"പ്ലൂട്ടോ" എന്ന താളിന്റെ പതിപ്പുകൾ തമ്മിലുള്ള വ്യത്യാസം

കണ്ണികൾ തിരുത്തുക
വിക്കിപീഡിയ, ഒരു സ്വതന്ത്ര വിജ്ഞാനകോശം.
നാൾപ്പതിപ്പുകൾ കാണുക
← മുൻപത്തെ വ്യത്യാസംഅടുത്ത വ്യത്യാസം →
Content deleted Content added
വ്യത്യാസം കാണൽവിക്കിഎഴുത്ത്
No edit summary
No edit summary
വരി 70: വരി 70:
| atmosphere_composition = [[nitrogen]], [[methane]]
| atmosphere_composition = [[nitrogen]], [[methane]]
}}
}}
[[സൗരയൂഥം|സൗരയൂഥത്തിലെ]] ഒരു [[കുള്ളൻഗ്രഹം|കുള്ളൻഗ്രഹമാണ്‌]] '''പ്ലൂട്ടോ'''. [[കൈപ്പർ വലയം|കൈപ്പർ വലയത്തിൽ ആദ്യമായി കണ്ടെത്തിയ പദാർത്ഥമാണ് പ്ലൂട്ടോ. [[1930]]-ൽ [[അമേരിക്കൻ ഐക്യനാടുകൾ|അമേരിക്കകാരനായ]] [[ക്ലൈഡ്‌ ടോംബോഗ്]] ആണ് ഈ വാമനഗ്രഹത്തെ കണ്ടെത്തിയത്‌. ഗ്രീക്കുപുരാണങ്ങളിലെ അധോലോകത്തിന്റെ ദേവനായ പ്ലൂട്ടോയുടെ പേരാണ് ഇംഗ്ലീഷുകാർ ഇതിന് കൊടുത്തിരിക്കുന്നത്‌. '''വെനിഷ്യ ബെർണി'''(1918–2009) എന്ന 11 വയസുകാരിയാണ് പ്ലൂട്ടോ എന്ന പേരു നിർദ്ദേശിച്ചത്. കുള്ളൻ ഗ്രഹങ്ങളിൽ വലിപ്പത്തിൽ രണ്ടാം സ്ഥാനമാണ് പ്ലൂട്ടോക്കുള്ളത്. പാറകളും ഐസുമാണ് ഇതിൽ പ്രധാനമായുമുള്ളത്<ref name="Wiley-2005"> Pluto and Charon : ice worlds on the ragged edge of the solar system-Alan Stern; Jacqueline Mitton-:Wiley-VCH. ISBN 3-527-40556-9</ref>. [[ചന്ദ്രൻ|ചന്ദ്രന്റെ] വലിപ്പത്തിന്റെ മൂന്നിലൊന്നും [[പിണ്ഡം|പിണ്ഡത്തിന്റെ]] ആറിലൊന്നും മാത്രമാണിതിനുള്ളത്. [[സൂര്യൻ|സൂര്യനുമായുള്ള]] പ്ലൂട്ടോയുടെ അകലം ഏറ്റവും അടുത്തു വരുമ്പോൾ 30 [[ജ്യോതിർമാത്ര|ജ്യോതിർമാത്രയും]] ഏറ്റവും അകലെയാവുമ്പോൾ 49 ജ്യോതിർമാത്രയുമാണ്. ഇതു കാരണം ചില കാലങ്ങളിൽ പ്ലൂട്ടോ [[നെപ്റ്റ്യൂൺ|നെപ്റ്റ്യൂണിന്റെ]] പരിക്രമണപഥത്തിനകത്താകും.
[[സൗരയൂഥം|സൗരയൂഥത്തിലെ]] ഒരു [[കുള്ളൻഗ്രഹം|കുള്ളൻഗ്രഹമാണ്‌]] '''പ്ലൂട്ടോ'''. [[കൈപ്പർ വലയം|കൈപ്പർ വലയത്തിൽ]] ആദ്യമായി കണ്ടെത്തിയ പദാർത്ഥമാണ് പ്ലൂട്ടോ. [[1930]]-ൽ [[അമേരിക്കൻ ഐക്യനാടുകൾ|അമേരിക്കകാരനായ]] [[ക്ലൈഡ്‌ ടോംബോഗ്]] ആണ് ഈ വാമനഗ്രഹത്തെ കണ്ടെത്തിയത്‌. ഗ്രീക്കുപുരാണങ്ങളിലെ അധോലോകത്തിന്റെ ദേവനായ പ്ലൂട്ടോയുടെ പേരാണ് ഇംഗ്ലീഷുകാർ ഇതിന് കൊടുത്തിരിക്കുന്നത്‌. '''വെനിഷ്യ ബെർണി'''(1918–2009) എന്ന 11 വയസുകാരിയാണ് പ്ലൂട്ടോ എന്ന പേരു നിർദ്ദേശിച്ചത്. കുള്ളൻ ഗ്രഹങ്ങളിൽ വലിപ്പത്തിൽ രണ്ടാം സ്ഥാനമാണ് പ്ലൂട്ടോക്കുള്ളത്. പാറകളും ഐസുമാണ് ഇതിൽ പ്രധാനമായുമുള്ളത്<ref name="Wiley-2005"> Pluto and Charon : ice worlds on the ragged edge of the solar system-Alan Stern; Jacqueline Mitton-:Wiley-VCH. ISBN 3-527-40556-9</ref>. [[ചന്ദ്രൻ|ചന്ദ്രന്റെ]] വലിപ്പത്തിന്റെ മൂന്നിലൊന്നും [[പിണ്ഡം|പിണ്ഡത്തിന്റെ]] ആറിലൊന്നും മാത്രമാണിതിനുള്ളത്. [[സൂര്യൻ|സൂര്യനുമായുള്ള]] പ്ലൂട്ടോയുടെ അകലം ഏറ്റവും അടുത്തു വരുമ്പോൾ 30 [[ജ്യോതിർമാത്ര|ജ്യോതിർമാത്രയും]] ഏറ്റവും അകലെയാവുമ്പോൾ 49 ജ്യോതിർമാത്രയുമാണ്. ഇതു കാരണം ചില കാലങ്ങളിൽ പ്ലൂട്ടോ [[നെപ്റ്റ്യൂൺ|നെപ്റ്റ്യൂണിന്റെ]] പരിക്രമണപഥത്തിനകത്താകും.


