ഗൗഹർ ജാൻ
Gauhar Jaan. | ||
|---|---|---|
 ഗൗഹർ ജാൻ | ||
| പശ്ചാത്തല വിവരങ്ങൾ | ||
| ജന്മനാമം | ആഞ്ജലീനാ യോവാഡ് | |
| പുറമേ അറിയപ്പെടുന്ന | ഗൗഹർ ജാൻ | |
| ജനനം | 26 ജൂൺ 1873 അസംഗർ, വടക്കുപടിഞ്ഞാറൻ പ്രവിശ്യകൾ, ബ്രിട്ടീഷ് ഇന്ത്യ | |
| മരണം | 17 ജനുവരി 1930 (പ്രായം 56) മൈസൂർ ബ്രിട്ടീഷ് ഇന്ത്യ | |
| വിഭാഗങ്ങൾ | ഗസൽ, ഠുമ്രി, ദാദ്രാ | |
| തൊഴിൽ(കൾ) | സംഗീതം, നൃത്തം | |
| വർഷങ്ങളായി സജീവം | 1887–1930[1] | |
| ||
ഗൗഹർ ജാൻ (26 ജൂൺ1873-17 ജനവരി 1930), കൊൽക്കത്തയിലെ പേരുകേട്ട സംഗീതജ്ഞയും നർത്തകിയും ആയിരുന്നു. 1902 ഒക്റ്റോബറിൽ കൊൽക്കത്തയിലെത്തിയ ഗ്രാമഫോൺ കമ്പനി ലേഖനം ചെയ്ത ആദ്യത്തെ ഇന്ത്യൻ ശബ്ദം ഗൗഹർ ജാൻറേതായിരുന്നു[2], [3],[4]
My Name is Gauhar Jaan: The Life and Times of a Musician എന്ന പേരിൽ വിക്രം സമ്പത്ത് എഴുതിയ ഗൗഹർ ജാൻറെ ജീവചരിത്രത്തിന് കേന്ദ്ര സാഹിത്യ അകാദമിയുടെ യുവ പുരസ്കാർ അവാർഡ് ലഭിച്ചിട്ടുണ്ട് [5],[6]
ജീവചരിത്രം[തിരുത്തുക]
ജനനം, ബാല്യം[തിരുത്തുക]
ആംഗ്ലോ ഇന്ത്യൻ വംശജയായ വിക്റ്റോറിയാ ഹെമ്മിന്റേയും റോബർട്ട് യോവാഡിന്റേയും പുത്രിയായി 1873-ൽ അലഹബാദിലാണ് ഐലീൻ ആഞ്ജലിനാ യോവാഡ് ജനിച്ചത്. ജനനവർഷം 1870, എന്നും ചിലയിടത്ത് രേഖപ്പെടുത്തിക്കാണുന്നു[7]. വിക്റ്റോറിയക്ക് സംഗീതത്തിലും നൃത്തത്തിലും പരിശീലനം ലഭിച്ചിരുന്നു. 1879-ൽ വിവാഹബന്ധം അലസിപ്പിരിഞ്ഞു[8] ഖുർഷിദ് എന്ന സുഹൃത്തിനോടൊപ്പം മകളേയും കൂട്ടി വിക്റ്റോറിയ ബനാറസിലേക്ക് താമസം മാറ്റി. അവിടെ വെച്ച് ഇസ്ലാം മതം സ്വീകരിച്ച് സ്വയം മൽകാ ജാനെന്നും മകൾക്ക് ഗൗഹർ ജാനെന്നും പേരു നല്കി. മൽകാ ജാൻ സംഗീതവും നൃത്തവും ഉപജീവനമാർഗ്ഗമാക്കി[9]. പേരും പണവും സമ്പാദിച്ച് ബ്രിട്ടീഷ് ഇന്ത്യയുടെ തലസ്ഥാനനഗരി കൊൽക്കത്തയിൽ സ്ഥിരതാമസത്തിനായെത്തി. ചിത്പൂർറോഡിലെ (ഇന്നത്തെ രബീന്ദ്ര സരണി) മുന്നു നില മാളിക അവർ വിലക്കെടുത്തു, ഗൗഹർ ബിൽഡിംഗ് എന്ന പേരും നല്കി[10].
സംഗീതവേദിയിലേക്ക്[തിരുത്തുക]
ദർഭംഗയിലെ മഹാരാജാവിന്റെ മുന്നിലാണ് പതിനാലുകാരിയായ ഗൗഹർജാന്റെ അരങ്ങേറ്റം നടന്നതത്രെ. ഖയാൽ, ദ്രുപദ്, ഠുമ്രി എന്നീ സംഗീതശൈലികളിലും കഥക് നൃത്തത്തിലും നിപുണയായിരുന്ന ഗൗഹറിന് താമസിയാതെ ദർബാർ ഗായികയും നർത്തകിയുമെന്ന പദവി ലഭിച്ചു[11].
