്തിച്ചേർന്നു.ഒരു സാധാരണ കന്യമാഠമായിരുന്ന ഇത് ആർലെസിൽ നിന്ന് 20 മൈൽ (32കി.മീ) അകലെയാണ്, ഒപ്പം ചോളകൃഷികളാലും, വൈൻ യാർഡുകളാലും, ഒലീവ് മരങ്ങളാലും ആവൃതപ്പെട്ട സ്ഥലത്തായിരുന്ന ഈ ആശുപത്രി ഒരു നാവികസംബന്ധമായ ഡോക്ടറായ തിയോഫൈൽ പെയ്റോൺ നടത്തിപോരുന്നു.അദ്ദേഹത്തിന് രണ്ട് ചെറിയ മുറികളാണുള്ളത്:ഇരുമ്പഴികൾക്ക് തൊട്ടിരിക്കുന്ന നിരോധിക്കപ്പെട്ട ജനാലുമുണ്ടവിടെ.രണ്ടാമത്തെ മുറി ഒരു സ്റ്റുഡിയോ ആക്കിമാറ്റി.[119]
വാൻ ഗോഗിന്റെ ആവിടത്തെ താമസത്തിനിടയ്ക്ക് അദ്ദേഹം വരച്ച ചിത്രങ്ങളിൽ ക്ലിനിക്കും, പൂന്തോട്ടവും മുഖ്യ കഥാപാത്രങ്ങളായി വന്നു.ആശുപത്രിയുടെ അന്തർഭാഗത്തെ കുറിച്ച് വാൻ ഗോഗ് നിരവധി പഠനങ്ങൾ നടത്തിയിട്ടുണ്ട്.വെസ്റ്റിബ്യൂൾ ഓഫ് ദി ആസിലൂം ആന്റ് സെയിന്റ് റെമി (സെപ്തമ്പർ 1889) അതിനുദാഹരണമാണ്.ഈ സമയത്തിലെ ചിത്രങ്ങൾ, അദ്ദേഹത്തിന്റെ പ്രശസ്തമായ ദ സ്റ്റാറി നൈറ്റ് പോലുള്ളവയിലേതുപോലെ ചുരുളുകൾ വഴിയാണ് നിർമ്മിച്ചിരിക്കുന്നത്.വാൻ ഗോഗിന് മേൽനോട്ടം നടത്തുന്നതിനുള്ള അധികാരം ഉണ്ടായിരുന്നു, അത് ഒലിവ് മരങ്ങളെകുറിച്ചും, സിപ്രസെസ്സ് മരങ്ങളെകുറിച്ചും വരക്കാൻ ഇടയാക്കുകയും, ഓലീവ് ട്രീസ് വിത്ത് ദി ആൽപ്പിലെസ് ഇൻ ദി ബാക്ക്ഗ്രൗണ്ട് 1889, സിപ്രെസെസ് 1889, കോൺഫീൽഡ് വിത്ത് സിപ്രസെസ് (1889), കണ്ട്രി റോഡ് ഇൻ പ്രൂവെൻസ് ബൈ നൈറ്റ് (1890) എന്നീ ചിത്രങ്ങളുടെ ഉത്ഭവത്തിന് കാരണമാകുകയും ചെയ്തു. ആ സെപ്തമ്പർ മാസത്തിൽ ബെഡ്രൂം ഇൻ ആർലെസ് എന്ന ചിത്രത്തിന്റെ രണ്ട് വേർഷൻ കൂടി അദ്ദേഹം വരച്ചു.
ഏകദേശം 1890 -ലെ ഫെബ്രവരിക്കും ഏപ്രിലിനും ഇടക്ക് വാൻ ഗോഗിന് അസഹനീയമായി തന്നെ മാറിയ രോഗം വീണ്ടും തിരിച്ചുവരികയുണ്ടായി.അതോടെ അദ്ദേഹത്തിന് ആ സമയത്ത് വരക്കാൻ കഴിഞ്ഞില്ല, പക്ഷെ പിന്നീട് തിയോക്ക്, വാൻഗോഗ്, തന്റെ ഓർമയിലുള്ള റെമിനിസെസ് ഓഫ് ദി നോർത്ത് എന്ന ഇടത്തിന്റെ ഏതാനും ചിത്രങ്ങൾ വരച്ചു, എന്ന് കത്തെഴുതി.[120]ആ ചിത്രങ്ങളിൽ ടൂ പെസന്റ് വുമൺ ഡിഗ്ഗിങ്ങ് ഇൻ എ സ്നൊ-കവേർഡ് ഫീൽഡ് അറ്റ് സൺസെറ്റ് എന്ന ചിത്രവും ഉണ്ടായിരുന്നു.ഹൾസ്കർ വിശ്വസിച്ചത്, ഈ ചിത്രങ്ങളുടെ ചെറു കൂട്ടം തന്നെയായിരിക്കും വാൻഗോഗ് വരച്ച നിരവധി ഡ്രോയിങ്ങുകളുടേയും, പഠനങ്ങളുടേയും, പ്രതേകിച്ച് പ്രകൃതി ദൃശ്യങ്ങളുടേയും, രൂപങ്ങളുടേയും കേന്ദ്രമായി മാറിയത്, എന്നായിരുന്നു.അദ്ദേഹം ഇങ്ങനെ പ്രതികരിച്ചു--ഈ ചെറിയ സമയത്തെ സൂക്ഷിച്ചുവയ്കക്കുക-- വാൻ ഗോഗിന്റെ രോഗാവസ്ഥ അദ്ദേഹത്തിന്റെ ചിത്രങ്ങളിലും മാറ്റമുണ്ടാക്കിയേക്കാം, പക്ഷെ ആ ചിത്രങ്ങൾ വാൻഗോഗിന്റെ മാനസികാവസ്ഥയെകുറിച്ചും, ശാരീരികാവസ്ഥയെകുറിച്ചും നമ്മെ ബോധ്യപ്പെടുത്തുന്നു. [121]സോറോവിങ്ങ് ഓൾഡ് മാൻ('അറ്റ് എറ്റേർനിറ്റീസ് ഗെയിറ്റ്') എന്ന ചിത്രവും ഈ സമയത്ത് വരച്ചതാണ്, നിറപരമായ പഠനത്തെ ഹൾസ്ക്കർ വിലയിരുത്തിയത് ഇങ്ങനെയാണ്, "കാലത്തിന്റെ നീണ്ട ഭൂതകാലത്തിലെ തെറ്റില്ലാത്ത മറ്റൊരു ഓർമപുതുക്കൽ".[121][122]
1890 ഫെബ്രുവരിയിൽ, വാൻ ഗോഗ്, മദാം ജിനോക്സ് എന്ന ചിത്രത്തിന്റെ ചാർക്കോൾ സ്ക്കെച്ചിൽ തീർത്ത അഞ്ച് തരം വരകൾ വരച്ചു, ഗോഗിനും വാൻഗോഗും ഈ ചിത്രം വരച്ചത് 1888 നവമ്പറുകളുടെ ആദ്യ വാരങ്ങളിലാണ്.[123]പക്ഷെ മദാം ജിനോക്സിന് നൽകിയ പെയിന്റിങ്ങ് നഷ്ടപ്പെട്ടു.ആ പെയിന്റിങ്ങിലൊന്ന് ആർലെസിലെ മദാം ജിനോക്സിന് കൊടുക്കാനായി ചെന്നത് അദ്ദേഹത്തിന്റെ മാറിയ രോഗത്തേക്ക് വഴുതവീഴാൻ ഇടയാക്കി.[124]വാൻ ഗോഗ് ഒരു പ്രതിഭാശാലിയാണെന്നറിയപ്പെട്ട 1890 ജനുവരികളിൽ അദ്ദേഹത്തിന്റെ പെയിന്റിങ്ങുകളെ മെർകുറെ ഡി ഫ്രാൻസിൽ ഉള്ള ആൽബെർട്ട് ഓറിയർ പ്രശംസിച്ചിട്ടുണ്ടായിരുന്നു.[125]ആ ഫെബ്രുവരിയിൽ, ലെസ് എക്സ് എക്സ് -ലേക്ക്, ബ്രസൽസിലെ അവാന്റ് ഗ്രേഡ് പെയിന്ററുകളുടെ സൊസൈറ്റി അദ്ദേഹത്തെ ക്ഷണിച്ചു, അവരുടെ വാർഷിക ചടങ്ങിൽ പങ്കെടുക്കാനായിരുന്നു അത്.ആ പരിപാടിയുടെ തുടക്കത്താഴത്തിൽ ലെസ് എക്സ് എക്സ് അംഗമായ ഹെൻറി ഡി ഗ്രോക്സ്, വാൻ ഗോഗിന്റെ പെയിന്റുങ്ങുകളെ മോശമായി സംസാരിച്ചു.ടൗലോസ് ലോട്രെക് അതിന്റെ പരിഹാരം ആവശ്യപ്പെട്ടു, ലോട്രെക് കീഴടങ്ങിയിരുന്നെങ്കിൽ സിഗ്നാക്ക് വാൻ ഗോഗിന്റെ ശരികൾക്കായുള്ള യുദ്ധം തുടരുമായിരുന്നു.പിന്നീട്, വാൻ ഗോഗിന്റെ ചിത്രങ്ങൾ പ്രദർശനത്തിനായി വച്ചപ്പോൾ മോണെറ്റ് അദ്ദേഹത്തിന്റെ ചിത്രങ്ങളാണ് കാഴ്ചകളേക്കാളും വളരെ നല്ലത് എന്ന് പറഞ്ഞു.[126]1890 ഫെബ്രുവരിയിലെ വാൻ ഗോഗിന്റെ സഹോദരീപുത്രന്റെ ജനനത്തോടെ അദ്ദേഹം തന്റെ അമ്മക്ക് ഇങ്ങനെയൊരു കത്തെഴുതി, "അവനായി ഒരു ചിത്രം നിർമ്മിക്കുന്നതിന്റെ തിരക്കിലാണ് ഞാൻ, അവന്റെ കിടക്കമുറിയിലും, നീലാകാശത്തിന് എതിരേകിടക്കുന്ന വെളുത്ത് ആൽമണ്ട് പൂക്കളുടെ ശാഖകളിലും അത് അലങ്കരിക്കാം."[127]
ഓവർ സർ ഓയിസ് (മെയ്-ജൂലൈ 1890)
1890 മെയിൽ, അദ്ദേഹം സെയിന്റ് റെമിയിലെ ആശുപത്രി വിട്ട്, ഓവേർസ് സർ ഓയിസ് എന്ന ആശുപത്രിയിലെ ഡോ. പോൾ ഗാച്ചെറ്റ് എന്ന ഫിസീക്ഷ്യന്റടുത്തേക്ക് പോയി, ഒപ്പം തിയോയുടെയടുത്തേക്കും.സ്വയം ഒരു കലാകാരനും, മറ്റുപല കലാകാരന്മാരെ ചികിത്സിച്ചിട്ടുള്ള കാമിലെ പിസാരോ ആണ് വാൻ ഗോഗിനായി ഗാച്ചെറ്റിനെ ശുപാർശ ചെയ്തത്.അദ്ദേഹത്തോടുള്ള വാൻ ഗോഗിന്റെ ധാരണ ഇതായിരുന്നു, "എന്നേക്കാളും മടുപ്പുളവാക്കുന്നവൻ, ഞാൻ വിചാരിക്കുന്നു, അല്ലെങ്കിൽ നമുക്കൊരുമിച്ച് അതുപോലെ സംസാരിക്കാം."[129] 1890 ജൂണിൽ, വാൻ ഗോഗ് ആ ഫിസീഷനെ കുറിച്ച് നിരവധി ചിത്രങ്ങൾ വരച്ചു, അതിൽ പോർട്രെയിറ്റ് ഓഫ് ഡോ. ഗാച്ചെറ്റ് എന്നതും, അദ്ദേഹത്തിന്റേതുമാത്രമായ എച്ചിങ്ങും ഉൾപ്പെടുന്നു, ഈ ഓരോന്നിലും അദ്ദേഹം ഉന്നൽ നൽകിയിരിക്കുന്നത് ഗാച്ചെറ്റിന്റെ വിഷാദമായ പ്രകൃതത്തേയാണ്.പിന്നീട് വാൻ ഗോഗ് ഓബെർജ് റാവോക്സ് -ൽ തന്നെ നിൽക്കുകയും, 75 square feet (7.0 m2) വലിപ്പമുള്ള മുകളിലുള്ള ഒരു മുറി 3 ഫ്രാങ്ക്സ് 50 സെന്റിമെസിന് വാടകക്കെടുക്കുകയും ചെയ്തു.