2015 ജൂലൈ 14ന് [[ന്യൂ ഹൊറൈസൺസ് ബഹിരാകാശ പേടകം]] പ്ലൂട്ടോയുടെ 12,500കി.മീറ്റർ സമീപത്തു കൂടി കടന്നു പോയി. ഇത് ഭൂമിയിലേക്കയച്ച വിവരങ്ങൾ പൂർണ്ണമായും വിശകലനം ചെയ്യാൻ 16 മാസങ്ങൾ എടുക്കും. ഇതു വിശകലനം ചെയ്യുന്ന മുറക്ക് പ്ലൂട്ടോയെ കുറിച്ചുള്ള കൂടുതൽ വിവരങ്ങൾ കിട്ടും.<ref name=" New Horizons"> ചിത്രമെത്തി; പ്ലൂട്ടോയിൽ പർവ്വതനിരകളും-മാതൃഭൂമി[http://www.mathrubhumi.com/technology/science/pluto-new-horizons-geology-dwarf-planet-clyde-tombaugh-charon-hydra-solar-system-561787/]</ref>
2015 ജൂലൈ 14ന് [[ന്യൂ ഹൊറൈസൺസ് ബഹിരാകാശ പേടകം]] പ്ലൂട്ടോയുടെ 12,500കി.മീറ്റർ സമീപത്തു കൂടി കടന്നു പോയി. ഇത് ഭൂമിയിലേക്കയച്ച വിവരങ്ങൾ പൂർണ്ണമായും വിശകലനം ചെയ്യാൻ 16 മാസങ്ങൾ എടുക്കും. ഇതു വിശകലനം ചെയ്യുന്ന മുറക്ക് പ്ലൂട്ടോയെ കുറിച്ചുള്ള കൂടുതൽ വിവരങ്ങൾ കിട്ടും.<ref name=" New Horizons"> ചിത്രമെത്തി; പ്ലൂട്ടോയിൽ പർവ്വതനിരകളും-മാതൃഭൂമി[http://www.mathrubhumi.com/technology/science/pluto-new-horizons-geology-dwarf-planet-clyde-tombaugh-charon-hydra-solar-system-561787/]</ref>
വരി 83: വരി 83:
മാതൃഭൂമി ഹരിശ്രീ 2006 സെപ്റ്റംബർ 16 പേജ് 4
മാതൃഭൂമി ഹരിശ്രീ 2006 സെപ്റ്റംബർ 16 പേജ് 4
</ref>
</ref>