1902- ഒക്റ്റോബർ 28-ന് ഗൈസ്ബർഗിന്റെ നേതൃത്വത്തിൽ ഗ്രാമഫോൺ കമ്പനിയുടെ പ്രതിനിധിസംഘം ഇന്ത്യയിലെത്തി. ഗൗഹർജാനെക്കുറിച്ച് ഗൈസ്ബർഗ് തന്റെ ഡയറിയിൽ കുറിച്ചിട്ടിട്ടുണ്ട്.[12] ഗ്രാമഫോൺ കമ്പനി ആദ്യമായി രേഖപ്പെടുത്തിയ, ശബ്ദം ഗൗഹർ ജാന്റേതായിരുന്നു. ഇരുപതു വർഷക്കാലത്തിനിടയിൽ കമ്പനി ഗൗഹറുടെ അറുനൂറോളം ആലാപനങ്ങൾ റെകോഡു ചെയ്തു. ഓരോ തവണയും ഗൗഹറിനു മൂവായിരം രൂപ വീതം ലഭിച്ചതായി പറയപ്പെടുന്നു[4]. ഓരോ ആലാപനത്തിന്റേയും അവസാനം മെ നെയിം ഈസ് ഗൗഹർ ജാൻ എന്ന് ഗൗഹർ സ്വന്തം പരിചയം നല്കുമായിരുന്നു. ഗൗഹറുടെ 78rpm റെകോഡുകളിലെ ആലാപനങ്ങൾ C.Dയിലും MP3-യിലും ലഭ്യമാണ്.[13],[14]
പ്രണയ ബന്ധങ്ങൾ, ബന്ധനങ്ങൾ[തിരുത്തുക]
ഗൗഹറിന്റെ സംഗീതത്തിലും ലാവണ്യത്തിലും ആകൃഷ്ടരായ പലരും ഗൗഹറിന്റെ രക്ഷകരാകാൻ (Patrons) മുന്നോട്ടു വന്നു. പക്ഷെ അവരാരും തന്നെ വിവാഹ ബന്ധത്തിന് തയ്യാറായിരുന്നില്ല. തന്റെ ആശ്രിതനും പിന്നീട് മാനേജരുമായിത്തീർന്ന സയ്യദ് ഗുലാം അബ്ബാസുമായി ഗൗഹർ മുത്അ വിവാഹം(Arabic: نكاح المتعة, nikāḥ al-mutʿah,) നടത്തി. ഈ ബന്ധം അസ്വാരസ്യപ്പെടുകയും തുടർന്ന് അബ്ബാസ് ഗൗഹറിനെ നിയമക്കുരുക്കുകളിൽ കുടുക്കുകയും ചെയ്തതായി രേഖകളുണ്ട്. കോടതിവിധി പ്രകാരം 1918 നവമ്പർ21-ന് ഈ ബന്ധം റദ്ദാക്കപ്പെട്ടു. [2],[15].
അവസാനകാലം[തിരുത്തുക]
ഗൗഹർ ജാൻ സംഗീതാലാപനത്തിലൂടെ കണക്കിലധികം സമ്പാദിച്ചെങ്കിലും അത്രതന്നെ ധാരാളിത്തത്തോടെ ചെലവഴിക്കുകയും ചെയ്തു. അവസാനകാലത്ത് പൈസക്ക് ഏറെ ഞെരക്കമനുഭവിച്ചു. തന്റെ സ്വത്തുക്കൾ വിൽക്കേണ്ട നിലയിലെത്തി. ഗൗഹർ മഹലും വിറ്റുപോയി. ഇന്ന് അതേ സ്ഥാനത്ത് സലിം മൻസിൽ കാണപ്പെടുന്നു[16]. 1928-ൽ മൈസൂർ മഹാരാജ കൃഷ്ണരാജ വൊഡയാർ ഗൗഹറിനെ മൈസൂർ ദർബാറിൽ ആസ്ഥാനഗായിക പദവിയിലേക്ക് ക്ഷണിച്ചു. ക്ഷണം സ്വീകരിച്ച് ഗൗഹർ ജാൻ മൈസൂരിലെത്തി. ഗൗഹറിനും അകമ്പടിക്കാർക്കുമടക്കെ പ്രതിമാസം അഞ്ഞൂറു രൂപ നല്കപ്പെട്ടു. അതിനകം ഗൗഹർ ശാരീരികമായും മാനസികമായും അവശയായിക്കഴിഞ്ഞിരുന്നു. കഠിനമായ ജ്വരം ബാധിച്ച് മൈസൂരിലെ കൃഷ്ണരാജേന്ദ്ര ഹോസ്പിറ്റലിൽ പ്രവേശിപ്പിക്കപ്പെട്ട ഗൗഹർ 1930 ജനവരി17 ന് മരണമടഞ്ഞു. മരണസർട്ടിഫിക്കറ്റിൽ അച്ഛനമ്മമാരുടേയോ, മുൻഭർത്താവിന്റേയോ പേരുകളില്ല.[17]
മരണാനന്തരം[തിരുത്തുക]
1930 ജനുവരി 28-ന് സ്റ്റേറ്റ്സ്മാൻ പത്രം ഗൗഹർ ജാന്റെ മരണവാർത്ത പ്രസിദ്ധീകരിച്ചു. അബ്ബാസടക്കം പലരും ഗൗഹറിന്രെ ഭർത്താവെന്നവകാശപ്പെട്ടും, റോബർട്ട് യോവാഡ് അച്ഛനെന്ന നിലക്കും ശേഷിച്ച സ്വത്തുക്കളും പണവും കൈപ്പറ്റാൻ ശ്രമിച്ചതിന്റെ രേഖകൾ ലഭ്യമാണ്[18].