സെയിന്റ് റെമിയിൽ നിന്നുള്ള അവസാനത്തെ സന്ദർശനവും, അദ്ദേഹത്തിന്റെ തന്നെ അവസാനത്തെ ആഴ്ചയുമായ ആ ദിവസങ്ങളിൽ, തന്റെ വടക്കിലെ ഓർമകളിലേക്ക് തിരിച്ചുപോകാമെന്ന് വാൻ ഗോഗ് വിചാരിച്ചു, [132]അദ്ദേഹത്തിന്റെ ഏകദേശം 70 ഓളം ചിത്രങ്ങൾ, ഓവർ സർ ഓയിസിൽ ചിലവഴിച്ച 70 ദിവസങ്ങളിലായാണ് വരച്ചത്, ദി ചർച്ച് അറ്റ് ഓവേർസ് എന്ന ചിത്രം അതിനുദാഹരണമാണ്.[133]
ചതുരാകൃതിയിലുള്ള രണ്ട് കാൻവാസുകൾ ഉപയോഗിച്ച്, വലിയ കാൻവാസുണ്ടാക്കുന്ന, വാൻ ഗോഗ് തന്റെ അവസാന ആഴ്ചകളിൽ വികസിപ്പിച്ചെടുത്ത ഡബിൾ സ്കൊയർ കാൻവാസെസ്-ന്റെ ഉപയോഗത്തിന് വീറ്റ് ഫീൽഡ് വിത്ത് ക്രോസ് എന്ന ചിത്രം ഉദാഹരണമാണ്.അതുതന്നെയാണ് വാൻ ഗോഗിന്റെ, മനസ്സിൽ മായാത്ത മുദ്ര പതിപ്പിക്കുന്നതും, പ്രാഥമികമായ ചെയ്തികളും നിറഞ്ഞ ചിത്രമായി കരുതുന്നത്.[134] എന്നാൽ പലപ്പോഴായി അദ്ദേഹത്തിന്റെ അവസാനത്തെ ചിത്രം എന്ന് വിശ്വസിക്കുന്നതും ഇതു തന്നെയാണ്, പക്ഷെ ഹൾസ്ക്കർ നിർമ്മിച്ച വാൻ ഗോഗിന്റെ ചിത്രങ്ങളുടെ പട്ടികയിൽ ഈ ചിത്രത്തിനുശേഷം ഏഴ് ചിത്രങ്ങൾ കൂടി വന്നിട്ടുണ്ടെന്ന് മനസ്സിലാക്കാം.[135]
അതിനുശേഷം ബാർബിസൺ പെയിന്ററായ ചാർലെസ് ഡോബിഗ്നി 1861 -ൽ ഓവേർസിലേക്ക്, എത്തിച്ചേർന്നു, അത് മറ്റ് കലാലകാരന്മാരേയും അങ്ങോട്ട് ക്ഷണിക്കാൻ കാരണമായി, അതിൽ കാമിലെ കോറോട്ട് പിന്നെ, ഹോണർ ഡോമിയർ എന്നിവരും ഉൾപ്പെടുന്നു.1890 ജൂലൈയിൽ, ഡോബിഗ്നീസ് ഗാർഡെൻ എന്ന ചിത്രത്തിന്റെ രണ്ട് തരങ്ങൾ അദ്ദേഹം വരച്ചു.അതിലൊന്ന് അദ്ദേഹത്തിന്റെ അവസാനത്തെ പെയിന്റിങ്ങിലൊന്നായി കരുതപ്പെടുന്നു. [128]അപൂർണമായി കിടക്കുന്ന ചിത്രങ്ങൾക്ക് ഇനിയും ഉദാരഹണങ്ങളുണ്ട്, അതിൽ താച്ചെഡ് കോട്ടേജെസ് ബൈ എ ഹിൽ എന്ന ചിത്രവും ഉൾപ്പെടുന്നു.[134]
മരണം
1890 ഫെബ്രുവരി 22ന്, വാൻ ഗോഗിന് "അദ്ദേഹത്തിന്റെ സങ്കടം നിറഞ്ഞ ജീവിതത്തിലെ വളരെ സങ്കടം നിറച്ച" പുതിയൊരു രോഗം പിടിപെട്ടു.അതതിന്റെ നിർണായഘട്ടത്തിലായിരുന്നു.ഹൾസ്സ്കറിന്റെ വാക്കുകൾ അനുസരിച്ച് ഫെബ്രുവരി മുതൽ ഏപ്രിലിന്റെ അവസാനം വരെ അദ്ദേഹത്തിന് സ്വയം എഴുതാൻ കഴിഞ്ഞിരുന്നില്ല,പക്ഷെ അപ്പോഴുമദ്ദേഹം വരച്ചുകൊണ്ടിരുന്നു, [124]1889-ന്റെ ആ മെയ് മാസത്തിലാണ് അദ്ദേഹത്തിന്റെ വരകൾക്ക് ഒരു ശ്രേണി രൂപപ്പെട്ടത്. പിന്നീട് ഒരു വർഷത്തേക്ക് "അദ്ദേഹത്തിന് വിഷാദവും,മതിഭ്രമവും പിടിപ്പെട്ടതോടെ വരക്കാനും കഴിയാതെയായി,എന്നാൽ അവയ്കിടയിലെ നീണ്ട നിശ്ശബ്ദമായ മാസങ്ങൾ അത്യാനന്ദത്തിന്റെ കഠിനമായ കാഴ്ചകൾക്ക് അറുതി വന്നു".[136]
1890 ജൂലൈ 27-ന് വാൻഗോഗിന് 37 വയസ്സുള്ളപ്പോൾ ഒരു തോക്ക് വച്ച് തന്റെ ഹൃദയത്തിലേക്ക് സ്വയം വെടിവച്ചു എന്ന് കരുതപ്പെടുന്നു(എന്നാൽ ഇതുവരേുയം ആ തോക്ക് കണ്ടെത്തിയിട്ടില്ല).[137]അതിന് ഒരു ദൃക്സാക്ഷികളുമില്ല,അദ്ദേഹം സ്വയം വെടിവച്ച ഇടം ഇപ്പോഴും അവ്യക്തമാണ്.ഇൻഗോ വാൾത്തെർ എഴുതിയത് ഇങ്ങനെയാണ്,"ചിലപ്പോൾ വാൻ ഗോഗ് ഗോതമ്പ് പാടങ്ങളിൽ വച്ച് തന്നെ തന്നെ വെടിവച്ചത് ഒരു കലാകാരനെന്ന നിലക്ക് തന്റെ ഉണർവിനെ ഉണർത്തിയിട്ടുണ്ടാകാം;മറ്റൊരു തരത്തിൽ അദ്ദേഹം അത് ചെയ്തത് ധാന്യപ്പുരയ്ക്കടുത്തുള്ള ഒരു മദ്യശാലയ്ക്കടുത്തായിരുന്നു എന്നാണ്."[138] ജീവിചരിത്രകാരനായ ഡേവിഡ് സ്വീറ്റ്മാൻ എഴുതിയത് ഇങ്ങനെയാണ്,"പക്ഷെ ആ ബുള്ളറ്റ് വാരിയെല്ലിൽ തട്ടി വ്യതിചലിച്ചതിന്റെ ഫലമായി,ആന്തരാവയവങ്ങൾക്ക് ഒരു കേടുപാടുമില്ലാതെ ഉണ്ട പുറത്തേക്ക് പോയി -- മിക്കവാറും അത് നട്ടെല്ലിൽ തട്ടിയാകണം ദിശമാറിയിട്ടുണ്ടാകുക".എന്നാലും രണ്ട് വൈദ്യന്മാരുടെ കീഴിൽ അദ്ദേഹം ചികിത്സയിലായിരുന്ന ഓബെർഗ് റാവോക്സ് -ലേക്ക് അദ്ദേഹത്തിന് തിരിച്ചു നടക്കാമായിരുന്നു.എന്നിരുന്നാലും, ഒരു ഡോക്ടറുടെ സഹായമില്ലാതെ ആ ബുള്ളറ്റ് പുറത്തെടുക്കാൻ കഴിയില്ലായിരുന്നു,വാൻ ഗോഗിനെ രക്ഷിക്കാനുള്ള ആ രണ്ട് ഡോക്ടർമാരുടെ കഠിനഫലങ്ങൾക്ക് ശേഷം അവർ അദ്ദേഹത്തെ ഒരു മുറിയിൽ ഉപേക്ഷിച്ചു,പുകവലിക്കാനായി ഒരു പൈപ്പും കൊടുത്ത്.ആ ദിവസത്തിന്റെ അടുത്ത പ്രഭാതത്തിൽ (തിങ്കൾ),തിയോ തന്റെ സഹോദരന്റടുത്തേക്ക് എത്രയും പെട്ടെന്ന് എത്താനായി തിടുക്കത്തിൽ ഓടി,ഭാഗ്യത്തിന് വാൻ ഗോഗിന് ഒരു പ്രശ്നവുമുണ്ടായിരുന്നില്ല,പക്ഷെ കുറച്ച് മണിക്കൂറുകൾക്ക് ശേഷം മുറിവിന്മേലുള്ള തെറ്റായ ചികിത്സമൂലം ആവിടെ ഇൻഫെക്ഷനാകുകയും അദ്ദേഹം താഴേക്ക് വീഴുവാൻ തുടങ്ങുകയും ചെയ്തു.അതിനുശേഷം വാൻഗോഗ് വൈകുന്നേരം, താൻ സ്വയം വെടിയേറ്റതിന് 29 മണിക്കൂറിന് ശേഷം മരണമടഞ്ഞു.തിയോയെ അനുസരിച്ച്,തന്റെ സഹോദരന്റെ അവസാനത്തെ വാക്കുകൾ ഇതായിരുന്നു,"എന്നിലെ ദുഃഖങ്ങളെല്ലാം എന്റെ അന്ത്യം വരേയുമുണ്ടാകും."[137][139]
വാൻഗോഗിനെ അടക്കം ചെയ്തത് ഓവേഴ്സ് സർ ഓയിസിലെ ശ്മശാനത്തിൽ ജൂലൈ 30നാണ്.ആ ചടങ്ങിൽ തിയോ വാൻ ഗോഗും,ആൻഡ്രിയാസ് ബോങ്കർ,ചാൾസ് ലാവൽ,ലുസിയെൻ പിസ്സാരോ,എമിലി ബെർനാർഡ്,ജൂലിയൻ ടാങ്കുയ്,ഡോ. ഗാച്ചെറ്റ്തുുടങ്ങി ഇരുപതോളം കുടുംബ സൂഹൃത്തുക്കളും,മറ്റുപലരും പങ്കെടുത്തു.ഈ ചടങ്ങിനെ വിശദീകരിച്ചുകൊണ്ട് എമിലി ബെർനാർഡ് ആൽബെർട്ട് ഓറിയറിന് ഒരു കത്തെഴുതി.[140][141]വാൻ ഗോഗിന്റെ മരണശേഷം തിയോക്ക് സിഫിൽസ് ബാധിക്കുകയും,അദ്ദേഹത്തിന്റെ ആര്യോഗ്യം വളരെ മോശമാകുകയും ചെയ്തു.അതോടെ തിയോയിൽ ബലക്ഷയവും,വാൻ ഗോഗിന്റെ വേർപാടിൽ വിഷാദവും ഉണ്ടായി,ആറ് മാസങ്ങൾക്ക് ശേഷം ഡെൻ ഡോൾഡറിൽ വച്ച് ജനുവരി 25-ന് അദ്ദേഹം മരിക്കുകയും ചെയ്തു,തിയോയെ അടക്കം ചെയ്തത് അൾട്രെക്സിൽ വച്ചാണ്.[142][143]1914 -ൽ അവൾക്ക് വാൻ ഗോഗിന്റെ കത്തുകൾ ലഭിക്കുകയും, അത് പ്രസിദ്ധീകരിക്കുകയും ചെയ്തു.പിന്നീട് ജോ ബോങ്കർ എന്ന തിയോയുടെ ഭാര്യ തിയോയുടെ അൾട്രെക്റ്റിൽ അടക്കം ചെയ്ത ശരീരം കുഴിച്ചെടുക്കുകയും, വാൻ ഗോഗിന്റെ കല്ലറയ്ക്ക് അടുത്തായി ഓവർ സർ ഓയിസിൽ വീണ്ടും അടക്കം ചെയ്യുകയും ചെയ്തു.[144][145]
വാൻ ഗോഗിന്റെ ചിത്രങ്ങളിൽ പലതും പ്രസന്നതയില്ലാത്തവയുമാണെങ്കിലും,അവ പൂർണമായും ശുഭാപ്തിവിശ്വാസമുളളതും, തന്റെ മരണാവസ്ഥയിലെ "പഴയതുപോലെ തനിക്ക് തിരിച്ചുവരണമെന്ന" മനസ്സിന്റെ ആഗ്രഹങ്ങളുടെ പ്രതിഫലനങ്ങളുമാണ്.ഒപ്പം അദ്ദേഹത്തിന്റെ അവസാന ചിത്രങ്ങൾ അദ്ദേഹത്തിന്റെ വളരെ ആഴത്തിലുള്ള പ്രതിപാദനങ്ങളുടേയും പ്രതിഫലനങ്ങൾകൂടിയാണ്. വാൻ ഗോഗിന്റെ വീറ്റ്ഫീൽഡ് അണ്ടർ ട്രബൾഡ് സ്ക്കൈസ് എന്ന ചിത്രത്തിന്റെ വരയോടനുബന്ധിച്ച് വാൻ ഗോഗ് തിയോക്ക് എഴുതിയ ഒരു കത്ത് ഇങ്ങനെയാണ്,"ദുഃഖങ്ങളെ ചിത്രത്തിലേക്ക് കൊണ്ടുവരുന്നതിനായി എനിക്ക് പുറത്തേക്ക് പോകേണ്ടതേയില്ല,അതെന്റെയുള്ളിൽ തന്നെയുണ്ട്" ആ പാരഗ്രാഫിൽ അദ്ദേഹംഇങ്ങനെ കൂട്ടിച്ചേർക്കുന്നു,"ഈ കാൻവാസുകൾ എനിക്ക് വാക്കുകളിലൂടെ പറയാനാകാത്തവ നമ്മോട് പറയും,അതുകൊണ്ട് തന്നെയായിരിക്കാം നഗരപ്രാന്തങ്ങൾ ഇത്രയധികം ആര്യോഗ്യവാനായിരിക്കുന്നത്." [146][147]
ഇക്കാലങ്ങൾ വരേയും വാൻ ഗോഗിന്റെ രോഗാവസ്ഥയെകുറിച്ചും,ചിത്രത്തിൽ അതിന്റെ പ്രതിഫലനങ്ങളെകുറിച്ചും വാദങ്ങൾ ഉയർന്നിരുന്നു.നൂറ്റിയമ്പതോളം മനോരോഗചികിത്സകർ അതിന്റെ വേരുകൾ തേടി പോകുകയും 30 തരത്തിലുള്ള വ്യഖ്യാനങ്ങൾ നൽകുകയും ചെയ്തു.അത്തരം രോഗലക്ഷണങ്ങളുടെ നിർണയത്തിൽ സിസോപ്രെനിയ,ബയോപുലർ ഡിസോർഡർ,സിഫിൽസ്, ചിലതരം പെയിന്റുകളിൽ വിഷം കലർന്നുണ്ടായുള്ള രോഗങ്ങൾ,ടെമ്പറൽ ലോബ് എപിലെപ്സി,അക്ക്യൂട്ട് ഇന്റർമിറ്റെന്റ് പോർഫിറിയ എന്നീ രോഗങ്ങളുടെ അടിസ്ഥാനത്തിലും വാദപ്രതിവാദങ്ങളുണ്ടായി.ഇവയൊക്കെയാണ് അദ്ദേഹത്തിന്റെ മരണത്തിന് കാരണമെങ്കിൽ,അവയിൽ പോഷകാഹാരക്കുറവും,അതിപ്രയത്നവും,ഉറക്കമില്ലായ്മയും,ആൽക്കഹോളിന്റെ അമിതപ്രയോഗവും, പ്രതേകിച്ച് ആബ്സിന്തെ ഉപയോഗവും എന്നിവയും ഉണ്ടാകില്ലേ.