==കണ്ടെത്തൽ==
1840 [[ഉർബേയ് ലെ വെര്യെ]] എന്ന ഫ്രഞ്ച് ശാസ്ത്രജ്ഞനാണ് കണ്ടെത്തുന്നതിനു മുമ്പേ തന്നെ [[നെപ്റ്റ്യൂൺ|നെപ്റ്റ്യൂണിന്റെ]] സ്ഥാനം പ്രവചിച്ചത്. [[യുറാനസ്|യുറാനസ്സിന്റെ]] ഭ്രമണപഥത്തിലെ ചില ക്രമക്കേടുകൾ വിശകലനം ചെയ്തപ്പോഴാണ് അദ്ദേഹത്തിന് ഈ നിഗമനത്തിലെത്താൻ കഴിഞ്ഞത്.<ref>{{cite book |title= Planet Quest: The Epic Discovery of Alien Solar Systems | first=Ken|last=Croswell |location= New York |publisher= The Free Press |year=1997 |isbn= 978-0-684-83252-4 |page=43|ref=harv}}</ref> പിൽക്കാല നിരീക്ഷണങ്ങളിൽ നിന്ന് നെപ്റ്റ്യൂണിനുമപ്പുറത്ത് മറ്റൊരു ഗ്രഹമുണ്ടാവാനുള്ള സാദ്ധ്യതകൾ തെളിഞ്ഞു വന്നു.

1906ൽ [[പെർസിവൽ ലോവൽ]] ഒമ്പതാമത്തെ ഗ്രഹം കണ്ടെത്തുന്നതിനുള്ള ഒരു ദൗത്യത്തിനു തുടക്കം കുറിച്ചു. (അരിസോണയിലെ ലോവൽ ഒബ്സർവേറ്ററി ഇദ്ദേഹം സ്ഥാപിച്ചതാണ്). "പ്ലാനറ്റ് എക്സ്" എന്നാണ് ഈ ദൗത്യത്തിന് അദ്ദേഹം പേര് നൽകിയത്.<ref name="Tombaugh1946">{{cite journal
| last = Tombaugh
| first = Clyde W.
| authorlink = Clyde Tombaugh
| date = 1946
| title = The Search for the Ninth Planet, Pluto
| journal = Astronomical Society of the Pacific Leaflets
| volume = 5
| pages = 73–80
| bibcode = 1946ASPL....5...73T
}}</ref>
1909ൽ ലോവലും വില്യം എഛ്. പിക്കറിങും ചേർന്ന് ഈ [[ഗ്രഹം|ഗ്രഹത്തെ]] കണ്ടെത്താൻ സാദ്ധ്യതയുള്ള സ്ഥാനങ്ങളെ കുറിച്ച് ചില നിർദ്ദേശങ്ങൾ മുന്നോട്ടു വെക്കുകയുണ്ടായി.<ref name="Hoyt">{{cite journal
| title = W. H. Pickering's Planetary Predictions and the Discovery of Pluto
| first=William G.<!-- Graves --> |last=Hoyt
| journal = Isis
| volume = 67
| issue = 4
| date = 1976
| pages = 551–564
| doi = 10.1086/351668
| jstor = 230561
}}</ref>
1906ൽ മരിക്കുന്നതു വരേയും ലോവൽ തന്റെ അന്വേഷണം തുടർന്നെങ്കിലും പ്ലൂട്ടോയെ കണ്ടെത്തുന്നതിനുള്ള ഭാഗ്യം അദ്ദേഹത്തിനുണ്ടായില്ല. യഥാർത്ഥത്തിൽ 1915 മാർച്ച് 19 ഏപ്രിൽ 7 തിയ്യതികളിൽ അദ്ദേഹം എടുത്ത ഫോട്ടോഗ്രാഫുകളിൽ പ്ലൂട്ടോയുടെ വളരെ മങ്ങിയ ചിത്രങ്ങൾ ഉണ്ടായിരുന്നു. പക്ഷെ ഇതു തിരിച്ചറിയാൻ അദ്ദേഹത്തിനു കഴിഞ്ഞില്ല.<ref name="Hoyt"/><ref name="Littman1990">{{cite book
| title = Planets Beyond: Discovering the Outer Solar System
| first=Mark
| last=Littman
| date = 1990
| page = 70
| isbn = 0-471-51053-X
| publisher = Wiley
}}</ref>



