ഡെവിൾസ് ടവർ
Devils Tower | |
---|---|
Matȟó Thípila (Lakota), Daxpitcheeaasáao (Crow)[1] | |
ഉയരം കൂടിയ പർവതം | |
Elevation | 5,112 ft (1,558 m) NAVD 88[2] |
Coordinates | 44°35′25″N 104°42′55″W / 44.59028°N 104.71528°W [3] |
ഭൂമിശാസ്ത്രപരമായ പ്രത്യേകതകൾ | |
സ്ഥാനം | Crook County, Wyoming, United States |
Parent range | Bear Lodge Mountains, part of the Black Hills |
Topo map | USGS Devils Tower |
ഭൂവിജ്ഞാനീയം | |
Mountain type | Laccolith |
Climbing | |
First ascent | William Rogers and Willard Ripley, July 4, 1893 |
Easiest route | Durrance Route |
Devils Tower National Monument | |
---|---|
ഐ.യു.സി.എൻ. ഗണം III (Natural Monument) | |
Nearest city | Hulett, Wyoming |
Coordinates | 44°35′26″N 104°43′0″W / 44.59056°N 104.71667°W |
Area | 1,346 acres (5.45 km2)[4] |
Established | സെപ്റ്റംബർ 24, 1906[5] |
Visitors | 499,031 (in 2017)[6] |
Governing body | National Park Service |
Website | Devils Tower National Monument |
ബ്ലാക്ക് ഹിൽസിലെ ബിയർ ലോഡ്ജ് റേഞ്ചർ ജില്ലയിലെ ആഗ്നേയശിലകൾ കൊണ്ടു നിർമ്മിക്കപ്പെട്ട ഒറ്റപ്പെട്ട കുന്നാണ് ഡെവിൾസ് ടവർ. ബിയർ ലോഡ്ജ് ബട്ടേ[8] എന്ന പേരിലും ഇതറിയപ്പെടുന്നു. ബെല്ലെ ഫോർച്ചെ നദിയുടെ മുകൾഭാഗത്ത് വടക്കുകിഴക്കൻ വ്യോമിംഗിലെ ക്രൂക്ക് കൗണ്ടിയിലെ ഹൂലെറ്റിനും സൺഡാൻസിനുമരികിൽ ഇത് സ്ഥിതിചെയ്യുന്നു. ബെല്ലെ ഫോർച്ചെ നദിയ്ക്കരികിൽ നിന്ന് 1,267 അടി (386 മീ.) ഉയരത്തിലും, കൊടുമുടിയുടെ അടിവാരത്തിൽ നിന്ന് 867 അടി (265 മീ) ഉയർന്നുമാണ് ഇത് കാണപ്പെടുന്നത്. സമുദ്രനിരപ്പിൽ നിന്ന് ഏകദേശം 5,112 അടി (1,559 മീറ്റർ.) ഉയരത്തിലാണ് കൊടുമുടി കാണപ്പെടുന്നത്.
ഡെവിൾസ് ടവർ 1906 സെപ്തംബർ 24 ന് യു.എസ്. പ്രസിഡന്റ് തിയോഡോർ റൂസ്വെൽറ്റ് സ്ഥാപിച്ച ആദ്യത്തെ പ്രഖ്യാപിത അമേരിക്കൻ സംസ്ഥാന സ്മാരകമാണ്.[9] സ്മാരകത്തിന്റെ അതിർത്തി ഏതാണ്ട് 1,347 ഏക്കർ (545 ഹെക്ടർ) വിസ്തൃതിയിലാണ്.