വിൻസന്റ് വാൻ ഗോഗിന്റെ ജീവിചരിത്രാകാരന്മാരായ സ്റ്റീവെൻ നെയിഫ് ,ഗ്രോഗറി വൈറ്റ് സ്മിത്ത് എന്നിവർ എഴുതിയ വാൻഗോഗ്:ദി ലൈഫ് (2011) എന്ന പുസ്തകത്തിലൂടെ വാൻ ഗോഗ് ആത്മഹത്യക്ക് തുനിഞ്ഞിട്ടില്ല എന്ന് പറയുന്നു.ഒരു തോക്ക് വാൻ ഗോഗിന്റെ കൈവശം ഉണ്ട് എന്നറിഞ്ഞ രണ്ട് ആൺകുട്ടികളുടെ കൈയ്യിൽ നിന്ന് അറിയാതെ പോയ ഉണ്ടയാണ് അദ്ദേഹത്തിന്റെ ശരീരത്തിലൂടെ തുളച്ച് കയറിയതെന്നാണ് അവർ വാദിക്കുന്നത്.അതുകൊണ്ട് തന്നെ വാൻ ഗോഗ് മ്യൂസിയത്തിലെ വിദക്തർ ഇപ്പോഴും അക്കാര്യത്തിൽ ഒരു നിഗമനത്തിലെത്തിയിട്ടില്ല
വാൻ ഗോഗിന്റെ ചിത്രങ്ങൾ
സ്ക്കൂളിലായിരിക്കുമ്പോൾ വാൻ ഗോഗ് പെയിന്റ് ചെയ്യുകയും,പെൻസിൽ കൊണ്ട് വരക്കുകയും ചെയ്തിട്ടുണ്ട്--അതിലെ കുറച്ചെണ്ണം മാത്രമേ കാലത്തെ അതിജീവിച്ചുള്ളൂ, പിന്നെയുള്ള ഉടമസ്ഥാവകാശമുള്ള ചിത്രത്തെ തനിക്ക് അവകാശമുണ്ടെന്ന് പറയുന്ന തരത്തിലുള്ള വെല്ലുവിളികൾ നേരിട്ടുകൊണ്ടിരിക്കുന്നു.[148]ഒരു യുവാവായി തീർന്നപ്പോൾ അദ്ദേഹം കലയോട് കൂടുതൽ അടുത്തു,ചാൾസ് ബാർഗ്വ യുടെ ചിത്രങ്ങളെ അനുകരിച്ച് വാൻ ഗോഗ് വരയുടെ പ്രാഥമിക ഘട്ടം പഠിച്ചുകൊണ്ടിരുന്നു,എന്നാൽ രണ്ട് വർഷങ്ങൾകൊണ്ടുതന്നെ വാൻ ഗോഗിനെ തേടി കമ്മീഷനുകൾ എത്തിച്ചേർന്നു.1882 -ന്റെ വസന്തക്കാലത്ത്,ആംസ്റ്റർഡാമിലെ പ്രശസ്തമായ ഒരു ഗാലറിയുടെ ഉടമസ്ഥനായ അദ്ദേഹത്തിന്റെ അമ്മാവൻ കോർനേലിസ് മറിനസ് വാൻ ഗോഗിനോട് ഹാഗ്വയുടെ ഒരു ഡ്രോയിങ്ങ് വരച്ചുതരുമോ എന്ന് ചോദിച്ചു.പക്ഷെ വാൻഗോഗിന്റെ ആ വരകൾ അദ്ദേഹത്തിന്റെ അമ്മാവനെ തൃപ്തിപ്പെടുത്തിയില്ല.എന്നാലും മറിനസ് രണ്ടാമത്തെ കമ്മീഷൻ അദ്ദേഹത്തിനായി ചെയ്തു,ഇപ്രാവിശ്യം ഒരു പ്രതേക വിഷയത്തിന്റെ വിശദാംശങ്ങളോടുകൂടിയ ഒന്നാണ് അദ്ദേഹത്തിന് വരക്കാൻ വന്നത്,പക്ഷെ ഇപ്രാവിശ്യവും വാൻ ഗോഗ് മറിനസിനെ നിരാശപ്പെടുത്തി.എന്നിരുന്നാലും വാൻഗോഗ് നിരന്തരപ്രയത്നങ്ങൾ ചെ യ്തുകൊണ്ടിരുന്നു.അദ്ദേഹം തന്റെ സ്റ്റുഡിയോയെ കൂടുതൽ വെളിച്ചങ്ങൾ നൽകി പ്രകാശമാനമാക്കി,വ്യത്യസ്തമായ രചനാരീതികൾ പ്രയോഗിച്ചു.വർഷങ്ങളോളം വാൻ ഗോഗ് ഒരേ വിഷയത്തേ തന്നെ തുടർച്ചയായി വരച്ചുകൊണ്ടിരുന്നു - പൂർണ്ണജാഗ്രതയോടെ ചെയ്തുതീർത്ത "ബ്ലാക്ക് ആന്റ് വൈറ്റ്" ചിത്രങ്ങളായിരുന്നു അത്,[149]ആ സമയത്ത് അദ്ദേഹത്തിന് ആക്ഷേപങ്ങൾ മാത്രമേ ലഭിച്ചുള്ളൂ.എന്നാൽ ഇന്ന് അദ്ദേഹത്തിന്റെ ചിത്രങ്ങളെല്ലാം മാസ്റ്റർപീസായി അറിയപ്പെടുന്നു.[150]
1883-ന് മുമ്പായി അദ്ദേഹം രണ്ട് രൂപങ്ങൾ കലർന്ന ചിത്രങ്ങൾ വരക്കാൻ തുടങ്ങി,അതുതന്നെയാണ് അദ്ദേഹത്തിന്റെ ഡ്രോയിങ്ങുകളിൽ വാൻ ഗോഗ് വരച്ചതും.വാൻ ഗോഗിന്റെ കൈയ്യിൽ ആ ചിത്രങ്ങളുടെ ഫോട്ടോകളുണ്ടെങ്കിലും,തിയോയുടെ നിർദ്ദേശം അവ കൂടുതൽ കാലം നിലനിൽക്കില്ലെന്നായിരുന്നു,അതുകൊണ്ടുതന്നെ അദ്ദേഹം ആവയൊക്കെ നശിപ്പിക്കുകയും, ഓയിൽ പെയിന്റിങ്ങിലേക്ക് തിരിയുകയും ചെയ്തു.1882 -ന്റെ ശരൽക്കാലത്ത് വാൻ ഗോഗിന്റെ ആദ്യത്തെ ഓയിൽപെയിന്റിങ്ങിന് ആവശ്യമായ സാമ്പത്തിക സഹായം തിയോ നൽകി.പക്ഷെ തിയോ നൽകിയ എല്ലാ പണവും വാൻ ഗോഗ് പതുക്കെയാണ് ചിലവഴിച്ചത്.പിന്നെ 1883 -ന്റെ വസന്തകാലത്ത് പേരുകേട്ട ഹാഗ്വ സ്ക്കൂളിൽ പഠിച്ചുവളർന്ന ആർട്ടിസ്റ്റുകളായ വീസ്ബ്രഞ്ചിലേക്കും,ബ്ലോമേഴ്സിലേക്കും അദ്ദേഹം തിരിയുകയും,അവരിൽ നിന്ന് സാങ്കേതികമായ വഴികൾ പഠിച്ചെടുകക്കുയും ചെയ്തു,ഡി ബോക്ക്,വാൻ ഡെർ വീൽ എന്നീ ഹാഗ്വാ സ്ക്കൂളിന്റെ രണ്ടാം തലമുറക്കാരിൽ നിന്നും അദ്ദേഹം കുറച്ച് പഠിച്ചെടുത്തു.[151]ഡ്രെന്തെയിലെ ഇന്റർമെസ്സോ ക്ക് ശേഷം അദ്ദേഹം ന്യൂനെന്നിലേക്ക് മാറിയപ്പോൾ വാൻ ഗോഗ് നിരവധി വലിയ ചിത്രങ്ങൾ വരച്ചു,എന്നാലവയേയൊക്കേയും വാൻ ഗോഗ് നശിപ്പിച്ചു.ഉരുളക്കിഴങ്ങു തിന്നുന്നവർ എന്ന ചിത്രവും,അതിന്റെ കൂടെയുള്ള ചിത്രത്തിന്റെ ഭാഗമായ-ന്യൂനെൻ ശ്മശാനത്തിലുള്ള ദി ഓൾഡ് ടവർ പിന്നെ, ദി കോട്ടേജ് എന്നിവയാണ് ഇപ്പോഴും ഒരു കേടുപാടുകൂടാതേയും ഇരിക്കുന്നത്.വാൻ ഗോഗിന്റെറിജ്ക്ക്സ് മ്യൂസിയത്തിലേക്കുള്ള സന്ദർശനത്തിന്റെ ഭാഗമായി അദ്ദേഹം നിരവധി ചിത്രങ്ങൾ കാണുകയും,തന്റെ ചിത്രങ്ങളിൽ വരുന്ന പാളിച്ചകൾ സാങ്കേതികമായ തകരാറുകളാണെന്ന് മനസ്സിലാക്കുകയും ചെയ്തു.[151] അതുകൊണ്ടുതന്നെ അദ്ദേഹം 1885-ൽ നവമ്പറിന് തന്റെ കഴിവ് വർദ്ധിപ്പിക്കാനായി ആന്റ്വെർപ്പിലേക്കും,പിന്നീട് പാരീസിലേക്കും യാത്രപുറപ്പെട്ടു.[152]
അതോടെ ഇപ്രഷനിസത്തിന്റേയും,നിയോ-ഇപ്രഷനിസത്തിന്റേയും തന്ത്രങ്ങളും,സിദ്ധാന്തങ്ങളും പഠിക്കുകയും ചെയ്തു,അതിന്റെ ഫലമായി അദ്ദേഹം മറ്റുപല സാധ്യതകൾ തേടി ആന്റ്വെർപ്പിലേക്ക് യാത്ര തിരിച്ചു.പക്ഷെ ചെറിയ കാലയളവുകൊണ്ടുതന്നെ, കലയിലെ പഴയ രചനാതന്ത്രങ്ങൾ വീണ്ടും ജനിക്കാൻ തുടങ്ങി:വിഷയത്തിന് പ്രാധാന്യം നൽകുകയും,വിഷയങ്ങൾ ആവർത്തിക്കുകയും,കലയുടെ അടിസ്ഥാനത്തിൽ അവ ശോഭിക്കുകയും ചെയ്യുന്നവയാണ് അവ.അദ്ദേഹത്തിന്റെ രചനാ രീതിയെടുക്കുമ്പോൾ, അദ്ദേഹം നിരവധി സ്വയഛായാഗ്രഹണങ്ങൾ വരച്ചൂ.അതുപോലെ 1884-ൽ തന്റെ സഹൃത്തായ ഏഥോവൻറെ ഭക്ഷണമുറി അലങ്കരിക്കാനായി വാൻ ഗോഗ് ന്യൂനെനിൽ വര ആരംഭിച്ചു.അതുപോലെതന്നെ ആർലെസിൽ വച്ച് 1888-ന്റെ വസന്തകാലത്ത് തന്റെ വിടർന്ന ഓർക്കിഡുകളെ മടക്കു ചിത്രങ്ങളാക്കുകയും ,അതിന്റെ അടിസ്ഥാനത്തിൽ രൂപങ്ങളടങ്ങിയ ചിത്രത്തിലെ ശ്രേണി രൂപീകരിക്കുകയും ചെയ്തു,അത് അദ്ദേഹത്തിന്റെ റൗളിൻ കുടുംബത്തിന്റെ വരയുടെ ശ്രേണിയിൽ കാണാം.അങ്ങനെ അവസാനം ഗോഗിൻ വാൻ ഗോഗിനോടൊപ്പം ഒരേ തെരുവിൽ ഏതിർസ്ഥലത്തായി താമസിക്കാൻ തീരുമാനിച്ചു.വാൻ ഗോഗ് അപ്പോഴാണ് തന്റെ ദി യെല്ലോ ഹൗസ് (പെയിന്റിങ്ങ് ) അലങ്കരിക്കാൻ തുടങ്ങുന്നത്,അതിനായാണ് അദ്ദേഹം തന്റെ കൈയ്യിലുള്ള പണത്തിന്റെ മുക്കാൽ ഭാഗവും ചിലവഴിച്ചത്.[153]പിന്നീടുള്ള അദ്ദേഹത്തിന്റെ പെയിന്റിങ്ങുകളെല്ലാം അതതിന്റെ അടിസ്ഥാനപരമായ ക്രമത്തിൽ സൂക്ഷമമായി വിശദമായി,ഭേതഗതികൾ വരുത്തിയവയോ ആണ്.1889 -ന്റെ വസന്തകാലത്ത് വാൻ ഗോഗ് മറ്റൊന്ന് വരച്ചു,ഓർക്കാർഡ് പൂക്കളുടെ ഒരു ചെറിയ കൂട്ടം ആയിരുന്നു അത്.ഏപ്രിൽ മാസത്തിലെ തിയോയ്ക്കായുള്ള ഒരു കത്തിൽ,അദ്ദേഹം പറഞ്ഞു,"എന്റെ കൈയ്യിൽ വസന്തത്തെക്കുറിച്ച് ആറ് പഠനങ്ങളുണ്ട്,അവയിൽ രണ്ടെണ്ണം രണ്ട് ഓർക്കാർഡുകളുടേതാണ്".എന്നാൽ ഇവക്കൊയ്ക്കേയും ചെറിയ ജീവിത കാലമാണ് ഉണ്ടായിരുന്നത്.[154]