== അവലംബം ==
== അവലംബം ==

17:56, 21 ജൂലൈ 2015-നു നിലവിലുണ്ടായിരുന്ന രൂപം

Pluto Astronomical symbol of Pluto
2015 ജൂലൈ 13ന് ന്യൂ ഹൊറൈസൺസ് ബഹിരാകാശ പേടകം എടുത്ത പ്ലൂട്ടോയുടെ ചിത്രം
കണ്ടെത്തൽ
കണ്ടെത്തിയത്Clyde W. Tombaugh
കണ്ടെത്തിയ തിയതിFebruary 18 1930
വിശേഷണങ്ങൾ
MPC designation134340 Pluto
dwarf planet,
TNO,
plutoid,
and KBO
AdjectivesPlutonian
ഭ്രമണപഥത്തിന്റെ സവിശേഷതകൾ
ഇപ്പോക്ക് J2000
അപസൗരത്തിലെ ദൂരം7,375,927,931 km
49.30503287 AU
ഉപസൗരത്തിലെ ദൂരം4,436,824,613 km
29.65834067 AU
5,906,376,272 km
39.48168677 AU
എക്സൻട്രിസിറ്റി0.24880766
90,613.3055 day
248.09 yr
366.73 day
4.666 km/s
ചെരിവ്17.14175°
11.88° to Sun's equator
110.30347°
113.76329°
Known satellites4
ഭൗതിക സവിശേഷതകൾ
ശരാശരി ആരം
1,195 km[1]
0.19 Earths
1.795×107 km²
0.033 Earths
വ്യാപ്തം7.15×109 km³
0.0066 Earths
പിണ്ഡം(1.305 ± 0.007)×1022 kg[2]
0.0021 Earths
ശരാശരി സാന്ദ്രത
2.03 ± 0.06 g/cm³[2]
0.58 m/s²
0.059 g
1.2 km/s
−6.387230 day
6 d 9 h 17 m 36 s
Equatorial rotation velocity
47.18 km/h
119.591 ± 0.014° (to orbit)[2][3]
North pole right ascension
133.046 ± 0.014°[2]
North pole declination
-6.145 ± 0.014°[2]
അൽബിഡോ0.49–0.66 (varies by 35%)[4][1]
ഉപരിതല താപനില min mean max
Kelvin 33 K 44 K 55 K
up to 13.65 (mean is 15.1)[1]
−0.7[5]
0.065" to 0.115"[1][6]
അന്തരീക്ഷം
പ്രതലത്തിലെ മർദ്ദം
0.30 Pa (summer maximum)
ഘടന (വ്യാപ്തമനുസരിച്ച്)nitrogen, methane