സമീപ വർഷങ്ങളിൽ, സ്മാരകത്തിന്റെ 400,000 വാർഷിക സന്ദർശകരിൽ 1% പേർ ഡെവിൾസ് ടവറിൽ, പരമ്പരാഗത ക്ലൈംബിംഗ് രീതികൾ ഉപയോഗിച്ചു കയറുകയും ചെയ്തു.[10]
പേരിന്റെ ഉത്ഭവം
[തിരുത്തുക]1875-ൽ കേണൽ റിച്ചാർഡ് ഇർവിംഗ് ഡോഡ്ജിന്റെ നേതൃത്വത്തിലുള്ള പര്യവേക്ഷണത്തിനിടയിൽ അദ്ദേഹത്തിന്റെ വ്യാഖ്യാതാവ് ഒരു തദ്ദേശീയനാമം "ബാഡ് ഗോഡ്സ് ടവർ" എന്നതിന്റെ അർത്ഥത്തിൽ തെറ്റായി വ്യാഖ്യാനിച്ചതിലൂടെയാണ് ഡെവിൾസ് ടവർ എന്ന പേര് ഉത്ഭവിച്ചത്.[11] ആ പ്രദേശത്തെ എല്ലാ വ്യവഹാരങ്ങളിലും "ഡെവിൾസ് ടവർ" എന്ന ഈ പേര് ഉപയോഗിക്കുന്നു. ഭൂമിശാസ്ത്രപരമായ നാമകരണ മാനദണ്ഡം പിന്തുടർന്ന് അക്ഷരലോപ ചിഹ്നം ഒഴിവാക്കി.[12]
"ബിയേഴ്സ് ഹൗസ്" അല്ലെങ്കിൽ" ബിയേഴ്സ് ലോഡ്ജ് "(അല്ലെങ്കിൽ" ബിയേഴ്സ് ടിപ്പി "," ഹോം ഓഫ് ദി ബീയർ"," ബിയേഴ്സ് ലെയർ ";ചീയെൻ, ലക്കോട്ട മാതൊ തിപില, ക്രൗ ഡാക്സ്പിറ്റ്ചിയാവോ "ഹോം ഓഫ് ബിയേഴ്സ് [13]), "അലോഫ്റ്റ് ഓൺ എ റോക്ക്" (കിയോവ), "ട്രീ റോക്ക്", "ഗ്രേറ്റ് ഗ്രേ ഹോൺ", [11] "ബ്രൗൺ ബഫല്ലോ ഹോൺ" (ലക്കോട്ട പ്തെഹെ́ Ǧí) എന്നിവ മോണോലിത്തിനായുള്ള പ്രാദേശിക അമേരിക്കൻ പേരുകളിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു.
2005-ൽ, മോണോലിത്തിന്റെ നാമം ബിയർ ലോഡ്ജ് നാഷണൽ ഹിസ്റ്റോറിക് ലാൻഡ്മാർക്ക് എന്ന് മാറ്റാനുള്ള നിരവധി അമേരിക്കൻ തദ്ദേശീയരുടെ നിർദ്ദേശം യുണൈറ്റഡ് സ്റ്റേറ്റ്സ് പ്രതിനിധി ബാർബറ ക്യൂബിന്റെ എതിർപ്പിനെ നേരിട്ടു. ഒരു "പേര് മാറ്റം ടൂറിസ്റ്റ് വ്യാപാരത്തെ ദോഷകരമായി ബാധിക്കുമെന്നും ഏരിയ കമ്മ്യൂണിറ്റികൾക്ക് സാമ്പത്തിക ബുദ്ധിമുട്ടുകൾ വരുത്തുമെന്നും അവർ വാദിച്ചു."