കലാ ചരിത്രകാരനായ ആൽബെർട്ട് ബോയം വിശ്വസിച്ചത് വാൻ ഗോഗ് - നക്ഷത്രനിഗൂഡമായ രാത്രി എന്ന ചിത്രം പോലുള്ള നിറക്കൂട്ടുകൾ നിറഞ്ഞവയിലും അദ്ദേഹം തന്റെ ജീവിതത്തിലെ യഥാർത്ഥങ്ങളെ വരച്ചു - എന്നായിരുന്നു.[155]ദി വൈറ്റ് ഹൗസ് അറ്റ് നൈറ്റ് എന്ന ചിത്രത്തിൽ മഞ്ഞ നക്ഷത്രങ്ങളാൽ നിറഞ്ഞ ഒരു വീടിന്റെ രാത്രിയിലെ മുഖത്തെ കാണാം.സാൻ മാർകോ -യിൽ സ്ഥിതിചെയ്യുന്ന സൗത്തീസ്റ്റ് ടെക്സാസ് സ്റ്റേറ്റ് യൂണിവേഴ്സിറ്റി -യിലെ ബഹിരാകാശവിദക്തന്മാർ ആ തിളക്കം കൂടിയ നക്ഷണം വീനസാണ് എന്ന് കണ്ടെത്തി,1890 കാലഘട്ടത്തിലെ ജൂൺ മാസത്തിൽ വൈകുന്നേരത്ത് തിളക്കം കൂടിയ നക്ഷത്രം വീനസാണെന്ന നിഗമനത്തിൽ നിന്നാണ് അത് അവർ കണ്ടെത്തിയത്. [156]
വാൻ ഗോഗിന്റെ സ്വയ ഛായചിത്രങ്ങൾ
വാൻ ഗോഗ് തന്റെ ജീവിതകാലത്ത് തന്റെ നിരവധി സ്വയഛായാചിത്രങ്ങൾ വരച്ചിട്ടുണ്ട്.1886 -നും 1889 ഇടയ്ക്കായി ഏകദേശം നാൽപ്പത്തിമൂന്നോളം സ്വയഛായാചിത്രങ്ങൾ വരച്ച അദ്ദേഹം മികച്ച സ്വയഛായാചിത്രകാരനായിരുന്നു . [158][159]അങ്ങനെ എല്ലാത്തിലൂടേയും ആ കലാകാരൻ വളർന്നതിനുകാരണം അവയെല്ലാം കാണികളെ നേരിട്ട് ആകർഷിക്കുന്നതിനാലായിരുന്നു,ഒരു കൃത്യമായ ഉറ്റുനോട്ടത്തിലും അദ്ദേഹത്തിന്റെ രൂപങ്ങൾ മറ്റെങ്ങോ നോക്കുന്നതുപോലെ തോന്നും.ആ പെയിന്റിങ്ങുകളെല്ലാം നിറത്തിലും,കനത്തിലും വ്യത്യസ്തത പുലർത്തുന്നു,ഒപ്പം വാൻ ഗോഗിന്റെ സ്വയഛായാചിത്രങ്ങളിൽ വാൻ ഗോഗ് താടിയില്ലാതേയും,ചിലപ്പോൾ താടിയുണ്ടായും,മറ്റുചിലപ്പോൾ ബാൻഡേജ് കെട്ടിയും ഒക്കെയാണ് നിൽക്കുന്നത്,ബാൻഡേജ് കെട്ടി നിൽക്കുന്ന വാൻ ഗോഗ് തന്റെ ചെവി അറുത്തു കളഞ്ഞ സമയത്ത് വരച്ചതായിരുന്നു.1889 -ലെ സെപ്തമ്പറിന് ശേഷം വരച്ച താടിവടിച്ച തരത്തിലുള്ള അദ്ദേഹത്തിന്റെ സ്വയഛായാചിത്രം 1998-ൽ ന്യയോർക്കിൽ വച്ച് 71.5 മില്ല്യൺ ഡോളറിന് വിറ്റുപോയ വളരെയധികം വിലപിടിപ്പുള്ള ചിത്രങ്ങളിൽ ഒന്നായി മാറി. [160]ആ സമയത്തെ മൂന്നാമത്തെ വിലപിടിപ്പുള്ളതും,വലിയവിലക്ക് വിറ്റുപോയതുമായ ഒരു ചിത്രമാണ് ഇത്.തന്റെ അമ്മക്ക് പിറന്നാൾ സമ്മാനമായി നൽകിയ ഇതുതന്നെയാണ് വാൻ ഗോഗിന്റെ അവസാനത്തെ സ്വയഛായാചിത്രവും.[1]
അദ്ദേഹത്തിന്റെ സെയിന്റ് റെമിയിൽ നിന്ന് വരച്ച എല്ലാ സ്വയ ഛായാചിത്രങ്ങളും കലാകാരന്റെ തലയിൽ നിന്ന് വലത്തേഭാഗത്ത് വരുന്നതരത്തിലും,ഒപ്പം വെട്ടിമുറിഞ്ഞ ചെവിയെ കാണിക്കുന്ന തരത്തിലുമുള്ള ചിത്രങ്ങളാണ്.അതൊക്കെ അദ്ദേഹം വരച്ചത് കണ്ണാടിയിൽ രൂപകൊള്ളുന്ന പ്രതിബിംഭത്തിൽ നിന്നായിരുന്നു,[161][162][163]വാൻ ഗോഗിന്റെ അവസാന നാളുകളിൽ അദ്ദേഹം ഓവർ സർ ഓയിസിലായിരിക്കുമ്പോൾ,സ്വയഛായാചിത്രങ്ങളല്ലാത്ത നിരവധി പെയിന്റിങ്ങുകൾ വരച്ചു,പെയിന്റിങ്ങിന്റെ സ്വാഭാവിക പരിസ്ഥിതിയിലേക്ക് അദ്ദേഹം തിരിച്ചെത്തിയത് അപ്പോഴായിരുന്നു.[164]
വാൻ ഗോഗിന്റെ ഛായാചിത്രങ്ങൾ
പ്രകൃതി ചിത്രങ്ങൾ വരക്കുന്നതിലും വാൻ ഗോഗ് പ്രശസ്തനായിരുന്നു, അദ്ദേഹത്തിന്റെ ഏറ്റവും വലിയ അഭിലാഷം എന്നത് ഛായാചിത്രങ്ങൾക്കാവശ്യമായ മുഖങ്ങളെ തേടലായിരുന്നു.[165]വാൻ ഗോഗ്, തന്റെ ഛായാചിത്രങ്ങൾക്കാവശ്യമായ പഠനങ്ങളെ കുറിച്ച് പറഞ്ഞത് ഇതാണ്,"എന്നെ എന്റ ആത്മാവിന്റെ ആഴങ്ങളിലേക്ക് കൊണ്ടെത്തിക്കുന്ന പെയിന്റിങ്ങിലെ ഒരേയൊരു സാധനവും,മറ്റെന്തിനേക്കാളും അനന്തതയെ എന്നിൽ ഉണർത്തുന്നതും അതുതന്നെ.""[166]
അദ്ദേഹം തന്റെ സഹോദരിക്ക് എഴുതിയ കത്ത് ഇങ്ങനെയാണ്,
കഴിഞ്ഞ നൂറ്റാണ്ടിൽ ജീവിച്ചതും,ഇന്ന് മറഞ്ഞുപോയതുമായ മനുഷ്യരുടെ മുഖങ്ങളുടെ ഛായാചിത്രങ്ങളായി വരക്കണമെന്നുണ്ട്.ഇതുകൊണ്ട് ഞാനുദ്ദേശിച്ചത് ഫോട്ടോ എടുത്ത ചിത്രങ്ങളെ നോക്കി വരക്കില്ല എന്നാണ്,പക്ഷെ മനുഷ്യമുഖത്തിന്റെ ഭാവമാറ്റത്തിലൂടെ വരക്കുമെന്നുമാണ് - ഞാനങ്ങനെ പറയാൻ കാരണം നമ്മുടെ അറിവും,നമ്മുടെ ആധൂനികമായ നിറച്ചേരുവയുമെല്ലാം ഒന്നിക്കുന്നത് തീവ്രമായ ഭാവവ്യത്യാസത്തിലും,സാന്ദ്രമായിരിക്കുന്ന കഥാപാത്രത്തിലുമാണ്.[165]
സിപ്രസ്സ് മരങ്ങൾ
വാൻ ഗോഗിന്റെ പ്രശസ്തമായതും,കൂടുതൽ ജനങ്ങൾ അറിഞ്ഞതുമായ ഒന്ന് എന്നത് സിപ്രസ്സ് മരങ്ങളുടെ ചിത്രങ്ങളുട ശ്രേണിയായിരുന്നു. 1889-ലെ വസന്തകാലത്ത്,തന്റെ സഹോദരിയായ വില്ലിന്റെ ഇഷ്ടപ്രകാരം,അദ്ദേഹം വീറ്റ് ഫീൽഡ് വിത്ത് സിപ്രസെസ്സ് എന്ന ചിത്രത്തിന്റെ നിരവധി വേർഷനുകൾ വരച്ചു.[167]ഈ ചിത്രങ്ങളൊക്കെ വരച്ചുപൂർത്തിയാക്കിയത് സ്വിർല്സ് ഉപയോഗിച്ചും,കട്ടികൂടിയ ഇപാസ്റ്റോ എന്ന പെയിന്റിങ്ങ് രീതി ഉപയോഗിച്ചുമാണ്,ഇതുപയോഗിച്ചു തന്നെയാണ് അദ്ദേഹം തന്റെ വളരെയധികം പ്രശസ്തി നേടിയ ദ സ്റ്റാറി നൈറ്റ് വരച്ചതും.ഇതിനോടനുബന്ധിച്ച് തന്നെയാണ് ഒലീവ് ട്രീസ് വിത്ത് ദി ആൽപ്പില്ലീസ് ഇൻ ദി ബാക്ക്ഗ്രൗണ്ട്(1889), സിപ്രസെസ്സ് വിത്ത് ടു ഫിഗേഴ്സ്(1889 - 1890),വീറ്റ് ഫീൽഡ് വിത്ത് സിപ്രസെസ്സ്(1889) (വാൻ ഗോഗ് ഇവയുടെ നിരവധി പെയിന്റിങ്ങുകൾ ആ വർഷത്ത് വരച്ചു)റോഡ് വിത്ത് സിപ്രെസ്സ് ആന്റ് സ്റ്റാർസ്(1890) പിന്നെ സ്റ്റാറി നൈറ്റ് ഓവർ ദി റോൺ എന്നീ ചിത്രങ്ങളും വരക്കപ്പെട്ടത്.