സൗരയൂഥത്തിലെ ഒരു കുള്ളൻഗ്രഹമാണ്‌ പ്ലൂട്ടോ. കൈപ്പർ വലയത്തിൽ ആദ്യമായി കണ്ടെത്തിയ പദാർത്ഥമാണ് പ്ലൂട്ടോ. 1930-ൽ അമേരിക്കകാരനായ ക്ലൈഡ്‌ ടോംബോഗ് ആണ് ഈ വാമനഗ്രഹത്തെ കണ്ടെത്തിയത്‌. ഗ്രീക്കുപുരാണങ്ങളിലെ അധോലോകത്തിന്റെ ദേവനായ പ്ലൂട്ടോയുടെ പേരാണ് ഇംഗ്ലീഷുകാർ ഇതിന് കൊടുത്തിരിക്കുന്നത്‌. വെനിഷ്യ ബെർണി(1918–2009) എന്ന 11 വയസുകാരിയാണ് പ്ലൂട്ടോ എന്ന പേരു നിർദ്ദേശിച്ചത്. കുള്ളൻ ഗ്രഹങ്ങളിൽ വലിപ്പത്തിൽ രണ്ടാം സ്ഥാനമാണ് പ്ലൂട്ടോക്കുള്ളത്. പാറകളും ഐസുമാണ് ഇതിൽ പ്രധാനമായുമുള്ളത്[7]. ചന്ദ്രന്റെ വലിപ്പത്തിന്റെ മൂന്നിലൊന്നും പിണ്ഡത്തിന്റെ ആറിലൊന്നും മാത്രമാണിതിനുള്ളത്. സൂര്യനുമായുള്ള പ്ലൂട്ടോയുടെ അകലം ഏറ്റവും അടുത്തു വരുമ്പോൾ 30 ജ്യോതിർമാത്രയും ഏറ്റവും അകലെയാവുമ്പോൾ 49 ജ്യോതിർമാത്രയുമാണ്. ഇതു കാരണം ചില കാലങ്ങളിൽ പ്ലൂട്ടോ നെപ്റ്റ്യൂണിന്റെ പരിക്രമണപഥത്തിനകത്താകും.

2015 ജൂലൈ 14ന് ന്യൂ ഹൊറൈസൺസ് ബഹിരാകാശ പേടകം പ്ലൂട്ടോയുടെ 12,500കി.മീറ്റർ സമീപത്തു കൂടി കടന്നു പോയി. ഇത് ഭൂമിയിലേക്കയച്ച വിവരങ്ങൾ പൂർണ്ണമായും വിശകലനം ചെയ്യാൻ 16 മാസങ്ങൾ എടുക്കും. ഇതു വിശകലനം ചെയ്യുന്ന മുറക്ക് പ്ലൂട്ടോയെ കുറിച്ചുള്ള കൂടുതൽ വിവരങ്ങൾ കിട്ടും.[8]

അടിസ്ഥാനവിവരങ്ങൾ

1930-ലാണ് ഈ ഗ്രഹത്തെ കണ്ടെത്തുന്നത്. സൂര്യനിൽ നിന്ന് ശരാശരി 590 കോടി കിലോമീറ്റർ അകലെയാണ് പ്ലൂട്ടോ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്.സൗരയൂഥത്തിൽ പ്ലൂട്ടോ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന ഭാഗം കൈപ്പർ വലയം എന്നറിയപ്പെടുന്നു.248 ഭൗമ വർഷങ്ങൾ വേണം പ്ലൂട്ടോയ്ക്ക് ഒരു തവണ ഭൂമിയെ പ്രദക്ഷിണം വെയ്ക്കാൻ.2360 കിലോമീറ്റർ ആണ് ഇതിന്റെ വ്യാസം. ഭൂമിയുടെ ഗുരുത്വാകർഷണബലത്തിന്റെ ആറിലൊന്നാണ് പ്ലൂട്ടോയ്ക്കുള്ളത്. പ്രതലോഷ്മാവ് -233 ഡിഗ്രി സെൽഷ്യസ്. ഇതിന് വർത്തുളഭ്രമണ പഥമാണുള്ളത്. ചില വേളകളിൽ ഈ പഥത്തിൽ നിന്നും മാറി നെപ്റ്റ്യൂണിനോടടുത്ത് വരും.

പ്ലൂട്ടോയ്ക്ക്‌ 5 ഉപഗ്രഹങ്ങളുണ്ടെന്ന്‌ കണ്ടെത്തിയിട്ടുണ്ട്‌. ഷാരോൺ, നിക്സ്‌, ഹൈഡ്ര, കെർബറോസ്, സ്റ്റൈക്സ് എന്നിവ‌[9]. ഇതിൽ ഷാരോൺ പ്ലൂട്ടോയുമായി വലിപ്പത്തിൽ ഒപ്പം നിൽക്കുന്ന ഒരു ഉപഗ്രഹമാണ്. മാത്രമല്ല ഇതിന്റെ ബാരി സെന്റെർ പ്ലൂട്ടോയ്ക്ക്‌ പുറത്താണ്. അതിനാൽ ഷാരോണിനെ പ്ലൂട്ടോയുടെ ഉപഗ്രഹമായി കരുതാൻ പറ്റില്ല എന്ന വാദം ഉണ്ട്‌. ആ വാദം അംഗീകരിച്ചാൽ സൗരയൂഥത്തിലെ ഏക ദ്വന്ദ്വ ഗ്രഹം ആയി മാറും പ്ല്യൂട്ടോയും ഷാരോണും.