[14]2014 നവംബറിൽ, ഭൂമിശാസ്ത്രപരമായ "ബിയർ ലോഡ്ജ്" എന്ന പേര് മാറ്റാൻ അർവോൾ ലുക്കിംഗ് ഹോഴ്സ് നിർദ്ദേശിക്കുകയും ഭൂമിശാസ്ത്രപരമായ പേരുകൾ സംബന്ധിച്ച യുണൈറ്റഡ് സ്റ്റേറ്റ്സ് ബോർഡിന് അഭ്യർത്ഥന സമർപ്പിക്കുകയും ചെയ്തു. നിലവിലെ പേര് നിലനിർത്തുന്നതിലെ “കുറ്റകരമായ” തെറ്റ് എന്ന് യുഎസ് വിശേഷിപ്പിച്ചതിനെ അംഗീകരിക്കണമെന്നും സ്മാരകത്തിന്റെയും പവിത്രമായ സൈറ്റിന്റെയും പേര് ബിയർ ലോഡ്ജ് നാഷണൽ ഹിസ്റ്റോറിക് ലാൻഡ്മാർക്ക് എന്ന് പുനർനാമകരണം ചെയ്യണമെന്നും അഭ്യർത്ഥിക്കുന്നതിനായി രണ്ടാമത്തെ നിർദ്ദേശം സമർപ്പിച്ചു. ഔദ്യോഗിക പൊതു അഭിപ്രായ കാലയളവ് 2015 അവസാനത്തോടെ അവസാനിച്ചു. പ്രാദേശിക സംസ്ഥാന സെനറ്റർ ഓഗ്ഡൻ ഡ്രിസ്കിൽ ഈ മാറ്റത്തെ എതിർത്തു.[15][16]ഒടുവിൽ പേര് മാറ്റുന്നത് തടഞ്ഞു.
ഭൂമിശാസ്ത്ര ചരിത്രം
[തിരുത്തുക]ഡെവിൾസ് ടവറിന് ചുറ്റുമുള്ള ലാൻഡ്സ്കേപ്പ് മിക്കവാറും അവസാദശിലകളാണ്. ഡെവിൾസ് ടവർ ദേശീയ സ്മാരകത്തിൽ കാണപ്പെടുന്ന ഏറ്റവും പ്രായമുള്ള പാറകൾ 225 മുതൽ 195 ദശലക്ഷം വർഷങ്ങൾക്ക് മുമ്പ് ട്രയാസിക് കാലഘട്ടത്തിന്റെ പകുതി മുതൽ അവസാനം വരെ ആഴമില്ലാത്ത കടലിൽ കിടന്നിരുന്നു. ഇരുണ്ട ചുവന്ന മണൽ കല്ലുംഷേലുമായി പരസ്പരം ബന്ധിപ്പിച്ചിരിക്കുന്ന മെറൂൺ സിൽറ്റ്സ്റ്റോണും ബെല്ലെ ഫോർഷെ നദിയിൽ കാണാം. ഇരുമ്പ് ധാതുക്കളുടെ ഓക്സീകരണം പാറകളുടെ ചുവപ്പിന് കാരണമാകുന്നു. ഈ പാറകളുടെ പാളിയെ സ്പിയർഫിഷ് രൂപീകരണം എന്ന് വിളിക്കുന്നു.
സ്പിയർഫിഷ് രൂപീകരണത്തിന് മുകളിൽ വെളുത്ത ജിപ്സത്തിന്റെ നേർത്ത ബാൻഡാണ് ജിപ്സം സ്പ്രിംഗ്സ് രൂപീകരണം. 195 മുതൽ 136 ദശലക്ഷം വർഷങ്ങൾക്ക് മുമ്പ് ജുറാസിക് കാലഘട്ടത്തിലാണ് ജിപ്സത്തിന്റെ ഈ പാളി നിക്ഷേപം രൂപംകൊണ്ടത്.