ഇതിലെ റോഡ് വിത്ത് സിപ്രെസ്സ് ആന്റ് സ്റ്റാർസ് എന്നത് ദ സ്റ്റാറി നൈറ്റ് എന്ന ചിത്രം പോലെ യാഥാർ- ത്ഥ്യവും,അയഥാർത്ഥവും കൂടികലർന്ന ഒന്നാണ്.പിക്ക് വാൻസ് പറഞ്ഞത് " യഥാർത്ഥത്തിന്റെ അനുഭൂതിയെ സ്തുതിക്കുന്ന ഈ ചിത്രം തെക്കിന്റേയും വടക്കിന്റേയും മിശ്രണമുള്ള ഒന്നാണ്".വാൻ ഗോഗും,ഗോഗിനും ഇതിനെ പരാമർശിച്ചത് ഒരു അമൂർത്തീകരണം എന്നാണ്.ഏകദേശം 1889 ജൂൺ 18നായി പൂർത്തിയായ ഒലീവ് ട്രീസ് വിത്ത് ദി ആൽപ്പില്ലീസ് ഇൻ ദി ബാക്ക്ഗ്രൗണ്ട് എന്ന ചിത്രത്തെ പരാമർശിക്കുമ്പോൾ അദ്ദേഹം തിയോക്ക് അയച്ച കത്ത് ഇങ്ങനെയാണ്,"അങ്ങനെ അവസാനം എനിക്ക് ഒലീവ് മരങ്ങളുള്ള പ്രകൃതി ചിത്രത്തിന്റേയും,നക്ഷത്ര നിഘൂഡമായ രാത്രിയുടേയും(സ്റ്റാറി നൈറ്റ്) പുതിയ പഠനങ്ങൾ ലഭിച്ചു."[168]
ഒരു ഗാലറി തന്റെ ചിത്രങ്ങളെ നിരാകരിച്ചതിന്റെ ഫലമായാണ് അദ്ദേഹം വേസ് വിത്ത് ട്വെൽവ് സൺഫ്ലവേഴ്സ് സ്റ്റാറി നൈറ്റ് ഓവർ ദി റോൺ (1888), എന്നീ ചിത്രങ്ങൾ വരച്ചതെന്ന് കരുതപ്പെടുന്നു.ഇവയെല്ലാം അദ്ദേഹത്തിന്റെ മഞ്ഞവീടിന്റെ അലങ്കാരത്തിനായി ഉപയോഗിച്ചു. [169][170]
പൂവിട്ടുനിൽക്കുന്ന ഫലോദ്യാനങ്ങൾ
ഫ്ലവറിങ്ങ് ഓർക്കാർഡ്സിന്റെ ശ്രേണിയെ ചിലപ്പോൾ ഓർക്കാർഡ്സ് ഇൻ ബ്ലോസംസ് എന്ന പെയിന്റിങ്ങുമായി സാദൃശ്യപ്പെടുത്താറുണ്ട്.ഇവയാണ് വാൻ ഗോഗിന്റെ ആർലെസ്സിലേക്കുള്ള തിരിച്ചുവരവിൽ 1888 ഫെബ്രുവരിക്ക് ആദ്യമായി പെയിന്റിങ്ങുകളുടെ ഒരു കൂട്ടമായി മാറിയത്.14 ചിത്രങ്ങളടങ്ങുന്ന ഈ കൂട്ടത്തിൽ വസന്തകാലത്തിന്റെ ശുഭാപ്തിവിശ്വസത്തിന്റേയും,സന്തോഷത്തിന്റേയും വികാരങ്ങളുടെ പ്രകടനത്തെ കാണാം.ഒപ്പം ഇവ മൃദുവായ പ്രകാശപ്രവർത്തനവുമായി പ്രതിസ്പന്ദിക്കും വണ്ണം തയ്യാറാക്കിയിട്ടുള്ള കടലാസിൽ തീർത്തതും,നിശ്ശബ്ദമായതും,കൂടുതൽ ജനങ്ങളറിയാത്തതുമായ ഒന്നാണ്. ദി ചെറി ട്രീ എന്ന ചിത്രത്തെ കുറിച്ച് വാൻ ഗോഗ് തിയോക്ക് 1888 ഏപ്രിൽ 21 -ന് ഇങ്ങനെ എഴുതി,"എന്റെ കൈയ്യിൽ 10 ഫലോദ്യാനങ്ങളുടെ ചിത്രങ്ങളുണ്ട്,അതിലൊരെണ്ണം ചെറി ട്രീയുടെ വലിയ ചിത്രമാണ്,അതുതന്നെയാണ് എന്നിൽ നിന്നും കളങ്കമായതും."[171]തുടർന്നുള്ള വസന്തകാലത്ത് അദ്ദേഹം ചെറിയ കൂട്ടങ്ങളായി ഫലോദ്യാനങ്ങളുടെ ചിത്രങ്ങൾ വരച്ചു.അതിൽ വ്യൂ ഓഫ് ആർലെസ്, ഫ്ലവറിങ്ങ് ഓർക്കാർഡ്സ് എന്ന ചിത്രവും ഉൾപ്പെടുന്നു.[154]പിന്നീട് വാൻ ഗോഗ് ഫ്രാൻസിലെ വടക്കുഭാഗത്തുള്ള സസ്യങ്ങളുടെ വളർച്ചയിലും അവിടത്തെ പ്രകൃതിദൃശ്യങ്ങളിലും ആകർഷകനായി അവിടേക്ക് പോയി,ഒപ്പം ആർലെസിനരികെയുള്ള വിളനിലങ്ങളും അദ്ദേഹം സന്ദർശിച്ചു.അവിടത്തെ മെഡറ്ററേനിയൻ കാലാവസ്ഥ നൽകിയ പ്രകാശം അദ്ദേഹത്തിന്റെ ചായപലകയേയുയം പ്രകാശമാനമാക്കി.
പൂക്കൾ
വാൻ ഗോഗ്, പൂക്കളടങ്ങിയ പ്രകൃതി ദൃശ്യങ്ങളുടെ നിരവധി ചിത്രങ്ങൾ വരച്ചിട്ടുണ്ട്,അതിൽ വ്യൂ ഓഫ് ആർലെസ് വിത്ത് ഐറിസെസ് പിന്നെ പൂക്കളുടെ ചിത്രങ്ങളായ ഐറിസെസ്,സൺഫ്ലവേഴ്സ്[172],ലൈലാക്സ്,റോസെസ് എന്നിവയും ഉൾപ്പെടുന്നു.ഇതിൽ ചില ചിത്രങ്ങൾ അദ്ദേഹത്തിന്റെ നിറങ്ങളിലേയും,ഭാഷയിലേയും,ജാപ്പനീസ് ഉക്കിയോ-ഇ വുഡ്ബ്ലോക്ക് പ്രിന്റ്സ്-ലേയും ഇഷ്ടത്തെ പ്രതിഫലിപ്പിക്കുന്നു.[173]
വാൻ ഗോഗ് സൂര്യകാന്തി പൂക്കളുടെ ചിത്രങ്ങളുടെ രണ്ട് ശ്രേണികൾ വരച്ചിട്ടുണ്ട്.അതിലൊന്ന് 1887 -ൽ അദ്ദേഹം പാരീസിൽ താമസിക്കുമ്പോഴുള്ള തിയതിയാണ്,രണ്ടാമത്തേത് ആ വർഷത്തോടനുബന്ധിച്ചുള്ള അദ്ദേഹത്തിന്റെ ആർലെസിലേക്കുണ്ടായിരുന്ന സന്ദർശനത്തിന്റേതും.പാരീസിന്റെ ചിത്രത്തിൽ പൂക്കളുടെ ജനനത്തേയും,രണ്ടാമത്തേതിൽ മരിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുന്ന പൂക്കളേയുമാണ് ചിത്രീകരിക്കുന്നത്.വാൻ ഗോഗിന് ശുഭാപ്തി വിശ്വാസം ജനിച്ച 1888 എന്ന പ്രതേക വർഷത്തിലായിരുന്നു ഈ പെയിന്റിങ്ങുകളെല്ലാം വരച്ചുപൂർത്തിയായത്.ഇവയേയെല്ലാം അദ്ദേഹം ആ ആഗസ്ത് മാസത്തിൽ ഗോഗിൻ താമസിച്ച കിടക്കമുറിയിൽ അലങ്കരിക്കാനാണ് ആഗ്രഹിച്ചത്.ആ പൂക്കളെല്ലാം കട്ടികൂടിയ ബ്രഷിന്റെ വരകൾകൊണ്ടും (ഇമ്പാസ്റ്റോ), ഭാരംകൂടിയ പെയിന്റിന്റെ പാളികൾകൊണ്ടും നിർമ്മിതമായതാണ്. [174]
1888 ആഗസ്തിലെ തിയോക്കുള്ള ഒരു കത്തിൽ വാൻ ഗോഗ് ഇങ്ങനെ എഴുതി,
ഞാൻ കഠിന പ്രയത്നത്തിലാണ്,ഒപ്പം പെയിന്റിങ്ങിന്റൊപ്പമുള്ള [[2]] ഉന്മേഷത്തിലും, ബോലിയോബെയിസ് കഴിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുകയുമാണ്,എന്നാൽ ഞാൻ സൂര്യകാന്തിയുടെ ചിത്രങ്ങൾ വരക്കുകയാണെന്ന് നീ അറിഞ്ഞാൽ അതിൽ അത്ഭുതപ്പെടില്ല.ഞാൻ ഈ ചിന്ത എടുത്തതിനൊപ്പം എന്റെ കൂടെ ഒരു ഡസനോളം പാനലുകളുമുണ്ട്, അതുകൊണ്ടുതന്നെ ആ സ്വരലയം നീലയും,മഞ്ഞയും നിറഞ്ഞതായിരിക്കും.ഞാനത്,പൂക്കൾ ഉണരുന്ന എല്ലാ പ്രഭാതത്തിലും ചെയ്യും.ഞാനിപ്പോൾ എത്തിനിൽക്കുന്നത് സൂര്യകാന്തിയുടെ നാലാമത്തെ ചിത്രത്തിലാണ്.ഈ നാലമത്തേത് 14 പൂക്കളുടെ കൂട്ടമുള്ളതാണ്.....അതുകൊണ്ടുതന്നെ അത് നമുക്ക് അപൂർവ്വമായ കാഴ്ചാനുഭൂതി തരുന്നു.[174]
ഗോതമ്പ് പാടങ്ങൾ
ആർലെസിലെ പ്രകൃതിയഭംഗിയിലേക്കുള്ള സന്ദർശനത്തിന്റെ ഭാഗമായി വാൻ ഗോഗ് ധാരാളം പര്യടന ചിത്രങ്ങൾ വരച്ചു.അദ്ദേഹം അതിൽ കൊയ്ത്തിന്റേയും,ഗോതമ്പ് പാടങ്ങളുടേയും,ആ പ്രദേശത്തെ ഗ്രാമീണ ഇടങ്ങളുടേയും, പലമുഖഭാവങ്ങളേയും ചിത്രത്തിലൂടെ വ്യഖ്യാനിക്കുന്നുണ്ട്,അതിൽ ദി ഓൾഡ് മിൽ(1888) എന്ന ചിത്രവും ഉൾപ്പെടുന്നു; അദ്ദേഹത്തിന്റെ ചിത്രങ്ങളിലെ ആകർഷണീയമായ രചനാ വൈഭവത്തോടുകൂടിയുള്ള ചിത്രങ്ങൾക്ക് ഉദാഹരമണമായി വീറ്റ് ഫീൽഡ് ബിയോണ്ട് എന്ന ചിത്രത്തെ എടുക്കുകയാണ് ഏറ്റവും ഉചിതം.കാരണം അതാണ്,വാൻ ഗോഗ് 1888-ൽ പോൾ ഗോഗിനും,എമിലി ബെർനാർഡിനും,ചാൾസ് ലാവലിനുമായി കൈമാറ്റം ചെയ്ത ഏഴ് ചിത്രങ്ങളിൽ ഒന്ന്.[175]വൈവിധ്യങ്ങളാൽ നിറഞ്ഞ വാൻ ഗോഗിന്റെ ജീവിതത്തിൽ അദ്ദേഹം ജനാലയിലൂടെ നോക്കികാണുന്ന ചിത്രങ്ങളാണ് ഹാഗ്വയിൽ നിന്നും,പാരീസിൽ നിന്നും,ആന്റ്വർപ്പിൽ നിന്നും വരച്ചിരിക്കുന്നത്.ആ ചിത്രങ്ങൾ ദി വീറ്റ് ഫീൽഡ് സീരീസിലൂടെ അതതിന്റെ ഉന്നതസ്ഥാനത്തെത്തി,ഈ കാഴ്ചയാണ് അദ്ദേഹത്തിന് അസിലുമ്മിൽ വച്ചും, സെയിന്റ് റെമിയിൽ വച്ചും കാണാൻ കഴിഞ്ഞത്.[176]