248 ഭൂവർഷം കൊണ്ട്‌ സൂര്യനെ ഒരു പ്രാവശ്യം വലം വെക്കുന്ന പ്ലൂട്ടോ 6 ദിവസം 9 മണിക്കൂർ കൊണ്ട്‌ അതിന്റെ അച്ചുതണ്ടിൽ ഒരു പ്രാവശ്യം തിരിയും.

നാസയുടെ പ്ലൂട്ടോ പര്യവേഷണ ദൗത്യമാണ് ന്യൂ ഹൊറൈസൺസ്[10]

കണ്ടെത്തൽ

1840 ഉർബേയ് ലെ വെര്യെ എന്ന ഫ്രഞ്ച് ശാസ്ത്രജ്ഞനാണ് കണ്ടെത്തുന്നതിനു മുമ്പേ തന്നെ നെപ്റ്റ്യൂണിന്റെ സ്ഥാനം പ്രവചിച്ചത്. യുറാനസ്സിന്റെ ഭ്രമണപഥത്തിലെ ചില ക്രമക്കേടുകൾ വിശകലനം ചെയ്തപ്പോഴാണ് അദ്ദേഹത്തിന് ഈ നിഗമനത്തിലെത്താൻ കഴിഞ്ഞത്.[11] പിൽക്കാല നിരീക്ഷണങ്ങളിൽ നിന്ന് നെപ്റ്റ്യൂണിനുമപ്പുറത്ത് മറ്റൊരു ഗ്രഹമുണ്ടാവാനുള്ള സാദ്ധ്യതകൾ തെളിഞ്ഞു വന്നു.

1906ൽ പെർസിവൽ ലോവൽ ഒമ്പതാമത്തെ ഗ്രഹം കണ്ടെത്തുന്നതിനുള്ള ഒരു ദൗത്യത്തിനു തുടക്കം കുറിച്ചു. (അരിസോണയിലെ ലോവൽ ഒബ്സർവേറ്ററി ഇദ്ദേഹം സ്ഥാപിച്ചതാണ്). "പ്ലാനറ്റ് എക്സ്" എന്നാണ് ഈ ദൗത്യത്തിന് അദ്ദേഹം പേര് നൽകിയത്.[12] 1909ൽ ലോവലും വില്യം എഛ്. പിക്കറിങും ചേർന്ന് ഈ ഗ്രഹത്തെ കണ്ടെത്താൻ സാദ്ധ്യതയുള്ള സ്ഥാനങ്ങളെ കുറിച്ച് ചില നിർദ്ദേശങ്ങൾ മുന്നോട്ടു വെക്കുകയുണ്ടായി.[13] 1906ൽ മരിക്കുന്നതു വരേയും ലോവൽ തന്റെ അന്വേഷണം തുടർന്നെങ്കിലും പ്ലൂട്ടോയെ കണ്ടെത്തുന്നതിനുള്ള ഭാഗ്യം അദ്ദേഹത്തിനുണ്ടായില്ല. യഥാർത്ഥത്തിൽ 1915 മാർച്ച് 19 ഏപ്രിൽ 7 തിയ്യതികളിൽ അദ്ദേഹം എടുത്ത ഫോട്ടോഗ്രാഫുകളിൽ പ്ലൂട്ടോയുടെ വളരെ മങ്ങിയ ചിത്രങ്ങൾ ഉണ്ടായിരുന്നു. പക്ഷെ ഇതു തിരിച്ചറിയാൻ അദ്ദേഹത്തിനു കഴിഞ്ഞില്ല.[13][14]