സമുദ്രനിരപ്പിലും കാലാവസ്ഥയിലും ആവർത്തിച്ച് മാറ്റം വന്നതിനാൽ, ചാരനിറത്തിലും പച്ച നിറത്തിലുമുള്ള ഷെയ്ലുകൾ (ചതുപ്പുകൾ പോലുള്ള ഓക്സിജൻ കുറഞ്ഞ അന്തരീക്ഷത്തിൽ നിക്ഷേപിക്കപ്പെടുന്നു) നേർത്ത തരികളുള്ള മണൽ കല്ലുകൾ, ചുണ്ണാമ്പു കല്ലുകൾ, ചിലപ്പോൾ ചുവന്ന ചെളി കല്ലുകൾ എന്നിവയുമായി പരസ്പരം ബന്ധിപ്പിച്ചിരിക്കുന്നു. സൺഡാൻസ് രൂപീകരണത്തിന്റെ ഭാഗമാണ് സ്റ്റോക്കേഡ് ബീവർ മെമ്പർ എന്ന് വിളിക്കുന്ന ഈ രൂപീകരണം. സൺഡാൻസ് രൂപീകരണത്തിന്റെ ഭാഗമായ ഹുലെറ്റ് സാൻഡ്സ്റ്റോൺ മെമ്പർ മഞ്ഞനിറത്തിലുള്ള മണൽ കല്ലുകൾ ചേർന്നതാണ്. കാലാവസ്ഥയെ പ്രതിരോധിക്കുന്ന ഇത് ഗോപുരത്തെ ചുറ്റുന്ന ഏതാണ്ട് ലംബമായ പാറക്കൂട്ടങ്ങൾ സൃഷ്ടിക്കുന്നു.
56 മുതൽ 66 ദശലക്ഷം വർഷങ്ങൾക്ക് മുമ്പ് പാലിയോസീൻ യുഗത്തിൽ, റോക്കി പർവതനിരകളും കറുത്ത കുന്നുകളും ഉയർന്നുവന്നു. നിലവിലുള്ള അവസാദശിലകളുടെ പാളികളിലൂടെ ക്രസ്റ്റിൽ കൂടി നുഴഞ്ഞുകയറി മാഗ്മ ഉയർന്നു.[17]
രൂപീകരണ സിദ്ധാന്തങ്ങൾ
[തിരുത്തുക]ജിയോളജിസ്റ്റുകളായ കാർപെന്ററും റസ്സലും പത്തൊൻപതാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ അവസാനത്തിൽ ഡെവിൾസ് ടവറിനെക്കുറിച്ച് പഠിക്കുകയും ഒരു അഗ്നിശമന കടന്നുകയറ്റമാണ് ഇത് രൂപീകരിച്ചതെന്ന നിഗമനത്തിലെത്തുകയും ചെയ്തു.[18]ആധുനിക ജിയോളജിസ്റ്റുകൾ ഇത് അഗ്നിശമന വസ്തുക്കളുടെ നുഴഞ്ഞുകയറ്റത്തിലൂടെയാണ് രൂപംകൊണ്ടതെന്ന് സമ്മതിക്കുന്നു. പക്ഷേ ആ പ്രക്രിയ നടന്നതെങ്ങനെയെന്നറിയില്ല. ഉരുകിയ പാറ ടവർ സൃഷ്ടിച്ചുവെന്ന് പലരും വിശ്വസിക്കുന്നുണ്ടെങ്കിലും ഒരു വലിയ സ്ഫോടനാത്മക അഗ്നിപർവ്വതത്തിന്റെ അവശേഷിപ്പാണ് ടവറെന്ന് മറ്റുള്ളവർക്ക് ബോധ്യമുണ്ട്.
1907 ൽ ജിയോളജിസ്റ്റുകളായ നെൽസൺ ഹൊറേഷ്യോ ഡാർട്ടൺ, സി.സി. ഓ'ഹാര (സൗത്ത് ഡക്കോട്ട സ്കൂൾ ഓഫ് മൈൻസിലെ) എന്നിവർ ഡെവിൾസ് ടവർ ഒരു ലക്കോലിത്തിന്റെ അവശിഷ്ടമായിരിക്കണമെന്ന് സിദ്ധാന്തിച്ചു.[19]ഉപരിതലത്തിൽ എത്താതെ അവശിഷ്ട പാറക്കെട്ടുകളിലൂടെ നുഴഞ്ഞുകയറുന്ന അഗ്നിപർവ്വത പാറയുടെ ഒരു വലിയ പിണ്ഡമാണ് ലക്കോലിത്ത്. എന്നാൽ മുകളിലുള്ള അവശിഷ്ട പാളികളിൽ വൃത്താകൃതിയിലുള്ള മുഴപ്പ് ഉണ്ടാക്കുന്നു. ഇരുപതാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ തുടക്കത്തിൽ ഈ സിദ്ധാന്തം വളരെ പ്രചാരത്തിലായിരുന്നു. കാരണം തെക്കുപടിഞ്ഞാറൻ ഭാഗത്തെ ലക്കോലിത്തുകളെക്കുറിച്ച് നിരവധി പഠനങ്ങൾ നേരത്തെ നടന്നിരുന്നു.