വാൻഗോഗ് ഓവേഴ്സിൽ നിന്നും മടങ്ങിയ 1890 ജൂണിൽ എഴുതിയ കത്തിൽ ആ കാഴ്ചകളെ കുറിച്ച് വിവരിക്കുന്നതിങ്ങനെയാണ്,"ഞാൻ. അവിടത്തെ മലകൾക്കെതിരേ കിടക്കുന്ന വിശാലമായ സമതലങ്ങളിലും,അതിരുകളില്ലാത്ത സമുദ്രത്തിലും, സൂക്ഷ്മമായ കൈകാര്യം ചെയ്യേണ്ട മഞ്ഞ നിറത്തിലും അലിഞ്ഞു പോയിരിക്കുകയാണ്."[177]മെയ് മാസത്തിലെ യുവത്വം നിറഞ്ഞതും, പച്ചനിറത്തിലുമുള്ള ഗോതമ്പ് പാടങ്ങളാൽ അദ്ദേഹം വശീകരിക്കപ്പെട്ടു.എന്നാൽ ജൂലൈയിൽ കാലാവസ്ഥ മോശമാകുകയും തിയോക്കുള്ള ഒരു കത്തിൽ വാസ്റ്റ് ഫീൽഡ്സ് ഓഫ് വീറ്റ് അണ്ടർ ട്രബ്ൾഡ് സ്ക്കൈസ് എന്ന ചിത്രത്തെകുറിച്ച് എഴുതുകയും തനിക്ക് ദുഃഖത്തെ അറിയാൻ പുറത്ത് പോകേണ്ട ആവശ്യമില്ലെന്ന് കൂട്ടിച്ചേർക്കുകയും ചെയ്തു.[178]വീറ്റ് ഫീൽഡ് വിത്ത് ക്രോസ് എന്ന ചിത്രത്തെ എടുത്ത് നോക്കുമ്പോൾ അദ്ദേഹത്തിന്റെ അവസാനത്തെ നാളുകളുടെ തീവ്രമായതും,ശ്രദ്ധപിടിച്ചുപറ്റുന്നതുമായ മാനസികാവസ്ഥയേയും പ്രതിഫലിപ്പിക്കുന്നതായി കാണാം.ഇതുതന്നെയാണ് ഹൾസ്സ്ക്കർ ചർച്ചാ വിഷയമാക്കിയതും,ദുഃഖവും,ഒറ്റപ്പെടലും നിറഞ്ഞ ഒന്നും,മങ്ങിയതും ഭീഷണി ഉളവാക്കുന്നതുമായ ചിത്രവും,ഇല്ലായ്മ നിറഞ്ഞതും ഭീഷണികൾ മുഴക്കുന്ന ആകാശവും, ദുർന്നിമിത്തത്തോടുകൂടിയ കാക്കകളാൽ നിറഞ്ഞതുമായ വാൻ ഗോഗിന്റെ പെയിന്റിങ്ങ്.[179]1890-ൽ അദ്ദേഹം ഓവേഴ്സിലായിരിക്കുമ്പോൾ വരച്ച വീറ്റ് ഫീൽഡ് വിത്ത് ക്രോസ് എന്ന ചിത്രത്തിന്റെ വികാരവിചാരങ്ങൾ പ്രതിഫലിപ്പിക്കുന്ന മറ്റുപല വാൻ ഗോഗിന്റെ ചിത്രങ്ങളും ഹൾസ്ക്കർ കണ്ടെത്തിയിട്ടുണ്ട്.[180]
പാരമ്പര്യം
മരണാനന്തര യശസ്സ്
1880 കളിലെ വാൻ ഗോഗിന്റെ ആദ്യത്തെ ചിത്രപ്രദർശനത്തിനു ശേഷം,അദ്ദേഹത്തിന്റെ യശസ്സ് കലാലയങ്ങളിലേക്കും,കലാ നിരൂപകന്മാരിലേക്കും,വിൽപ്പനക്കാരിലേക്കും,ശേഖരിക്കുന്നവരിലേക്കുമായി വളർന്നു.[181]അദ്ദേഹത്തിന്റെ മണത്തിനുശേഷം വാൻ ഗോഗിന്റെ സ്മാരകം ബ്രൂസ്സെൽസിലും,പാരീസിലും,ഹാഗ്വയിലും,ആന്റ്വെർപ്പിലുമായി ഉയർന്നു.2-0ാം നൂറ്റാണ്ടിനു മുമ്പായി, ആംസ്റ്റർഡാമിലും,പാരീസിലുമായി റെട്രോസ്പെക്റ്റീവ്സും, കോൾഗ്നേയിലും,ന്യൂയോർക്കിലും,ബെർലിനിലുമായ പ്രദർശനങ്ങളുടെ ഗ്രൂപ്പുകളും ജനിച്ചുു. [182]ഇവയൊക്കെ പിന്നീടുള്ള കലയോട് താത്പര്യമുണ്ടായിരുന്ന തലമുറയിൽ എടുത്ത് പറയേണ്ട പ്രചോദനങ്ങൾ നൽകി.[183]20-ാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ പകുതിയായതോടെ വാൻ ഗോഗ് ചരിത്രത്തിൽ തന്നെ ശ്രേഷ്ഠനും, അറിയപ്പെടുന്നവനുമായ ഒരു കലാകാരനായി മാറി.[184][185]2007-ൽ ഒരു കൂട്ടം ഡച്ച് ചരിത്രകാരന്മാർ സ്ക്കൂളുകളിൽ പഠിപ്പിക്കാനായി കേനൺ ഓഫ് ഡച്ച് ഹിസ്റ്ററി രചിച്ചു,അതിലെ 50 വിഷയങ്ങളിൽ ഒന്ന് വാൻഗോഗായിരുന്നു,ഒപ്പം ദേശീയ മുദ്രകളായ റെംബ്രാന്റ് എന്ന ചിത്രകാരനേയും ,ഡെ സ്റ്റൈലിനേയും അതിൽ പ്രതിപാദിക്കുന്നുണ്ട്.
ലേലവിൽപ്പനയുടെ അടിസ്ഥാനത്തിലും,സ്വാകാര്യ വിൽപ്പനകളുടെ അടിസ്ഥാനത്തിലും, പാബ്ലോ പിക്കാസോയുടെ ചിത്രങ്ങൾക്കൊപ്പം,വാൻ ഗോഗിന്റെ ചിത്രങ്ങളാണ് ലോകത്തെ ഏറ്റവും മൂല്യമുള്ള വിൽക്കപ്പെട്ടിരിക്കുന്നതുമായ ചിത്രങ്ങൾ.അവയൊക്കെ യു.എസ് ഡോളർ 100 മില്ല്യണിനാണ് വിറ്റുപോയത്,അവയിൽ അദ്ദേഹത്തിന്റെ പെയിന്റുങ്ങുകളായ പോർട്ട്രെയിറ്റ് ഓഫ് ഡോ. ഗാച്ചെറ്റ് [186], പോർട്ട്രെയിറ്റ് ഓഫ് ഡോക്ടർ റൗളിൻ ,ഐറിസെസ് എന്നിവയും ഉൾപ്പെടുന്നു. എ വീറ്റ് ഫീൽഡ് വിത്ത് സിപ്രസെസ്സ് എന്ന ചിത്രം 1993-ൽ ആ സമയത്തെ ഉയർന്ന വിലയായിരുന്ന യു.എസ്$57 മില്ല്യണിനാണ് വിറ്റുപോയത്,അദ്ദേഹത്തിന്റേതന്നെ സ്വയഛായാചിത്രമായ സെൽഫ് പോർട്ട്രെയിറ്റ് വിത്ത് ബാൻഡേജഡ് ഇയർ സ്വകാര്യ കൈകളിലേക്ക് വിൽക്കുപ്പെടുകയും, 1990 -കൾക്ക് ശേഷം യു.എസ് $ 80/യു.എസ് $ 90 മില്ല്യണിന് വിലമതിപ്പ് വരികയും ചെയ്തു.[187]
ഡച്ച് കലാകാരന്മാർ കണ്ടെത്തിയ ഒരു പുതിയ പെയിന്റിങ്ങ് രീതി പൊതുവായി 2013 സെപ്തമ്പർ 10 ന് അവർ പുറത്തുവിട്ടു,ഈ രീതിയിലുള്ള പെയിന്റിങ്ങുകൾ പറ്റിക്കലാണെന്ന് തെറ്റായി വിധിച്ച ഒരു നോർവീജിയൻ ശേഖരിക്കുന്നയാളുടെ മച്ചിൽ നിന്ന് പുതുക്കപ്പെട്ട രീതിയാണിത്.സൺസെറ്റ് അറ്റ് മോണ്ടാമേജർ എന്ന ചിത്രം ഒരു വലിയ ഓയിൽപെിന്റിങ്ങാണ്, പിന്നീടിതിനെ, 2013 സെപ്തമ്പർ 24-ന് ആംസ്റ്റർഡാമിലെ വാൻ ഗോഗ് മ്യൂസിയത്തിൽ പ്രദർശിപ്പിച്ചു.[188]
പ്രചോദനങ്ങൾ
വാൻ ഗോഗിന്റെ തിയോയക്കുള്ള അവസാനത്തെ കത്തിൽ അദ്ദേഹം തനിക്ക് സന്താനങ്ങളില്ല എന്ന് സൂചിപ്പിക്കുന്നണ്ട്,ഒപ്പം പെയിന്റിങ്ങാണ് തന്റെ സന്താനമെന്നും.ചരിത്രകാരനായ സൈമൺ സ്ച്ചാമാ പറയുന്നത് കാലത്തിന്റെ പോക്കിൽ വാൻ ഗോഗിന് ഒരു കൂട്ടിയുണ്ടെന്നും,ഒരുപാടൊരുപാട് അവകാശികളുണ്ടെന്നുമാണ്.വാൻ ഗോഗിന്റെ രചനാ രീതി അനുകരിച്ച [[വില്ലെം ഡി കൂനിംഗ്] , ഹോവാർഡ് ഹോഡ്ഗിൻ, ജാക്സൺ പൊള്ളോക്ക് എന്നിവരേയും സ്ച്ചാമാ പരാമർശിക്കുന്നുണ്ട്.1940 കളിലേയും, 1950 കളിലേയും അബ്സ്റ്റ്രാക്റ്റ് എക്സ്പ്രെഷനിസം ഉരുത്തിരിഞ്ഞുവന്നതിൽ വാൻ ഗോഗിന്റെ ചിത്രങ്ങളുടെ സ്വാധീനം കാണാം.കലാ നിരൂപകയായ സ്യു ഹബാർഡിന്റെ വാക്കുകൾ ഇങ്ങനെയാണ്:"20-ാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ തുടക്കത്തിൽ വാൻ ഗോഗ് എക്സപ്രഷനിസ്റ്റുകൾക്ക് അവരെ ചിത്രത്തിന്റെ പ്രതലത്തിൽ മാത്രം ഒതുങ്ങി നിൽക്കുക മാത്രമല്ലാതെ അനന്തതയിലേക്ക് കൊണ്ടുപോകുന്നതും,നിഘൂഡ സത്യങ്ങൾ ഒളിപ്പിച്ചുവെയ്കകാവുന്ന ഒരു പുതിയ പെയിന്റിങ്ങിന്റെ ഭാഷ നൽകി. ഇതിൽ ഒരു യാദൃച്ഛികത്വവുമില്ല,കാരണം ഈ സമയത്താണ് സിഗ്മണ്ട് ഫ്രോയിഡ് മനസ്സിന്റെ ആഴങ്ങളെന്ന അവബോദത്തിലേക്ക് തുരന്ന് പോയികൊണ്ടിരുന്നത്.അങ്ങനെ ഈ ഭംഗിയുള്ളതും,ബുദ്ധിപരവുമായ പ്രദർശന സ്ഥലങ്ങൾ വാൻ ഗോഗിനെ അദ്ദേഹം അർഹിക്കുന്ന ആധൂനിക കലയുടെ ഉപജ്ഞാതാവ് എന്ന സ്ഥാനത്തെത്തിച്ചു."[189]
രണ്ടുതരം മാനസികാസ്വസ്ഥ്യങ്ങൾ പിടിപ്പെട്ട ആന്റോണിയോ ആർട്ടോഡ് 1947-ൽ , ചിത്ര വിൽപ്പനക്കാരനായ പിയറോ ലെയ്ബിനാൽ പാരിസിൽ സ്ഥിതിചെയ്യുന്ന ഓറഞ്ചേറിയയിൽ തുറക്കുന്ന വാൻ ഗോഗിന്റെ ശ്രേഷ്ഠമായ റെട്രോറെസ്പെക്റ്റീവിലേക്ക് ക്ഷണിക്കപ്പെട്ടു.[190]ഇത്, വാൻ ഗോഗ് ലി സൂസൈഡി ഡി ലാ സൊസൈറ്റി(വാൻ ഗോഗ് ദി മാൻ സൂസൈഡഡ് ബൈ സൊസൈറ്റി) എന്ന പേരിലുള്ള ഒര പുസ്തകമിറങ്ങാൻ കാരണമായി,പക്ഷെ ആർട്ട്വാഡ് പറഞ്ഞത് വാൻ ഗോഗിന്റെ ശാരീരിക നില മഠാദ്ധ്യക്ഷയാൽ മനസ്സിലാക്കപ്പെടുകയും, എന്നാൽ തന്റെ സമകാലീനരുമായി മനസ്സിലാക്കപ്പെടാതിരിക്കുകയുമാണ് ചെയ്തത് എന്നായിരുന്നു.[191]1957-ൽ ഫ്രാൻസിസ് ബേക്കൺ രണ്ടാം ലോകമഹായുദ്ധത്തിൽ നശിച്ചുപോയ വാൻ ഗോഗിന്റെ ദി പെയിന്റർ ഓൺ ദി റോഡ് ടു ടാരാസ്കോൺ എന്ന ചിത്രത്തെ പുനരുത്പാദിപ്പിച്ചു.ബേക്കൺ ആകർഷകനായത് അദ്ദേഹം ഹോണ്ടിങ്ങ് എന്ന് വിളിച്ച വാൻ ഗോഗിന്റെ ഒരു ചിത്രം മാത്രം കൊണ്ടല്ല,വിൻസന്റ് വാൻ ഗോഗ് എന്ന വ്യക്തിയാലുംകൊണ്ടാണ്.എന്നുതന്നെയല്ലാ ബേക്കൺ, വാൻ ഗോഗ്സ് തിയറീസ് ഓഫ് ആർട്ട് എന്നതുകൊണ്ടും ആറിയപ്പെട്ടു,ഒപ്പം തിയോക്കുള്ള കത്തിൽ അതിലെ വരികൾ എടുത്തു പറയുന്നുമുണ്ട്:"[യ]ഥാർത്ഥ കലാകാരന്മാർ അവരാകുന്ന വസ്ഥുക്കളെ വരക്കാറില്ല...[അ]വർ അവർക്ക് അവരെങ്ങനെയാണോ തോന്നുന്നത് അതുപോലെയാണ് വരക്കാറ്."[192]
