കാൽസ്യം സൾഫൈഡ്

വിക്കിപീഡിയ, ഒരു സ്വതന്ത്ര വിജ്ഞാനകോശം.
Calcium sulfide
Calcium sulfide
Names
IUPAC name
Calcium sulfide
Other names
Calcium monosulfide,
Hepar calcies,
Sulfurated lime
Oldhamite
Identifiers
CAS number 20548-54-3
PubChem 10197613
EC number 243-873-5
KEGG C17392
ChEBI 81055
SMILES
 
InChI
 
ChemSpider ID 8373113
Properties
തന്മാത്രാ വാക്യം
Molar mass 0 g mol−1
Appearance white crystals
hygroscopic
സാന്ദ്രത 2.59 g/cm3
ദ്രവണാങ്കം
hydrolyses
Solubility insoluble in alcohol
reacts with acid
Refractive index (nD) 2.137
Structure
Halite (cubic), cF8
Fm3m, No. 225
Octahedral (Ca2+); octahedral (S2−)
Hazards
Main hazards H2S source
GHS pictograms GHS07: HarmfulGHS09: Environmental hazard
GHS Signal word Warning
H315, H319, H335, H400
P261, P273, P305+351+338
Related compounds
Other anions Calcium oxide
Other cations Magnesium sulfide
Strontium sulfide
Barium sulfide
Except where otherwise noted, data are given for materials in their standard state (at 25 °C [77 °F], 100 kPa).
 ☒N verify (what ischeckY/☒N?)
Infobox references

CaS എന്ന രാസസൂത്രത്തോടുകൂടിയ രാസസംയുക്തമാണ് കാൽസ്യം സൾഫൈഡ്. ഈ വെളുത്ത വസ്തു ക്രിസ്റ്റലീകരിക്കുമ്പോൾ റോക്ക് സാൾട്ട് പോലുള്ള പരലുകളാവുന്നു. സൾഫൈഡ് അയോണുകൾ അടങ്ങിയിരിക്കുന്ന പല ലവണങ്ങളെയും പോലെ, CaS നും സാധാരണയായി H2S ന്റെ ദുർഗന്ധമുണ്ട്. ഇത് ഉപ്പിന്റെ ജലവിശ്ലേഷണത്താൽ രൂപം കൊള്ളുന്ന ഈ വാതകത്തിന്റെ ചെറിയ അളവിൽ നിന്ന് ഉണ്ടാകുന്നു.

ഉത്പാദനം[തിരുത്തുക]

കാൽസ്യം സൾഫേറ്റിന്റെ "കാർബോതെർമിക് റിഡക്ഷൻ" വഴി കാൽസ്യം സൾഫൈഡ് നിർമ്മിക്കാം.

CaSO4 + 2 C → CaS + 2 CO2


സോഡിയം കാർബണേറ്റ് ഉൽ‌പാദിപ്പിക്കുന്നതിനുള്ള ഒരു കാലത്തെ പ്രധാന വ്യാവസായിക പ്രക്രിയയായ ലെബ്ലാങ്ക് പ്രക്രിയയിലെ ഒരു ഉപോൽപ്പന്നം കൂടിയാണ് CaS. ഈ പ്രക്രിയയിൽ സോഡിയം സൾഫൈഡ് കാൽസ്യം കാർബണേറ്റുമായി പ്രതിപ്രവർത്തിക്കുന്നു:

Na2S + CaCO3 → CaS + Na2CO3

ഇങ്ങനെ നിർമ്മിക്കപ്പെടുന്ന ദശലക്ഷക്കണക്കിന് ടൺ കാൽസ്യം സൾഫൈഡ് ഉപേക്ഷിക്കപ്പെടുന്നത് വ്യാപകമായ മലിനീകരണത്തിന് കാരണമാകുന്നു. [1]

പ്രതിപ്രവർത്തനവും ഉപയോഗങ്ങളും[തിരുത്തുക]

കാൽസ്യം സൾഫൈഡ് (ഈർപ്പമുള്ള വായു ഉൾപ്പെടെ) ജലവുമായി സമ്പർക്കത്തിലേർപ്പെടുമ്പോൾ Ca(SH)2, Ca (OH)2, Ca (SH) (OH) എന്നിവയുടെ മിശ്രിതം നൽകുന്നു.

CaS + H2O → Ca(SH)(OH)
Ca (SH) (OH) + H2O → Ca(OH)2 + H2S.

കാൽസ്യം സൾഫൈഡ് ഹൈഡ്രോക്ലോറിക് ആസിഡ് പോലുള്ള ആസിഡുകളുമായി പ്രതിപ്രവർത്തിച്ച് വിഷപദാർത്ഥമായ ഹൈഡ്രജൻ സൾഫൈഡ് വാതകം പുറപ്പെടുവിക്കുന്നു.

CaS + 2 HCl → CaCl<sub id="mwWw">2</sub> + H2S.

കാൽസ്യം സൾഫൈഡ് ഫോസ്ഫോറസന്റ് സ്വഭാവമുള്ളതാണ്. ഇത് ഒരു പ്രകാശ സ്രോതസ്സ് നീക്കം ചെയ്തതിനുശേഷം ഒരു മണിക്കൂർ വരെ രക്തനിറത്തിൽ തിളങ്ങും. [2]

സ്വാഭാവിക സംഭവം[തിരുത്തുക]

കാൽസ്യം സൾഫൈഡിന്റെ ധാതുരൂപത്തിലുള്ള പദാർത്ഥമാണ് ഓൾഥാമൈറ്റ്. ഉൽക്കാശിലകളുടെ അപൂർവ ഘടകം കൂടിയാണിത്. സൗര നെബുലയുടെ ഗവേഷണത്തിന് ഇതിൽ പ്രാധാന്യമുണ്ട്. [3] [4] കൽക്കരി മാലിന്യങ്ങൾ കത്തിക്കുമ്പോഴും കാൽസ്യം സൾഫൈഡ് ഉൽ‌പാദിപ്പിക്കപ്പെടുന്നു. [5]

അവലംബം[തിരുത്തുക]

  1. Kiefer, David M. (January 2002). "It was all about alkali". Today's Chemist at Work. 11 (1): 45–6.
  2. "Red Glow in the Dark Powder - Calcium Sulfide".
  3. https://www.mindat.org/min-2970.html
  4. https://www.ima-mineralogy.org/Minlist.htm
  5. Kruszewski, Ł. (January 2006). "Oldhamite-periclase-portlandite-fluorite assemblage and coexisting minerals of burnt dump in Siemianowice Ślaskie-Dabrówka Wielka area (Upper Silesia, Poland) - preliminary report". Mineralogia Polonica - Special Papers. 28: 118–120.
"https://ml.wikipedia.org/w/index.php?title=കാൽസ്യം_സൾഫൈഡ്&oldid=3508164" എന്ന താളിൽനിന്ന് ശേഖരിച്ചത്