മറ്റ് സിദ്ധാന്തങ്ങൾ സൂചിപ്പിക്കുന്നത് ഡെവിൾസ് ടവർ ഒരു അഗ്നിപർവ്വത പ്ലഗ് അല്ലെങ്കിൽ അത് വംശനാശം സംഭവിച്ച അഗ്നിപർവ്വതത്തിന്റെ മുനമ്പാണെന്നാണ്. ഡെവിൾസ് ടവറിന്റെ സമാന പ്രായത്തിലുള്ള ചില പൈറോക്ലാസ്റ്റിക് വസ്തുക്കൾ വ്യോമിംഗിലെ ഭാഗങ്ങളിൽ തിരിച്ചറിഞ്ഞിട്ടുണ്ട്.
പ്രാദേശിക അമേരിക്കൻ സംസ്കാരം
[തിരുത്തുക]കിയോവയിലെയും ലക്കോട്ടയിലെയും അമേരിക്കൻ ഗോത്രവർഗ്ഗക്കാർ പറയുന്നതനുസരിച്ച് ഒരു കൂട്ടം പെൺകുട്ടികൾ കളിക്കാൻ പുറപ്പെടുകയും അവരെ നിരവധി ഭീമൻ കരടികൾ പിന്തുടരുകയും ചെയ്തു. കരടികളിൽ നിന്ന് രക്ഷപ്പെടാനുള്ള ശ്രമത്തിൽ, പെൺകുട്ടികൾ ഒരു പാറയുടെ മുകളിൽ കയറി മുട്ടുകുത്തി വീണു. അവരെ രക്ഷിക്കാനായി മഹാത്മാവിനോട് പ്രാർത്ഥിച്ചു. അവരുടെ പ്രാർത്ഥന കേട്ട മഹാത്മാവ് കരടികൾക്ക് പെൺകുട്ടികളിലേക്ക് എത്താൻ കഴിയാത്തവിധം പാറയെ ഭൂമിയിൽ നിന്ന് ആകാശത്തേക്ക് ഉയർത്തി. കരടികൾ, വളരെയധികം കുത്തനെയുള്ള പാറയിൽ കയറാനുള്ള ശ്രമത്തിൽ, പാറയുടെ വശങ്ങളിൽ ആഴത്തിലുള്ള കരടികളുടെ നഖത്തിന്റെ അടയാളങ്ങൾ ഉണ്ടാകുകയും അത് ഇന്നും അവശേഷിക്കുന്നു. ഇന്ന് ഡെവിൾസ് ടവറിന്റെ വശങ്ങളിൽ കാണപ്പെടുന്ന അടയാളങ്ങൾ ഇതാണെന്ന് അനുമാനിക്കുന്നു. പെൺകുട്ടികൾ ആകാശത്ത് എത്തിയപ്പോൾ അവരെ പ്ലേയാഡിലെ നക്ഷത്രങ്ങളാക്കി മാറ്റി.[20]
അമേരിക്കൻ ചരിത്രം
[തിരുത്തുക]രോമ കെണിക്കാർ ഡെവിൾസ് ടവർ സന്ദർശിച്ചിരിക്കാം, പക്ഷേ അവർ അങ്ങനെ ചെയ്തതിന് രേഖാമൂലമുള്ള തെളിവുകളൊന്നും അവശേഷിപ്പിച്ചില്ല. 1859-ൽ യെല്ലോസ്റ്റോണിലേക്കുള്ള ക്യാപ്റ്റൻ വില്യം എഫ്. റെയ്നോൾഡ്സിന്റെ പര്യവേഷണത്തിലെ അംഗങ്ങളായിരുന്നു തദ്ദേശീയരല്ലാത്ത സന്ദർശകർ. പതിനാറ് വർഷങ്ങൾക്ക് ശേഷം, കേണൽ റിച്ചാർഡ് I. ഡോഡ്ജ് ഒരു ഓഫീസ് ഓഫ് ഇന്ത്യൻ അഫയേഴ്സ് സയന്റിഫിക് സർവേ പാർട്ടിയെ കൂറ്റൻ പാറ രൂപീകരണത്തിലേക്ക് കൊണ്ടുപോകുകയും ഡെവിൾസ് ടവർ എന്ന പേര് നൽകുകയും ചെയ്തു.[21]1892-ൽ യുണൈറ്റഡ് സ്റ്റേറ്റ്സ് കോൺഗ്രസ് ഈ പ്രദേശത്തെ യു.എസ്. ഫോറസ്റ്റ് റിസർവ് ആയി പ്രഖ്യാപിക്കുകയും 1906-ൽ ഡെവിൾസ് ടവർ രാജ്യത്തിന്റെ ആദ്യത്തെ ദേശീയ സ്മാരകമായി മാറുകയും ചെയ്തു.[22]