വിൻസന്റ് വാൻ ഗോഗിന്റെ തിയോക്കുള്ള കത്തുകൾക്കായി വിനിയോഗിച്ച പ്രദർശനം 2009 ഒക്ടോബർ മുതൽ 2010 ജനുവരി വരെ വാൻ ഗോഗ് മ്യൂസിയത്തിൽ ഇടം നേടി, [193]അവ പിന്നീട് ലണ്ടണിലെ റോയൽ അക്കാദമി യിലേക്ക് മാറ്റുകയും, ജനുവരി മുതൽ ഏപ്രിൽ വരെ അവിടെ വയ്ക്കുകയും ചെയ്തു.[194]2013 മെയ് 1 മുതൽ 2014 ജനുവരി 12 വരെ വാൻ ഗോഗ് മ്യൂസിയത്തിൽ വാൻ ഗോഗ് അറ്റ് വർക്ക് എന്ന പേരിൽ അദ്ദേഹത്തിന്റെ 200 പെയിന്റിങ്ങുകളും,ഡ്രോയിങ്ങുകളും, പ്രദർശിപ്പിച്ചു,അവയിൽ 150 എണ്ണം വാൻ ഗോഗിന്റേതുമൊപ്പം,പോൾ ഗോഗിന്റേയും എമിലി ബെർനാർഡിന്റേതുമായിരുന്നു.[195]
വാൻഗോഗ് വരച്ച ചിത്രങ്ങൾ
-
ദി പോട്ടാറ്റൊ ഈറ്റേഴ്സ്
-
സൺഫ്ലവർ
-
ദി സ്റ്റാറി നൈറ്റ്
-
ഐറിസസ്
-
ഒരു കർഷകന്റെ ഛായാചിത്രം
-
മൾബറി മരം
അവലംബം
- ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 Pickvance (1986), 129 ഉദ്ധരിച്ചതിൽ പിഴവ്: അസാധുവായ
<ref>
ടാഗ്; "pick" എന്ന പേര് വ്യത്യസ്തമായ ഉള്ളടക്കത്തോടെ നിരവധി തവണ നിർവ്വചിച്ചിരിക്കുന്നു - ↑ Tralbaut (1981), 39
- ↑ Pomerans (1996), ix
- ↑ [1], vangoghletters.org; retrieved 7 October 2009.
- ↑ Van Gogh's letters, Unabridged and Annotated, webexhibits.org; retrieved 25 June 2009.
- ↑ 6.0 6.1 6.2 Hughes (1990), p. 143
- ↑ Pomerans (1996), pp. i–xxvi
- ↑ Erickson (1998), 9
- ↑ Van Gogh-Bonger, Johanna. "Memoir of Vincent van Gogh". Van Gogh's Letters. Retrieved 12 July 2011.
- ↑ Hulsker (1984), 8–9
- ↑ Letter 347, Vincent to Theo, 18 December 1883. Van Gogh's Letters at webexhibits.org; retrieved 12 July 2011.
- ↑ Tralbaut (1981), pp. 35–47
- ↑ "Vincent van Gogh walked through Brentford". Brentford Dock. Retrieved 11 May 2014.
- ↑ "Blue plaque record". Retrieved 11 May 2014.
- ↑ Letter from Vincent to Theo, August 1876. Van Gogh's Letters. Retrieved 12 July 2011.
- ↑ Tralbaut (1981), pp. 47–56.
- ↑ Callow (1990), p. 54.
- ↑ See the recollections gathered in Dordrecht by M. J. Brusse, Nieuwe Rotterdamsche Courant, 26 May and 2 June 1914.
- ↑ McQuillan (1989), 26
- ↑ Erickson (1998), 23
- ↑ Hulsker (1990), pp. 60–62, 73.
- ↑ Letter from mother to Theo, 7 August 1879 Van Gogh's Letters, and Callow, work cited, 72
- ↑ Letter 158 Vincent to Theo, 18 November 1881. Van Gogh's Letters; retrieved 12 July 2011.
- ↑ Letter 134, Van Gogh's Letters, 20 August 1880 from Cuesmes
- ↑ Tralbaut (1981) 67–71
- ↑ Van Gogh Museum official website[പ്രവർത്തിക്കാത്ത കണ്ണി]; accessed 20 November 2014.
- ↑ Erickson (1998), 5
- ↑ Letter 153 Vincent to Theo, 3 November 1881
- ↑ "179". vangoghletters.org.
- ↑ Letter 161 Vincent to Theo, 23 November 1881
- ↑ Letter 164 Vincent to Theo, from Etten c.21 December 1881, describing the visit in more detail
- ↑ Letter Letter 193 from Vincent to Theo, The Hague, 14 May 1882.
- ↑ "Uncle Stricker", as Van Gogh refers to him in letters to Theo.
- ↑ Gayford (2006), 130–1
- ↑ Pomerans (1997), 112
- ↑ Letter 166 Vincent to Theo, 29 December 1881
- ↑ "Letter 194: To Theo van Gogh. The Hague, Thursday, 29 December 1881". Vincent van Gogh: The Letters. Van Gogh Museum. Note 2. Retrieved 20 November 2014.
At Christmas I had a rather violent argument with Pa...
- ↑ "Letter 196". Vincent van Gogh. The Letters. Amsterdam: Van Gogh Museum.
- ↑ "Letter 219". Vincent van Gogh. The Letters. Amsterdam: Van Gogh Museum.
- ↑ McQuillan, p. 34
- ↑ Letter 206, Vincent to Theo, 8 June/9 June 1882
- ↑ Tralbaut (1981), p. 110
- ↑ Tralbaut (1981), 96–103
- ↑ Callow (1990), p. 116; cites the work of Hulsker; Callow (1990), pp. 123–124
- ↑ "Letter 224". Vincent van Gogh. The Letters. Amsterdam: Van Gogh Museum.
- ↑ Callow (1990), 117, 116; citing the research of Jan Hulsker; the two dead children were born in 1874 and 1879.
- ↑ 47.0 47.1 Tralbaut (1981), p. 107
- ↑ Callow (1990), 132; Tralbaut (1981), 102–104, 112
- ↑ Arnold, 38
- ↑ Tralbaut (1981), p. 113
- ↑ Wilkie, p. 185
- ↑ Tralbaut (1981), 101–107
- ↑ 53.0 53.1 Tralbaut (1981), pp. 111–22
- ↑ Vincent's nephew noted some reminiscences of local residents in 1949, including the description of the speed of his drawing
- ↑ Tralbaut (1981), p. 154
- ↑ McQuillan, p. 127
- ↑ Vincent Van Gogh and Gordina de Groot, vangoghaventure.com; accessed 20 November 2014.
- ↑ Hulsker (1980) 196–205
- ↑ Tralbaut (1981), pp. 123–160
- ↑ Callow (1990), 181
- ↑ Callow (1990), 184
- ↑ Hammacher (1985), 84
- ↑ Callow (1990), p. 253
- ↑ Van der Wolk (1987), 104–105
- ↑ Tralbaut (1981), p. 173
- ↑ Tralbaut (1981) 187–192
- ↑ Pickvance (1984), 38–39
- ↑ Tralbaut (1981), p. 216
- ↑ Letter 626a. Retrieved 24 August 2010.
- ↑ Van Gogh et Monticelli. Retrieved 24 August 2010.
- ↑ Turner, J. (2000), p. 314
- ↑ Pickvance (1986), 62–63
- ↑ Tralbaut (1981), pp. 212–13
- ↑ "Glossary term: Pointillism", National Gallery London. Retrieved 13 September 2007.
- ↑ "Glossary term: Complimentary colours", National Gallery, London. Retrieved 13 September 2007.
- ↑ D. Druick & P. Zegers, Van Gogh and Gauguin: The Studio of the South, Thames & Hudson, 2001. 81; Gayford, (2006), p. 50
- ↑ Hulsker (1990), 256
- ↑ Letter 510 Vincent to Theo, 15 July 1888. Letter 544a. Vincent to Paul Gauguin, 3 October 1888.