അവലംബം[തിരുത്തുക]
- ↑ Nevile, Pran (13 April 2008). "Melodies on record". The Tribune. ശേഖരിച്ചത് 26 June 2018.
- ↑ 2.0 2.1 "My name is Gauhar Jan". mustrad.org.uk. Musical Traditions web series. ശേഖരിച്ചത് 2019-03-07.
- ↑ Gaisberg, Fred W. Music in Record. പുറങ്ങൾ. 54–55.
- ↑ 4.0 4.1 Nevile, Pran (2008-04-13). "The Sunday Tribune: Melodies on Record". tribuneindia.com. ശേഖരിച്ചത് 2019-03-08.
- ↑ Sampath, Vikram (2010). My Name is Gauhar Jaan!: The Life and Times of a Musician. Rupa. ISBN 978812911618-5.
- ↑ "Sahitya Akademi- Yuva Puraskar". 2019-03-07. ശേഖരിച്ചത് 2019-03-08.
- ↑ Mehta, S.R (1991-12-19). "Late Miss Gauhar Jaan of Calcutta (1870-1930)" (PDF). The Record News, The Journal of 'The Society of Indian Record Collectors' (SIRC). The Society of Indian Record Collectors' (SIRC). ശേഖരിച്ചത് 2019-03-08.
- ↑ Sampath, Vikram (2010). My Name is Gauhar Jaan: The Life and Times of a Musician. New Delhi: Rupa. പുറം. 12. ISBN 978812911618-5.
- ↑ Sampath, Vikram (2010). My Name is Gauhar Jaan : Life and Times of a Musician. New Delhi: Rupa. പുറങ്ങൾ. 16–24. ISBN 978812911618-5.
- ↑ Sampath, Vikram (2010). My Name is Gauhar Jaan : The Life and Times of a Musician. New delhi: Rupa. പുറം. 39. ISBN 978812911618-5.
- ↑ Sampath, Vikram. My Name is Gauhar:The Life and Times of a Musician. New Delhi: Rupa. പുറങ്ങൾ. 42–45. ISBN 978812911618-5.
- ↑ Gaisberg, Fred. "Gaisberg Diaries 2" (PDF). recordingpioneers.com. Hugo Strotbaum. ശേഖരിച്ചത് 2019-03-08.
- ↑ "Gauhar Jan 78rpms". courses.nus.edu.sg. മൂലതാളിൽ നിന്നും 2018-07-26-ന് ആർക്കൈവ് ചെയ്തത്. ശേഖരിച്ചത് 2019-03-08.
- ↑ Shaha, Subhro (2002-01-11). "Our Masters' Voices: Album lined up to mark 100 years of recording". telegraphindia.com. The Telegraph, India.
- ↑ Sampath, Vikram (2010). My Name is Gauhar Jaan: The Life and Times of a Musician. New Delhi: Rupa. പുറങ്ങൾ. 172–182. ISBN 978812911618-5.
- ↑ Sampath, Vikram (2010). Gauhar Jaan: The Life and Times of a Musician. New Delhi: Rupa. പുറങ്ങൾ. 230–231. ISBN 978812911618-5.
- ↑ Sampath, Vikram (2010). My Name is Gauhar Jaan. New Delhi: Rupa. പുറം. 282. ISBN 978812911618-5.
- ↑ Sampath, Vikram (2010). My Name is Gauhar Jaan: The Life and Times of a Musician. New Delhi: Rupa. പുറങ്ങൾ. 218–227. ISBN 978812911618-5.