ഇതും കാണുക
[തിരുത്തുക]- 56 മുതൽ 34 മില്യൺ വർഷങ്ങൾക്ക് മുൻപ് രൂപകൽപ്പന ചെയ്ത ഫോസിൽ ബ്യൂട്ട് ദേശീയ സ്മാരകം, ഡെവിൾസ് ടവറിന്റെ തെക്കുപടിഞ്ഞാറുഭാഗത്തായി 580 കി. മീ ആണ്.
- ഡെവിൾസ് ടവർ നാഷണൽ സ്മാരകത്തിലെ നാല് പ്രദേശങ്ങൾ ചരിത്രപ്രാധാന്യമുള്ള സ്ഥലങ്ങളുടെ ദേശീയ രജിസ്റ്ററിൽ ഉണ്ട് :
- പ്രവേശന റോഡ്
- പ്രവേശന കവാടം
- പഴയ ഹെഡ്ക്വാട്ടേഴ്സ് ഏരിയാ ഹിസ്റ്റോറിക് ഡിസ്ട്രിക്റ്റ്
- ടവർ ലാഡർ
അവലംബം
[തിരുത്തുക]- ↑ "Apsáalooke Place Names Database". Little Big Horn College. Archived from the original on 2021-02-25. Retrieved May 24, 2020.
- ↑ "Devils Tower, Wyoming". Peakbagger.com.
- ↑ "Devils Tower". Geographic Names Information System. United States Geological Survey.
- ↑ "Listing of acreage as of December 31, 2011". Land Resource Division, National Park Service.
- ↑ Proclamation 658: Setting aside Devils Tower National Monument, Wyoming. Wikisource. 24 September 1906.
- ↑ "NPS Annual Recreation Visits Report". National Park Service.
- ↑ "Devils Tower in United States of America". Protected Planet. IUCN. Retrieved 2018-11-02.[പ്രവർത്തിക്കാത്ത കണ്ണി]
- ↑ "Mato Tipila, or Bear's Lodge, the stunning monolith of stone in northeastern Wyoming that settlers dubbed 'Devil's Tower.'" Jason Mark, Satellites in the High Country: Searching for the Wild in the Age of Man (2015), p. 166. "Devil's Tower, beyond the Black Hills, forms the Buffalo's Head, with the face, Bear Butte as the Buffalo's Nose, and Inyan Kaga as the Black Buffalo Horn." Jessica Dawn Palmer, The Dakota Peoples: A History of the Dakota, Lakota and Nakota through 1863 (2011), p. 203
- ↑ "Devils Tower First 50 Years" (PDF). National Park Service. Archived (PDF) from the original on May 31, 2009. Retrieved October 11, 2014.