- ↑ 79.0 79.1 Hughes, 144
- ↑ Whitney, Craig R. "Jeanne Calment, World's Elder, Dies at 122". The New York Times, 5 August 1997; retrieved 15 July 2011.
- ↑ 3192209 "World's oldest person marks 120 beautiful, happy years", Deseret News. 21 February 1995; retrieved 15 July 2011.
- ↑ "Letters of Vincent van Gogh." Penguin, 1998. 348. ISBN 0-14-044674-5
- ↑ Nemeczek, Alfred (1999), pp. 59–61.
- ↑ Gayford (2006), 16
- ↑ name=callow219>Callow (1990), p. 219
- ↑ Pickvance (1984), pp. 175–76, and Dorn (1990), passim
- ↑ Tralbaut (1981), p. 266
- ↑ 88.0 88.1 Pomerans (1997), pp. 356, 360
- ↑ "Fishing Boats on the Beach at Saintes-Maries-de-la-Mer, 1888"[പ്രവർത്തിക്കാത്ത കണ്ണി]. Permanent Collection. Van Gogh Museum. 2005–11; retrieved 18 May 2011.
- ↑ "Article de l'oreille coupée de Vincent Van Gogh in le Forum Républicain du 30 décembre 1888" (in French). Bibliothèque numérique patrimoniale de la médiathèque d'Arles.
{{cite web}}
: External link in
(help)CS1 maint: unrecognized language (link)|publisher=
- ↑ Hulsker (1980), pp. 380–82.
- ↑ Hulsker (1980), p. 356
- ↑ Pickvance (1984), 168–169;206
- ↑ Letter 534; Gayford (2006), p. 18
- ↑ Letter 537; Nemeczek, p. 61
- ↑ Hulsker (1980), pp. 374-6
- ↑ "Letter 719 to Theo van Gogh. Arles, Sunday, 11 or Monday, 12 November 1888". Vincent van Gogh: The Letters. Van Gogh Museum. 1v:3.
I've been working on two canvases.
A reminiscence of our garden at Etten with cabbages, cypresses, dahlias and figures...Gauguin gives me courage to imagine, and the things of the imagination do indeed take on a more mysterious character. - ↑ Gayford (2006), p. 61
- ↑ Pickvance (1984), p. 195
- ↑ Gayford (2007), pp. 274–77
- ↑ 101.0 101.1 Gauguin, Paul. "Avant et Après". vggallery.com.
{{cite web}}
: External link in
(help)|publisher=
- ↑ Sweetman, pg. 1
- ↑ Tralbaut, p. 258
- ↑ Gayford (2007), p. 277
- ↑ Martin Bailey, The Art Newspaper, Van Gogh's Own Words After Cutting His Ear Recorded in Paris Newspaper
- ↑ "Van Gogh's Ear". Van Gogh Gallery. Van Gogh Gallery. 2002–2013. Retrieved 7 November 2013.
- ↑ Hulsker, pp. 380-82
- ↑ Naifeh and Smith pp. 707–8
- ↑ 109.0 109.1 109.2 "Concordance, lists, bibliography: Documentation". Vincent van Gogh: The Letters. Van Gogh Museum.
{{cite web}}
: Italic or bold markup not allowed in:|publisher=
(help) - ↑ Naifeh/Smith, pp. 488–89/pp. 209–10
- ↑ Jules Breton and Realism, Van Gogh Museum Archived 16 ജനുവരി 2015 at the Wayback Machine
- ↑ Pickvance (1984), 102–103
- ↑ Pickvance (1986), 154–157
- ↑ Tralbaut (1981), p. 286
- ↑ Hulsker (1990), p. 434
- ↑ 116.0 116.1 Gayford, 284
- ↑ Pickvance (1986). Chronology, pp. 239–42
- ↑ Tralbaut (1981), 265–273
- ↑ Callow (1990), p. 246
- ↑ "To Theo van Gogh. Saint-Rémy-de-Provence, Tuesday, 29 April 1890". Vincent van Gogh: The Letters. Vincent van Gogh Museum. Retrieved 9 February 2012.
- ↑ 121.0 121.1 Hulsker (1990), 390, 404
- ↑ Tralbaut (1981), 287
- ↑ Pickvance (1986) 175–177
- ↑ 124.0 124.1 Hulsker (1990), p. 440
- ↑ Aurier, G. Albert. "The Isolated Ones: Vincent van Gogh", January 1890. Reproduced on vggallery.com. Retrieved 25 June 2009.
- ↑ Rewald (1978), 346–347; 348–350
- ↑ Tralbaut (1981), p. 293
- ↑ 128.0 128.1 Pickvance (1986), pp. 272–73
- ↑ Letter 648 Vincent to Theo, 10 July 1890
- ↑ Van Gogh Museum collection Archived 16 ജനുവരി 2015 at the Wayback Machine
- ↑ Kleiner, Carolyn (24 July 2000). "Van Gogh's vanishing act". Mysteries of History. U.S. News & World Report. Archived from the original on 31 January 2011. Retrieved 7 May 2011.
{{cite news}}
: Unknown parameter|deadurl=
ignored (|url-status=
suggested) (help) - ↑ "Letter 863". Van Gogh Museum. Retrieved 17 July 2011.
- ↑ Rosenblum, Robert (1975), pp. 98–100
- ↑ 134.0 134.1 Pickvance (1986), pp. 270–271
- ↑ Hulsker (1980), 480–483. Wheat Field with Crows is work number 2117 of 2125
- ↑ Hughes (2002), p. 8
- ↑ 137.0 137.1 Sweetman (1990), 342–343
- ↑ Metzger and Walther (1993), p. 669
- ↑ Hulsker (1980), 480–483
- ↑ Pomerans (1997), 509
- ↑ "Letter from Emile Bernard to Albert". Van Gogh's Letters; retrieved 17 July 2011.
- ↑ Hayden, Deborah . POX, Genius, Madness and the Mysteries of Syphilis. Basic Books, 2003. 152. ISBN 0-465-02881-0
- ↑ van der Veen, Wouter; Knapp, Peter (2010). Van Gogh in Auvers: His Last Days. Monacelli Press. pp. 260–264. ISBN 978-1-58093-301-8.
- ↑ "La tombe de Vincent Van Gogh – Auvers-sur-Oise, France". Groundspeak. Retrieved 23 June 2009.
- ↑ Sweetman (1990), p. 367
- ↑ Vincent van Gogh, "Letter to Theo van Gogh, written c. 10 July 1890 in Auvers-sur-Oise", translated by Johanna van Gogh-Bonger, edited by Robert Harrison, letter number 649; retrieved 1 August 2011.
- ↑ Rosenblum, Robert (1975), p. 100
- ↑ Van Heugten (1996), pp. 246–51
- ↑ Artists working in Black & White, i.e., for illustrated papers like The Graphic or Illustrated London News were among Van Gogh's favorites. See Pickvance (1974/75)
- ↑ See Dorn, Keyes & alt. (2000)
- ↑ 151.0 151.1 See Dorn, Schröder & Sillevis, ed. (1996)
- ↑ See Welsh-Ovcharov & Cachin (1988)
- ↑ See Dorn (1990)
- ↑ 154.0 154.1 Hulsker (1980), 385
- ↑ Boime (1989)
- ↑ At around 8:00 pm on 16 June 1890, as astronomers determined by Venus's position in the painting. Star dates Van Gogh canvas, BBC News, 8 March 2001.
- ↑ Walther 2000, പുറം. 74.
- ↑ "Musée d'Orsay: Vincent van Gogh Self-Portrait". musee-orsay.fr. 4 February 2009.
- ↑ Encyclopedia of Irish and World Art: "art of self-portrait"; retrieved 13 June 2010.
- ↑ "Top-ten most expensive paintings". Chiff.com; retrieved 13 June 2010.
- ↑ Cohen, Ben. "A Tale of Two Ears", Journal of the Royal Society of Medicine. June 2003. vol. 96. issue 6; retrieved 24 August 2010.
- ↑ Van Gogh Myths; The ear in the mirror. Letter to the New York Times, 17 September 1989; retrieved 24 August 2010.
- ↑ Self Portraits, Van Gogh Gallery; retrieved 24 August 2010.
- ↑ Metzger and Walther (1993), p. 653
- ↑ 165.0 165.1 Cleveland Museum of Art (2007). Monet to Dalí: Impressionist and Modern Masterworks from the Cleveland Museum of Art. Cleveland, OH: Cleveland Museum of Art. p. 67. ISBN 978-0-940717-89-3.
- ↑ "La Mousmé". Postimpressionism. National Gallery of Art. 2011. Retrieved 20 March 2011Additional information about the painting is found in the audio clip.
{{cite web}}
: CS1 maint: postscript (link) - ↑ Pickvance (1986), pp. 132–33
- ↑ Pickvance (1986), 101; pp. 189–91
- ↑ Pickvance (1984), pp. 175–76
- ↑ Letter 595 Vincent to Theo, 17 or 18 June 1889
- ↑ Pickvance (1984), pp. 45–53
- ↑ "Letter 573" Vincent to Theo. 22 or 23 January 1889
- ↑ Pickvance (1986), pp. 80–81; 184–87
- ↑ 174.0 174.1 "Sunflowers 1888." National Gallery, London; retrieved 12 September 2009.
- ↑ Pickvance (1984), 177
- ↑ Hulsker (1980), pp. 390–94
- ↑ Edwards, Cliff. Van Gogh and God: A Creative Spiritual Quest. Loyola University Press, 1989, p. 115; ISBN 0-8294-0621-2
- ↑ Letter 649
- ↑ Hulsker (1990), 478–479
- ↑ Hulsker (1990).
- ↑ John Rewald, Studies in Post-Impressionism, The Posthumous Fate of Vincent van Gogh 1890–1970, pp. 244–54, published by Harry N. Abrams (1986); ISBN 0-8109-1632-0.
- ↑ See Dorn, Leeman & alt. (1990)
- ↑ Rewald, John. "The posthumous fate of Vincent van Gogh 1890–1970", Museumjournaal, August–September 1970, Rewald (1986), p. 248
- ↑ "Vincent van Gogh The Dutch Master of Modern Art has his Greatest American Show," Life Magazine, 10 October 1949, pp. 82–87.
- ↑ "Biography". National Gallery of Art, Washington D.C. Archived from the original on 17 April 2006. Retrieved 19 July 2015.
{{cite web}}
: Unknown parameter|dead-url=
ignored (|url-status=
suggested) (help) - ↑ Andrew Decker, "The Silent Boom", Artnet.com. Retrieved 14 September 2011.
- ↑ G. Fernández, "The Most Expensive Paintings ever sold", TheArtWolf.com; retrieved 14 September 2011.
- ↑ "Van Gogh landscape found in collector's attic". The Australian. Associated Press. 10 September 2013. Retrieved 13 September 2013.
- ↑ Hubbard, Sue. Vincent Van Gogh and Expressionism, suehubbard.com; retrieved 3 July 2010. Archived 6 ജൂൺ 2013 at the Wayback Machine
- ↑ Isabelle Cahn (dir.), Van Gogh/Artaud. Le suicidé de la société, Paris: Musée d'Orsay/Skira, 2014.
- ↑ http://www.musee-orsay.fr/index.php?id=649&tx_ttnews[tt_news]=37162&no_cache=1 . See the Paris exhibition dedicated to the links between Van Gogh and Artaud, "Van Gogh/Artaud. Le suicidé de la société", which ran from March until July 2014 at the Musée d'Orsay, and resulted in the exhibition catalogue Isabelle Cahn (dir.), Van Gogh/Artaud. Le suicidé de la société, Paris: Musée d'Orsay/Skira, 2014.
- ↑ Farr, Dennis, Michael Peppiatt & Sally Yard. Francis Bacon: A Retrospective. Harry N. Abrams (1999). p. 112; ISBN 0-8109-2925-2
- ↑ Exhibition of van Gogh letters, theartnewspaper.com; retrieved 7 October 2009.
- ↑ "The Real Van Gogh: The Artist and His Letters". Royal Academy of Arts. Archived from the original on 23 March 2010. Retrieved 24 March 2010.
{{cite web}}
: Unknown parameter|deadurl=
ignored (|url-status=
suggested) (help) - ↑ Profile, nytimes/com, 30 April 2013; accessed 20 November 2014.
മറ്റ് വെബ് വിലാസങ്ങൾ
കണ്ണികൾ
ഉദ്ധരിച്ചതിൽ പിഴവ്: <ref>
റ്റാഗുകൾ "note" സംഘത്തിൽ ഉണ്ട്, പക്ഷേ ബന്ധപ്പെട്ട <references group="note"/>
റ്റാഗ് കണ്ടെത്താനായില്ല