അവലംബം

  1. ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 D. R. Williams (September 7, 2006). "Pluto Fact Sheet". NASA. Retrieved 2007-03-24.
  2. ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 M. W. Buie, W. M. Grundy, E. F. Young, L. A. Young, S. A. Stern (2006). "Orbits and photometry of Pluto's satellites: Charon, S/2005 P1, and S/2005 P2". Astronomical Journal. 132: 290. doi:10.1086/504422. arΧiv:astro-ph/0512491.{{cite journal}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  3. ↑ Based on the orientation of Charon's orbit, which is assumed the same as Pluto's spin axis due to the mutual tidal locking.
  4. ↑ Dwarf Planet Pluto
  5. ↑ "JPL Small-Body Database Browser: 134340 Pluto". Retrieved 2008-06-12.
  6. ↑ Based on geometry of minimum and maximum distance from Earth and Pluto radius in the factsheet
  7. ↑ Pluto and Charon : ice worlds on the ragged edge of the solar system-Alan Stern; Jacqueline Mitton-:Wiley-VCH. ISBN 3-527-40556-9
  8. ↑ ചിത്രമെത്തി; പ്ലൂട്ടോയിൽ പർവ്വതനിരകളും-മാതൃഭൂമി[1]
  9. ↑ പ്ലൂട്ടോക്ക് ഇനി അഞ്ച് ചന്ദ്രന്മാർ-എൻ.എസ്.അരുൺകുമാർ[2]
  10. ↑ മാതൃഭൂമി ഹരിശ്രീ 2006 സെപ്റ്റംബർ 16 പേജ് 4
  11. ↑ Croswell, Ken (1997). Planet Quest: The Epic Discovery of Alien Solar Systems. New York: The Free Press. p. 43. ISBN 978-0-684-83252-4. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
  12. ↑ Tombaugh, Clyde W. (1946). "The Search for the Ninth Planet, Pluto". Astronomical Society of the Pacific Leaflets. 5: 73–80. Bibcode:1946ASPL....5...73T.
  13. ↑ 13.0 13.1 Hoyt, William G. (1976). "W. H. Pickering's Planetary Predictions and the Discovery of Pluto". Isis. 67 (4): 551–564. doi:10.1086/351668. JSTOR 230561.
  14. ↑ Littman, Mark (1990). Planets Beyond: Discovering the Outer Solar System. Wiley. p. 70. ISBN 0-471-51053-X.
സൗരയൂഥം
സൂര്യൻബുധൻശുക്രൻചന്ദ്രൻഭൂമിഫോബോസും ഡെയ്മോസുംചൊവ്വസെറെസ്ഛിന്നഗ്രഹവലയംവ്യാഴംവ്യാഴത്തിന്റെ ഉപഗ്രഹങ്ങൾശനിശനിയുടെ ഉപഗ്രഹങ്ങൾയുറാനസ്യുറാനസിന്റെ ഉപഗ്രഹങ്ങൾനെപ്റ്റ്യൂൺറ്റെ ഉപഗ്രഹങ്ങൾനെപ്റ്റ്യൂൺകാരോൺപ്ലൂട്ടോകുയ്പർ വലയംഡിസ്നോമിയഈറിസ്The scattered discഊർട്ട് മേഘം
നക്ഷത്രം: സൂര്യൻ
ഗ്രഹങ്ങൾ: ബുധൻ - ശുക്രൻ - ഭൂമി - ചൊവ്വ - വ്യാഴം - ശനി - യുറാനസ് - നെപ്റ്റ്യൂൺ
കുള്ളൻ ഗ്രഹങ്ങൾ: സീറീസ് - പ്ലൂട്ടോ - ഈറിസ്
മറ്റുള്ളവ: ചന്ദ്രൻ - ഛിന്നഗ്രഹങ്ങൾ - ധൂമകേതുക്കൾ - ഉൽക്കകൾ - കൈപ്പർ വലയം

ജ്യോതിശാസ്ത്രവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട ഈ ലേഖനം അപൂർണ്ണമാണ്‌. ഇതു വികസിപ്പിക്കുവാൻ സഹായിക്കുക. സഹായത്തിനു ഈ ലേഖനത്തിന്റെ ഇംഗ്ലീഷ് പതിപ്പ്.

"https://ml.wikipedia.org/w/index.php?title=പ്ലൂട്ടോ&oldid=2194849" എന്ന താളിൽനിന്ന് ശേഖരിച്ചത്