- ↑ Devils Tower NM – Final Climbing Management Plan Archived November 10, 2011, at the Wayback Machine. National Park Service, page 4, February 1995, accessed March 13, 2009
- ↑ 11.0 11.1 "Why is it called Devils Tower? Some Native Americans called it Mato Tipila, meaning Bear Lodge. Other Native American names include Bear's Tipi, Home of the Bear, Tree Rock and Great Gray Horn. In 1875, on an expedition led by Col. Dodge, it is believed his interpreter misinterpreted the name to mean Bad God's Tower, later shortened to Devils Tower." NPS Frequently Asked Questions, accessed July 22, 2008.
- ↑ "Since its inception in 1890, the U.S. Board on Geographic Names has discouraged the use of the possessive form—the genitive apostrophe and the 's'. The possessive form using an 's' is allowed, but the apostrophe is almost always removed. The Board's archives contain no indication of the reason for this policy." "USGS Frequently Asked Questions, #18". United States Geological Survey. Retrieved November 29, 2012.
- ↑ "Little Big Horn College Library". Retrieved June 5, 2012.[പ്രവർത്തിക്കാത്ത കണ്ണി]
- ↑ "Cubin Fights Devils Tower Name Change". Archived from the original on December 26, 2008. Retrieved July 22, 2008.
- ↑ "Request made to change Devils Tower name to Bear Lodge". Rapid City Journal. Associated Press. June 22, 2015. Retrieved July 19, 2015.
- ↑ Hancock, Laura (June 20, 2015). "Proposal could rename Devils Tower to Bear Lodge (with PDFs)". Casper Star-Tribune. Casper, WY. Retrieved September 24, 2015. PDFs include "Bear Lodge name change proposal" and "National Park Service information on name change".
- ↑ National Park Service: Devils Tower: Geologic Formations
- ↑ Effinger, William Lloyd (1934). A Report on the Geology of Devils Tower National Monument. U.S. Department of the Interior. p. 10.
- ↑ Chavis, Jason (21 Mar 2018). "Facts on the Devils Tower in Wyoming". USA Today. Archived from the original on 2021-03-06. Retrieved 22 December 2018.
- ↑ Robert Burnham, Jr.: Burnham's Celestial Handbook, Volume 3, page 1867
- ↑ Dodge, Richard (1996). Wayne R. Kime (ed.). The Black Hills journals of Colonel Richard Irving Dodge. University of Oklahoma Press. p. 6. ISBN 0-8061-2846-1.
- ↑ "Listing of National Park System Areas by State". National Park Service. Archived from the original on June 29, 2011. Retrieved June 30, 2011.
ഗ്രന്ഥസൂചിക
[തിരുത്തുക]
- Marquis, Thomas B. (2003). Wooden Leg: A Warrior Who Fought Custer. Lincoln, Neb.: University of Nebraska Press, Bison Books. ISBN 0-8032-8288-5. OCLC 52423964 and 57065339. Wooden Leg: A Warrior Who Fought Custer at ഗൂഗിൾ ബുക്സ്.
ബാഹ്യ ലിങ്കുകൾ
[തിരുത്തുക]വിക്കിവൊയേജിൽ നിന്നുള്ള ഡെവിൾസ് ടവർ യാത്രാ സഹായി
- Devils Tower National Monument — National Park Service
- ഷോർട്ട് ഫിലിം Tower of Stone ഇന്റർനെറ്റ് ആർക്കൈവിൽ നിന്നും സൗജന്യമായി ഡൗൺലോഡ് ചെയ്യാവുന്നതാണ്
— public domain, produced by National Park Service.